wiktymologia, Mediacja między ofiarą a sprawcą


Mediacja między ofiarą a sprawcą

Geneza instytucji

Definicje mediacji

Rekomendacja Nr R(99)19 o mediacji w sprawach karnych z dnia 15 września 1999 r.:

mediacja to proces, w którym ofierze i sprawcy daje się możność dobrowolnego, aktywnego uczestniczenia w rozwiązywaniu problemów powstałych wskutek przestępstwa przy pomocy bezstronnej osoby trzeciej (mediatora).

Decyzja ramowa Rady Unii Europejskiej z dnia 15 marca 2001 r. o pozycji ofiary w postępowaniu karnym:

(artykuł 1 e) podjęte przed wszczęciem postępowania karnego lub w jego trakcie starania o rozwiązanie konfliktu między ofiarą i sprawcą w drodze rokowań prowadzonych przez uprawnioną osobę.

L. Boulle: jest ona procesem decyzyjnym, w którym strony wspomagane są przez osobę trzecią - mediatora. Mediator dąży do usprawnienia procesu podejmowania decyzji oraz pomaga stronom osiągnąć porozumienie, do którego każda z nich może się przychylić

H. Messmer i H. - U. Otto: interwencja osoby trzeciej w celu pomocy dwóm lub więcej stronom w rozwiązaniu konfliktu między nimi. W porównaniu do innych rodzajów interwencji, mediacja posiada tą zaletę, że nie tylko jedna, a wszystkie strony konfliktu mogą odnieść korzyść z porozumienia. Jest ona przede wszystkim interpersonalną strategią negocjacyjną, przy pomocy której uczestnicy mogą wzajemnie skonfrontować swoje indywidualne potrzeby oraz wyrazić pragnienia

F. A. Orlando: proces, w którym neutralna osoba trzecia zachęca i ułatwia rozwiązanie sporu bez określania, jak powinno ono wyglądać. Jest ona nieformalnym, nieantagonizującym procesem, który ma na celu pomoc spierającym się stronom w osiągnięciu wzajemnie akceptowalnego porozumienia

F. Dünkel: to każdy plan interwencji koncentrujący się na komunikacji między ofiarą a sprawcą, wykonany przed, w trakcie lub po wydaniu orzeczenia w sprawie

M. Wright: negocjacje między będącymi w konflikcie osobami lub grupami osób, przy pomocy mediatorów ułatwiających cały proces, nienarzucających jednak stronom rozwiązania

D. McGills: (podaje definicję mediacji w szerszym kontekście, rozróżniając oprócz niej koncyliację i arbitraż) Mediacja to ogół wysiłków podejmowanych przez neutralną osobę trzecią w celu rozwiązania sporu między stronami w czasie ich spotkania „twarzą w twarz”. W takich spotkaniach mediator nie dąży do uzyskania zgody między stronami, lecz raczej próbuje im pomóc w wypracowaniu wzajemnie korzystnego rozwiązania sporu.

Za koncyliację uważa się każdy wysiłek dokonany przez neutralna osobę trzecią, aby pomóc stronom w rozwiązaniu konfliktu przez umożliwienie im przedyskutowania sprawy. Wysiłki te mogą obejmować spotkanie z poszczególnymi stronami celem omówienia podstawowych kontrowersji, kontaktowanie się z każdą ze stron listownie lub telefonicznie, a także służenie jako przekaźnik informacji między nimi. Często koncyliacja stanowi jedynie pierwszy krok, po którym następuje mediacja bądź arbitraż.

Arbitraż oznacza proces rozwiązywania sporu, w którym neutralna osoba trzecia jest uprawniona w trakcie posiedzenia z udziałem obu stron do orzeknięcia ugody.

B. Czarnecka - Dzialuk i D. Wójcik: jest to dobrowolnie podjęta przez strony (sprawcę i ofiarę) próba rozwiązania konfliktu wynikłego z przestępstwa i dojścia do ugody między nimi w kwestii zadośćuczynienia, przy pośrednictwie bezstronnego, neutralnego mediatora.

