ZAGADNIENIA OGÓLNE
ZAKRES OBOWIĄZYWANIA KPA
I. Postępowanie regulowane przez kpa
II. Ogólne postępowanie administracyjne
III. Inne postępowania regulowane przez kpa
Wydawanie zaświadczeń
Sprawy skarg i wniosków
ZASADY OGÓLNE
I. Założenia postępowania ogólnego
z reguły dwa podmioty (organ i strona), a postęp. nie jest skoncentrowane (=wiele czynności dokonywanych niepublicznie, w dłuższym czasie) → proces inkwizycyjny (przeciwieństwo zasady skargowości);
w celu szybkości i niskich kosztów;
by wyeliminować negatywne efekty wprowadzone gwarancje dla strony;
organ:
wszczyna z urzędu (czasem też przy wnioskowych);
zbiera materiał dowodowy → strona nie decyduje o zakresie materiału dowodowego;
rozstrzyga sprawę → strona nie decyduje o terminach zakończenia postępowania i wydania decyzji;
II. Pojęcie zasad ogólnych
pojęcie „zasady ogólne” może dot. jedynie reguł dot. modelu, ale też stanowiących wytyczne działania organów;
III. Omówienie zasad ogólnych
Zasada praworządności (art. 6 i 7)
podstawowa zasada państwa prawa - w oparciu o nią powstały pewne założenia i zasady:
decyzja tylko na podstawie ustawy;
organ kieruje całym postęp. i nawet tam gdzie dyspozytywność stron, to może np. odmówić cofnięcia odwołania, jeśli miałoby ono prowadzić do utrzymania w mocy decyzji naruszającej prawo lub interes społeczny;
naruszenie tej zasady zagrożone sankcją nieważności decyzji adm. (gdy bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa - art. 156 § 1 pkt 2);
nadużycie prawa lub użycie prawa w celu innymi niż zostało ono ustanowione, np. odmowa wydania zezwolenia w celu wymuszenia wywiązania się z innych zobowiązań → ukształtowane na bazie orzecz. Conseil d'Etat (detournement de pouvoir);
Zasada prawdy obiektywnej
to obowiązek organu do podjęcia wszelkich kroków niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego (art. 7) → to podstawowa zasada współczesnego postępowania, nie tylko adm.;
to wymóg oparcia decyzji na okolicznościach faktycznie istniejących, co przejawia się w wymaganiach dowodowych (w tym zasada swobodnej oceny dowodów);
czasem przepisy szczególne wskazują na listy dokumentów, których przedłożenie jest obowiązkowe, co ukierunkowuje postępowanie;
Zasada oficjalności
nie jest zapisana w kpa, ale przewija się w jego uregulowaniach (jest przeciwieństwem zasady dyspozytywności) → powierzenie decyzji co do zakresu postępowania, zbieranego materiału organom adm.;
przejawy:
możliwość wszczęcia z urzędu też w sprawach wnioskowych (art. 61 § 2);
obowiązek zebrania i rozpatrzenia całego materiału dowodowego (art. 77 § 1);
możliwość kontynuowania postęp. mimo cofnięcia wniosku (art. 105 § 2);
tonowana elementami dyspozytywności → ale to tylko elementy, bo strona nie decyduje o istnieniu postępowania, a nawet możliwe jest w postępowaniu odwoławczym przyjęcie rozwiązania niekorzystnego dla strony;
ma jednak wiele uprawnień, np. obowiązek uwzględnienia wniosku strony o przeprowadzenie dowodu (art. 78 § 1);
Zasada czuwania przez organ adm. nad interesem strony i innych osób biorących udział w postępowaniu
wiąże się z ideą procesu inkwizycyjnego (organ = f. sędziego+skarżącego+obrońcy) oraz z zasadą oficjalności oraz z zasadą uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli;
art. 9:
należyte informowanie strony o okolicznościach faktycznych i prawnych;
czuwanie aby strony nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa;
przejaw udzielanie stronom niezbędnych wyjaśnień i wskazówek;
też odpowiednie pouczanie strony, np. o możliwości odwołania, a w razie błędnego (art. 112) nie może to szkodzić stronie;
ważne że dot. to też innych osób uczestniczących;
ta zasada ogranicza stos. zasady ignorantia iuris nocet (tak też NSA, szczególnie w zakresie niepublikowanych przepisów w urzędowych zbiorach);
Zasada czynnego udziału stron w postępowaniu
art. 10 → cel: eliminacja negatywnych skutków procesu inkwizycyjnego, by strona była podmiotem, a nie przedmiotem postępowania → to uprawnienie strony, a nie obowiązek;
przejawem → obowiązek zawiadamiania o wszczęciu postępowania, zawiadomienia o przysługujących stronie prawach (dostęp do akt, zadawanie pytań świadkom), zawiadomienia o terminie i miejscu przeprowadzenia dowodu i in.
