Prawo podatkowe, prawo podatkowe-1


Źródła prawa

Klasyfikacje podatków, rodzaje podatków, jakiego rodzaju ulgi są w podatkach?

Pojęcie podatku

Podatek to rodzaj daniny, który każda z osób społeczności odprowadza, aby społeczność mogła istnieć

Z ustawy Ordynacja podatkowa Dz.Ust. z 26.08.1997r. nr poz 60 ze zmianami

Ordynacja podatkowa mówi o procedurze, która mówi o postępowaniu między podatnikiem a urzędem, ma charakter prawa formalnego.

Art. 6

Podatek - Podatkiem jest publiczno-prawne, nieodpłatne, przymusowe oraz bezzwrotne świadczenie pieniężne na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu lub gminy wynikające z ustawy podatkowej.

Publiczno-prawne -znaczenie polega na tym, że tylko władca może nakładać podatek w formie ustawy art. 217 Konstytucji mówi, że podatek może być nakładany tylko w formie ustawy.

Nieodpłatny- polega to na tym, że nie ma świadczenia wzajemnego, czyli za zapłacony podatek nic nie otrzymamy.

Przymusowe świadczenie polega na tym, że organy podatkowe wyposażone są w środki egzekucyjne, które mogą zmusić do płacenia podatków.

Bezzwrotność polega na tym, że państwo lub gmina nie ma możliwości zwrotu podatku. Podatek co do zasady nie podlega zwrotowi .

Podatki są rozdysponowane pomiędzy odpowiednie jednostki państwowe.

Podatek różni się od opłaty tym, że opłata jest świadczeniem ekwiwalentnym.

Opłata jest świadczeniem, które ma mniejsze znaczenie fiskalne i nie ma takiego znaczenie dla budżetu i stanowi źródło uboczne (uzupełniające). Ma charakter pieniężny, jest ustalana przez państwo w ustawie, gdzie są ustalane stawki za poszczególne świadczenia wzajemne.

1)Świadczenie wzajemne są równe co do wartości świadczeniu pieniężnemu.

2)Brak jest pełnej ekwiwalentności czyli płacimy więcej, otrzymujemy mniej

3)Świadczenie wzajemne w ogóle nie występuje i mamy wtedy do czynienia z podatkiem.

Podatnik- to osoba fizyczna, prawna lub jednostka organizacyjna nie posiadająca osobowości prawnej podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu.

Osoba fizyczna- to każda osoba od momentu urodzenia.

Osoba prawna -to np. skarb państwa , spółki - komandytowa , osobowa, akcyjna itp.

Obowiązek podatkowy - (art. 4) jest to wynikające z ustaw podatkowych nieskonkretyzowana powinność przymusowego świadczenia pieniężnego w związku z zaistnieniem zdarzenia określonego w tych ustawach.

Zobowiązaniem podatkowym jest wynikające z obowiązku podatkowego zobowiązanie podatnika do zapłacenia na rzecz skarbu państwa, województwa, powiatu albo gminy podatku w wysokości, w terminie oraz w miejscu określonych przepisach prawa podatkowego .

Przedmiot podatku -to rzecz, od której płacimy podatek, np. dochód, spadek, darowizna.

1)Ustawa o podatku od osób fizycznych - dotyczy podatku od dochodu osób fizycznych.

2)Ustawa o podatku od osób prawnych- przedmiotem są dochody osób prawnych.

3)Podatek od towarów i usług- opodatkowane są towary i usługi.

4)Podatek rolny- przedmiotem jest ziemia posiadania itp.

Podstawa podatku - jest to wartość od której jest naliczany podatek.

Podstawa podatku ma charakter ogólny i abstrakcyjny.

Ogólny (generalny) że jest skierowany do grupy adresatów

Abstrakcyjny- nie wymienia konkretnych adresatów.

Charakter indywidualny - konkretna osoba

Obowiązek wyrażony jest w ustawie a zobowiązanie podatkowe wyraża organ podatkowy albo my sami odprowadzamy podatek.

Minimum podatkowe - to kwota wolna od podatku, do tej kwoty nie płacimy podatku.

Minimum podatkowe może być wyrażane jako

- określenie granicznej kwoty opodatkowania której przekroczenie aktualizuje obowiązek podatkowy.

- określenie stałej wielkości o którą pomniejsza się stałą podstawę opodatkowania.

Kumulacja podatkowa - łączenie różnych rodzajów dochodów (np. umowa o dzieło i umowa zlecenie)

Wyróżniamy różne rodzaje kumulacji

Kumulacja przedmiotowa- polega na łączeniu przedmiotów opodatkowana pochodzące z różnych źródeł, czy też różnych tytułów.