A. Rękas: jest to dobrowolne porozumienie pomiędzy pokrzywdzonym i sprawcą w celu naprawienia wyrządzonych szkód materialnych i moralnych przy pomocy bezstronnej i neutralnej osoby, jaką jest mediator. Pozwala pokrzywdzonemu na wyrażenie jego uczuć i odczuć, a także jego oczekiwań i potrzeb. Przestępcy zaś pozwala na przyjęcie odpowiedzialności za skutki przestępstwa oraz podjęcie związanych z nią działań. Sprzyja trwałemu zakończeniu konfliktu między stronami lub jego złagodzeniu.

E. Bieńkowska: to próba doprowadzenia do ugodowego, satysfakcjonującego obie strony rozwiązania konfliktu karnego w drodze dobrowolnych negocjacji prowadzonych przy udziale trzeciej osoby, neutralnej wobec stron i ich konfliktu, czyli mediatora, który wspiera przebieg negocjacji, łagodzi powstające napięcia i pomaga - nie narzucając stronom jednakże żadnego rozstrzygnięcia - w wypracowaniu kompromisu.

Polskie Centrum Mediacji: jest dobrowolnym i poufnym porozumieniem stron znajdujących się w konflikcie w obecności bezstronnej i neutralnej osoby - mediatora w celu dojścia do ugody, która zadowala zarówno jedną, jak i drugą stronę.

Korzyści wynikające z mediacji

Korzyści, jakie daje mediacja ofierze to możliwość:

- bycia podmiotem konfliktu, gospodarzem postępowania oraz partnerem w rozmowie,

- bycia wysłuchanym i odreagowania emocji,

- wyrażenia swojego gniewu spowodowanego przestępstwem,

- uzyskania odpowiedzi na pytanie: dlaczego to ona właśnie została pokrzywdzona przestępstwem, jakimi motywami i pobudkami kierował się sprawca i czy może się to powtórzyć,

- uświadomienia sprawcy, jaką szkodę i krzywdę wyrządził przestępstwem,

- przedstawienia swojego wyobrażenia o zadośćuczynieniu,

- otrzymania dokładnej, aktualnej informacji o przebiegu sprawy,

- uznania krzywdy odniesionej przez ofiarę oraz akceptacji odpowiedzialności za nią przez sprawcę,

- otrzymania szybszego naprawienia szkody i zadośćuczynienia w formach bardziej dopasowanych do jej potrzeb bez potrzeby podejmowania dodatkowych kroków,

- pozbycia się lęku przed sprawcą i przestępczością w przyszłości,

- „wzięcia sprawy w swoje ręce” - nikt nie może niczego ofierze narzucić, to ona sama decyduje o stopniu zaangażowania się w proces karny stosownie do własnych potrzeb oraz o warunkach zakończenia sprawy,

- odczucia, że jest szanowana i nikt nie narusza poczucia jej godności,

- odczucia moralnej i psychicznej satysfakcji z aktywnego udziału w procesie,

- odczucia komfortu psychicznego w momencie wypowiadania słowa „przebaczam”,

- zdobycia doświadczenia, w jaki sposób chronić się przed ponownym pokrzywdzeniem,

- ochrony przed wtórną wiktymizacją,

- uniknięcia nadmiernego rozgłosu wokół sprawy.

Korzyści, jakie daje mediacja dla sprawcy to możliwość:

- współuczestniczenia w rozwiązywaniu własnej sprawy,

- współdecydowania o sobie,

- nauki aktywnego współdziałania w niweczeniu skutków czynu,

- przedstawienia ofierze motywów działania,

- zrozumienia konieczności naprawienia skutków przestępstwa,

- pełniejszego zrozumienia konsekwencji swego czynu, zwłaszcza gdy dochodzi do spotkania twarzą w twarz, uświadomienia sobie, że wyrządził zło i krzywdę konkretnej osobie, które wymagają zadośćuczynienia,

- przyjęcia odpowiedzialności za własne czyny, wyrażenia żalu i skruchy z powodu wyrządzonej krzywdy oraz przeproszenia ofiary,

- zawarcia dobrowolnej ugody z ofiarą,

- uniknięcia rozgłosu, stygmatyzacji oraz surowszych sankcji karnych,

- podniesienia poczucia własnej wartości,

- potraktowania przestępstwa jako zamkniętego rozdziału swojego życia i otwarcia nowego, (powrotu do normalnego życia),

- reintegracji ze społeczeństwem, co jest szczególnie ważne przy czynach, których ofiary są członkami tej samej społeczności lokalnej.

