PATOMORFOLOGIA - PATOLOGIA PRZEWODU POKARMOWEGO - ćwiczenie 1

OSTRY WRZÓD ŻÓŁĄDKA (stress ulcer)

Przyczyny:

1. Rozległe oparzenia (wrzód Curlinga)

2. Wstrząs

3. Choroby o ciężkim przebiegu (posocznica)

4. 
   Urazy mózgu

5. Zabiegi neurochirurgiczne wrzód Cushinga

6. Zabiegi operacyjne

7. Aspiryna

8. Stany agonalne

9. Sterydy

10. PALENIE PAPIEROSÓW

Morfologia:

1. Nie dochodzi do błony mięśniowej żołądka

2. Nie powoduje bliznowacenia - wygojenie

3. Nie powoduje zmian w ścianie naczyń

4. Mnogi

5. Częściej żołądek niż dwunastnica

6. Mały, Ø < 1cm

7. Nieostre brzegi

8. Brunatne dno (strawiona krew)

WRZÓD PRZEWLEKŁY

Wrzód trawienny to przewlekła choroba, charakteryzująca się najczęściej jednoogniskową zmianą, która może się lokalizować na każdym poziomie przewodu pokarmowego.

Lokalizacja:

1. Dwunastnica

2. Żołądek

3. Przełyk (Barret's esophageus = metaplazja żołądkowa) Najczęstsze raki przełyku = raki płaskonabłonkowe.

4. Gastroenterostoma Przełyk Barretta = gruczolakoraki

5. Jelito, dwunastnica, żołądek (zespół Zollinger-Ellisona)

6. Uchyłek Meckela

Patogeneza:

NO ACID NO ULCER (bez kwasu nie ma wrzodu)

Zaburzenie równowagi pomiędzy działaniem kwasu a mechanizmami obronnymi błony śluzowej przewodu pokarmowego

Mechanizmy obronne:

śluz, HCO₃^- , regeneracja nabłonka, dobre ukrwienie, prostaglandyny, dyfuzja zwrotna H⁺, wyrzucanie HCl ponad śluz

Cechy:

• pojedynczy (8% mnogi)

• dwunastnica 4x częściej niż żołądek

• żołądek lub dwunastnica 90%

• 50% nie przekracza Ø 2 cm, ale 10% powyżej 4 cm

• może nastąpić samowygojenie

• 10% przebiega bezobjawowo

Niski lub normalny poziom kwasu:

• dyfuzja zwrotna H⁺ przez błonę śluzową

• obniżenie napięcia odźwiernika

↓

• 
  
  refluks żółci Helicobacter pylori czynniki egzogenne (aspiryna)

zniszczenie bariery błony śluzowej

↓

gastritis chronica → ulcus

HELICOBACTER PYLORI

• proteazy trawią białka śluzu, dochodzi do nabłonka

• ureaza → wolny NH₃, kwaśne środowisko

• adhezyny → czynniki adhezyjne dla komórek zapalnych (atraktant dla neutrofili → mieloperoksydaza)

• fosfolipaza uszkadza komórki nabłonka błony śluzowej

Histologia:

1. Powierzchowna warstwa martwicy

2. Ziarnina po warstwie martwicy

3. Zwłóknienie w dnie wrzodu

4. Obraz zarostowego zapalenia naczyń (endanteritis obliterans)

5. Zlepienie muscularis mucosae z błoną mięśniową w brzegu wrzodu

Powikłania:

1. Krwawienie

2. Perforacja

3. Penetracja do narządów sąsiednich

4. Zwężenie odźwiernika / dwunastnicy

5. Przemiana nowotworowa ???

Charakterystyka pacjenta z wrzodem dwunastnicy

1. Zwiększone wydzielanie kwasu i pepsyny

2. Wzrost reaktywności błony śluzowej na bodźce wydzielnicze

3. Szybkie opróżnianie żołądka

Epidemiologia: częściej u pacjentów z:

1. chorobą alkoholową

2. przewlekłą niewydolnością nerek

3. przewlekłymi obturacyjnymi chorobami płuc (asthma, emphysema, bronchitis chronica, bronchiectases)

4. nadczynnością przytarczyc

NOWOTWORY ŻÓŁĄDKA

• pochodzenia nabłonkowego: carcinoma, adenoma

• MALT (mucosa-associated lymphatic tissue) - chłoniaki

• GIST (gastrointestinal stroma tumors) = pochodzenia mezenchymalnego (z podścieliska):

• łagodne: fibroma

• złośliwe: rakowiaki, mięsaki

Gruczolakoraki: owrzodziały guz, linitis plastica

Klasyfikacja

• WHO: typy histologiczne:

• adenocarcinoma:

• tubulare

• papillare

• mucocellulare

• mucinosum

• wg Laurena:

• jelitowy (charakterystyczny dla jelita, metaplazja żołądek → jelito; ♂>♀, powyżej 50 r.ż.)

• rozlany (jak linitis plastica, ♂=♀, poniżej 50 r.ż.)

5-letnie przeżycie < 10%

60 lat - nic nie można zrobić

Postacie makroskopowe: egzofityczny

płaski

endofityczny

linitis plastica

---