Myslenie filozoficzne, Filozoficzne myslenie, WSPÓŁCZESNE ODMIANY MYŚLENIA FILOZOFICZNEGO


WSPÓŁCZESNE ODMIANY MYŚLENIA FILOZOFICZNEGO

WYKŁADY - ĆWICZENIA

PRAWA CZŁOWIEKA

Zasadniczym podmiotem praw jest człowiek, a warunkowo osoba prawna.

Prawa człowieka są równe i są niezbywalne. Trwają one tak długo jak żyje człowiek. Są uniwersalne przedmiotowo:

Prawa są uniwersalnie terytorialnie, bo wszędzie bez względu gdzie się przebywa. Zdolność dochodzenia praw - osoba pozbawiona praw publicznych - ma jednak jakieś prawa i może się ich domagać.

Prawa człowieka dochodzone są od państwa.

Państwo prawa - państwo prawne - jest to państwo, w którym reguły gry pomiędzy państwem, a jednostka (obywatelem) są jasne, stabilne, powszechnie znane.

Istnieje sfera, której prawodawca naruszyć nie może. Wszelka władza może być stanowiona tylko na podstawie prawa, w tych granicach, jakie państwo dopuszcza i zgodnie z regułami przez prawo przewidzianymi.

Państwo rekompensuje szkody poniesione przez obywatela w interesie ogółu. Zwykły człowiek obywatel sam nie może wymierzać sprawiedliwości - państwo ma to obowiązek wykryć i osądzić.

Prawo międzynarodowe służy do ograniczania swobody państwa w zakresie określania stosunków pomiędzy władzami publicznymi w celu wyeliminowania arbitralności.

Struktura obronna prawa międzyludzkich:

Są 3 źródła formalne:

Ad. 1. Umowa to każde porozumienie co najmniej dwóch podmiotów prawa międzynarodowego, które regulowane jest przez prawo międzynarodowe. Umowa w formie pisemnej nazywa się traktatem.

Podział:

  1. traktat powszechny - np. 1966 - Konwencja Praw Dziecka - obowiązuje wszystkich;

  2. traktat regionalny (subregionalny);

Traktaty dwustronne - stosunki sąsiedzkie.

Ad. 2. Zgoda i trwała praktyka państw (USUS), z którą łączą się przekonanie (świadomość prawna), że stanowi obowiązujące prawo. Praktyka jest dowodem istnienia prawa. W czasach współczesnych zwyczaj nie odgrywa ważnej roli. Jest traktowany jako uzupełniające źródło praw.

Ad. 3. Są zasady wspólne dla określonych gałęzi dwóch lub więcej porządków prawnych państw świata, np. dla prawa cywilnego, morskiego, karnego, handlowego. W stosunkach międzynarodowych obowiązują procedury, np. zasada praw nabytych - nie można tracić praw nabytych wcześniej, nie można drugi raz karać człowieka za sprawy, za które był karany. Poszanowanie prawa własności.

Ewentualne uchwały organizacji międzynarodowych lub konferencji międzynarodowych tzw. SAFT LOW (prawo miękkie) np. KBWE mogą przyczynić się do zmian w prawie międzynarodowym, pozwalają na ukształtowanie się międzynarodowych praw człowieka. Uchwały umożliwiają przygotowanie do uchwalenia traktatów jako materiały do badań i dyskusji. Stanowią tzw. bazę wyjściową. Rezolucje międzynarodowe mogą przyczynić się do powstania prawa zwyczajowego. Uchwały mogą tworzyć standardy zalecane, ale formalnie nie wiążące lub mogą dopełniać jako wiążące, gdzie stworzenie praw jest trudne lub wręcz niemożliwe do wprowadzenia w życie. Uchwały gremiów międzynarodowych pomagają w przestrzeganiu praw (piętnując złe zachowanie jakichś państw).