Korzyści dla wymiaru sprawiedliwości:

- odciążenie prokuratur i sądów od spraw drobnych i dzięki temu możliwość skupienia się na sprawach poważniejszych, a przez to ograniczenie przewlekłości postępowań karnych i w efekcie przywrócenie zaufania do wymiaru sprawiedliwości,

- skrócenie czasu rozpoznania spraw karnych,

- uproszczenie systemu wymiaru sprawiedliwości,

- obniżenie kosztów działania wymiaru sprawiedliwości,

- zmniejszenie liczby spraw cywilnych związanych z odszkodowaniem za szkody wyrządzone przestępstwem,

- upodmiotowienie ofiary oraz wzmocnienie jej roli w procesie karnym,

- zmniejszenie liczby osób osadzonych w zakładach karnych

- ograniczenie przestępczości przez skuteczne rozwiązywanie konfliktów międzyludzkich.

Korzyści dla społeczeństwa:

- odciążenie sądów i umożliwienie im zajęcia się innymi społecznie ważnymi sprawami przyczynia się do przywrócenia godności wymiarowi sprawiedliwości i odbudowania zaufania społeczeństwa do jego działań,

- stwarzanie szans na wygaszenie konfliktu pomiędzy sprawcą i ofiarą przestępstwa, co przenosi się na wygaszanie konfliktów w społeczeństwie (jeżeli konflikty takie trwają i narastają w skali mikro i w skali makro, to społeczeństwo staje się mało spójne, skłócone i niesolidarne),

- przywrócenie zburzonego przestępstwem zaufania w stosunkach społecznych,

- szansa poprawy komunikacji społecznej,

- zwiększenie tolerancji ludzi wobec siebie,

- sprzyjanie szeroko pojętej edukacji społeczeństwa, w szczególności edukacji prawnej,

- uaktywnianie społeczeństwa i jego włączanie w działania profilaktyczno-resocjalizacyjne,

- zwiększenie społecznego poczucia bezpieczeństwa, dzięki większej szansie na prawidłową resocjalizację sprawców, a przez to ograniczenie liczby recydywistów,

- rozładowywanie konfliktów lokalnych, a dzięki temu wpływ na zmniejszenie przestępczości,

- możliwość zmiany represyjnej polityki karnej w kierunku polityki reedukacyjno-rekompensacyjnej,

- umożliwienie oszczędności finansowych w budżecie państwa.

Krytyka mediacji

- przypisuje się jej zbyt wiele różnych zadań,

- może być wykorzystywana przez władzę dla własnych celów, a nie dla dobra zwykłych obywateli,

- podkopuje podwaliny tradycyjnego wymiaru sprawiedliwości,

- pozwala na szybkie i sprawne zakończenie sprawy, ale kosztem ofiary (obawa czynienia nacisków na ofiarę, aby zechciała poddać się mediacji),

- trywializuje przestępstwo poprzez sprowadzenie procesu, jaki następuje po dokonaniu czynu, do spotkania i rozmowy.

Mediacja w prawie międzynarodowym i unijnym

Deklaracja o podstawowych zasadach sprawiedliwości dla ofiar przestępstw i nadużyć władzy uchwalona przez Zgromadzenie Ogólne ONZ jako Rezolucja 40/34 z dnia 29 listopada 1985 r.

Art. 7: w przypadkach gdy jest to wskazane, powinny być stosowane nieformalne sposoby rozstrzygania sporów, włącznie z mediacją, arbitrażem i zwyczajowymi środkami wymierzania sprawiedliwości lub praktykami lokalnymi, w celu ułatwienia pojednania i uzyskania odszkodowania przez ofiary

Rekomendacja Rady Europy Nr R(85)11 w sprawie pozycji ofiary w prawie i procesie karnym z dnia 28 czerwca 1985 r.