Kumulacja podmiotowa - łączenie elementów przedmiotów opodatkowania, które łączą dochody różnych osób ( np. zeznania małżonków)

Kumulacja czasowa- łączymy podstawę opodatkowania z danego okresu

Kumulacja terytorialna- jest związana z terytorialnym rozmieszczeniem dochodów.

Nieograniczony obowiązek podatkowy - osoby fizyczne jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów.

Za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium RP uważa się:

1)Posiada na terytorium RP centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych)

2)Przebywa na terytorium RP dłużej niż 183 dni w roku podatkowym .

Ograniczony obowiązek podatkowy - osoby fizyczne jeżeli ni mają miejsca zamieszkania na terytorium RP podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów uzyskiwanych na terytorium RP.

Abolicja - ma na celu złagodzenie skutków opodatkowania- dotyczy dochodów uzyskanych w innych krajach.

Stawka podatkowa - jest to ilościowe określenie wysokości podatku w zależności od podstawy opodatkowania a zatem jest to stosunek pomiędzy wysokością obciążenia podatkowego a wielkością podstawy opodatkowania.

Stawka procentowa - procentowa realizacja pomiędzy wysokością podatku a wielkością podstawy opodatkowania (19%, 30%, 40%)

W 2008r mamy dwa progi podatkowe:

1)44490zł - 19%

2)Powyżej 44490 do 85528zł - 30%

3)Powyżej 85528 - 40%

Stawki kwotowe - ilość jednostek pieniężnych jaką należy zapłacić od danej podstawy opodatkowania (np. karta podatkowa).

W ramach stawek procentowych możemy wyróżnić:

1)Stawki procentowe stałe - np. podatek liniowy- nie zmienia się skala podatkowa

2)Stawki procentowe zmienne- zmienia się skala podatkowa

Mogą występować tu stawki progresywne i regresywne

Stawki progresywne polegają na wzroście stawki wraz ze wzrostem podstawy opodatkowania np. skala podatkowa -19%, 30%, 40%

Może być progresja przyspieszona

Może być progresja liniowa

Może być progresja opóźniona

Progresja przyspieszona - podstawa podatkowa wzrasta niewiele a stawka procentowa wzrasta szybko.

Progresję opóźnioną wyróżnia to, że tempo wzrostu stawki podatkowej (procentowej) w stosunku do tempa wzrostu podstawy opodatkowania jest mniejsze.

Progresja liniowa - tempo wzrostu stawki podatkowej w stosunku do tempa wzrostu podstawy opodatkowania jest stałe.

Stawki regresywne-maleją w miarę tego jak wzrasta podstawa opodatkowania.

Skala podatkowa to zbiór uporządkowanych rosnąco lub malejąco stawek procentowych znajdujących zastosowanie do podstawy opodatkowania.

Zwolnienie podatkowe - oznacza to definitywne a więc ostateczne wyłączenie określonej kategorii podmiotów lub przedmiotów z opodatkowania, pomimo tego, że mieszczą się one w zakresie przedmiotowo podmiotowym opodatkowania (np. darowizna jest opodatkowana, ale darowizna między ojcem a synem jest zwolniona z opodatkowania)

Ulga podatkowa- w przypadku ulgi podatkowej ustawodawca nie rezygnuje z opodatkowania gdyż jego zamiarem jest tylko i wyłącznie redukcja obciążenia podatkowego.

Wyłączenie podatkowe jest to całkowity brak zainteresowania ustawodawcy określonymi stanami faktycznymi lub prawnymi.

Zwyżka podatku - podatnik płaci wyższy podatek a niżeli wynika to z powszechnie przyjętych, prawnie ustalonych zasad opodatkowania.

Trzy możliwe sytuacje:

1)Podwyższenie podstawy opodatkowania

2)Podwyższenie stawek podatkowych

3)Podwyższenie obliczonej kwoty podatku.

Mogą być następujące systemy podatkowe:

-System podatkowy o przewadze podatków dochodowych

-System podatkowy o przewadze podatków przychodowych (ryczałt) +karta podatkowa

-System podatkowy o przewadze podatków konsumpcyjnych (VAT od towarów i usług pośredni)

Interpretacje prawa podatkowego wydaje Minister Finansów poprzez swoich przedstawicieli Izby Skarbowej.

System podatkowy powinien być:

- prosty

- spójny

-przejrzysty

- logiczna konstrukcja

- właściwy dobór źródła opodatkowania

Działalność rolnicza jest wyłączona z opodatkowania.