ORZECZENIA MIĘDZYNARODOWE, POGLĄDY DOKTRYNY PRAWA WOJENNEGO.

  1. Wyroki sądów międzynarodowych.

  2. Wyroki sądów arbitrażowych.

Ad. 1. Mają charakter stały, np. Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze, (organ ONZ);

Ad. 2. Są tworzone dla rozpatrywania konkretnych spraw.

W dziedzinie praw człowieka liczy się najbardziej orzecznictwo sądów stałych (Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości w Hadze.

Poglądy wybitnych przedstawicieli nauki prawa międzynarodowego (Powoływanie się na poprawki wybitnych ludzi)

NORMY PRAWA MIĘDZYNARODOWEGO.

Rozumie się przez to regułę postępowania w stosunkach międzynarodowych stanowiącą podstawę obowiązków i roszczeń, zmierzającą do jednoczesnego dania wyrazu wartości, skuteczności i szacunku.

Porządkuje się wg różnych kryteriów:

II podział:

Konwencja genewska prawa traktatów opisuje je jako normy powszechnego prawa międzynarodowego przyjęte jako całość, zmiana nie jest dopuszczalna jak tylko na mocy międzynarodowej państw.

Prawo do życia, wolność od tortur i nieludzkiego traktowania, poddaństwa, wolność od niewoli za długi, wolność od arbitralnego karania, wolność myśli, sumienia, religii.

Zobowiązania państw w sferze praw jednostki (w zakresie praw gospodarczych, kulturalnych, socjalnych). Zasada wzajemności - prawo do pracy, do opieki, kultury. Jedno państwo nie może zmieniać. Nakłada się wyraźne obowiązki wobec państw w stosunku do jednostki.

Zasady wykonywania zobowiązań - wykonywanie zobowiązań w dobrej wierze - traktat wiąże państwo, które się z nim ostatecznie związało. Wymaga, aby państwa powstrzymały się od działań, które niweczą treść traktatów. Nie mogą się przy tym powoływać na prawa wewnętrzne.

Można te prawa zmienić w czasie wojny lub zagrożenia państwa - musi to być wprowadzone przez parlament w formie ustawy.

Zabezpieczenia instytucjonalne:

PRAWO DO ŻYCIA

1983 rok zniesienie kary śmierci - ratyfikacja przez wszystkie państwa oprócz Polski i USA.

Gwarancja prawa do życia jest rozumiana jako gwarancja na to, że nie ma się prawa do zabijania. Konwencja Genewska zostawia prawo do wyboru każdemu państwu - czy płód uznają za człowieka czy też nie - Polska konstytucja traktuje człowieka od momentu poczęcia.

Do czynienia z końcem życia mamy wtedy, gdy umiera pień mózgu. Sprawy eutanazji, transplantacji, przerywania ciąży, klonowanie traktowane jest przez Konwencję Genewska podobnie jak podejście do tego, w którym człowiek jest uznawany za człowieka - tzn. dowolność państw w stanowieniu.

PRAWA CZŁOWIEKA W STANACH NADZWYCZAJNYCH

Za stan nadzwyczajny uważa się, gdy zachodzi niebezpieczeństwo publiczne, które zagraża życiu narodu - art. 15 konwencji.

Do wprowadzenia stanu wyjątkowego muszą być konkretne uzasadnienia

Europejski Trybunał za takie uznaje:

Według Komisji Praw Człowieka - Genewa:

Trzy typy sytuacji:

I.

II.

III.

ZASADY SYRACUSY - 1984

Uchylanie zobowiązań na podstawie artykułu IV może nastąpić, gry organa państwowe stoją na zagrożonej pozycji:

Nie wolno uchylać zobowiązań dla celów prewencyjnych. Zagrożenie musi być aktualne (w Polsce stan wojenny był wprowadzony nielegalnie - Trybunał Europejski tą sprawa się nie zajął.)

