Finanse publiczne i prawo finansowe - dr J. Stankiewicz 7 wykad z 23.01.2005r.
WYKONYWANIE BUDETU
W czci powiconej wykonywaniu budetu kluczow rol odgrywaj zagadnienia:
ukad wykonawczy budetu,
blokowanie wydatków budetowych,
zmiany w budecie w trakcie jego wykonywania.
WYKONYWANIE BUDETU to mówic ogólnie - gromadzenie dochodów i dokonywanie wydatków.
Realizacja zada polega na zapewnieniu pewnych dóbr w celu zaspokojenia potrzeb publicznych poprzez wydatkowanie rodków osobom, kt. potrzeby bd zaspokajane ze rodków publicznych, tj. funkcjonowanie okrelonych organów i okrelonych jednostek organizacyjnych, kt. realizuj te zadania.
Wykonywanie budetu to domena organów wykonawczo-zarzdzajcych, gdy organy te projektuj i wykonuj budet, za organy uchwaodawczo-kontrolne uchwalaj uchwa budetow i kontroluj póniej czy ta uchwaa zostaa zrealizowana w sposób prawidowy.
W praktyce poza tymi organami s jeszcze jednostki organizacyjne, jednostki budetowe itp.
Ustawa o finansach publ. ustala termin, w kt. organ wykonawczo-zarzdzajcy najpóniej ma PRZEDSTAWI PROJEKT UCHWAY BUDETOWEJ, a jest to 15 LISTOPADA roku poprzedzajcego rok budetowy.
Najpóniej w cigu 7 dni (do 22 listopada) od przygotowania i przedoenia projektu uchway budetowej organ wykonawczo-zarzdzajcy informuje jednostki organizacyjne o wysokoci kwot finansowych ujtych w uchwale budetowej, a istotnych dla planów finansowych tych jednostek np. wielkoci dotacji budetowej, wielkoci spaty, kt. jednostka ma odprowadzi do budetu.
Zgodnie z art. 125 ustawy o finansach takie jednostki organizacyjne powinny najpóniej w cigu 30 dni od otrzymania informacji sporzdzi projekty swoich planów finansowych (czyli najpóniej do 22 grudnia).
Kiedy uchwaa budetowa zostanie uchwalona, to organ wykonawczo-zarzdzajcy jest zobowizany w terminie 21 dni od jej uchwalenia sporzdzi UKAD WYKONAWCZY BUDETU.
UKAD WYKONAWCZY BUDETU - instytucja prawna zobowizujca do sporzdzenia budetu w szczegóowoci wymaganej przepisami.
Dla organu stanowicego pena szczegóowo nie jest potrzebna, np. jakie konkretnie wydatki bd przekroczone, okrelone kwoty - nie jest to niezbdne, bo organ ten nie bdzie rozstrzyga o tym, czy np. na materiay biurowe ma by przekazana wiksza czy te mniejsza kwota. Z kolei ISTOTNE JEST dla tego organu, by okreli - np. wysoko wydatków zwizanych z wynagrodzeniami i pochodnymi od nich, a dlatego, e wiadomo wtedy jakimi rodkami dysponuje z przeznaczeniem na tego rodzaju wydatki.
Z drugiej strony dla organu wykonujcego budet ta szczegóowo, wg kt. organ uchwaodawczy uchwala podzia rodków, uchwala proporcje tego podziau, okrela wysoko rodków na przekroczenie poszczególnych rodzajów wydatków - NIE JEST ODPOWIEDNI, bo on nie moe funkcjonowa w oparciu o plan sporzdzony z tak szczegóowoci.
Problem polega na tym, by oba stany osign w sposób zadawalajcy. Ozn. to, e organ uchwaodawczy do uchwalenia ma otrzyma taki plan, z tak szczegóowoci, jaka ZAGWARANTUJE mu rozstrzyganie w zakresie podziau rodków i eby mona byo jednoczenie osign ten stan szczegóowoci odpowiedniej do tego samego planu.
Gdyby przyj tak pen szczegóowo to organ uchwaodawczy nie byby tym zainteresowany, gdy ginby w tych szczegóach. Z kolei ogólno organu uchwaodawczego nie jest zadawalajca dla organu wykonawczego, dlatego naley osign ten stan RÓWNOWAGI.
W zwizku z tym uchwala si UCHWA BUDETOW Z INN SZCZEGÓOWOCI okrelon przez ustaw o fin. publ., a póniej DZIELI SI SZCZEGÓOWO DOCHODY I WYDATKI ze szczegóowoci tez wymagan przez w/w ustaw, a wynikajc z klasyfikacji budetowej na DZIAY, ROZDZIAY, PARAGRAFY I TYPY.