te uprawnienia zabezpieczone poważną sankcją → art. 145 § 1 pkt 4 - obowiązek wznowienia postępowania, gdy strona bez swej winy nie brała udziału w postępowaniu;
zasada jawności wewnętrznej (względnej jawności) - prawo dostępu strony do akt;
Zasada pisemności
konsekwencja procesu inkwizycyjnego;
albo w formie pisemnej albo ustne przesłuchanie połączone z protokołem → art. 14;
Zasada dwuinstancyjności
to przysługujący stronie środek odwoławczy od decyzji wydanej w I inst. → art. 15;
wyjątki:
decyzje centralnych organów adm.;
samorządowe kolegia odwoławcze wydane w I inst.;
w tych przypadkach prawo do złożenia wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy, ale to wątpliwy substytut odwołania, bo to wciąż ten sam organ;
Zasada sądowej kontroli legalności decyzji adm.
art. 16 § 2, ale jej realizacji poświęcone odrębne ustawy;
w pełni przywrócona dopiero w 1990 r.
Zasada trwałości decyzji adm.
istotna dla zapewnienia pewności prawa, ale w postęp. adm. trwałość decyzji jest bardziej ograniczona niż w postęp. sądowym
art. 16 § 1 wyraża tę zasada, a w dalszym przepisach ograniczenia:
decyzje wadliwe, co prowadzi do wznowienia postęp. lub stwierdzenia nieważności lub ich uchylenia;
decyzje bezprzedmiotowe lub wydane z zastrzeżeniem warunku, który nie został dopełniony;
decyzje, na mocy których strona nie nabyła żadnego prawa;
nabyła prawo, lecz godzi się na zmianę sytuacji;
tzw. wywłaszczenie decyzji;
dopuszczalne przez kpa prostowanie błędów i pomyłek lub uzupełnianie treści;
to wyjątki, więc nie można interpretować rozszerzająco;
dot. decyzji ostatecznych, ale faktycznie obejmuje okres od momentu doręczenia/ogłoszenia stronie, bo art. 110 (organ jest nią związany od tej chwili);
fakt prawomocności nie ma znaczenia dla możliwości jej wzruszenia gdy przewiduje to kpa;
Zasada szybkości postępowania
art. 12 i art. 35 → w tym celu wprowadzono terminy do rozpatrzenia spraw, a przy sprawach niewymagających zbierania dowodów - niezwłocznie;
słabo zabezpieczona w kpa:
słabe sankcje dla urzędnika;
strona ma zażalenie i tzw. skargę na bezczynność;
postulat (tak jak w niektórych innych państwach) - nie załatwienie w terminie = odmowa załatwienia i wtedy normalnie środki jak przy decyzji negatywnej;
terminy to terminy maksymalne, więc jeśli organ może szybciej to jest do tego zobow. tą zasadą;
Zasada nakłaniania do ugody
zamiast decyzji adm. ugoda, gdy strony są w sporze, ale stosunkowo mała liczba spraw, w których występują strony w sporze;
art. 13 i dział II;
Zasada przekonywania
art. 11 - organ powinien wyjaśnić stronom zasadność przesłanek. którymi się kierował, by doprowadzić do wykonania przez stronę decyzji bez konieczności stos. środków przymusu;
dot. też decyzji w ramach uznania adm.;
Zasada pogłębiania zaufania obywateli
art. 8 → ta zasada = przesłanka do oceny działania organów adm.;
początkowo wprowadzony jako wyraz tendencji uspołeczniania administracji, potem NSA zaczął go traktować jako podstawę do uchylania decyzji, których uchylić nie można było na innej podstawie, ale które były naganne;
z K z 1952 r. NSA wywnioskował też zasadę zaufania obywateli do państwa i prawa, zbliżoną do tej;
