Kryterium	USA	WlELKA BRYTANIA	RFN
Kadencja	2 l.	Max 5 lat	4l.
	6 l.	-	-
Prezydent	4 l.	-	5 l.
Zasady ustrojowe	Federalizm dualist., kooperatywny , 3-podział wł., syst. Prez.	Monarchia parl, rule of law, podział wł., zwierzchnictwo parl., Eur. Konwencja o Ochronie Praw i Podst. Wolności	Absolutnie sztywne: suwerenność narodu, p.socj., federalizm funkcjonalny, 3-podział wł., legalizm, nienaruszalność jedn. (ważne) System kanclerski,
Konstytucja	Konst. Sztywna z 1787 r. (7 artyk.+26 poprawek)	Konwenanse ustroj., akty hist., ustawy ustroj., prawo zwyczaj. (common law), prawo precedensowe sądów, zasady ustrojowe,	UZ z 1949r.
Domniemanie kompetencji	Oficjalnie- stany, praktyka- wł. Centr. (komp. Immanentne) Spory- rozstrzyga Sąd Naj.	Omnipotencja parlamentu	Na rzecz krajów, ale: „przymus federalny”(gdy kraj nie wypełnia obowiązków) -ust.wyłączne feder. -ust.konkurencyjne (równoległe) -ust.ramowe -ust.wyłączne krajów Adm. fed. i krajowa- kraje (jako „sprawa własna” i „na zlecenie fed” Adm. własna Federeacji
Zmiana konst.	Wniosek parl.- głos. Obu izb 2/3 gł + zatwierdzenie w 38 (3/4) stanach Wniosek 2/3 legisl. Stan. - pośr. Konwencji Konst.	-	Większ. 2/3 w Bundestagu i Bundesracie
Syst. partyjny	Dwupart. (demokraci i republik.); komitety krajowe (1 mężcz.+1 kobieta ze stanu), ogólnokraj. konwencje ds. wyborów (co 4 l.); do40% stałego elektoratu	Dwupartyjny (kons, pracy), rząd jednop., Opozycja JKM, gabinet cieni,	Wielopartyjny, instytucjonalizacja partii polit.
Niepołączalność- połączalność	Czł. Kongresu nie może być ze służby feder.	Gabinet= czł. Parl.	Czł. Rządu może być deput.
Wybory parl.	Syst. Większości zwykłej Prawybory partyjne: wybór nominatów IR- Okręgi jednomand (nie przecinają granic stanów), jednolita norma obyw., większ. Zwykła S.- stan=okręg, 2 senat/okręg	IG- jednomand. Okręgi wyb., większ. Zwykła (co 8-10 lat Komisja Rozgraniczająca) , kand.- 10 wyborców+ £500 kaucja (zwrot5% głosów), też kand. niezależni, okręgi pewne i marginalne, Parl. orzeka o ważności wyborów IL- 800 l. Dożywotn. Wybiera 92, król mianuje „baronami” 542 l. Dożywotnich	Okręg= land Parl: 299- pierwsze głosy, okręgi jednomand., większ. Zwykła, mandaty bezpośr.- gdy min. w 3 okręgach zwycięstwo; 299- drugie głosy, na listę, s. Hare Niemeyera; próg zaporowy 5% lub 3 mand. bezpośr.
Parl.	Izba Repr. : 435 os., bierne pw: 25 l., 7l. Obyw. Ameryk., Domicyl, Senat: 100 os., bierne pw: 30 l., 9 l. Obyw., domicyl Bikameralizm zrównowazony w ustawod., nierozwiązywalny, osobna praca obu izb Odwołanie czł. Parl.- 2/3 gł.	3 części: król, I.G., I.L., IG 659czł, bierne pw: 21 l., czynne-18 l., 5 l. Domicyl IL:92 l.dziedzicznych (15-funkcyjknych,75nief., 2 great officers)+ 542 l. Dożywotnich (20-l.prawa),26 l.duchownych, 5-z rodziny król., (obecnie 748) Funckja deliberująca IL- podnoszą poziom prawa, IL zgadza się na przedłużenie kadencji parl, gdy wojna	Bundestag: min.598os., bierne pw: 21 l. Bundesrat: 68 reprezent.krajowa: do 2mln miekszańców- 3 reprezent; 2-6 mln- 4repr,; 6-7 mln- 5 repr.; >7mln- 6 repr.- delegacje głosują tak samo; mand. Imperatywny; niekadencyjny;
Struktura parl.	Speaker (subiekt.): porządek dyskusji, przekazuje proj. Komisjom, przew. Komisji plenarrnej Komisje (wszystkie mają uprawnienia śledcze) I.R.- 12-55 czł, S.- 7-26 czł: stałe (standing) (IR 22, S 16), specjalne (tu „przesłuchania), wspólne (plenarna-na czele przew. Komisji merytorycznej) I.R., uzgodnień) Przew. Senatu-.President pro tempore- z-ca prez. Whip (naganiacz, rzecznik dyscypliny part.) + debatują (nie głosują): Dystrykt Kolumbia, teryt. Zależne: Samoa, W-y Dziewicze, Guam)	Brak regulaminu IG:Speaker (neutralny), „dożywotni”(o ile kandyduje): decyduje o charakt. ustawy, selekcjonuje poprawki, mianuje przew. komisji Komisje:1)ustawod.: stałe (10), Wlk.Kom.Szkocka, Walijska, ds. Irl, Płn, Ustaw. Europ. 2)kontrolne: resortowe (14), dochodzeniowo- śledcze, ds. wewn, i spraw deput., kom. Całej Izby (na czele przew.kom.budż.), frakcje (1/3 frakcji to rząd), whip+10-12 pomocniczych IL: przew. Lord Kanclerz (od 2005 L.Speaker), 1 stała kom. Proj. Ustaw Publ., kom. Dla ustaw prywatnych, kom. Całej izby, na ich czele: Lord Przew. Komisji, tradycyjnie konserwatywna, nie spełnia f. Kontrolnych	Parl: przew., komisje stałe, specj., śledcze, ankietowe, Prezydium (przew+zastępcy)+ przew. Frakcji- Rada Seniorów ) Rada: przew. (kolejno delegaci), zwołuje posiedz., Prezydium (przew+3 zastępców), Komisje: stałe (kilkanaście), niestałe,Mediacyjna (32czł obu izb, gdy rada odmawia zgod, zwoływana max 3 razy), europ.; frakcje; Stała Rada Doradcza (prez+ministr+min.ds. stos. Z krajami)
Akty prawne		Ustawy publiczne i prywatne, ustaw. Delegowane, mogą wyjątkowo zmieniać wyroki i być retroakcyjne
