Władza monarsza.
Władza monarsza Piastów była może pierwotnie absolutna, ale w czasach historycznych przedstawia nam się już niemal od początku jako faktycznie ograniczona; czynnikiem; który ją ogranicza, jest wiec. W najdawniejszych czasach był on zapewne ogólnym zebraniem ludzi wolnych; w wieku XI i następnych spotykamy się z ograniczeniem tego ogółu już tylko do warstwy rycerskiej i duchowieństwa, podczas gdy wolna ludność wieśniacza przybywa jedynie po sprawiedliwość do samego monarchy, ze skargami na urzędników itp., korzysta więc tylko ze sądu wiecowego, nie biorąc, zdaje się, udziału w obradach. Istotnie zaś czynna rola i moc decydowaniu na wiecu przypadła nie całemu rycerstwu, lecz jeszcze ściślejszemu gronu dostojników świeckich i duchownych, wspartych o liczebność i siłę materialną stojących za nimi solidarnie rodów.
ie da się zupełnie ściśle udowodnić, że książę był prawnie obowiązany do zasięgania porady wiecu w pewnych określonych dokładnie sprawach lub do poniechania swych zamierzeń w razie braku zgody baronów - ale w rzeczywistości czyni to monarcha polski już w XI wieku i następnie stale; rady wiecu, wyrażane czasami formalnymi uchwałami większości, były lub z biegiem czasu stawały się wiążące dla monarchy panującego; nie kiedy zarządzenia, oparte na zgodzie wiecu, wydaje on formalnie tylko we własnym imieniu i pozornie samoistnie, ale w XIII w. już i pod względem formalnym niemal z reguły odwołuje się w swych czynnościach konstytutywnych do consilium et consensus swych dostojników, które zatem były już potrzebą i przez samego księcia uznaną podstawą jego zarządzeń państwowych. Już jednak w 1109 r. na potrzebę takiej zgody swych dostojników powołał się Bolesław Krzywousty, a wcześniej ojciec jego odniósł się do wiecu w sprawie swego trzeciego małżeństwa, co jeszcze powtórzyło się w 1141 r. Wiec wrocławski z końca XI w. i następny, który posunął się do uchwały, składającej księcia z tronu, są dowodem żywotności tej instytucji w owym czasie i pozwalają na wywodzenie jej w zasadzie z prastarych urządzeń słowiańskich, jakkolwiek pod względem formalnym upodobniał się ona następnie do takich że urządzeń w państwach zachodnich, przybierając w pierwszym rzędzie charakter wiecu urzędniczego.
mysl pojęć chrześcijańskich i za wzorem zachodnim, tytułuje się każdorazowy władca Polski księciem z Bożej łaski. Jest najwyższym wodzem i sędzią, a w zakresie praw majątkowych utożsamia się z państwem, uważając ziemię i dochody podatkowe za swą własność prywatną. Poddanych wiąże z władcą przysięga na wierność; o objazdach kraju w celu odebrania jej od przedstawicieli społeczeństwa nie słyszymy bezpośrednio w źródłach, ale można je uznać za prawdopodobne, analogicznie do stosunków w innych państwach zachodnich. Sam fakt przysięgi wiernopoddańczej poświadczony jest dla czasów Bolesława Krzywoustego.