- Ustalenie podmiotu do opodatkowania

- Ustalenie granic do opodatkowania

System podatkowy jest to całokształt podatków istniejących obok siebie jednocześnie w danym państwie tworząc spójną i logiczną całość organizacyjną zarówno pod względem prawnym jak i ekonomicznym.

Budowa systemu podatkowego

Przy budowie systemu podatkowego, ustawodawcy powinny towarzyszyć dwie zasady:

1)Zasada trwałej wydajności podatku

2)Zasada sprawiedliwości opodatkowania

Ad 1) a) właściwy dobór źródła opodatkowania powinien brać pod uwagę zdolność podatkową podatnika.

a)Zasada ekonomiczności podatku- umiejętność osiągania kompromisów między dobrem wspólnym (Państwa) a dobrem społecznym.

b)Realność podstaw opodatkowania- podstawa opodatkowania musi być z bliskim, bezpośrednim związku z poziomem rozwoju gospodarczego.

c)Forma opodatkowania- podatki bezpośrednie (dochodowe) i podatki pośrednie

d)Wewnętrzna spójność -

--Ujęcie podstawy opodatkowania nie powinno wywierać negatywnego wpływu na dochód budżetowy z innych podatków.

--Należy unikać nawarstwienia podatków nakładanych na jeden przedmiot opodatkowania

a)Zasada zewnętrznej spójności- system podatkowy musi uwzględniać sytuację, jaka jest w innych krajach,

b)Ustrojowa legalność opodatkowania- musi być zgodny z zasadami ustrojowymi państwa

(art. 84. Konstytucji Rp) , art. 217- mówi o władztwie podatkowym, art. 32- zasada równości opodatkowania, art. 20- mówi, że nasza gospodarka oparta jest na systemie podatkowym i o tym , że kto nie płaci podatków prowadzi nieuczciwą konkurencję.

Ad2. Zasada sprawiedliwości opodatkowania- polega na pogodzeniu interesu publicznego i indywidualnego .

Ustawodawca musi mieć na uwadze całokształt wszystkich obciążeń podatkowych jakie funkcjonują w państwie.

Umowy międzynarodowe

Rozporządzenie - jest to akt wykonawczy do Ustawy, służy do wykonania ustawy.

Akty prawa miejscowego - samorząd terytorialny ma prawo, do ustalania wysokości podatku. Są źródłem prawa tylko na obszarze działania organów, które ja ustaliły ( Rada Gminy( leśny, rolny, od środków transportu, od nieruchomości ) - dochody z podatku, Rada Powiatu, Sejmik Województwa

Akta prawa wewnętrznego - to akty, które nie są skierowane do obywateli, tylko do podległych organów ( zarządzenia Ministra Finansów)

Trybunał Konstytucyjny- stoi na straży zgodności Ustaw z Konstytucją

Źródła prawa

Prawo podatkowe ma wspólne elementy:

- z prawem finansowym ze względu na cele i zadania

- z prawem administracyjnym

- z ordynacją podatkową

Prawo podatkowe może sięgać do pewnych definicji, które są określone w prawie cywilnym

Postępowanie podatkowe

12 podstawowych zasad, które obowiązują w postępowaniu podmiotowym:

1)Zasada praworządności - organy działają na podstawie i w granicach prawa. Wymienia się tu także źródła prawa podatkowego

2)Zasada zaufania do organów podatkowych w sytuacji wątpliwej sprawy powinny być rozstrzygane na korzyść podatnika.

3)Zasada udzielania informacji i wyjaśnień

4)Zasada prawdy obiektywnej- organ podatkowy ma za zadanie wyjaśnić stan faktyczny. Wiąże się z zasadą zaufania do organów podatkowych..

5)Zasada czynnego udziału stron- ma na celu udział podatnika w postępowaniu podatkowym.

6)Zasada przekonywania stron- pracownik powinien tak prowadzić przekonywanie aby doprowadzić do tego alby przekonać o słuszności postępowania

7)Zasada szybkości i prostoty postępowania - bez zwłoki i w terminie miesiąca, a w sprawach bardziej skomplikowanych w ciągu 2 miesięcy

8)Zasada pisemności

9)Zasada dwuinstancyjności

10)Zasada trwałości decyzji ostatecznej. Organ podatkowy może tylko zmienić decyzję, uchylić lub unieważnić gdy się odwołamy (14 dni). Nie wolno odwoływać się dwa razy w tej samej sprawie

11)Zasada jawności- tylko i wyłącznie strona postępowania ma możliwość wglądu do art.

12)Zasada swobodnej oceny dowodów.