Inicjatywa ustaw.	Proj. Finansowe- tylko czł. I.R. Indyw. czł. Kongresu (w IR max 25 czł), kom. Stałe, stały komisarz z Puerto Rico, gen. Z D. Kolumbia, Wysp Dziewiczych i Guam „pośrednia” Prez. (najw. Przez przew. Izby)	Omnipotencja parl. Dla ust. Finans.- tylko czł. rządu	Rząd, Bundesrat (większ. Zwykła)- inicjatywa wiązana , deput. (5%, frakcja)
Postęp. Ust.	(3 czyt.) Komisje (zamiast negat. opinii- nic, „wydobycie” przez petycję >1/2 plenum IR+ po 30dniach) - Kom. Regulaminowa- I czyt. obrady (kom.) plenarne- ew.II czyt.- II izba- ew. Uzgadnianie- prez. (ma 10 dni) 1/5 może wnioskować o głos. imienne	1) dla ust. Publ.: Iczyt- tytuł, II czyt- dyskusje, poprawki- komisje (czasem KomCałejIzby), sprawozdanie,debaty,poprawki,selekcja Speakera- III czyt głos.- II izba : nieogranicz. Poprawki IG, IL nie może poprawiać ustaw finans. - ew. IG drugi raz uchwala tekst- podpis króla 2) dla ust. Prywatnych: procedura quasi- sądowa, kom. Dla proj. Nieoprotestowanych, ew. kom. Z przew. Komisji budź. 3) Dla ust. Finans.- oddzielne uchwalanie preliminarzy wydatków i propozycji dochodów, expose budż. Kanclerza Skarbu+dyskusja+ok. 50 rezolucji podatkowych	3 czyt: Rada przesyła proj. Do rządu po opinię (rząd ma 6tyg)- niewiążąca, proj. Rządu są najpierw przedst. Radzie Iczyt. (ew. dyskusja na wniosek 5% deput., Rady Seniorów)(ew. 2/3 deput.- II czyt. Bez komisji)- komisja niepubl. Posiedzenie lub publ.debata (ew.gdy ¼ deput.- debata w parl.); II czyt: debata (gdy Rada Seniorów, frakcja, 5%) głos. Poprawek do artyk. (ew. głos. Nad całością) (ew. do komisji)- III czyt. Debata (gdy Rada Sen. lub 5%), poprawki do art., głos. nad całością- większ. Zwykła; II izba, ew. kom. mediacyjna
Sesje	Min. 1/rok, dyskontynuacja	Tryb sesyjny, 175 dni/rok, 4dni w tyg,, dyskontynuacja, stałe części posiedzeń (godz. pyt,, oświadczenia rząd. , itp) Nadzwyczajne posiedz.- speaker	Brak sesji!- działanie permanentne 3tyg/mies.- posiedzenia Nadzwycz. Posiedzenie-w parl: 1/3 izby, przew.izby, Prez.fed; w Radzie- 2 kraje, rząd
Funkcja kontr.	Brak interpelacji i zapytań poselskich, i absolutorium 12 głown. Inspektorów, Kontroler Generalny wypowiadanie wojny	dyskusja nad „mową tronową” i uchwal. „adresu dziękczynnego dla króla”- jeśli brak =wotum nieufności sprawozdanie rządowe- głos= ~”absolutorium” głos. O „odroczenie obrad”- debata- głos.= ~”wotum nieufności” zapytania deput. Podczas godziny pytań	Żądanie obecności kancl. Lub czł. Rządu w parl., przesłuchania rządu 5-letnie plany finans. Kom. Śledcze (gdy chce ¼ deput) i ankietowe Federalna Izba Obrachunkowa Zapytania (poważne, bieżące, pytania krótkie) Godzina aktualności, rezolucje parl.
Wybory prez.	Prawybory (zamknięte/ otwarte, III-VI) lub konwencje stan.- delegaci na konw. kraj. (VII-VIII), głos.stanami, wygrany dobiera kand,na wiceprez+uchwalenie progr. wyborczego, IX-XI kamp. Wyb., wt po I pn listopada- wybory (535 kongres.+ 3 z dystryktu Kolumbia)elektorów- pn.po I śr.grudnia- wyb. Prez.-min 270 gł., jeśli nie- IR wybiera większ. Zwykła prez., S.- wyb. Wiceprez.	-	Bierne pw- 40 lat Wybierany przez Zgr. Fed.= parl+ delegaci parl. Krajowych; I tura- większ. Czł. Zgrom., II tura- większ. zwykła
Władza wykonawcza	Prez. + sekretarze (dobierani za zgodą S.)+ Urząd Białego Domu+ inne (rada bezp., doradcy ekon, finansowi, budżet.)	Rząd, gabinet(ministrowie Korony- ścisłe kierownictwo), premier- lider zwycięskiej partii (jego dominacja, ma podległy Sekretariat Gabinetu), komitety rządowe	Rząd-Kanclerz- model republikański powoływanie :wniosek prez, wybiera Parl. Fed.- większ. Ustawowych czł.- prez. Mianuje; nieudane głos.: parl.(1/4 czł) Prop. Kandydata- głos.- nieud.-2 kand.parl.- nieudane- rząd mniejszościowy lub rozwiązanie parl.; kancl. wnioskuje o ministrów Kancl- określa wytyczne polityki, wnioskuje do prez. O odwołanie min.
Odpowiedzialność rządu	Prez.- odwoływany przez impeachment lub decyzją gabinetu „kuchennego” (najbliżsi współpracownicy) Impeachment- dotyczy 3 władz, wniosek czł. IR, kom, prez- IR rezolucja- kom sprawiedliwości- rezolucja, wybór 5-8 (11?inne źródła)oskarżycieli- winny 2/3 głos	Indywid. Odpow. Ministrów Impreachment- niestosowany Odpow. Cywilna- w sądach powsz. Odpow. Polit.- wymuszenie ustąpienia ze stanowiska, odpow. Przed własną frakcją Brak wotum zauf.= w.nieufności- dymisja rządu na ręce króla lub wniosek PM o rozwiązanie IG-	Indywidualna odpow. Kancl; Konstruktywne wotum nieufności- na wniosek ¼ deput.- min.48 h przerwa- głos. w sprawie nowego kancl. Wotum zaufania- na wniosek kancl.- 48h przerwa- głos. większość absolutna- brak- kancl. ma 21 dni na wniosek o rozwiązanie parl. Lub nic (rząd nie musi podać się do dymisji), ew: wniosek o stan konieczn ustawod., -brak odpow. Konstytuc.- tylko przed sądami powsz.