Zalecenie rządom państw członkowskich Rady Europy m.in. zbadania możliwych zalet systemów mediacyjnych i pojednawczych.

Rekomendacja Nr R(87)21 w sprawie zapobiegania wiktymizacji i pomocy dla ofiar przestępstw z dnia 17 września 1987 r.

Pkt. 17: zaleca się, aby rządy państw członkowskich popierały eksperymenty (w skali ogólnokrajowej, jak i lokalnej) w mediacji między sprawcą i ofiarą oraz oceniły ich rezultaty ze szczególnym uwzględnieniem tego, na ile służy to interesom ofiar.

Pozostałe Rekomendacje Rady Europy zawierające elementy instytucji sprawiedliwości naprawczej:

- Rekomendacja Nr R(83)7 w sprawie udziału społeczeństwa w polityce wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych,

- Rekomendacja Nr R(87)18 w sprawie uproszczenia wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych,

- Rekomendacja Nr R(87)20 w sprawie reakcji społecznej na przestępczość nieletnich,

- Rekomendacja Nr R(88)6 w sprawie reakcji społecznych na przestępstwo,

- Rekomendacja Nr R(92)16 w sprawie reguł europejskich w odniesieniu do sankcji i środków stosowanych w społeczności lokalnej,

- Rekomendacja Nr R(92)17 w sprawie zgodności w orzekaniu,

- Rekomendacja Nr R(95)12 w sprawie zarządzania wymiarem sprawiedliwości w sprawach karnych.

Decyzja ramowa Rady Unii Europejskiej z dnia 15 marca 2001 r. o pozycji ofiary w postępowaniu karnym

Art. 10:

- ust. 1 - Państwa Członkowskie zadbają o to, aby popierać prowadzenie mediacji w ramach postępowania karnego w przypadku przestępstw odpowiednich dla tej instytucji

- ust. 2 - Państwa Członkowskie zadbają o to, aby w postępowaniu karnym zostało uwzględnione porozumienie między sprawcą i ofiarą, osiągnięte w czasie mediacji.

Rekomendacja Rady Europy Nr R(99)19 o mediacji w sprawach karnych z dnia 15 września 1999 r.

Rezolucja Rady Społeczno - Gospodarczej ONZ 2002/12 „Podstawowe reguły dotyczące stosowania programów sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych” z 24 lipca 2002 r.

Rekomendacja Nr R(99)19

Podstawowe reguły z 2002 r.

Zasady postępowania mediacyjnego

Według Rekomendacji Nr R(99)19:

Według doktryny:

Zasada dobrowolności

Pkt 1 Rekomendacji:

Mediacja w sprawach karnych może mieć miejsce tylko jeśli strony dobrowolnie wyrażają na to zgodę. Strony powinny mieć możliwość wycofania takiej zgody w każdym czasie w trakcie mediacji

Pkt 31 Rekomendacji:

Ugoda powinna być ustalona dobrowolnie przez strony. Powinna zawierać tylko rozsądne i proporcjonalne zobowiązania

Gwarancje zasady dobrowolności

Pkt 10:

Zanim strony wyrażą zgodę na mediację, powinny zostać wyczerpująco poinformowane o ich prawach, o istocie postępowania mediacyjnego i o możliwych konsekwencjach ich decyzji.

Pkt 11:

Ani sprawca, ani ofiara przestępstwa nie powinni być nakłaniani w nieuczciwy sposób do wyrażenia zgody na mediację.

Pkt 13:

Nie należy prowadzić mediacji, jeśli którakolwiek z głównych stron, których ona dotyczy nie jest zdolna do zrozumienia sensu postępowania.

0x01 graphic

Zasada powszechnej dostępności mediacji

Aspekt podmiotowy - pkt 3 Rekomendacji:

Konieczność zapewnienia w poszczególnych państwach powszechnej dostępności mediacji w sprawach karnych, tj. osiągnięcie przez mediację pełnego zasięgu ze względu na równość dostępu do tej instytucji i jej jakość.