Trzy sytuacje podatnik - organ podatkowy

Postępowanie podatkowe

Czynności sprawdzające

Organy podatkowe I instancji dokonują czynności sprawdzających mających na celu :

1)Sprawdzenie terminowości:

a)Składania deklaracji

b)Wpłacania zadeklarowanych podatków

2)Stwierdzenie formalnej poprawności dokumentu

3)Ustalenie stanu faktycznego w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami.

Kontrola podatkowa - jej celem jest sprawdzenie, czy kontrolowani wywiązują się z obowiązków wynikających z przepisów prawa podatkowego. Kontrolę przeprowadza się z Urzędu.

Dowodzenie postępowania podatkowego

Dowód- należy dopuścić wszystko co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy a nie jest sprzeczne z prawem.

1)Oświadczenie strony- osoba może złożyć oświadczenie w formie pisemnej, ustnej, oświadczenie strony odbywa się na wniosek strony (podatnika). Oświadczenie nie potwierdzamy innymi dokumentami urzędowymi.

2)Informacje podatkowe- organ podatkowy może występować do sądów, komorników, urzędów pracy, ZUSów, banków (w ściśle wyznaczonej sytuacji) i innych organów administracji publicznej o udzielenie informacji.

3)Materiały i dokumenty zgromadzone w toku czynności sprawdzających i w toku kontroli podatkowej.

- wszystko to co zostało zgromadzone w toku kontroli i czynności sprawdzających (dokumenty)

4)zeznania świadków- nie mogą być świadkami osoby, które są zobowiązane do zachowania tajemnicy państwowej lub służbowej a zeznanie miałoby dotyczyć naruszenia tej tajemnicy

- osoby, które nie są wstanie postrzegać i komunikować rzeczywistości.

5) opinie biegłych

6) oględziny - bezpośrednie zbadanie przedmiotu osoby własnymi zmysłami :wzroku, słuch, węchu

7) przesłuchanie strony- musi być wyraźna zgoda strony

8) informacje pochodzące z banku

I) sytuacja to podatnik sam dostarcza informacje

II) sytuacja gdy podatnik wyraża zgodę aby organ podatkowy skorzystał z tych informacji

III)Sytuacja - podatnik nie wyraża zgody, org. Podatkowy występuje w drodze postanowienia o wydanie przez bank informacji

9) wystąpienie do sądu o ustalenie istnienia czy też braku istnienia stosunku prawnego.

10) swobodna ocena dowodów.

Interpretacja indywidualna przepisów prawa podatkowego - minister właściwy do spraw finansów publicznych na wniosek zainteresowanego.

Interpretacja indywidualna może dotyczyć zarówno stanu faktycznego lub przyszłego.

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej zawiera:

--Oświadczenie pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że elementy stanu faktycznego objęte wnioskiem o wydanie interpretacji w dniu złożenia wniosku nie są przedmiotem toczącego się postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, kontroli skarbowej oraz, że sprawa w tym zakresie nie została rozstrzygnięta co do istoty. Wniosek powinien zawierać ocenę prawną wnioskodawcy.

Musimy przedstawić własne stanowisko w sprawie, oświadczenie, że nie toczy się postępowanie karne, wniesienie opłaty skarbowej (40zł).

W przypadku braku jakiegoś elementu sprawa może być odrzucona.

Termin na wydanie interpretacji

--3 miesiące od otrzymania wniosku

Jeżeli nie ma odpowiedzi to przyjmuje się, że minister finansów zgodził się z interpretacją podatnika - jest to interpretacja milcząca.

Możemy wnieść skargę do sądu administracyjnego jeżeli się nie zgadzamy z interpretacją urzędową.

Rodzaje wykładni prawa

1)Wykładnia autentyczna- jest dokonywane przez podmiot, który dane przepisy ustanowił.

2)Wykładnia legalna- jest to wykładnia dokonywania przez upoważniony do tego organ państwa (Trybunał Konstytucyjny)

3)Wykładnia organów stosujących prawo

- wiąże organ jej dokonujący i podmioty wobec których prawo jest stosowane.

Możemy też wykładnie podzielić na :

1)Wykładnia językowa - jest to wykładnia polegająca na wykorzystaniu reguł znaczeniowych i konstrukcyjnych języka prawnego i naturalnego.

2)Wykładnia systemowa- polega na ustaleniu rzeczywistego znaczenia przepisów ze względu na ich usytuowanie w systematyce wewnętrznej aktu normatywnego w całej gałęzi prawa

3)Wykładnia funkcjonalna zwana celowościową - wyraża się w ustaleniu znaczenia przepisu zgodnie z funkcją lub też celem jaki chciał osiągnąć ustawodawca.