Prezydent	Bierne pw: 35 l., 14 l. Obyw.	Król: nie działa sam, nie działa źle, kompet	f. reprezentacyjna, pow. Sędziów, urzędników, prawo łaski, promulg. Ustaw, ogłaszanie stanu obrony, wybiera kancl. mniejszości! Odpow. Konstyt.- przed FTK na wniosek: ¼ czł parl lub Rady , uchwała 2/3 czł
Akty prawne władzy wyk..	Rozporządzenia z upow. Ustawy Ogólne zarządzenia	Król może polecić stworzenie proj.	Rozporządzenia (z upoważnienia ustawy lub „ogólne przepisy adm” bez upoważn.), Stan konieczności ustawodawczej-6 mies.- (wniosek rządu do prez +zgoda Bundesratu)- proj. pilne uchwal. Bez parl.- parl ma 4 tyg na uchwalenie, gdy nie - wystarczy zgoda Bundesratu
Weto	Prez: 10 dni na podpis, Zawieszające - przegł. 2/3 (w praktyce absolutne)+ kieszonkowe (miedzy sesjami itp., nie podpisuuje) brak weta selektywnego + weto legislatywy (na rezolucje prez)	Weto IL- zawieszające	Weto zawieszające Rady- Część ustaw wymaga zgody Rady- ma na sprzeciw 3 tyg. (ew. K. Mediacyjna) Weto ustawodawcze (żądanie ponownego uchwalenia)
Władza sąd.	s. stanowe (90% spraw)i federalne (dystryktowe, apelacyjne, SN- 8 czł , wyb. Przez prez +zgoda S.	SN- IL,spr. Cywilne: s.hrabstw, s.wyższe, IL; spr. Karne: s. pokoju, Wydział Ławy Król., SN, Szkocja- spr. Karne bez odwołań do SN	Sądy: federalne (jako III inst.):FTK, Tryb Fed, Fed. Sąd Adm, Fed Sąd Finansowy, ds. Pracy, Socjalnych - mają (oprócz FTK) Wspólny Senat; brak immunitetu sędziów, trybunały w landach
Kontrola konstytucyjności	Sądy powszechne (Judical Review), SN kontrola niesamoistna		FTK - 16 sędziów, 2 senaty, kadencja 12 lat, powołują parl. i Rada (po połowie) Orzekanie konstyt.- na wniosek (abstrakcyjny) rządu, rz. Krajowego, 1/3 deput. Lub kontrola konkretna (pytania sądu), orzeczenia z mocą ustawy (!) Orzeczenia wykładnicze- przy określonym rozumieniu akt jest konstytuc., zarządzenia tymczasowe- w sprawach pilnych Spory kompet., wyborczych, sądzi prez i sędziów, o partiach polit.
Skarga konstytuc., Ombudsman		Parl. Komisarz ds. Administracji (ombusman)- skargi na ręce deput.	Obyw. Skarga konstyt., brak rzecznika, ombudsman ds. wojskowych
Podział teryt. I władze lokalne		Autonomia Walii, Szkocji, Irl. Płn. (zawieszona)	16 landów, powiaty, gminy
Zwierzchnik sił zbr	Prezydent, ale wypowiadanie wojny- za zgodą Kongresu	król	kanclerz
Referendum	Brak	Brak	Plebiscyt

Kryterium	FRANCJA	HISZPANIA
Kadencja	5 l.	4 l.
	9 l. (co 3 lata zmienia się 1/3)	4 l.
Prezydent	5 l.	-
Zasady ustrojowe	Syst. Arbitrażu prezyd., p.unitarne, brak wyraźnego podz. Władz	Nadrzędność Kongresu nad Senatem Monarchia konstytucyjna, parlamentarna
Konstytucja	Blok konst.: konst. Z 1958 r., Dekl. Praw Czł. i Obyw. 1789 , wstęp do konst. Z 1946r., zasady podstawowez ustaw, cele p. o randze konst.	Z 1978 r., jeden akt
Domniemanie kompetencji	Na rzecz rządu	Na rzecz centrum
Zmiana konst.	Sztywna, inicj.prez (głosow. Kongresu-3/5 gł), deput. (decyzja ref.krajowe)	(do uzupełnienia)
Syst. partyjny	Wielopartyjny, dwublokowy: 5-7 partii w Zgr.N., trwałe koalicje wokół p.socj. lub Zgr. Na rzecz Republiki	Wielopartyjny: p.robotnicza, socjaldemokrat. + konserwatywno- liberalna
Niepołączalność- połączalność	Czł rządu nie może być czł parl Czł rządu nie może być czł. Rady Konst.	Czł kongresu nie może być czł. Senatu Czł. Kortezów nie może być czł. SN, adm.publ, ombuds, wł. Wspólnot teryt..itp
Wybory parl.	(zmiany od 2007)- stare: ZN:Bierne pw:23 l., 555 jednomand. Okręg.wyb. (+22 okr. Teryt.zamorskich), I tura: większ.bezwzgl., min 25% uprawnionych do gł., II tura: większ. Zwykła min.12.5%uprawnionych do gł S: bierne pw: 35 l. Departamentalne kolegium wyborcze (deput.z depart., czł.rad Reg., przedst.rad gmin., gdy >9tyś mieszk.- wszyscy radni, gdy .30tyś mieszk.- +1 reprezent. Na 1 tyś mieszk. 1-4 senat.- syst.większościowy, głos. jak w ZN od 5 senat.- syst.proporcj., zasada najw. Średniej, listy sztywne	Kongres- wyb. Proporcj., okręg= prowincja, od 3 do 33 deput. W okręgu, głos. na listę, system d'Hondta,Powszechne i bezpośr. Senat: wyb. Większościowe, 4 senat. W prowincji, tereny wysp 1-4 senat., Ceuta i Melilla- po 1 senat.,Król mianuje 1/6czł. S (51)- desygnowanych przez parl regionalne , Próg zaporowy- 3%
Parl.	Zgr.Nar. 577czł Senat 321czł	Bierne pw- 18 l., czł muszą należeć do frakcji, ew. mieszanej Kongres: 300-400 deput., Senat: obecnie 259 reprezent. terytorialna.
