Kości kończyny górnej (ossa membri superioris)

 

W budowie kończyny górnej wyróżnia się obręcz piersiową (cingulum pectorale) oraz część wolną (pars libera membri superioris). Zwraca uwagę identyczny z kończyną dolną schemat budowy.

 

Cingulum pectorale seu cingulum membri superioris

Łopatka (scapula)
[od tyłu]		Z łatwością wyczuwa się kąt górny łopatki (angulus superior)[1], brzeg przyśrodkowy (margo medialis)[2] i kąt dolny (angulus inferior)[3]. W czasie odwodzenia i przywodzenia ramienia na grzbiecie widoczny jest zarys łopatki. Można też wtedy łatwiej wyczuć brzeg boczny (margo lateralis)[4]. W przedłużeniu brzegu bocznego, od strony dołu pachowego, znaleźć można szyjkę łopatki (collum scapulae)[5] - nieznaczne wcięcie przed stawem ramiennym. W górnej 1/3 brzegu przyśrodkowego trójkątem grzebienia rozpoczyna się grzebień łopatki (spina scapulae)[6]. Jego krawędź biegnie ku bokowi i nieco ku górze. U dołu tej krawędzi wyczuwa się różnej wielkości zgrubienie - guzek naramienny (tuberculum deltoideum)[7]. Posuwając się ku bokowi wzdłuż grzebienia łopatki natrafia się na kąt wyrostka barkowego (angulus acromii)[8]. Cały wyrostek barkowy (acromion) wyczuwa się nieco ku bokowi i do przodu od tego miejsca. Pod wyrostkiem barkowym znajduje sie staw ramienny. Z przodu, poniżej wyrostka barkowego i obojczyka, przez dół podobojczykowy wyczuwa się wyrostek kruczy (processus coracoideus)[9]. W maju u niektórych studentów stwierdza się obecność złotej łopatki (scapula aurea).
Obojczyk (clavicula)
[od przodu]		Obojczyk jest wyczuwalny i w znacznej mierze widoczny na całej długości. Rozpoznajemy trzon obojczyka (corpus claviculae)[10], przyśrodkowy koniec mostkowy (extremitas sternalis)[11] i boczny koniec barkowy (extremitas acromialis)[12].

 

 

