Etyka 9.11.2007
Każdy na pewnym etapie swojego życia rozpoczyna życie zawodowe. Następnie rozwija swoje zdolności w danym zawodzie, a niekiedy staje się nauczycielem tego zawodu: mentorem dla nowych generacji. Rozwój zawodowy nie pozostaje bez znaczenia dla rozwoju osobistego, ale go wspomaga.
Rozwój zawodowy przeważnie przebiega na takich etapach:
Nauka, studiowanie rozpoczęcie życia zawodowego, inicjacja w zawodzie rozwój zawodowy nauczanie nowych pokoleń zawody.
Istnieje szczególne dobro w życiu ludzi, o które psycholog, jako zawód zaufania publicznego, musi się troszczyć. Wiąże się to z powołaniem. Psycholog powinien uznać wartości, o które się troszczy za podstawowe (aby efektywnie wykonywać zawód) i dołożyć wszelkich starań, aby o nie dbać.
Zawód zaufania publicznego jest zawodem, którego członkowie maja sens uczestniczenia w życiu ludzi (ukierunkowanie na troszczenie się o wartość, której służą, mający właściwą moralność). Uczestniczenie w takim zawodzie wiąże się z rozwojem moralnym, pojawia się tu rzeczywistość dynamiczna tego zawodu.
Freud i Ericsson twierdzili, że rozwój następuje na skutek wrodzonych i zdeterminowanych cech, które rozwijają się lub zanikają pod wpływem pewnych doświadczeń. Dostarczają nam oni informacji na temat rozwoju charakterologicznego, ale twierdzą, że nie mamy wpływu na zdeterminowane z góry właściwości. W tym znaczeniu wszystkie te procesy są nam dane, nie mamy na nie żadnego wpływu.
Są właściwości ludzkie, które ułatwiają lub utrudniają funkcjonowanie w danym zawodzie. Nie jest tak w przypadku, gdy człowiek potrafi kontrolować swoje tendencje. Dlatego ważne jest poznanie własnej psychiki i skłonności. (Aby troszczyć się o chorego trzeba być odpornym na drastyczne widoki, np. krew, trzeba umieć znieść pewne doznania, aby właściwie mu pomóc w cierpieniu.)
Nasz rozwój zawodowy jest uwarunkowany naszym społeczno-moralnym charakterem. Jednak istnieje możliwość naszego własnego sprawstwa w tej dziedzinie. Każdy powinien rozwijać swój charakter, tak aby sprzyjał on zawodowi. Obecnie nie ma charakterystyki cech, które byłyby idealne dla wykonywania danego zawodu, a które by w nim przeszkadzały.
Konsekwencjonalizm: liczą się konsekwencje zachowań, niezależnie od naszego charakteru i motywacji.
Behawioryzm: duży wkład w rozwój tego kierunku wniósł F. Skinner. (Psychologowie powinni znaleźć prawidłowości między bodźcem, a zachowaniem, jakie on wywołuje. Tzw. reaktywność, tj. reakcja na bodźce)
Introspekcjonizm (XIX w. - początki) zdarzenia, którymi zajmują się psychologowie mają swoje przyczyny we wnętrzu, w psychice.
Przeprowadzano następujący eksperyment: osoby badane dostawały różne ciężarki. Ich zadanie polegało na określeniu, jaki ciężar miał dany przedmiot. Badano przy tym tzw. progi różnicy, czyli to, jaka najmniejsza różnica ciężaru była zauważalna dla człowieka. Można było w trakcie tego eksperymentu badać progi absolutne, czyli to, jak intensywność bodźca była potrzebna, aby go zauważyć (np. piórko położone na dłoni nie było odczuwalne, dopiero, gdy ciężar się zwiększał badany odczuwał, że na jego dłoni znalazł się jakiś przedmiot.)
Sąd introspekcyjny: formułowanie wniosków na temat danych zjawisk za pomocą własnych, wewnętrznych odczuć.
Psychologia powinna zajmować się introspekcją. Nie ma potrzeby przeprowadzania eksperymentu z ciężarkami, ponieważ można ich ciężar zbadać za pomocą specjalnych przyrządów, zajmują się tym inne nauki (np. fizyka). Nasze poznanie zniekształca, to, co chcemy badać.
Dodatkowym zadaniem behawiorystów jest objaśnianie zależności między bodźcami, a zachowaniem.
Neobehawioryzm: pod uwagą ma bodźce i reakcje.
Skinner stworzył operacjonizm, czyli inaczej behawioryzm operacyjny. (W naszych naukowych studiach nad środowiskiem życia należy skupić się nad operacją - właściwością spontaniczną, którą organizm emituje do środowiska) Zależnie od tego, jaki jest jej efekt uczymy się. Np. jeśli efekt jest przyjemny uczymy się powtarzać tą operację w przyszłości.
Wg Skindera uczenie się zaczyna się od wykonywania różnych akcji. W miarę zbierania doświadczeń zaczyna się różnicować sytuacje (raz akcja prowadzi do przyjemnego efektu, innym razem nie)
Dążenie do maksymalizacji przyjemności i minimalizacji sytuacji negatywnych (rodzaj hedonizmu)
Operacjonizm jest innym poglądem na rozwój człowieka. Zakłada, że uczymy się nie dzięki wrodzonym właściwościom, a dzięki doświadczeniom.