Struktura parl.	Przew.(w ZN na 5 lat, w S.- na 3 lata i zastępuje prez.) , komisje: stałe (max 6 ), nadzwyczajne, śledcze (max 30os., 6 mies. Na wniosek deput., chyba, że jest postęp. Prokuratorskie)mieszane (pow. Przez prem.), Biuro (przewodn., 6 zastępców, 3kwestorów, 12 sekret)., Konferencja Przewodniczących (spotkania 1/tydz przew, zastępcy, przew komisji stałych, przew.frakcji) Frakcje ZN(min.20czł), S (min.15czł)	Przew.- decyduje o porządku obrad, prezydium, komisje ad hoc i stałe (11), stała deputacja (broni interesów izby na wypadek rozwiązania parl, zatwierdza dekrety), frakcje
Akty prawne	Ust.uchwalone w drodze ref. (RS nie bada ich konstyt) Ust.organiczne (min.przerwa między wniesieniem proj. a uchwaleniem- 15 dni, sprzeciw senatu- obalony większ. Bezwzgl. ZN+ obowiązek kontroli w RK przed promulgacją) Ust.zwykła Ust.finansowe- krótkie terminy uchwalania Ust.o fifnans.ubezp.społ.- jeszcze krótsze Ust.programowe (opinia Rady Społ i Ekon.)	Ustawy organiczne (głos. większością bezwzgl w Kongresie, I czyt, gdy nieudane: II czyt po mies., Senat- większość zwykła) Ust. o statutach
Inicjatywa ustaw.	deput., prem.	Bezpośr:Rząd, kolegialnie: Kongres (wniosek 15czł), Senat (25 czł), pośrednia: 500tyś mieszk.- ogranicz. Przedmiot. (bez kwestii ust.organicz., podatkowych i budż, ułaskaw., międzyn., planow. Gosp.), zgrom. Wspólnot auton.
Postęp. Ust.	2 czyt. Priorytet ust.rządowych (90%proj. rządu jest uchwalane) Prezydium- kom stała, Ew.specj.(obligatoryjnie gdy rząd, fakult. Gdy przew komstałej, przew frakcji, 30 deput,- podkomisje: sprawozdanie- I Czyt.: dyskusja ogólna, Ew.uznanie przez RK niekonstyt., Ew. odesłanie do komisji, - dyskusja szczegółowa- omawianie art. I popraw., głos. Nad art.- głos. Nad całością większość zwykła- II izba to samo, Ew. poprawki- I izba II czyt- Ew. II czyt w II izbie itd. Żeglowanie lub prem powoł. Kom.mieszaną - nieoficj. 3 czyt.- kompromis, Ew. żądanie podjęcia ostatecznej decyzji- procedura ostatniego słowa- 4 czyt.w ZN- prez. Promulguje (ma 15 dni)	Sformalizowana procedura, 2 czytania 1)rząd: szkic ministra- 8dni (bada Komisja Ogólna Podsekretarzy)- posiedz. RM -proj., Ew.niewiążąca opinia Rady Stanu (gdy dot. Jej lub wspólnot międzyn) przedproj. umotyw. -Kongres Cdn 2)Kortezy: prop. Frakcji, 15czł Kongr., 25 czł S,- Ew. zgoda rządu (gdy wpływa na budż)w 30dni (kongr)lub 10 dni(S), bez ograniczeń przedm- uchwała izby cdn 3)parl. wspólnot auton: opinia Kongr. (bada tylko poprawność formalną) lub rządu (też celowość) cdn 4)Komitet promocyjny: prezydium bada proj., komitet ma 6 mies. Na zebranie podpisów cdn CD: Kongres:- 15 dni na poprawki (na całość- tylko od frakcji), głos.- kom. Stała, Ew tryby uproszczone: procedura 1 czyt (bez komisji) lub kom. Prawa uchwala ustawę- podkom., poprawki techniczne-1mies- debata plenarna- Ew. redakcja stylu w kom.- Senat: (2 mies., dla pilnych 20 dni roboczych) Ew.poprawki do całości (bez alternatywnych) lub weto- promulgacja króla (ma 15 dni), nieform. „kontrasygnata”prem. Tryby szczególne: dla ust. organ., budż, zatwierdz. Umowy między, dot. Wspóln. Auton. (tu może być kom. Mieszana) Tryb pilny (na wniosek: rządu, 2 frakcji, 1/5 izby)- dwa razy krótszy czas etapów
Sesje	1 sesja/rok, max 120 posiedzeń sesje nadzwycz.-na wniosek prem lub większ ZN,	2 sesje/rok nadzwyczajne- wniosek rządu, kom.stałej, większ.absol. czł izby
Funkcja kontr.	Oświadczenia rządowe (z debatą lub bez), „misje informacyjne”, kom., delegacje parl., zapytania: ustne (z lub bez debaty), pisemne, do rządu „godz. Pytań”, Izba Obrachunkowa, petycje (środek ochrony praw obyw. Za pośr.ZN lub S)-	Interpelacje i zapytania+ Ew. debata, często stosowane Żądanie obecności czl rządu na posiedzeniu parl, żądanie info Tryb. Obrachunkowy
Wybory prez.	Bierne pw:23 l. Kand. Zgłaszają wyborcy kwalifikowani (czł. Izb parl, rad gen, zamorskich teryt., radcy Paryża, merowie municypalni,), min 500 podpisów z30 depart. (max 1/10 z jednego), kaucja Większ. Bezwzgl., 2 tury, głos powsz, Komisja kontroli kampani wyb.
