Żywice i balsamy

Żywice stanowią nielone mieszaniny bezpostaciowe licznych związków terpenowych i pochodnych fenylopropanu. Pod względem biochemicznym są zbliżone do olejków eterycznych i uważane są za produkty ich utleniana. Olejki eteryczne po pewnym czasie przechowywania ulegają żywiczeniu. Żywice są na ogół substancjami stałymi, bezpostaciowymi, o połyskującym, szklistym przełomie, o litofilnych właściwościach, rozpuszczalne w rozpuszczalnikach tłuszczowych.

Balsamy są to roztwory żywic w olejku.

W Polsce zastosowanie znajdują następujące żywice i balsamy:

• Terpentyna

• Kalafonia

• Balsam peruwiański

• Żywica stopkowca

• 
  Alona w charakterze wydzielin.

• Opium

• Terebinthina - terpentyna

Stanowi balsam otrzymywany przez żywicowanie sosny Pinus sylvestris. Jest to jasnożółta, gęstawa ciecz o silnym zapachu, wydzielająca po dłuższym staniu białawy osad kwasów żywicowych. Dobrze rozpuszcza się w etanolu, eterze, chloroformie.

W skład terpentyny wchodzi:

• Olejek terpenowy

• Kalafonia

• Substancje gorzkie

Stosuje się ją głównie do otrzymywania olejków i kalafonii, a także zewnętrznie do nacierań.

• Colophonium - kalafonia

Jest żywicą pozostałą po oddestylowaniu olejku terpenowego z terpentyny różnych gatunków sosen. Surowcem są żółte, żółtobrunatne kruche bryłki pokryte żółtym pyłem. Po podgrzaniu topi się na przeźroczystą ciecz o zapachu terpentynowym. Jest rozpuszczalna w rozpuszczalnikach tłuszczowych

Stosowana do wyrobu plastrów, przylepców, maści

• Balsamum Peruwianum

Jest patologicznym wytworem pni drzewa Myroxylon balsamum. Balsam otrzymuje się przez zdjęcie kory, nacięcie i przypalenia pnia drzewa. Jedno drzewo dostarcza w ciągu roku ok. 2,5 kg balsamu. Surowiec stanowi ciemną, gęstą, przejrzystą, niewysychajacą ciecz o przyjemnym aromatycznym zapachu. Rozpuszcza się w etanolu nie rozpuszcza się w wodzie. Ma właściwości przeciwzapalne, antyseptyczne, pobudzające ziarninowanie. Jest stosowany w ranach, odmrożeniach, chorobach skóry.

• Resina podophylli - żywica stopkowca (podopylina)

Jest żywicą gromadzącą się w organach podziemnych stopkowca. Ma silne działanie przeczyszczające. Stosowana jest zewnętrzne w roztworach alkoholowych jako środek przeciw brodawkom.

Niektóre pozakrajowe żywice i balsamy:

• Myrra - mirra

Otrzymywana jest z gatunku Commiphora abyssinica. Ma działanie ściągające, dezynfekujące

• Benzoe

Z gatunku Styrax tonkinense. Działanie wykrztuśne

• Mastix

Z rośliny Pistacia Lentiscus. Do przylepiania opatrunków

• Asa Foetida

z rośliny Ferula Asa Foetida. Działanie pobudzające na układ nerwowy - nervinum.

---