W tym samym terminie, w kt. organ wykobawczo-zarzdzajcy zobowizany jest sporzdzi ukad wykonawczy, zobowizany jest take przekaza jednostkom organizacyjnym INFORMACJE O OSTATECZNYCH KWOTACH, kt. maj by przyjte do ich planów finansowych.
PLANY FINANSOWE i HARMONOGRAM PRZEPYWU RODKÓW, a wic wypaty dotacji na rzecz tych jednostek lub wpat od tych jednostek na rzecz budetu - musz by zsynchronizowane z waciwymi uchwaami budetowymi.
Jednostki organizacyjne poinformowane o odpowiednim terminie o wysokoci kwot sporzdzaj swoje plany finansowe.
Jeli chodzi o wykonywanie budetu to ustawodawca stwierdza, e w trakcie wykonywania budetu JST obowizuj TE SAME ZASADY wykonania budetu jak w przypadku budetu pastwa, ale oczywicie odpowiednio interpretowane.
ZASADY te wymienione s w art. 92 ustawy o fin. publ.:
„naley dy do penej realizacji zada w terminach okrelonych przepisami i harmonogramem”; plan i harmonogramy zostay w takich terminach ustalone po to, by je realizowa;
kiedy w art. 92 uofp. mówi si, e naley pobiera i przekazywa dochody budetu pastwa w odpowiednich terminach, to musz by one dotrzymane;
odwoujc si do stwierdzenia, e przy realizacji zada naley kierowa si zasad wyboru NAJKORZYSTNIEJSZEJ OFERTY, wobec tego chodzi tu o wydatkowanie pienidzy racjonalnie.
W art. 100 uofp czytamy, e jest taki INSTRUMENT wykonywania budetu, kt. nazywa si - BLOKOWANIE WYDATKÓW BUDETOWYCH.
BLOKOWANIE WYDATKÓW BUDETOWYCH jest to wstrzymanie czasowe lub ostateczne realizacji uchway budetowej.
Organ moe wstrzyma realizacj uchway na jaki okrelony czas, albo podj decyzj, e przestaje realizowa uchwa budetow, nie bdzie realizacji wydatków budetowych w ramach tych upowanie, kt. wynikaaby z uchway i rodki te s zablokowane i przekazane na rachunek rodków rezerwowych przekazujc jednoczenie dyspozycj organowi uchwaodawczemu do nowego podziau rodków.
W zwizku z tym, e KONSEKWENCJE spoeczne, gospodarcze i polityczne blokowania s ogromne, to ustawodawca musi dokadnie okreli uprawnienie do podejmowania tego rodzaju rozstrzygnicia.
SYTUACJE POWODUJCE BLOKOWANIE:
niegospodarno w okrelonych jednostkach,
opónienie w realizacji zada,
nadmiar posiadanych rodków,
naruszenie zasad gospodarki finansowej (art. 92 uofp).
Art. 131 uofp mówi kto moe blokowa realizacj UCHWAY budetowej:
„W przypadkach okrelonych w art. 100 ust. 1 zarzd JST moe podj decyzj o blokowaniu planowanych wydatków budetowych”
Dotyczy to JST.
W zakresie caego budetu pastwa - minister finansów.
W zakresie poszczególnych czci budetu - dysponenci czci budetu.
Organ wykonawczo-zarzdzajcy przedstawia informacje o wykonaniu budetu i sprawozdanie z jego wykonania w szczegóowoci i w terminach okrelonych ustaw, np. jeli chodzi o SPRAWOZDANIE, to ustawa mówi o tym, e organ ten sporzdza sprawozdanie z tak szczegóowoci, z jak by sporzdzony budet w podziale na DZIAY, ROZDZIAY i .
Informacje te przekazywane s:
do 10 WRZENIA - w odniesieniu do budetu pastwa;
do koca sierpnia - budet JST.
Sprawozdanie przedkadane jest DO 31 MARCA roku nastpnego po roku budetowym i skada je si take do RIO.
Organ stanowicy DO 30 KWIETNIA rozpatruje sprawozdania i podejmuje uchwa w sprawie ABSOLUTORIUM. Ustawy ustrojowe jednoznacznie stanowi, i uchwaa o nieudzieleniu absolutorium jest RÓWNOZNACZNA ZE ZOENIEM WNIOSKU O ODWOANIE ORGANU WYKONAWCZEGO.
Zasady te s w peni aktualne i przestrzegane w stosunku do ZARZDU (powiatu, województwa).
Za inne zasady s w stosunku do WÓJTA / burmistrza / prezydenta, bo organy te nie zostay powoane przez organy ustawodawcze, ale w drodze wyboru.
Uchwaa o nieudzieleniu absolutorium organom wykonawczo-zarzdzajcym pochodzcym z wyboru oznacza podjcie inicjatywy w sprawie przeprowadzenia REFERENDUM o odwoanie tego organu.
koniec