Władza wykonawcza	Rząd- prem powoł. Przez; prez, prem. powoł resztę rządu, przedstawiają progr. Działania, ubiegają się o inwestyturę (dorozumiana); RM (pojęcie węższe, tylko min.) a rząd (poj. Szersze- też sekretarze, nie biorą udziału w posiedzeniach RM; komitety rządowe; mogą zdecyd. O wejściu budż, nawet bez zgody parl.; prem. wydaje dyrektywy dla rządu, kontroluje go, rząd ma wpływ na proc. Ust., może głosować za przyjęciem dotychcz. Formy poprawek Posiedzenia z prez. Zwykle, bez prez- Rada Gabinetowa (nie może uchwalać nic)	Rząd: rząd (szerzej)to nie RM Model republikański: Król (opinia przew.frakcji i przew. Kongresu) proponuje prem- kandydat pokazuje program polit i prosi o wotum zauf- większ. Absolutna- mianow. Prem, on wnioskuje o ministrów, Ew: 48 h- II głos. większość zwykła, Ew: nowi kandydaci- 2 mies. Na wybór- nieudane głos- król rozwiązuje parl., Wyłączne prawo przygotow. Budż, Prem. wnioskuje do króla o rozwiąż. Kortezów, oprócz: gry wotum nieufn. Dla rządu, stan nadzwycz., nie minął rok od takiego rozwiązania
Odpowiedzialność rządu	Wnioski tylko w ZN Wotum zaufania-na wniosek prem, połącz. Z progr.działania lub planem swej polityki, większ. Absolutna Wotum nieufności- wniosek 1/10 ZN- przerwa min48h- debata- głos. Większ bezwgl uprawnionych czł ZN- dymisja Dymisja- może być bez wotum Ew. prez. Nie przyjmuje dymisji- rozwiązanie parl. Odpow. Konstyt.- brak za delikt, odp. karna- przed Trybunałem Spraw. Republiki	Jednoosobowa odpow. Premiera przed Kongresem Odpow. Prawna przed Sądem Najw.- wniosek o oskarżenie o zdradę stanu: ¼ czł. Kongresu+ większ. absolutna Obligatoryjne wotum zauf- przy powoływaniu rządu Fakultatywne wotum zaufa- wniosek prem, z progr. Polit. większ zwykła, jeśli brak- dymisja obligatoryjna Konstruktywne wotum nieufności- wniosek 1/10 deput. +nowy kandydat- 5 dni- głosow.w Kongresie, Większ. Absolutna- Ew. dymisja
Prezydent	Strażnik kont., arbiter, integracja prez. I rządu, większość kompet. Z kontrasygnatą, bez: orędzia, powoł.prem., rozwiązanie ZN + art. 16- przejęcie przez prez. pełni wł. Sądzony za zdradę stanu przez Wys. Tryb. Sprawiedliwości (24 os. z ZN i S), izby uchwalają jednogłośnie oskarżenie	Król- Juan Carlos de Burbon, nienaruszalny i nieodpowiedzialny, Proponuje, mianuje, odwołuje prem., przewodniczy pojedz. Rządu
Akty prawne władzy wyk..	Ordonanse- z mocą ustawy, i jej upoważni. Na określ. Czas, muszą być przekształc. W ustawę Rozporządzenia wykonawcze- rządu lub min. Z upoważni. ustawy Dekrety autonomiczne - kontrola RS-(premiera lub RM); wykonawcze	Dekrety z mocą ust.: Ust. delegowane (dekret ustawodawczy)- bez materii organicznych, na czas określony, konkretna, RS opiniuje, frakcje i deputacja-1 mies na zastrzeżenia, kontrol przez sądy powsz iTK Ust. tymczasowe (niby w nadzwycz. Potrzebie), bez podstaw konstyt., prawa wyb., 30 dni na opinię ma Kongres lub deputacja, potem: głos. Nad całością lub proc. 1 czytania Rząd nie ponosi odpow. Za dekrety
Weto	Weto ustaw. Prez. (+kontrasygnata)- parl musi jeszcze raz uchwalić ustawę	Weto zawieszające S. (do obalenia większ. Absol lub pod 2 mies.- większ zwykłą) Weto prezyd, gdy ust nie spełnia wymogów formalnych (chyba)
Władza sąd.	Dla spr. Cywiln.: tryb. Instancji i wlk. Instancji, sądy apelacyjne, Sąd Kasacyjny Dla spr.karnych: sąd przysięgłych, poprawczy lub policyjny, Sąd Kasacyjny Najw. Rada Sąd-na czele prez,.ds sędziów i prokuratorów, proponuje sędziów, jako komisja dysc. Tryb. Spraw. Republik- 6 deputZN, 6 senat, 3 sędziów z sądu Kasacyjnego Rada Stanu- przew.=prem., czł. powoł. Przez RM, opiniuje proj. ust. i rozporz.rządu, jest sądem adm. Ostatniej inst. Tryb. Kompetencyjny- spory organów adm. i sądów, przew=min.sprawiedl.	Trybunał Najwyższy
Kontrola konstytucyjności	Rada Konstytucyjna: 9 czł, (3 pow. Prez, 3-Zn, 3-S.), kadencja 9 lat, orzeka o konstyt.: umów międzyn. (na wniosek prez, prem, przew S, ZN, 60 czł ZN lub S), ustaw organicznych (zawsze), zwykłych- przed promulgacją, na wniosek, spory kompet., o wyborach i refer.	Trybunał Konst.: 12 sędziów, kadencja 9 l. (co 3 lata 1/3 się zmienia), wnioskują o nich: 4- Kongres, 4-Senat,, 2-rząd, 2-Gen Rada Sąd- mianuje król; Kontrola wstępna proj. ust., niezgodność z kont., spory kompet.
Skarga konstytuc., ombudsman	Brak skargi, „ombudsman” wzywany przez deput. Mediator Republiki- kadencja 6 lat, powoł. Ordonansem rządowym; zażalenia za pośr. Czł parl, wydaje zalecenia dla urzędów	Obrońca ludu- powoł przez 3/5 w kongresie- przerwa (max 20 dni)- 3/5 senat, II próba: 3/5 Kongres, większ. Bezwzględna Senat, kadencja 5 lat, min. 21 l., Niezależny, immunitet 2 zastępców (na nich deleguje uprawnienia) bezpośrednio skargi do niego
Podział teryt. I władze lokalne	22 regiony (pref. Regionalny), Gminy (mer), departament (prefekt+rada gen) WYBORYdo rad municypalnych (w komunach), kantonalne do rad gen., regionalnych- do rad region.	17 regionów, mają równy status, ale różne statuty, parl. Nie może zmienić statusu autonomii
Zwierzchnik sił zbr	Prez Jest zwierzchnikiem (na czele Najw. Radv Obrony i Komitetu Obrony), ale Rząd dysponuje s.zbr.	Król (+kontrasygnata)
Referendum	Ref.fakultatywne, gdy zmiana konst. Na wniosek deput. Ref.fak. ustawodawcze (zarządza prez, rząd, kongres, gdy dot.: organiz. Wł. Publ, reformy gosp, polit.społ, ratyfikacja traktatu	Ref w sprawie wejścia do UE+ uchwała Kortezów (wykład)
Inne	Rada Ekon. I Społeczna- ok. 200 os. z organizacji, przeds., ekspertów, opiniuje plany gosp. I socj. Rządu, opiniuje proj. ustaw na wniosek rządu, jego prace, proponuje reformy

Kryterium	WŁOCHY	SZWECJA	SZWAJCARIA
Kadencja	5l	4 l.	4 l.
	5 l.	-
Prezydent	7 l.	-	1 r.
Zasady ustrojowe	Zracjonalizowany syst. parl- gabin. , bikameralizm doskonały, Duża autonomia regionów, ważne prawa obyw., republika oparta na pracy		Szeroki katalog praw+gwarancje, federalizm, separacja personalna władz, ale parl to „władza najwyższa”, brak równowagi władz, brak hamulców wobez parl, monokratyczność egzekutywy fed, demokr. Uzgadniająca, referendalna
Konstytucja	Z 1947r.	Ust. zasadnicze:Akt o Formie Rządu z 1975r., Ust. o wolności prasy, o Następstwie Tronu, o Wolności Ekspresji, AFR- b.drobiazgowy,osobny proj. dot. Praw i wolności	Z 2000r., sztywna.