Aspekt przedmiotowy - pkt 4 Rekomendacji: Zapewnienie dostępności mediacji we wszystkich stadiach postępowania karnego.

Zasada autonomii instytucji mediacyjnych

Pkt. 5 Rekomendacji:

Instytucjom mediacyjnym należy zapewnić wystarczającą autonomię w ramach systemu wymiaru sprawiedliwości.

Pkt. 21 Rekomendacji:

Instytucje mediacyjne powinny podlegać nadzorowi przez kompetentny organ.

Gwarancje zasady autonomii instytucji mediacyjnych

Pkt. 19 Rekomendacji:

Kierowanie się instytucji mediacyjnych uznanymi (najlepiej przez władze państwowe, samorządowe lub inną instytucję o charakterze publicznym) standardami.

Pkt. 20 Rekomendacji:

Standardy te obejmować powinny standardy kwalifikacyjne, reguły etyczne oraz procedury dotyczące doboru, szkolenia i ustanawiania mediatorów

Pkt. 22, 23 i 24 Rekomendacji:

Mediatorzy powinni rekrutować się ze wszystkich warstw społeczeństwa, wykazywać się dobrym rozumieniem miejscowej kultury i społeczności, jak też zdrowym sądem i umiejętnościami w zakresie kontaktów interpersonalnych. Należy zapewnić mediatorom nie tylko szkolenie wstępne przed podjęciem obowiązków, ale także możliwość późniejszego stałego doskonalenia się.

Normy o charakterze ściśle proceduralnym

- wyłączna kompetencja organów wymiaru sprawiedliwości do podejmowania decyzji o przekazaniu sprawy do mediacji oraz do oceny wyników postępowania mediacyjnego (pkt 9 Rekomendacji),

- prawo stron do korzystania z pomocy prawnej i w razie konieczności pomocy tłumacza, zaś w przypadku nieletnich także do korzystania z pomocy opiekunów prawnych (pkt 8 Rekomendacji),

- obowiązek potwierdzenia przez strony głównych faktów dotyczących sprawy, co stanowi punkt wyjścia dla mediacji i innych instytucji sprawiedliwości naprawczej (pkt 14 zd. 1 Rekomendacji),

- zakaz wykorzystywania udziału w mediacji i innych instytucjach sprawiedliwości naprawczej jako dowodu przyznania się do winy w dalszym postępowaniu karnym (pkt 14 zd. 2 Rekomendacji),

- nakaz brania pod uwagę zanim sprawa zostanie przekazana do mediacji oczywistych dysproporcji w odniesieniu do takich czynników, jak wiek stron, dojrzałość lub możliwości intelektualne (pkt 15 Rekomendacji),

- obowiązek wskazania przy przekazaniu sprawy do mediacji rozsądnego okresu czasu, w którym odpowiednie organy wymiaru sprawiedliwości powinny zostać poinformowane o stanie postępowania mediacyjnego (pkt 16 Rekomendacji),

- wykonanie zobowiązań wynikających z ugody mediacyjnej powinno mieć taki sam status jak postanowienie lub wyrok i powinno wyłączać ściganie w odniesieniu do tych samych faktów według zasady ne bis in idem (pkt 17 Rekomendacji),

- obowiązek niezwłocznego podjęcia decyzji o sposobie dalszego postępowania w razie zwrotu sprawy, w której nie zawarto ugody albo jej nie dotrzymano, do organów wymiaru sprawiedliwości (pkt 18 Rekomendacji),

- nakaz poinformowania mediatora przed rozpoczęciem mediacji o wszystkich znaczących faktach i okolicznościach sprawy oraz dostarczenia przez właściwy organ wymiaru sprawiedliwości niezbędnych dokumentów (pkt 25 Rekomendacji),

- obowiązek bezstronnego prowadzenia mediacji przez mediatora oraz respektowania przez niego godności stron i czuwania, aby strony odnosiły się do siebie z szacunkiem (pkt 26 Rekomendacji),

- obowiązek zapewnienia przez mediatora bezpiecznego i wygodnego miejsca mediacji (pkt 27 Rekomendacji),

- nakaz sprawnego prowadzenia mediacji w tempie odpowiednim dla stron (pkt 28 Rekomendacji).