kształtuje standardy uczciwego postępowania, np. uchylenie decyzji wydanej na podstawie nowo wydanego rozp., gdy wcześniej było składane przyrzeczenie;
Zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli
art. 7 in fine → również w wielu innych przepisach kpa, ale tez prawa materialnego;
też jest ona używana do oceny postępowania organów adm.;
początkowo miała ona inny wydźwięk → organ powinien kierować się interesem społecznym uzgodnionym z interesem stron → NSA odwrócił tę interpretację: załatwić sprawę zgodnie z słusznym interesem obywatela, jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie interes społ, ani nie przekracza to możliwości organu wynikających z jego kompetencji;
zakres ochrony interesu indyw. do granic kolizji z interesem społ.;
ta interpretacja mocniej chroni interes indyw. i krępuje swobodę organów, niż dzieje się to w innych krajach;
zasada ta ogranicza działania organów w ramach uznania adm., gdyż są związane przez ten nakaz;
w państwa o nieskodyfikowanym postęp. adm. tzw. zasady ogólne odgrywają znaczną rolę (szczególnie zasady wypracowane przez fr. Radę Stanu);
PODMIOTY ORZEKAJĄCE
ORGANY ADMINISTRACJI
I. Pojęcie organu administracji w kpa
organ adm. publ. → nie tylko organ adm. rząd., ale też sam. teryt. i in. organy wyk. funkcje zlecone (sporne czy też fundacje i spółki prawa handlowego, ale wyliczenie z art. 1 pkt. 2 jest przykładowe);
organ osoby prawnej → wew. jedn. org. danej osoby, wyposażona w uprawnienie do wyrażania woli podmiotu, a upoważnienie to opiera się na obowiązującym prawie, a nie na pełnomocnictwie (=kompetencja);
ważne odróżnienie organów od różnego rodzaju jedn. org. (np. minister = organ; ministerstwo = aparat pomocniczy);
upoważnienie do wydawania decyzji w imieniu organu = decyzja organu; np. art. 268a kpa (forma pisemna; kierownik danej jedn., w imieniu organu, w określonym zakresie, dot. m.in. decyzji, postanowień i zaświadczeń);
też inne przepisy;
II. Organy wyższego stopnia i organy naczelne
np. art. 127 § 2 - odwołanie rozpatruje organ wyższego rzędu; art. 161 § 1 - minister może uchylić w określonych sytuacjach każdą decyzję;
z reguły przepisy ustaw powołujących dany organ rozstrzygają kwestie wzajemnej podległości, ale w razie wątpliwości w kpa jest art. 17 - organy wyższego stopnia:
dla organów jedn. sam. teryt. - sam. kolegia odwoławcze (chyba że ustawa);
dla wojewodów - właściwi w sprawie ministrowie;
dla in. organów adm. publ. innych niż w/w - odpowiednie organy nadrzędne lub właściwi ministrowie, a w razie ich braku - organy państwowe nadzorujące;
dla organów org. społ. - odpowiednie organy wyższego stopnia tych org., a w razie ich braku organ państwowy nadzorujący;
nowela kpa i ustawy o adm. rząd. w woj. z 2000 r. → wojewodowie też, jeśli szczeg. ustawa tak (ustawa o adm. rząd. w woj.);
ta nowela - art. 3 ust. 2 - odwołania w sprawach z adm. rząd. należące do jedn. sam. teryt.. wszczęte po 1.1.1999 i nie zakończone decyzją ostateczną podlegają odwołaniu do sam. kolegiów odwoławczych, chyba, że ustawa inaczej;
na podstawie ustaw sam. i ustawy kompetencyjnej (weszły w życie 1.1.1999) oraz najnowszych przepisów:
dla organów gminy (wójt ...) - sprawy własne - sam. kolegia odwoławcze, a w sprawach zleconych, gdy ustawa szczeg. tak to wojewoda;
(usp) dla organów powiatu (starosta, zarząd powiatu) - do sam. kolegium odwoławczego, chyba że ustawa inaczej (inaczej np. art. 90, 97, 99, 137 i inne tzw. ustawy kompetencyjnej - do wojewody);
(usp) dla związków powiatów do sam. kolegiów odwoławczych, chyba że ustawa inaczej - wojewoda;
dla organów gminnego i powiatowego sam. teryt. w spr. szkół publ., zakładanych i prowadzonych przez os. pr. i fiz. oraz w spr. obowiązku szkolnego - kurator oświaty jako organu wyższego stopnia wg kpa (działa w imieniu wojewody) (ustawa o systemie oświaty);
(usw) dla marszałka woj. do sam. kolegium odwoławczego, a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą do właściwego ministra;
(usw i AdmRzWU) dla wojewody - minister właściwego działu;
(AdmRzWU i Iust.komp.) dla kierowników zespolonej służby, inspekcji lub straży (np. inspektora handlowego, kuratora oświaty, wojewódzkiego komendanta Policji itd.) działających z mocy ustawy w imieniu wojewody albo w imieniu własnym → organ wyższego stopnia danej służby (Główny Inspektor Inspekcji Handlowej, Komendant Główny Policji, minister edukacji);
tzw. ustawa kompetencyjna (Iust.komp) zawiera wiele postanowień dot. organu wyższego stopnia, ale brak jest precyzyjnego, generalnego, umieszczonego w jednym miejscu rozstrzygnięcia tej kwestii;
czasem funkcje organu wyższego stopnia organom szczególnym - np. zaskarżenie decyzji w sprawach antymonopolowych i decyzji Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki;
art. 18 - organy naczelne (K z 1997 r. nie posługuje się tym terminem, posługiwała się nim K z 1952):
dla organów adm. rząd., organów jedn. sam. teryt. (nie dot. sam. kolegiów odwoławczych) oraz organów państwowych i sam. jedn. org. - Premier i właściwi ministrowie;
dla organów państwowych innych niż w/w - odpowiednie organy o ogólnokrajowym zasięgu działania;
dla organów org. społ. - naczelne organy tych org., gdy brak to premier lub właściwy minister nadzorujący;
WŁAŚCIWOŚĆ ORGANÓW ADMINISTRACJI
I. Pojęcie właściwości
właściwość to zdolność prawna organu adm. do rozpoznawania i rozstrzygania określonego rodzaju spraw w postęp. adm. → kompetencja organu adm., czyli powierzenie danemu organowi rozstrzygania spraw w postęp. adm.;
2 postacie tego powierzenia:
ustawa tak stanowi;
ustawa przewiduje, że kompetencja jednego organu mogą zostać przeniesione (właściwość delegacyjna) - rzadko, bo zasada nieprzenoszenia kompetencji;
stała delegacja;
delegacja do określonej sprawy (np. gdy organ właściwy został wyłączony);
Właściwość rzeczowa
powierzenie danemu organowi załatwiania pewnego typu spraw adm.;
kpa rozstrzyga o tej właściwości tylko w zakresie niektórych kwestii proceduralnych - organ właściwy do podjęcia decyzji o wznowieniu postępowania, stwierdzeniu nieważności;
art. 20 - właściwość rzeczową organu adm. publ. ustala się według przepisów o zakresie jego działania → dot. to ustaw z zakresu prawa materialnego, a nie aktów (jak rozp. RM o zakresie działania poszczególnych ministrów) określających ogólnie zadania organu;