Niebezpieczeństwo dla narodu może być:

CZYSTKI ETNICZNE

Eliminacja przedstawicieli innych grup etnicznych niż rządzącej.

Dzielą się na:

  1. działania o charakterze eksterminacyjnym;

  2. prześladowania i szykany.

Ad. a:

Ad. b.

ETYKA WALKI ZBROJNEJ - MIEDZYNARODOWE REGUŁY

Po analizie strat z I wojny światowej okazało się, że ucierpiało dużo cywili, podobnie po II wojnie światowej.

    1. Gwarancje podstawowe:

      • osoby nie biorące udziału będą traktowane humanitarnie;

      • zakazane: zamachy na życie i nietykalność osobistą, zabójstwa, okaleczenia, tortury, męki, gwałty;

      • zakazane branie zakładników;

      • zakazane zamachy na godność osobistą;

      • skazywanie i wykonywanie egzekucji bez sądu;

      • ranni i chorzy będą zbierani i leczeni.

Zakazane metody walki zbrojnej:

Protokół 1.

Zabrania się ataków bez rozróżniania /tzn. ataki, które nie są skierowane przeciwko konkretnym celom - musi być rozpoznanie, ataki, w których stosuje się metody, gdzie nie ma celu wojskowego /np. ambasada chińska/ celem ataków nie mogą być: ludność cywilna, zabrania się grożenia represjami ludności cywilnej.

Art. 57.

Mogą być sprawdzone dokumenty jak wszystkie przedsięwzięcia były planowane. Planujący powinni uczynic wszystko, aby atak nie odbył się na cywili.

Środki i metody ataku mają być takie, aby nie narażały nikogo bez potrzeby i nie wyrządzały szkód w dobrach cywilnych. Zakaz stosowania metody „spalonej ziemi /18.05.1977/.

Art. 1.

Każde państwo zobowiązuje się do przestrzegania i niestosowania środków niszczących wszystko /Wietnam - herbicydy, pestycydy itp./.

Art. 55.

Należy troszczyć się o ochronę środowiska naturalnego.

Zakaz stosowania głodu przeciwko cywilom, zabierania dóbr niezbędnych do przetrwania ludności cywilnej, wody, urządzeń, żywności - tylko takie ilości, które są potrzebne do wyżywienia własnych żołnierzy.

Zakaz atakowania obiektów szczególnych tzw. „siły” tj. zapory, tamy, elektrownie jądrowe.

Zakaz rozszerzania operacji wojennych na strefy zdemilitaryzowane /wycofane wojsko, urządzenia wojskowe/. W miejscach takich wszyscy kombatanci i broń są usunięte, władza i ludność nie działają na niekorzyść nieprzyjaciela, ustaje wszelka działalność dla wsparcia wojska. Mogą tu występować tylko policjanci, siły porządkowe.

Zakaz wiarołomstwa - nie dotyczy to kamuflażu.

Przeciwnik w dobrej wierze powinien przestrzegać zasad.

Biała flaga oznacza, że przeciwnik się poddaje, a nie jest to podstęp. Nie wolno udawać rannego, a po zbliżeniu się przeciwnika wstać i strzelać do niego.

Zakazane jest udawanie posiadania statusu osoby cywilnej. Wojsko ma być umundurowane.

Zakaz udawania statusu uprzywilejowanego - nie wolno wykorzystywać emblematów „Czerwonego krzyża” czy „Czerwonego półksiężyca”.

Zakaz nie darowania życia

Zakaz atakowania określonych osób - osoba parlamentarna z białą flagą /przywilej nietykalności/. Osobie takiej można założyć kaptur, tak, aby nie widziała, jak rozmieszczone są wojska, czy jakie posiadają uzbrojenie. Jeżeli parlamentarzysta popełnia czyn zdradziecki, to ponosi odpowiedzialność.

Osoby wyłączone z walki - to ci, którzy się poddają, utracili świadomość, są chorzy, rozbitkowie na morzu.