Mediacja w polskim k.k.

Art. 53. § 3. Wymierzając karę sąd bierze także pod uwagę pozytywne wyniki przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą albo ugodę pomiędzy nimi osiągniętą w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem.

Art. 60. § 2. Sąd może również zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary w szczególnie uzasadnionych wypadkach, kiedy nawet najniższa kara przewidziana za przestępstwo byłaby niewspółmiernie surowa, w szczególności:

1) jeżeli pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, szkoda została naprawiona albo pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody,

2) ze względu na postawę sprawcy, zwłaszcza gdy czynił starania o naprawienie szkody lub o jej zapobieżenie

Art. 66. § 2. Warunkowego umorzenia nie stosuje się do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 3 lata pozbawienia wolności.

§ 3. W wypadku gdy pokrzywdzony pojednał się ze sprawcą, sprawca naprawił szkodę lub pokrzywdzony i sprawca uzgodnili sposób naprawienia szkody, warunkowe umorzenie może być zastosowane do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą nie przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.

Mediacja w postępowaniu karnym

Art. 23a. k.p.k.

§ 1. Sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator, może z inicjatywy lub za zgodą pokrzywdzonego i oskarżonego, skierować sprawę do instytucji lub osoby godnej zaufania w celu przeprowadzenia postępowania mediacyjnego między pokrzywdzonym i oskarżonym.

§ 2. Postępowanie mediacyjne nie powinno trwać dłużej niż miesiąc, a jego okresu nie wlicza się do czasu trwania postępowania przygotowawczego.

§ 3. Postępowania mediacyjnego nie może prowadzić osoba, co do której w konkretnej sprawie zachodzą okoliczności określone w art. 40-42, czynny zawodowo sędzia, prokurator, adwokat, radca prawny, a także aplikant do tychże zawodów albo inna osoba zatrudniona w sądzie, prokuraturze lub innej instytucji uprawnionej do ścigania przestępstw.

§ 4. Instytucja lub osoba godna zaufania sporządza, po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego, sprawozdanie z jego przebiegu i wyników.

§ 5. (delegacja do wydania rozporządzenia przez Min. Sprawiedliwości)

Art. 325i. k.p.k.

§ 2. Organ prowadzący dochodzenie ma uprawnienia prokuratora, o których mowa w art. 23a.

Art. 339. § 4 k.p.k.

Prezes sądu kieruje sprawę na posiedzenie ponadto, gdy zachodzi potrzeba rozważenia możliwości przekazania jej do postępowania mediacyjnego; przepis art. 23a stosuje się odpowiednio.

Główne kryteria skierowania sprawy do mediacji

Instytucja prowadząca mediację

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 13 czerwca 2003 r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych

§ 2. 1. Do prowadzenia postępowania mediacyjnego uprawniona jest instytucja, która:

1) zgodnie ze swoimi zadaniami statutowymi powołana została do wykonywania zadań w zakresie mediacji, resocjalizacji, ochrony interesu społecznego, ochrony ważnego interesu indywidualnego lub ochrony wolności i praw człowieka;

2) posiada warunki organizacyjne i kadrowe umożliwiające przeprowadzenie postępowania mediacyjnego;

3) została wpisana do wykazu, o którym mowa w § 4 ust. 1.

2. Postępowanie mediacyjne w imieniu instytucji, o której mowa w ust. 1, zwanej dalej "instytucją", prowadzi upoważniony przez nią pisemnie przedstawiciel, spełniający warunki określone w § 3 pkt 1-7.