czasem też przepisy powołujące organy określają pewne ich kompetencje;
przepis kompetencyjny musi wskazywać:
dziedzinę administracji, której dotyczy;
jaka ma być treść i forma działania organu (decyzja czy czynność mat.-tech.);
w jakim wypadku działanie to musi/może być podjęte;
Właściwość instancyjna
podobnie określana jak w/w - prawo materialne - jaki pion organów właściwy, a nawet który dokładnie jest właściwy w I instancji, ale z reguły prawo materialne nie określa organów II inst., chyba że to inny organ niż wynika z kpa (i ustawy kompetencyjnej czy noweli z 2000);
kpa nie wymienia tej właściwości traktując ją jako element właściwości rzeczowej;
w sprawach proceduralnych kpa określa w. instancyjną np. poprzez wskazanie jakie sprawy załatwiają organy wyższego stopnia i naczelne (patrz wyżej) → organy te są właściwe do rozpatrywania odwołań i innych funkcji przyznanych przez kpa, chyba że przepis szczególny inaczej;
dla rozstrzygnięć wydanych przez organy przedsiębiorstw - organ wyższego stopnia to organ założycielski;
Właściwość miejscowa
to właściwość organu do działania na określonym fragmencie terytorium kraju (z reguły jednostka podziału podstawowego lub specjalnego);
kpa w art. 21 określa zasady tej właściwości:
w spr. dot. nieruchomości i zakładów pracy → miejsce położenia (większej części) nieruchomości czy prowadzenia zakładu;
w pozostałych sprawach → organ miejsca zamieszkania/siedziby, w razie braku miejsca pobytu;
gdy nie można ustalić na podstawie w/w reguł to tam gdzie wystąpiło zdarzenie powodujące wszczęcie postęp., a gdy nadal nie można to organ właściwy dla dzielnicy Śródmieście m.st. Warszawy;
art. 26 § 2 → w pewnych przypadkach (wyłączenie organu, a organ nadrzędny wyznacza inny podległy sobie organ) możliwe powierzenie organowi z zasady niewłaściwemu powierzenie zgodne z ustawą = organ staje się właściwy;
II. Powierzenie wykonywania kompetencji
delegacja kompetencji ≠ powierzenie wykonywania kompetencji danego organu:
innemu organowi lub jedn. org.;
podległemu pracownikowi;
to rodzaj pełnomocnictwa adm. - w zakresie sam. teryt. i adm. rząd. terenowej, np.:
(usg) rada gminy → organy wykonawcze sołectw/osiedli do załatwiania spraw indyw. z zakresu adm. publ.;
(AdmRzWU) wojewoda pracownikom urzędu wojewódzkiego (nie z aparatu pomocniczego kierowników);
(usw) marszałek woj. - wicemarszałkom, pozostałym członkom zarządu woj., pracownikom urzedu marszałkowskiego i kierownikom woj. sam. jedn. org. ;
(usp) starosta;
gdyby nie można byłoby upoważnić każda decyzja musiała by być podpisywana przez odpowiednią osobę → dlatego art. 268a - forma pisemna; pracownik kierowanej jedn. org. do załatwiania spraw w jego imieniu, w ustalonym zakresie (w szczeg. decyzje, postanowienia, zaświadczenia);
podobny w usg - wójt swoich zastępców i in. pracowników urzędu gminy (decyzji adm.);
też w usp i usw oraz w AdmRzWU;
nie staje się organem, tylko decyzje przez niego wydane jakby wydał je organ;
w praktyce uznaje się, że powierzanie udzielane przez organy jednoosobowe, a nie kolegialne → orzecz. NSA w sprawie skreślenia z listy maklerów - właściwa jest Komisja Pap. Wart., a nie jej przewodniczący;
