FORMA |
CHARAKTERYSTYKA |
EFEKT DZIAANIA |
Metaliczna Hg ( termometr ) |
w temperaturze pokojowej
pary Hg wystpuj jako monoamy w obecnoci tlenu szybko utlenia si do postaci jonowej w ciele metabolizowana do Hg , rodowisku do metylortci
|
|
Nieorganiczna :
|
pod wpywem aktywnoci bakterii w zbiornikach wodnych powstaj zwizki metylo- i dimetylortciowe
|
|
|
wysokie wchanianie przez bon luzow odka jelita poczenie z atomami wgla jest trwae, zwizki nie dysocjuj w wodzie, sabych kwasach i zasadach zwizki fenylortciowe- sabo lotne zwizki metylortciowe, zw. etylortciowe, zw. metoksyetylortciowe- r�do par rtciowych w temp. 20 stopni Celsjusza |
|
DYSTRYBUCJA TKANKOWA :
Rozmieszczenie Hg w organizmie zalene jest od drogi wchonicia, od rodzaju wchonitej substancji i od czasu ekspozycji.
Po wchoniciu Hg jest transportowana do wtroby, nerek, m�zgu i szpiku kostnego
W kilka dni po wchoniciu 90% wchonitej Hg znajduje si znajduje si w nerkach
Metylort atwo pokonuje barier krew-m�zg i krew-oysko, kumulujc si w m�zg i tkankach podu
- Zawarto Hg we wosach jest proporcjonalna do stenia Hg we krwi
METYLORT:
Tkanki- wielkoczsteczkowe kompleksy z biakami
Krew- maoczsteczkowe kompleksy
M�zg- metylortcioglutation
WYDALANIE :
Okres biologicznego p�trwania w organizmie:
METYLORT- 70 DNI
NIEORGANICZNE ZW. RTCI - 40 DNI
PARY RTCI - 60 DNI
Drogi wydalania z organizmu:
MOCZ- W POSTACI METALOTIONEINY
�- MOE ULEGA RECYRKULACJI
MLEKO
W MNIEJSZYM STOPNIU: BONA LUZOWA JELITA, LINA, POT
MECHANIZM DZIAANIA :
Zaburzenia funkcji bony kom�rkowej( czenie si z gr. SH )
Zak�cenia reakcji enzymatycznych( czenie si z gr. SH )
Zak�cenie proces�w biosyntezy biaka
Kumulacja w nerkach w postaci metalotioneiny
Dziaanie mutagenne ( zaburzenia procesu mitozy )
R�DA ZANIECZYSZCZE :
- Wydobycie rtci 25000 -150000 ton/rok
Produkty spalania ropy naftowej i wgla
wgiel 8, 5 mg / kg
ropa naftowa 20 mg Hg / kg
py kominowy w elektrociepowni 18 mg / kg
roczny opad Hg w okolicach elektrowni wglowej wynosi ok. 400 g Hg / ha
- Pestycydy
- cieki komunalne
R�DA ZATRU Hg :
Skaona woda
Skaony pokarm
miso i jego przetwory zawierajce pochodne metylo- i alkilortciowe
szczeg�lnie miso ryb
Antyseptyki
Rtciowe leki moczopdne
WCHANIANIE :
Ukad oddechowy : pary rtci
Ukad pokarmowy : zwizki alkilortciowe 95 %, nieorganiczne poczenia Hg 7 %
Sk�ra : poczenia organiczne i nieorganiczne Hg
Nieorganiczne poczenia Hg
Bydo dawka toksyczna Hg = 8 g
Objawy :
osabienie kondycji
ataksja, niedowad
egzema, krosty, wybroczyny na bonach luzowych
przyspieszone ttno
Konie dawka toksyczna = 8 mg / kg
Objawy :
osabienie
chudnicie
anoreksja
kr�tkotrwae biegunki
polidypsja
Kury
200 ppm - brak wpywu na wzrost, przyrost masy ciaa, miertelno
250 ppm - osabienie odpowiedzi immunologicznej
300 ppm - wzrost depresji
Wdychanie par rtci:
duszno
kaszel