Pars libera membri superioris

Kość ramienna (humerus)
[od boku] [od przodu]		W części bliższej kości ramiennej wyczuwa się od strony dołu pachowego przy ramieniu odwiedzionym głowę kości ramiennej (caput humeri)[1]. W pozycji anatomicznej, do boku od wyrostka barkowego wyczuwa się słabo guzek większy (truberculum maius)[2]. Na trzonie kości ramiennej znaleźć można guzowatość naramienną (tuberositas deltoidea)[3] w miejscu przyczepu mięśnia naramiennego (musculus deltoideus). W części dalszej bez trudu wyczuwa się nadkłykieć boczny (epicondylus lateralis) przechodzący ku górze w grzebień ponadnadkłykciowy boczny (crista supraëpicondylaris lateralis)[4] i nadkłykieć przyśrodkowy (epicondylus medialis)[5], który ku górze przedłuża się w postaci grzebienia ponadnadkłykciowego przyśrodkowego (crista supraëpicondylaris medialis). Z tyłu nadkłykcia przyśrodkowego znajduje się głęboka bruzda, w której biegnie nerw łokciowy - bruzda nerwu łokciowego (sulcus nervi ulnaris). W czasie zginania przedramienia w stawie łokciowym zorientować się można co do położenia dołu wyrostka łokciowego (fossa olecrani) zajętego przez wyrostek łokciowy, kiedy kończyna jest w tym stawie wyprostowana. Podobnie poniżej nadkłykcia bocznego wyczuwa się część głowki kości ramiennej (capitulum humeri)[6] w trakcie ruchów nawracania i odwracania przedramienia.
Kość promieniowa (radius)
[od przodu]		Z główką kości ramiennej łączy się głowa kości promieniowej (caput radii), na której wyczuwa się obwód stawowy (circumferentia articularis)[7]. Poniżej głowy kości promieniowej znajduje się wyraźne przewężenie - szyjka kości promieniowej (collum radii)[8]. W części bliższej trzonu wyczuwa się słabo powierzchnię boczną kości promieniowej (facies lateralis). W części dalszej wyczuwa się nieco łatwiej brzeg przedni (margo anterior)[10], powierzchnię przednią (facies anterior)[11], powierzchnię boczną (facies lateralis), brzeg tylny (margo posterior) i powierzchnię tylną (facies posterior). Z boku końca dalszego, najłatwiej przy odwiedzionej ręce, wyczuwa się wyrostek rylcowaty kości promieniowej (processus styloideus radii)[9]. Z tyłu znaleźć można guzek grzbietowy (tuberculum dorsale).
Kość łokciowa (ulna)
		Z tyłu końca bliższego kości łokciowej wyczuwa się wyrostek łokciowy (olecranon). W jego przedłużeniu na trzonie kości łokciowej wyróżnia się brzeg tylny (margo posterior) i po jego bokach: powierzchnię przyśrodkową (facies medialis) i powierzchnię tylną. W części dalszej znajduje się widoczna nawet, zwłaszcza przy pozycji nawrotnej, głowa kości łokciowej (caput ulnae). Od strony przyśrodkowo-tylnej wyczuwa się wyrostek rylcowaty kości łokciowej (processus styloideus ulnae)[12].
Kości nadgarstka (ossa carpi)
[od tyłu]		Na powierzchni dłoniowej w przedłużeniu wyrostka rylcowatego kości promieniowej wyczuwa się guzek kości łódeczkowatej (tuberculum ossis scaphoidei)[13] i w szeregu dalszym guzek kości czworobocznej większej (tuberculum ossis trapezii)[14]. Struktury te tworzą promieniową wyniosłość nadgarstka. Łokciowa wyniosłość nadgarstka utworzona jest przez kość grochowatą (os pisiforme)[15] i haczyk kości haczykowatej (hamulus ossis hamati)[16]. Kość grochowata jest ruchoma przy ręce zgiętej dłoniowo. Pomiędzy obu wyniosłościami leży bruzda nadgarstka (sulcus carpi) troczkiem zginaczy zamknięta w kanał. Na powierzchni grzbietowej ręki wyczuwa się w szeregu bliższym od strony promieniowej kość łódeczkowatą (os scaphoideum)[17], kość księżycowatą (os lunatum)[18] i kość trójgraniastą (os triquetrum)[19]. W szeregu dalszym wyraźnie wyczuwalna jest kość główkowata (os capitatum)[20] i słabiej kość haczykowata (os hamatum).
Kości śródręcza (ossa metacarpalia)
		Kości śródręcza wyczuwalne są na całej długości od strony grzbietowej. Znajduje sie podstawę każdej z kości śródręcza (basis ossis metacarpi)[21] a na trzeciej kości wyrostek rylcowaty (processus styloideus ossis metacarpi tertii)[22]. Dalej wyczuwa się trzon (corpus)[23] i głowę kości śródręcza (caput ossis metacarpi)[24]. Po stronie dłoniowej najlepiej wyczuwalne są głowy kości śródręcza. W czasie zginania w stawach śródręczno-paliczkowych zwraca uwagę fakt, że stawy te na dłoni leżą proksymalnie od początku palców. Zwykle przy głowie pierwszej kości śródręcza znajdują się trzeszczki (ossa sesamoidea).
Paliczki (phalanges)
		Kciuk posiada dwa paliczki: bliższy i dalszy, pozostałe palce po trzy: paliczek bliższy (phalanx proximalis)[25], paliczek środkowy (phalanx media)[26] i paliczek dalszy (phalanx distalis)[27]. Każdy paliczek posiada podstawę (basis), trzon (corpus) i głowę (caput). Głowy paliczków bliższych i środkowych posiadają bloczek (trochlea capitis phalangis), natomiast paliczki dalsze zakończone są guzowatością (tuberositas phalangis distalis) stanowiącą oparcie dla paznokcia.

---