Domniemanie kompetencji	Domniemanie wł. ustaw. na rzecz wł. region. Wyłączne ustaw.P(polit.Zagr,pieniądz itd) Ust. konkurencyjne (ust.ramowe wł. Centr.) Ust. wyłączne regionów	Na rzecz wł. centralnej	Na rzecz parl. Na rzecz kantonów (komp fed- tylko 10 oddziałów), adm.fed.- tylko f.nadzorcze
Zmiana konst.	2 razy każda izba większ. Bezwzględną, przerwa między głos.- min 3 mies., Ew: refer. (wniosek: 1/5 1 izby, 500tyś wyborców, 5 rad Reg. , chyba, Że w II głos- 2/3 głosów, wtedy ref. niemozliwe), ważne większ głosów ważnych		Całej: Inicj. 100tyś obyw+ ref.pojed. lub propoz. 1 izby+poparcie II izby, Ew. lub refer. Pojedyn. (wtedy skrócenie kadencji parl) lub inicjat. parlamentarzystów Części: Inicjał. 100 tyś obyw.- wniosek ogólny- parl. Rozpatruje- Ew. sprzeciw, wtedy ref.pojed., znów parl - ref.podwójne ; proj.- parl.: zalecenie przyjęcia/odrzucenia, Ew.kontrprojekt- ref. Podwójne; lub inicjat. Parl.- uchwalenie w parl- ref.podwójne
Syst. partyjny	Wielopartyjny, koalicje centro-prawic lub centro-lewicowe	Syst. dwublokowy, wielopartyjny ustabilizowany, od 1991r.- partie mieszczańskie: konserwatyści (MSP), p.ludowa (FP),finanse partii: subsydia na rzecz p. (1 mand w Riksz lub 2,6% głos. w 2 kolejnych wyborach) na sekretariat (1 mand lub 4% głos w kraju)	Wielopartyjny, paropartyjny, Partie=~ federacje partii kantonalnych, rządy czteropartyjne
Niepołączalność- połączalność	Nie można kandyd. Do ID i S.	Król nie może być czł rządu lub czł Riksz	Czł. Rządu nie może być czł. Parl Czasem: czł RK nie może być czł parl kant. Lub rządu kant.
Wybory parl.	Nowa ordynacja z 2004 roku, dzielnik krajowy+ progi wyb. Stara: Kandydaci: partii, grup wyb., niezależni, min.500-1000 podpisów ID- dwa głosy, dwie karty 475 czł wyb. W jednomand. Okręgach wyb.w kolegiach wyborczych, syst. większościowy, 155 czł.- syst. proporcj., metoda zwykłych ilorazów+ największe reszty, 26 okręgów wyb., 4% próg zaporowy S: 232 czł. Wyb. W 20 jednomand. Okręg., syst. większ., 83 czł- syst. proporcj., syst. d'Hondta, okręg=region, próg zaporowy- 4% w skali regionu Min. 7 senat/okręg +5(7?) czł S.- wyb. Za granicą +12 czł.ID- Wybieranych za granicą	Wybory bezpośr., proporcj., Saint Lague; 310 mand stałych w okręg, 39 mand wyrównawczych, głos na listę, rozdział proporcj. gdy partia ma >4%, oprócz partii, które dostały więcej niż wynika z proporcji; próg zaporowy 4% lub 12% w jednym okręgu; wybór posła i waramena (zastępcę)- 15 dni po wyb Kom. Weryfikacyjna sprawdza prawomocność wyb.	Bierne pw- 18 lat RK- syst. większ., I tura: większ bezwzgl, II tur- większ względn, reguluje prawo kant. RN- syst. proporcj. Okręg= kanton, liczba mand. Zależy od mieszk. (gdy 1 mand- syst. większ); kand zgłasza min 15 wyb, listy od partii; głosow na tylu ilu jest na liście: na wszystkich z listy, na część listy+skreśl, kumulacja (po 2 głosy na 1), „pióropusz”- przeliczanie: syst. Hagenbacha Bischoffa, reszty: liczba zdobytych głos/ uzyskane mand
Parl.	Reforma '93, izby działają autonomicznie Izba Deput.: 630 czł, bierne pw: 25 lat Senat: 315 czł, bierne pw- 40 l. (czynne 25 l.), dożywotnie ex-prpez., 5 senat. Z nominacji głowy p., Komp. M.in. amnestia i abolicja- większ. 2/3 głos.	Riksdag- Zgr. Państwowe, bierne pw- 18 lat, jednoizbowy, 349 czł, kadencja 4 lata Powołuje: ombudsman, szefa kancelarii Riks, gubernatorów, Szwecką Delegację do Rady Nordyckiej, i Rady Europy	Zgr.Fed.: Rada Narodu (200 deput) i Rada Kantonów (46 deput), możliwość postępowania pojednawczego- na zasadzie parytetu; parl. Niezawodowy (kasa tylko za dni posiedzeń) Rozstrzyga spory między nacz. Organ.fed. , udzielanie łaski Mandat wolny, ale z RK wł. Kant. Może odwołać
Struktura parl.	Przew. (Decyd. O komisji merytor.), prezydium (przew, 4 zastępców, 3 kwestorów, 8 sekretarzy), Komisje: stale (po 13), m.in. kom. Konstytucyjna, specjalne, giunty (komitety parl) W kom., doradcze, pozaustawodawcze), grupy (frakcje) parl- przynależność obowiązkowa (Ew. mieszane)	Talman (przew)- neutralny, zwołuje sesje, powoł. Prem!, kieruje debat., komisje: stałe (16), Rada Przewodnicz. (talman, 3 zastępcy, przew. Kom, przew. Frakcji, szef kancel) Doradcza Rada dsZagranicy- 9 posłów, przew Riks,król, Ew.prem, msz	Przew (na rok) podpisuje ustawy, ma głos rozstrzygający, 2 wice,Biuro izby(przew, wice, przew frakcji, skrutatorzy), Konferencja Koordynacyjna (oba biura) planuje sesje, przydziela czas ustawom, kontakty z RF; komisje : stałe (12), specj, niestałe
Akty prawne	Ust. zwykłe, rewidujące konstyt., dekrety z mocą ustawy, ust. konwersująca, regionalna (rząd ma 60 dni, żeby zaskarżyć o przekraczanie kompet.) , prowincjale (Trydent, Bolzano)	Budżet- prace w Kom. Finanse. I Podatkowej+ kontrola: Szw.Bank P., Urząd Długów P. Ust. ograniczająca prawa i wolności- 2 uchwały Riks. Z przerwą min. 1 roku Prawa fundamentalne- 2 uchwały różnych parl., min. 9 mies od inicjat. Do wyborów lub 5/6 głos w Kom. Konstyt., Ew. refer- zmiana praw gdy >1/2 obyw. Przeciw	Ust. zwykła Ustawy pilne bez podstaw konst.- tymczasowe, w 1 rok zatwierdzone przez ref.podwójne Brak ust.organicznych Ważna ustawa o relacjach między izbami Uchwały feder., np. budżet Rozporządzenia parl.
