Semestr 1 - Wykład 2
Rachunki makroekonomiczne.
(problem mierzenia aktywności ekonomicznej
-ciąg dalszy)
MIERNIKI INFLACJI
INFLACJA - to proces wzrostu ogólnego poziomu cen w miarę wpływu czasu, który powoduje degradację pieniądza krajowego (utratę wartości),
tzw. DEPRECJACJA
STOPA INFLACJI - jest to procentowa zmiana ogólnego poziomu cen w kolejnych okresach. Ogólny poziom cen określa siłę nabywczą pieniądza, czyli ilość dóbr i usług jakie możemy nabyć za jego jednostkę.
W praktyce do mierzenia ogólnego poziomu cen wykorzystuje się wskaźniki (indeksy) cen oraz deflator PNB.
miernik CPI - indeks cen dóbr konsumpcyjnych (WCD - wskaźnik cen dóbr i usług konsumpcyjnych).
Indeks ten określa koszt utrzymania typowej rodziny miejskiej, mierzy bowiem przeciętny poziom cen koszyka dóbr i usług nabywanych regularnie i konsumowanych przez typową miejską rodzinę. CPI jest średnią ważoną cen dóbr i usług konsumpcyjnych liczoną w stosunku do poziomu w roku bazowym. Inaczej CPI jest stosunkiem kosztów określonych dóbr i usług konsumpcyjnych objętych reprezentatywnym zestawem (koszykiem) w każdym kolejnym roku badania do kosztów tych dóbr w roku bazowym. Ceny są ważone zgodnie z ich znaczeniem w typowym budżecie rodzinnym w latach objętych badaniem.
miernik PPI - indeks cen dóbr produkcyjnych (wskaźnik cen hurtowych).
PPI jest średnią ważoną cen surowców i półproduktów liczoną w stosunku do poziomu cen w roku bazowym. Zamiast cen faktycznie zapłaconych przez konsumentów, mierzy on ceny pobrane przez producentów na różnych etapach produkcji. PPI obliczany jest przeważnie miesięcznie np. dla produktów rolnych, ponieważ nie ma jednoznacznego sposobu ustalania tego indeksu (miernik stosowany jest rzadko). Ponieważ jednak ceny PPI są zwykle indeksem pilotującym dla cen CPI. Miernik ten stanowi jeden z najczulszych sygnałów ostrzegających o nadchodzącej inflacji.
Deflator cen PNB (przelicznik cen PNB).
Może służyć jako miara wzrostu ogólnego poziomu cen (inflacji) w okresie od roku, z którego pochodzą ceny służące jako podstawa do obliczeń realnego PNB do roku bieżące “t”.
Iloraz nominalnego i realnego PNB mnożymy przez 100 aby uzyskać wskaźnik wyrażony w postaci indeksu, którego wartość w roku bazowym, dla którego realny PNB jest równy nominalnemu PNB, równa się 100.
Przykład :
Obliczyć stopę inflacji w ciągu ostatnich 5 lat.
Załóżmy, że gospodarka wytwarza tylko dwa dobra i nie wymaga importu :
(1993 r.) chleb 50 jednostek w cenie 2 ,- = 100 ,-
spodnie 10 jednostek w cenie 30 ,- = 300 ,-
-------------
400 ,- (n-PNB w 1993 r.)
_____________________________________________________________________
(1997 r.) chleb 60 jednostek w cenie 3 ,- = 180 ,-
spodnie 20 jednostek w cenie 40 ,- = 800 ,-
-------------
980 ,- (n-PNB w 1997 r.)
Ile wynosi r-PNB w 1997 roku ??
chleb 60 jednostek w cenie 2 ,- = 120 ,-
spodnie 20 jednostek w czasie 30 ,- = 600 ,-
-------------
720 ,- (r-PNB w 1997 r.)
STOPA INFLACJI : 36%
Analogicznie dla PKB.
Różnice między deflatorem cen PNB a CPI
Deflator cen PNB mierzy ceny szerokiej grupy towarów i usług natomiast CPI opiera się na koszyku dóbr konsumowanych przez miejskich konsumentów.
CPI mierzy koszt koszyka towarów z roku na rok tych samych; w przypadku deflatora cen PNB występują różnice w zależności od tego, co w danym roku wyprodukuje (wytworzy) gospodarka.
CPI w przeciwieństwie do deflatora cen PNB uwzględnia ceny towarów importowanych.
Mierniki bezrobocia
Bezrobocie - jest to stan gospodarki, w którym liczba miejsc pracy jest mniejsza niż liczba osób poszukujących pracy.
Stopa bezrobocia - stosunek liczby ludzi uznanych za bezrobotnych do liczby uznanych za wchodzących w skład siły roboczej wyrażony w procentach.
Zasoby siły roboczej - składają się ze wszystkich osób w wieku 16 lat i więcej (tzn. dorosłych), które są skłonne i zdolne do pracy i które są liczone albo jako bezrobotne, albo jako zatrudnione. Nie obejmują między innymi osób poniżej 16 lat, uczniów i studentów trybu dziennego, osób prowadzących gospodarstwa domowe, osób niezdolnych do pracy, emerytów, wolnotariuszy, osób pracujących mniej niż 15h/tyg w gospodarstwie rodzinnym.
Naturalna stopa bezrobocia - oznacza stan pełnego zatrudnienia tzn. w gospodarce występuje tylko bezrobocie frykcyjne. Mieści się w granicach 4-6 %.
(Ci co zwolnili się i szukają pracy)
Rozmiary bezrobocia [U], określone są przez wielkość zasobów siły roboczej [R] oraz wielkość zatrudnienia [L].
U = R - L
Zasoby siły roboczej [R] zależą od współczynnika aktywności zawodowej [a] oraz liczby osób w wieku produkcyjnym [Lp].
R = a . Lp
Współczynnik aktywności zawodowej [a] jest relacją zasobów siły roboczej [R] do liczby osób w wieku produkcyjnym [Lp].
STOPA BEZROBOCIA.
Makroekonomicznym kosztem bezrobocia jest strata w postaci nie wytworzonych dóbr i usług. Mierzy się ją przy pomocy luki PNB (różnica między p-PNB a r-PNB; między potencjalnym a realnym PNB, czyli między poziomem PNB możliwym do uzyskania przy pełnym zatrudnieniu a PNB rzeczywiście osiągniętym w warunkach bezrobocia). Dla ustalenia rozmiarów luki PNB wykorzystuje się prawo Okuna.
Prawo Okuna
Każdy procent o jaki stopa bezrobocia przewyższa naturalną stopę bezrobocia powiększa lukę PNB o ok. 3 %.
np. jeżeli bezrobocie wynosi 8 % tj. o 2 punkty przekracza naturalną stopę bezrobocia; luka PNB wynosi -6 %.
4
Wyszukiwarka