System świateł ruchu drogowego czy zalecane dzienne spożycie? Nie rozstrzygnięty problem.
Niedawno opublikowane wyniki europejskiego badania konsumenckiego przeprowadzonego przez EUFIC dotyczyło znakowania żywności. Było ono kierowane przez prof. Klausa Grunerta z Aarhus School of Business w Danii. Sprawozdanie z tego projektu obejmuje wyniki 58 różnych badań konsumenckich przeprowadzonych w Europie od 2003 roku, inicjowanych przez ośrodki naukowe, przemysł spożywczy, handel żywnością, organizacje pozarządowe, organizacje konsumenckie oraz jednostki rządowe.
Znakowanie żywności staje się narzędziem o narastającym znaczeniu dla informowania konsumentów żywności w miejscu jej zakupu, co ułatwia dokonywanie świadomych wyborów żywieniowych. Chociaż konsumenci twierdzą, że wykorzystują informacje zawarte na etykietach przy dokonywaniu zakupów żywności, to jednak badania wskazują, że nie do końca jest to prawdą i że informacje nie zawsze są dla konsumentów zrozumiałe.
Biorąc pod uwagę wpływ sposobu żywienia na zdrowie, EUFIC pragnęło ustalić, jakie znaczenie ma znakowanie żywności na zachowania konsumentów.
Ze sprawozdania wynikają cztery główne wnioski:
Istnieje szerokie zainteresowanie dotyczące informacji żywieniowej zamieszczanej na opakowaniu żywności. Konsumenci na ogół rozumieją związki pomiędzy żywnością a stanem zdrowia, a wielu z nich jest zainteresowanych wykorzystaniem informacji na temat własności odżywczych produktów spożywczych, które spożywają. Jednak stopień tego zainteresowania jest zróżnicowany i zależy od konkretnych sytuacji oraz od konkretnych produktów. Ponadto zdarza się, że informacje o własnościach żywieniowych stoją w sprzeczności z innymi ważnymi cechami produktów spożywczych, zwłaszcza takimi jak smak, tradycyjne zwyczaje żywieniowe i chęć dogadzania sobie.
Konsumenci popierają pomysł uproszczenia informacji znajdującej się na froncie opakowania, ale wykazują różnorodne upodobania co do stosowania różnych schematów. Proponowane były systemy umieszczania logo świadczącego spełnianiu przez produkt prozdrowotnych wymagań dotyczących składu, system świateł ruchu drogowego (np. zielone światło dla niskiej zawartości tłuszczów nasyconych lub cukrów prostych a czerwone dla wysokiej ich zawartości), odsetka zalecanego dziennego spożycia oraz informacje dotyczące energii produktu. Różnice dotyczące odbioru tych systemów zależą od zróżnicowanych preferencji dotyczących łatwości odczytywania informacji, stopnia wiedzy o żywieniu konsumentów oraz niechęci poddawania się presji zachowania w określony sposób. Na przykład wielu konsumentów wysoko ocenia system świateł drogowych, ale niektórzy z nich uważają zastosowanie kolorów zielonego i czerwonego za sposób, który wręcz przymusza do dokonania „prawomyślnego” wyboru.
Większość konsumentów rozumie najczęściej stosowane na etykietach znaki graficzne w tym sensie, że wierzą oni, iż pojmuje je właściwie i mogą wyjaśnić podstawowe przekazywane w ten sposób informacje.
Nadal nie wiadomo, jak dokładnie informacje zawarta na opakowaniu są (lub będą) wykorzystane w praktyce w czasie dokonywania zakupów i w jaki sposób wpływają one na wybory żywieniowe.
Prof. Klaus Grunert wyjaśnił „jest interesujące, że pomimo bogactwa informacji na temat opinii konsumentów zebranych podczas wielu badań i wywiadów, nadal nie ma badań prowadzonych podczas zakupów w sklepach, które wyjaśniałyby, jak informacje zawarte na etykietach praktycznie wpływają na rodzaj zakupów. Rozumienie informacji umieszczonych na opakowaniu jest zupełnie innym problemem niż zrozumienie, jak te informacje przenoszą się na dokonywane zakupy produktów spożywczych i jak wpływają na komponowanie właściwego sposobu żywienia”.
Szersze informacje na temat przedstawianego badania będą zawarte w planowanej publikacji.
Tłumaczył:
dr n. med. Janusz Ciok