Inicjatywa ustaw.	Rząd ( projekty) (wyłaczna dla budż i upoważni. Do ratyfikacji umowy m.), czł. Izb parl. (propozycje), 50 tyś obyw, Narodowa Rada Gospodarki i Pracy (CNEL)(tylko proj. dot. Gosp i pracy), rada regionalna, gmina (dla zmiany obszaru prowincji lub utworzenia nowej)	Rząd (proj. max. 3 ,mies. Po otwarciu sesji Czł Riks- max 15 dni po otwarciu sesji (więcej niż rządowych)	Inicj. Ludowa: 100tyś obyw.: o zmianę konst.(unieważniona gdy przeciwny proj. parl) Indyw. Deputowani, kom.(wniosek ogólny lub proj.), frakcje, RF, kanton (tylko proj)
Postęp. Ust.	Inicj. CNEL-postępowanie wstępne: decyzja o rozpatryw.proj.- głos. większ. Zwykłą, rozpatrywanie- 2/3 obecnych czł. CNEL- przesłane do prem., ma 3 dni by przesłać izbie; Jeśli proj. nie przejdzie w izbie, gdzie wniesiony proj.- upada komisja meryt.+ Ew. opinia kom. Budż. I konstyt. (10 deput. Lub przew. Grupy parl ma 3 dni na zastrzeżenia do wyboru kom) Tu: posiedzenie sprawozdawcze, deliberacyjne(ustawodawcze)(odesłania do izby może żądać rząd, 1/10 deput, 1/5 komisji) , redakcyjne (4 mies.)- faza stanowiąca (w izbie lub kom):dyskusja nad ogóln. Założeniami-dyskusja nad art. i poprawkami, głos.nad popr., głos nad całością- II izba (żeglują tylko poprawki, jeśli brak zgody, to spotkanie przew. izb-ustalenie sensu proj.-ew. komisje poprawki alternatywne) rząd: 1 mies.- proponuje prez. promulgację- Ew.weto prez., ponowne uchwalenie Procedura pilna uchwałą większ. Bezwzgl. Izby	2 czyt. Talman czyta tytuł- komisja (Ew. odrzuca proj. w całości)- konsultacje w organiz. Społ- badanie przez Radę Ustawodawczą (niewiążąca opinia)- 2 czyt. (Ew. 1)- uchwalenie zwykle przez aklamację- kontrasygnata prem i ministr	Inicj- komisja(Ew. postępowanie konsultacyjne rządu- tu obowiązkowa opinia kantonu), poprawki, do proj. rządu- Ew. kontrprojekt parl,- opinia rządu- izba: debata inicjująca- odrzucenie/ zwrot do inicj, by zmienił/ debata szczegółowa: swobodna, zorganizowana, zredukowana, skrócona, pisemne postęp., gdy proj od <5 deput; - II izba, to samo;- głos. finalne- Komisja Redakcyjna lub zmiany- obrady wspólne komisji obu izb i przesyłanie z izby do izby lub obrady komitetu pośredniczącego, gdy 3 bezskuteczne obrady: konferencja pojednawcza (13 deput. Obu rad)- wspólna wersja lub proj upada
Sesje	Tryb sesyjny, Sesje nadzwycz.-wniosek przew.izby, prez, 1/3 czł. Izby Zasada kontynuacji- 6 mies. Na przedłożenie starego proj.	1-roczne sesje nadzwycz- wniosek rządu, przew Riks, 115 posłów	4 sesje/ rok sesja nadzwycz- na wniosek RF, ¼ deput 1 izby
Funkcja kontr.	Interpelacje, sprawozdania z kontroli, kom. Śledcze, przesłuchania, rezolucje, rekomendacje, akty od obu izb, zapytania Trybunał Obrachunkowy- kontr.budż i prewencyjnie legalność aktów rządu	Interpelacje, pyt. Poselskie	Postulaty o raport rządu (niewiążace), rezolucje- zlecenie proj ust lub działań, wymuszanie oświadczeń na forum izb Kom nadzoru obu izb Zatwierdzanie sprawozda finansowego Fed Kontrola Finansowa, interpelacje, zapytania, komisje śledcze
Wybory prez.	Bierne pw- 50 lat; wybierany na posiedzeniu obu izb+ delegaci (3/region, wybierani przez rady Reg.)- tajne głos. 2/3 , po III nieudanym- IV głos większ. Bezwzględna	-	Zgr Fed wybiera spośród czł RF
Władza wykonawcza	Model monarchiczny: Prez desygnuje kand. na prem., prem wnioskuje o ministrów- 10 dni na wotum zaufania (w obu izbach!!!)- zwykła większ. Głosów Organy rządu(szerokie poj.): prem. i RM In corpore, sekret., min. Bez teki, komitety międzyministerialne, nadzwyczajni komisarze rządu Rada Gabinetowa- 7-8 ministr. Desygnowanych przez prem, f.opiniod. Kompet.: spory między ministrami	Czł rządu- min. 10 l. obyw. Szwecji Rząd- talman konsult. Z partiami- prop. Prem- 4 dni- głosow. (odrzucenie=>1/2 przeciw)- Ew. II głos- po IV nieudanym -rozwiązanie Riks. Ok. 20 ministr. Minister to nie szef resortu, tylko koordynatorzy, planują; osobno ok. 200 agencji bieżącej adm. Decyzje- kolegialne i (praktycznie) indywid. Obowiązek zgody prem do rozporządz. I inicjat ust. Rada Państwa- posiedzenie RM z królem (rzadko)	Rada Fed : wyb. Zgr. Fed, po kolei wybór 7 ministrów, głos. większ bezwzgl (po 3 turze: skreślanie tych co najmniej głos), sami przydzielają sobie depart Zasada kolegialności, departamentalności (samodzielności) (depart=~ resort), przygot. Budżet
Odpowiedzialność rządu	Wotum nieufności na wniosek min. 1/10 izby- 3 dni- debata, większ. zwykła (odpow. Solidarna, kolegialna) - gdy brak- dymisja, ale prez może jej nie przyjąć Wotum nieufności wobec poszczególnych ministrów (odpow. Indywidualna) Odpow. Karna- sądy powsz.	Wotum nieufności (indywidualne lub prem)- odwołuje talman lub zarządza wybory do Riks (ma 1 tydz na to) Odpow. Konstyt. - przed Kom. Konst.+kanclerz Sprawiedl.	nie można odwołać rządu nie można rozwiązać parl