Osoba godna zaufania (mediator)

§ 3. Postępowanie mediacyjne może również prowadzić osoba godna zaufania, która:

1) posiada obywatelstwo polskie;

2) korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich;

3) ukończyła 26 lat;

4) biegle włada językiem polskim;

5) nie była karana za przestępstwo umyślne;

6) posiada umiejętności likwidowania konfliktów oraz wystarczającą do przeprowadzania postępowania mediacyjnego wiedzę, w szczególności w zakresie psychologii, pedagogiki, socjologii, resocjalizacji lub prawa;

7) daje rękojmię należytego wykonywania obowiązków;

8) została wpisana do wykazu, o którym mowa w § 4 ust. 1.

Instytucja i osoba godna zaufania ad hoc

§ 7. 1. W postanowieniu o skierowaniu sprawy do postępowania mediacyjnego sąd, a w postępowaniu przygotowawczym prokurator lub inny uprawniony organ powołuje do prowadzenia postępowania mediacyjnego w konkretnej sprawie instytucję lub osobę godną zaufania spośród wpisanych do wykazu.

2. W wyjątkowych przypadkach, uzasadnionych potrzebą skutecznego przeprowadzenia postępowania mediacyjnego, można powołać do prowadzenia postępowania mediacyjnego w konkretnej sprawie zgłaszającą taką gotowość instytucję lub osobę godną zaufania spoza wpisanych do wykazu, jeżeli spełnia ona warunki wymienione odpowiednio w § 2 ust. 1 pkt 1 i 2 lub § 3 pkt 1-7.

Przebieg mediacji

§ 11. Niezwłocznie po doręczeniu postanowienia, o którym mowa w § 7, mediator:

1) nawiązuje kontakt z pokrzywdzonym i podejrzanym lub oskarżonym, ustalając termin i miejsce spotkania z każdym z nich;

2) przeprowadza z podejrzanym lub oskarżonym i pokrzywdzonym spotkania indywidualne, informując o istocie i zasadach postępowania mediacyjnego oraz przysługujących im uprawnieniach;

3) przeprowadza spotkanie mediacyjne z udziałem podejrzanego lub oskarżonego i pokrzywdzonego;

4) pomaga w sformułowaniu treści ugody między podejrzanym lub oskarżonym i pokrzywdzonym oraz sprawdza wykonanie wynikających z niej zobowiązań.

Mediacja pośrednia

§ 12. Jeżeli nie jest możliwe bezpośrednie spotkanie podejrzanego lub oskarżonego z pokrzywdzonym, mediator może prowadzić postępowanie mediacyjne w sposób pośredni, przekazując każdemu z nich informacje, propozycje i zajmowane przez drugą stronę stanowisko co do zawarcia ugody.

Sprawozdanie z mediacji

§ 13. 1. Po przeprowadzeniu postępowania mediacyjnego mediator sporządza pisemne sprawozdanie i niezwłocznie przedstawia je organowi, który skierował sprawę do takiego postępowania.

2. Sprawozdanie powinno zawierać:

1) sygnaturę akt sprawy;

2) nazwę instytucji lub imię i nazwisko osoby godnej zaufania przeprowadzającej postępowanie mediacyjne;

3) informacje o liczbie, terminach i miejscach spotkań indywidualnych oraz wspólnych, a także wskazanie osób biorących w nich udział;

4) informację o wynikach postępowania mediacyjnego;

5) podpis mediatora.

3. W razie zawarcia ugody stanowi ona załącznik do sprawozdania.

Możliwe skutki procesowe pozytywnie zakończonej mediacji

- warunkowe umorzenie postępowania karnego,

- bezwarunkowe umorzenie postępowania karnego (ze względu na znikomą społeczną szkodliwość czynu albo cofnięcie wniosku o ściganie),

- powtórzenie w orzeczeniu sądu warunków ustalonych między stronami w postępowaniu mediacyjnym (np.: warunki naprawienia szkody, zadośćuczynienia, określonego zachowania się oskarżonego, podjęcia lub kontynuowania leczenia odwykowego przez oskarżonego, nałożenie świadczenia pieniężnego na cel społeczny, przeproszenia pokrzywdzonego),

- skazanie bez przeprowadzenia rozprawy.

Postulaty zmian w przepisach


Wyszukiwarka