III. Skutki naruszenia przepisów o właściwości
art. 19 → przestrzeganie właściwości z urzędu jest obowiązkiem organu → kpa mówi o w. miejscowej i rzeczowej, ale dot. to też instancyjnej, gdyż:
kpa traktuje ją jako element w. rzeczowej;
w chwili wydania kpa (1960) nie był jeszcze tak ugruntowany pogląd, że dewolucja kompetencji (tzn. przejęcie rozstrzygnięcia sprawy przez organ wyższego stopnia) = takie samo działanie niewłaściwe, jak w razie w. rzeczowej czy miejscowej;
skutek nieprzestrzegania (nieważne której) → nieważność decyzji adm. (art. 156 § 1 pkt. 1) → potwierdzone w orzecz.;
IV. Spory o właściwość
w kpa brak mechanizmu ustalania organu właściwego (oraz brak ustalenia organu kompetentnego do ustalenia właściwości - w ogr. stopniu może to być TK) → kpa ustala tylko mechanizm rozstrzygania sporów o właściwość;
Spory między organami administracji (w tym między organami samorządu terytorialnego)
zasada (ale są wyjątki) - organ wyższego stopnia → ale w kpa kazuistyczne wyliczenie w art. 22 § 1:
między organami jedn. sam. teryt. (z wyjątkiem niżej wymienionych) → wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku sąd adm.;
między kierownikami tego samego powiatu (dział. w imieniu własnym/starosty) → starosta;
między organami adm. zespolonej w jednym woj. niewymienionymi wyżej → wojewoda;
między organami jedn. sam. teryt. w różnych woj. w sprawach z adm. rząd. → MSWiA;
między wojewodami oraz organami adm. zespolonej w różnych woj. → MSWiA;
między wojewodą a organami adm. niezespolonej → MSWiA w porozumieniu z organem nadzorującym nad organem w sporze z wojewodą;
między organami adm. publ. innymi niż w/w → wspólny dla nich organ wyższego stopnia, a w razie braku MSWiA;
między organami adm. publ. (gdy jeden z nich to Min.) → premier;
(AdmRzWU) premier → właściwy gdy jedną ze stron jest Min., między wojewodami, między wojewodą a właściwym Min.;
do sporów woj.-woj. może upoważnić MSWiA (działa w imieniu premiera);
w kpa brak określenia trybu i formy → analogia na podstawie innych sporów kompetencyjnych w trybie kpa, a rozstrzygnięcie w formie decyzji adm., bo:
rozstrzyganie tych sporów uregulowane w kodeksie;
dot. interesów prawnych strony (więc nie jest to sprawa wew. adm.);
art. 23 → czynności niecierpiące zwłoki → do czasu rozstrzygnięcia sporu organ gdzie wynikło zdarzenie podejmuje te czynności ze względu na interes społ. lub słuszny interes obywateli i zawiadamia o tym organ właściwy do rozstrzygnięcia sporu (= z mocy przepisy staje się właściwy);
z reguły zawieszenie do czasu zakończenia sporu (art. 97 § 1 pkt 4);
spór między jedn. wew. urzędu (np. departamentami) to nie spór o właściwość;
Spory między organami administracji rządowej a organami jednostek samorządu terytorialnego
art. 22 § 2 i 3 → rozstrzyga sąd adm. → z wnioskiem może wystąpić strona, organ jedn. sam. teryt. lub adm. rząd. (sporne), MSWiA, Min. Sprawiedliwości; Prokurator Gen., RPO;
WYŁĄCZENIE PRACOWNIKA ORAZ ORGANU OD UDZIAŁU W POSTĘPOWANIU
dla zapewnienia bezstronności (kpa dalej idzie niż kpc) → instytucja ta opiera się na zasadzie nemu iudex in causa sua, oraz wiąże się z zasadą prawdy obiektywnej;