Odnośnie formacji zbrojnych konwencja mówi:

Członkowie ruchu oporu, sił zbrojnych, milicji:

Do wymienionych powyżej odnosi się określenie - uczestnik walki zbrojnej.

Ludność, która zorganizuje się przed atakami i przestrzega praw wojennych i jawnie nosi broń - są to też uczestnicy walki zbrojnej.

Załogi statków powietrznych - nie wolno strzelać do pilota, który jest niezdolny do lotu.

Członkowie oddziałów powietrzno - desantowych nie podlegają. Zabronione jest terrorystyczne bombardowanie ludności cywilnej, obiektów cywilnych.

Zakaz używania min - pułapek w miastach, wsiach, gdzie nie toczą się walki, mogą być tylko w obiektach wojskowych lub, gdy są atakowane. Strona wycofująca ma obowiązek pozostawić plany pól minowych, dla wojsk wkraczających.

Zakaz rabunków i rozmyślnego niszczenia mienia obcego. Własność prywatna nie podlega konfiskacie.

Zakaz używania obiektów latających i okrętów podwodnych bez oznakowania.

Zakaz osłaniania pozycji wojskowych osobami wyłączonymi z walki /żywe tarcze/.

Zakaz zmuszania obywateli państwa do walki przeciw swojemu państwu.

Zakaz przekraczania samoobrony koniecznej, represaliów. Samoobrona może być ogólnopaństwowa tj. - powszechna mobilizacja lub obrona grupowa /indywidualna/ - np. personel medyczny może bronić siebie i rannych.

KONIECZNOŚĆ WOJENNA -może wystąpić odstępstwo od reguł. Np. korzystanie z zasobów naturalnych, aby zbudować umocnienia, zburzyć budynki, które zasłaniają pole ostrzału, choć ma to być w ograniczonym stopniu.

REPRESALIA - obydwie strony muszą pamiętać, że prawa obowiązują obie strony, np. polegają na zastosowaniu odwetu będącego odpowiedzią na akt przeciwnika /bezprawny/.

Zakaz pozbawiania ludności cywilnej dóbr koniecznych do przetrwania.

Zakaz stosowania określonych treści w wojnie psychologicznej.

Nie wolno zachęcać do agresji, ludobójstwa, do zbrodni wojennych, do dobrowolnego włączania się do sił przeciwnika, oddawania organów do przeszczepu, aby ratować życie i zdrowie.

AKT KOŃCOWY KBWE 1.VIII. 1975R.

Dekalog KBWE.

  1. Suwerenna równość, poszanowanie praw wynikających z suwerenności /szanowanie równości i indywidualności wobec prawa, szanować prawo do integralności terytorialnej, prawo do wolności i niepodległości politycznej, poszanowanie dla swych praw politycznych, społecznych, kulturowych.

  2. Powstrzymywanie się od groźby użycia siły lub jej użycia przeciwko integralności terytorialnej lub politycznej. Żadne względy nie usprawiedliwiają /np. pokaz siły, manewry, kryzys kubański, skierowanie rakiet przeciw jakimś państwom.

  3. Nienaruszalność granic /wszystkie granice każdego z nich i wszystkich państw Europy/. Powstrzymywanie się od żądań.

  4. Integralność terytorialna państw - państwa powstrzymują się od ingerencji w sprawy państw.

  5. Pokojowe załatwianie sporów /rokowania, badania, powiernictwo/.

  6. Nie ingerencja w sprawy wewnętrzne - nie wywieranie nacisku, powstrzymywanie się od działań terrorystycznych lub innej działalności.

  7. Poszanowanie praw człowieka i podstawowych wolności /wolność myśli, sumienia, religii, przekonań/ bez względu na rasę, płeć, język, religię. Zaczęły w tym czasie powstawać komitety helsińskie /monitorowanie/. Państwo ma obowiązek edukować społeczeństwo.