Prezydent	Neutralny, apolityczny, prezydentura aktywna; kadencja 7 lat, zastępuje przew. S., potem dożywotnio senat., Może rozwiązać parl, oprócz ostatnich 6 mies. Kadencji. Ma weto, akt łaski Odpow. Konstyt. Za zbrodnię stanu lub łamanie konstyt.- oskarżenie 2 izby, większ. Bezwzgl.- Sąd Konstyt+16 obyw. Z listy ustalonej przez parl 1raz/9 lat.	Król Karol XVI Gustaw- min. 25 lat, f.ceremonialne i reprezent., jest zwierzchnikiem kościoła ewangel- luterańskiego Gdy >1/2 roku król nie może spełniać obow.- parl powoł Regenta	Prez= czł RF, po kolei na 1 rok, zarządzenia w sprawach pilnych
Akty prawne władzy wyk..	Dekrety rządowe ustawodawcze (musi być zgoda prez)+ustawy delegujące parl.; bez: o rządzie, prez i RM, max 60 dni na przekształcenie w ustawę; gdy delegacja na >2 lata- izby opiniują proj. dekretów, parl. Może cofnąć delegację;kontrola kom.spraw.konstyt.(3dni)-negat.opinia- opinia izby(7dni)- negat.-proj.upada, wtedy zakaz dekretów w tej materii (nadużywanie dekretów) Rozporządzenia tymczasowe rządu z moca ustawy- nadzwyczajna pilność- tego samego dnia przedstawione izbom	Rozporządzenia rządu w upoważn. ustawy- bez: podatki, stos. Jedn-p., refer. Konsult, podzial teryt.p.	Rozporządzenia RF z upoważn ustawy Zarządzenia dot. Zagranicy i dla bezp.
Weto	Weto prez.- gdy parl. Drugi raz uchwali, prez musi podpisać
Władza sąd.	Powsz: sędziowie pokoju, sądy pretorskie, trybunały, dla ciężkich karnych: s.przysięgłych, s.apelacyjne- najw. Sąd Kasacyjny Najw. Rada Sądownicza- prez, prezes sądy kasac, 20 sędziów, 10 czł- wyb.parl, nie mogą być czł parl., kadencja 4 lata Rada Stanu- organ doradczy RM, najw. Instancja sąd. Adm., czł. Wyłonieni w konkursach, niezależni od rządu; kontroluje konstyt. Aktów podustawowych + region. Tryb. Konst., Są dKonstytucyjny (	s. okręgowe, apelacyjne, Sąd Najwyższy (kadencja 3 lata)	Sądy- organy kantonalne Tryb Fed- 39 sędziów, 6 lat kadencja, zostają przew i wice wybierani przez parl, większ bezwzgl, Sąd. Konst.: kontrola abstrakcyjna i konkretna (NIE obejmuje ust fed, tylko gdy są sprzeczne z konw międzyn), spory kompet (między wł fed a kant lub kant)
Kontrola konstytucyjności	Sąd Kont. Republiki (nie wł. Sąd.!!)- 15 sędziów (5-prez, 5-ID+S, 5-sędziowie), kadencja 9 lat, kontr. Dekretów, ustaw, ust.region., abstrakcyjna i konkretna, sądzi prez., spory komp.	Brak!!!, kontrola przez Kom. Ust. Wybory sprawdza Kom. Weryfikacyjna	Brak sądownictwa konst.
Skarga konstytuc., ombudsman	ombudsmani regionalni	4 ombuds. Parl (ds. wojskow., sprawiedl) (kadencja 4 lata), kontrol. Adm., sądów + kanclerz spraw. (mianow. Przez rząd)- reprezent. Interes p., sprawy naruszenia wolności prasy, powoł 4 ombuds. Rządowych: ds. konsum, ds. konkurencji, ds. równopurawn, ds. dyskryminacji + ombuds. Ds. prasy	Skargi przeciw aktom wł ustaw)do TF, skargi gmin o naruszanie autonomii
Podział teryt. I władze lokalne	15 regionów o statutach zwykłych, 5- stat, specjalne (ich statuty zmieniane ust. konstytucyjną, a przew. Ich mogą uczestniczyć w posiedz. RM); niezależnośc finanse., fundusz wyrównawczy Rada Region- 30-80 czł, kadencja 5 lat Przew giunty (wł. Wyk)- może odwołać prez. dekretem Nowe regiony- wniosek 1/3 ludności, refer.większ. głos.	Łączenie małych gmin Gminy (rada gminy) Hrabstwa Gubernator (6 lat)+ zarząd hrabstwa (10 czł, 5-mian. Rząd, 5- rada hrabstwa)	26 kantonów (i półkantonów)- może być zlikwidowany zgoda ludności+ref.podwójne, kanton ma charakter państwowy (konst., rządy, prawo), zakaz secesji kant., Tryb. Fed. Rozstrzyga spory kanton- fed.
Zwierzchnik sił zbr	Prezydent	Riksdag	Dowodzi generał wybrany przez parl
Referendum	Referendum ludowe abrogacyjne	Refer. W sprawie zmian praw fund.- na wniosek 1/10 deput, za nowymi gdy >1/2 przeciw starym	Ref. Obligatoryjne: Podwójne: zmiana konst., przystąpienie do organiz. Zbiorowego bezp, ustawy „pilne”bez podst. Konstyt., Pojedyncze: zmiana konst. I różne stanowiska izb, wniosek wstępny przy inicj. Ludowej o zmianę konst. Lub gdy parl nie poparl wniosku o częściową zmianę konst. Fakultatywne:na żadanie 8 kantonów lub 50 tyś wyb. W sprawie: Ustawy fed. (100dni)- wiążące Ust. obowiązujące już czasowo- 100 dni, aktu nieprawotwórcze (uchwały)- gdy pozwala ust lub konst; umowy między. (pojed), postępowanie konsultacyjne +demokr. Bezpośr. W kantonach refer. Budżetowe Zgromadzenie ludowe- w kilku kant.
Inne	Narodowa Rada Gosp. I Pracy- 111 czł, prawo inicj. Ust.

---