4)Wykładnia porównawcza - polega na ustaleniu znaczenia przepisów przez porównanie z innymi podobnymi przepisami i wyciągnięciu wniosków co do znaczenia.

Klasyfikacje podatków:

bezpośrednie - źródło określone normatywnie, przedmiot i podmiot są zbieżne

pośrednie - wywołują regresywny efekt w stosunku do dochodów konsumentów, np. podatek od towarów i usług - podatek VAT

Podatek dochodowy od osób fizycznych - 26.07.1991r

Art. 2 ust 2 nie podlega opodatkowaniu Działalność rolnicza - polega na wytwarzaniu produktów roślinnych lub zwierzęcych w stanie nieprzetworzonym z własnych upraw albo hodowli howu w tym również materiału siewnego, hodowlanego, reprodukcyjnego i szkółkarskiego.

Art. 10 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych: opodatkowane sa wynagrodzenie, stosunek służbowy, kapitały pieniężne i prawa majątkowe, odpłatne zbycie, renty, emerytury, najem.

Art. 7 Dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendium oraz przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku dolicza się do dochodów rodziców.

Pozarolnicza działalność gospodarcza -

--przedsiębiorca - odpowiedzialność osób trzecich za rezultat tych czynności oraz ich wykonywanie z wyłączeniem odpowiedzialności za popełnienie czynów niedozwolonych ponosi zlecający wykonanie ich czynności;

--są wykonywane pod kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez zlecającego te czynności;

--wykonujący te czynności nie ponosi ryzyka gospodarczego związanego z prowadzoną działalnością;

Art. 22 - wymienia koszty uzyskania przychodu

Kosztami uzyskania przychodu są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenie źródła przychodów.

Art. 21 - wymienia zwolnienia przedmiotowe (dojazdy, leki, internet, straty z lat ubiegłych można odliczyć od dochodu).

Ustawa ryczałtowa z 20.11.1998r - zryczałtowanemu podatkowi dochodowemu podlegają przychody osiągane przez osoby fizyczne:

1)prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą

2)osiągające przychody z tyt. umów najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub inne podobne umowy jeśli nie są zawierane w ramach działalności gospodarczej, (najem 8,5% - 20%)

3)osoby fizyczne będące osobami duchownymi

2 formy ryczałtu:

--ryczałt od przychodów ewidencjonowanych

--karta podatkowa (Art. 23 ): działalność usługowa, twórczo - usługowa, usługowa w zakresie handlu napojami itd.

Ustawa o podatku od towarów i usług - VAT - 11.03.2004r

Zakres opodatkowania - art. 5 ustawy o podatku VAT

Opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają:

1)odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju

2)eksport towarów

3)import towarów

4)wewnątrz wspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzenie na terytorium kraju

5)wewnątrz wspólnotowa dostawa towarów

Zwolnienia podmiotowe - art 113 ustawy

Zwalnia sie od podatników u których wartość sprzedaży opodatkowanej nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 50 tys zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się kwoty podatku.

Zwolnienie przedmiotowe - art. 43, zał. nr 4 do ustawy

Stawki podatkowe - 0%, 3%, 7%, 22%

Co nie podlega podatkowi VAT:

a)transakcji zbycia przedsiębiorstwa lub zakładu (oddziału) samodzielnie sporządzającego bilans

b)czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy - np. nierząd

c)działalność w zakresie gier losowych, zakładów wzajemnych, gier na automatach.

Podatek od czynności cywilno - prawnych 20.09.2000r podlega: umowy sprzedaży zamiany rzeczy i praw majątkowych, umowy pożyczki, umowy darowizny w części dot. przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy, umowa dożywocia, umowa o dział spadku oraz zniesienie współwłasności w części dot. spłat lub dopłat, ustanowienie hipoteki, ustanowienie odpłatnego użytkowania, umowy depozytu nieprawidłowego oraz umowy spółki.

Nie podlega: opieka, sprawy alimentacyjne, przysposobienia.

Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą powstania spółki, podjęcia czynności cywilno - prawnej.

Podatek od spadków i darowizn 28.07.1983r podlega :nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujące się na terytorium RP lub praw majątkowych wykonywanych na tym terytorium tytułem:

1)dziedziczenia, zapisu, polecenia testamentowego

2)darowizny, polecenia darczyńcy

3)zasiedzenia

4)nieodpłatnego zniesienia współwłasności, zachowek jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę

5)darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu

6)nieodpłatnej renty użytkowania oraz służebności


Wyszukiwarka