  1. Równouprawnienie i prawo narodów do samostanowienia. Wszystkie narody określają swój status polityczny.

  2. Państwa uczestniczące będą rozwijać współpracę między sobą zgodnie z deklaracją ONZ. /Wymiana kulturalna, stypendia/.

  3. Wykonywanie w dobrej wierze zobowiązań wynikających z prawa międzynarodowego.

Ponadto wprowadzono zasadę powiadamiania o manewrach wojskowych /powyżej 25 tys. Żołnierzy 21 dni przed rozpoczęciem. Wzajemna wymiana obserwatorów na ćwiczeniach wojskowych. Wprowadzono ograniczenia zbrojeń - rakiety średniego zasięgu.

DEKLARACJA O WYCHOWANIU SPOŁECZEŃSTW W DUCHU POKOJU - 1978r.

Inicjatywę zgłosiła Polska.

Wzywa się wszystkie państwa do utrzymania pokoju.

  1. Każdy naród i każda istota ludzka ma niezbywalne prawo do życia w pokoju.

  2. Wojna napastnicza jest zbrodnią przeciwko pokojowi.

  3. Obowiązkiem państw jest powstrzymywanie się od propagandy wojen napastniczych.

  4. Każde państwo w duchu przyjaźni powinno rozwijać współpracę na polu politycznym, społecznym i kulturowym w celu zapewnienia pokojowego współistnienia.

  5. Każde państwo powinno szanować państwa do samostanowienia i nie ingerować w jego wewnętrzne sprawy.

  6. Podstawowym instrumentem jest eliminacja wyścigu zbrojeń i działanie na rzecz rozbrojenia.

  7. Wszystkie państwa powinny zwalczać kolonializm, rasizm, apartchaid.

  8. Wszystkie państwa powinny nie dopuszczać do krzewienia nienawiści i uprzedzeń wobec innych narodów

Wzywa się wszystkie państwa do zapewnienia odpowiednich metod, czy to w rodzinie, czy w szkole itp. - położenie nacisku na edukację dla pokoju, przeciwdziałania dyskryminacji, kultu przemocy i wojny.

Zakaz produkcji zabawek militarystycznych /gry elektroniczne/ Dokument wywołał duży „szum polityczny”.

PARYSKA KARTA NOWEJ EUROPY 21.X. 1990 r.

  1. Potwierdzono zasadę utrzymania pokoju poprzez przestrzeganie praw człowieka. Państwa nie będą budować swego bezpieczeństwa kosztem innych państw.

  2. Państwa nie będą popierały aktów terroryzmu - będą współpracować w zwalczaniu terrorystów.

  3. Państwa nie będą popierać państw, które używają siły przeciw innym państwom.

  4. Prawo do samoobrony /mogą wybierać, czy chcą należeć do jakiegoś paktu czy nie.

  5. Państwa uczestniczące będą wypełniać zobowiązania w zakresie kontroli zbrojeń i rozbrojenia.

  6. Państwa będą współpracować na odcinku ekologii.

  7. Państwa wprowadzą demokratyczną kontrolę nad siłami zbrojnymi. Roztoczenie cywilnej kontroli nad wojskiem, policją, służbami specjalnymi.

Nakazano edukację w zakresie praw człowieka zgodnie z normami prawa międzynarodowego i państwowego.

  1. Siły zbrojne będą dowodzone, szkolone zgodnie z przepisami prawa międzynarodowego.

  2. Każde państwo ponosi odpowiedzialność postanowień tego kodeksu. To co jest tu zpisane ma być odzwierciedlone w dokumentach wewnetrznych danego państwa.

PARTNERSTWO DLA POKOJU - 10.03.1994r.

Program powstał jako wyraz wspólnego przekonania, że stabilność osiągnie się przez współpracę.

Dokładny opis w publikacji „NATO -Vademecum”

Ustalenia co do udziału w partnerstwie:

Dr. Chytrowski 9


Wyszukiwarka