nadmierne wydzielanie przez bon luzow nosa
gorczka
utrata apetytu
krwawienia ze luz�wki jamy ustnej
zapalenie sk�ry
zapalenie nerek
dawka toksyczna chlorku rtci dla ps�w = 0, 2 - 0, 35 g
Organiczne poczenia rtci
Psy, koty, cielta - przy zatruciu pobudzenie OUN
Krowy, winie, dr�b - przy zatruciu wystpuje depresja OUN
Cielta
podawanie 0, 4 mg / kg przez 35 dni wywouje objawy kliniczne
Objawy:
ataksja, brak koordynacji ruch�w, drganie powiek, uszu, mini szyi
sztywny ch�d
nadwraliwo na bodce zewntrzne
temperatura normalna lub subnormalna
niezdolne do samodzielnego pobierania pokarmu
linotok
zaburzenia widzenia
skurcze kloniczno - toniczne, pozycja opisthotonus, piczka, mier
Psy
Objawy:
lepota
konwulsje
mimowolne ucie
dawka toksyczna metylortci dla ps�w i kot�w 0, 1 - 1 mg / kg podawana wielokrotnie w cigu 10 - 90 dni
Koty
Objawy:
ataksja
tremor
osabienie refleksu
konwulsje
anoreksja i utrata masy ciaa
hypermetria
Bydo dawka toksyczna = 1 mg / kg /dzie
Objawy zatrucia chronicznego:
anoreksja i utrata masy ciaa, osabienie
zaburzenia koordynacji, skurcze mini twarzy
depresja
zotok, linotok
czstomocz i biegunka z domieszk krwi
kolka
gorczka, powikszenie wz�w chonnych, nieregularny rytm serca
krwotoki z nosa
kaszel, wyciek z nosa, duszno
egzema, wid sk�ry, owrzodzenia, hiperkeratoza
winie
Objawy zatrucia ostrego podobne do zatrucia chronicznego:
anoreksja, utrata masy ciaa, osabienie
depresja, zaburzenia koordynacji
drenia, skurcze mini
sztywny ch�d
chodzenie bez celu
lepota, linotok, biegunka
hiperkeratoza, czerwone plamy na sk�rze
krwawe wybroczyny na luz�wkach
poliuria, hematuria
LD50 = 13, 4 mg Hg / kg / dzie
Dr�b
Objawy ostrego zatrucia:
depresja, zaburzenia w poruszaniu
brak apetytu
czsta defekacja
DL50 dla kurczt 300 -350 g octanu fenylortci wynosi 100 mg / kg
Chlorek metylortci
10 ppm - brak objaw�w klinicznych
20 ppm - 67 % miertelnoci
40 ppm - 100 % miertelnoci w cigu 10 dni
U NIOSEK:
5 ppm - zmniejszenie wytrzymaoci skorupek jaj, zmniejszenie zdolnoci klucia, przeywalnoci pisklt
Konie 10 g chlorku rtci przez 10 tygodni
Objawy:
zaburzenia proprioreceptywne
wysikowe zapalenie sk�ry
niech do chodzenia
spadek apetytu, utrata masy ciaa, apatia
Leczenie:
Przy naraeniu dermalnym:
zmy wod z mydem
Przy naraeniu per os:
poda surowe biako jaj
pukanie odka zawiesin tlenku magnezu lub wgla aktywowanego
podanie chelat�w np. BAL�, chlorowodorek penicylamin
podanie ywic politiolowych
podanie zwizk�w zwikszajcych eliminacj zwizk�w rtci z �ci - untiol, spironolakton
glukoza i.v.
leki pobudzajce lub hamujce OUN
przy kolkach leki spazmolityczne
przy bezmoczu - hemodializa
przy wstrzsie - sterydy
�- nie stosowany, bo mao skuteczny
Sama zawarto rtci w tkankach nie musi dawa objaw�w zatrucia, zaley ono od:
czasu naraenia
stopnia kumulacji
tolerancji
indywidualnej podatnoci na zatrucie.