może stanowić problem w małych społecznościach przy masowych decyzjach;
wyłączenie → powinien wstrzymać się od wszelkich czynności z wyjątkiem czynności niecierpiących zwłoki ze względu na interes społ. lub ważny stron (art. 24 § 4);
wyłączenie w sprawie = nie tylko nie może wydawać decyzji, ale też brać udziału w postęp.;
w razie podjęcia decyzji przez wyłączonego pracownika/organ → obligatoryjne wznowienie postęp., a w razie udziału nie powoduje obligatoryjnego wznowienia, ale to z reguły naruszenie przepisów, które ma istotny wpływ na wynik sprawy (= uchylenie przez sąd adm.);
wyłączenie:
pracownika lub członka organu kolegialnego:
z mocy ustawy;
w drodze postanowienia;
organu adm.;
I. Wyłączenie pracownika
art. 24 → pracownik (członek organu kolegialnego - art. 27) z mocy ustawy wyłączony w sprawie:
w której jest stroną albo pozostaje z jedną ze stron w takim stosunku prawnym, że wynik sprawy może mieć wpływ na jego prawa lub obowiązki;
swego małżonka (też po rozwiązaniu małżeństwa) oraz krewnych i powinowatych do drugiego stopnia;
osoby zw. z nim z tytułu przysposobienia, opieki lub kurateli (też po ustaniu);
w której był świadkiem lub biegłym albo był lub jest przedstawicielem jednej ze stron, albo w której przedstawicielem strony jest jedna z osób w/w;
w której brał udział w niższej instancji, w wydaniu zaskarżonej decyzji;
dot. również sytuacji wniosku o ponowne rozpatrzenie, gdy odwołanie jest niedopuszczalne, ale nie oznacza to konieczności wyłączenia tego pracownika w wypadku postępowania w sprawie wznowienia postęp.;
z powodu której wszczęto przeciw niemu dochodzenie służbowe, postępowanie dyscyplinarne lub karne;
w której jedną ze stron jest osoba pozostająca wobec niego w stosunku nadrzędności służbowej;
w drodze postanowienia (art. 24 § 3 - choć brak określenia formy, ale doktryna jest jednolita) → w każdym wypadku gdy zostanie uprawdopodobnione istnienie okoliczności niewymienionych w kpa, które mogą wywołać wątpliwość co do bezstronności pracownika;
obligatoryjne, a odmowa i ten pracownik/członek wydał decyzję = obowiązek wznowienia postęp.;
wydaje bezpośredni przełożony/przewodniczący organu kolegialnego lub organu wyższego stopnia → i wyznacza innego pracownika;
z urzędu, na wniosek strony lub pracownika/członka;
nie przysługuje zażalenie;
gdy w razie wyłączenia członków organu kolegialne brak quorum = jak wyłączenie organu;
gdy dot. sam. kolegium odwoławczego wtedy MSWiA wyznacza inne sam. kolegium odwoławcze;
II. Wyłączenie organu administracji
gdy sprawa dot. interesów majątkowych:
kierownika organu, małżonka, krewnych, powinowatych (do 2'giego stopnia), osób przysposobionych (kuratela/opieka) → organ wyższego stopnia;
osoby zajmującej kierownicze stanowisko w organie bezpośrednio wyższego stopnia (i in. osób w/w) → organ wyższego stopnia nad organem, w którym dana osoba zajmuje stanowisko kierownicze;
gdy jest to Min. lub prezes sam. kolegium odwoławczego → premier wyznacza organ właściwy;
organ, który stał się właściwy może wyznaczyć inny podległy sobie organ;
orzecz. NSA → wyłączenie = niemożność upoważnienia pracownika;