Kontrola-polega na porównaniu informacji o tym co rzeczywiście następuje w toku wdrążania programu w życie preliminarzami, budżetami, programami, wzorcami opracowanymi podczas planowania

W procesie kontroli w którą definiujemy jako systematyczne działanie kierowania Ne rzecz ustalenia norm efektywności w planowanych celach, możemy wyróżnić następujące fazy procesu kontrolnego:

1.Ustalanie norm (normy kontroli są to kryteria przez porównanie w którymi Można mierzyć wyniki)

- mierzenie wyników - inaczej można go nazwać pomiarem stanu rzeczywistego -polega na trwałym powtarzanym procesie którego częstotliwość i zakres zależą od rodzaju mierzonej działalności.

2. ustalenie rzeczywistego planu działania

-menadżerowie chcą mieć pewność, że ocena stanu rzeczywistego mierzona jest poprawnie powinni zwracać uwagę na:

• Aktualność otrzymywania informacji - użyteczność informacji w kontroli zależy od tego czy są one przekazywane na czas i dotyczą spraw bieżących.

• Zgodność informacji z założonymi normami

• Pojemność wybranych informacji - czy przekazane dana pokazują efekty badanej sytuacji.

• Stopień ważnych informacji - czy dane są reprezentowane i czy na ich podstawie można opracować akcje korygującą

• Odbiorca konkretnej informacji

• Elastyczność otrzymywanych informacji

• Obiektywizm informacji

3.porównanie stanu rzeczywistego ze stanem porządnym

4.podjęcie działań korygujących

4a. utrzymanie stanu UUO

4b. korekta odchyleń

4c.zmiana norm

Zadania i funkcje kontroli:

1. Funkcja ochronna - polega na zabezpieczeniu przed pomniejszeniem sprawności organizacji wyrażającej się w stratach materialnych i niematerialnych np. człowiek

2. Funkcja kreatywna - inspirująca - która spełnia się w pobudzeniu i inicjowaniu działań służących podnoszeniu sprawności funkcjonowania organizacji

3. Funkcja informacyjna - jest realizowana przez dostarczenie organowi zarządzającemu informacji niezbędnych do podejmowania decyzji jak również przez zawiadamianie kierownictwa o stwierdzonych zaniedbaniach, nieprawidłowościach i odchyleniach od przyjętej normy.

4. Funkcja instruktarzowa.

5. Funkcja pobudzająca - polega na stosowaniu środków stymulujących które powodują usprawnienie pracy

6. Funkcja profilaktyczna - którą ujmuje się jako zapobieganie niekorzystnym zjawiskom:

• Kontrola jako „straszak”

• Zapobieganie negatywnych skutkom podejmowanych decyzji

• Jako działalność profilaktyczna, która ujawnia fakty niesprawności działania oraz upowszechnia proces sprawnego działania

Rodzaj kontroli

1.podziały kontroli

* kryterium zasobów organizacji

a) zasoby organizacji

- kontrola zasobów rzeczowych - obejmuje swoim zakresem analizę, ocenę w ramach procesu zarządzania zapasami(materiałów produkcji) oraz zarządzanie jakością produkcji i inwestycjami-majątek trwały(budynek, maszyny)

- kontrola zasobów ludzkich (społecznych) - jest związana z oceną prowadzonej przez instytucję (podmiot gospodarczy) polityki dotyczącej rekrutacji doboru i selekcji pracowników ,systemów płacowych oraz awansów

- kontrola zasobów finansowych - dotyczy najczęściej oceny źródeł pozyskiwania kapitału , sposobu jego wykorzystywania, zarządzania gotówką oraz wyników finansowych

- kontrola zasobów informacyjnych - obejmuje wszystkie informacje związane z prognozowaniem kosztów ,działań marketingowych itp.

*kryterium podmiotu: możemy wyróżnić:

- kontrolę przez każdego wykonawcę (samokontrola)

- kontrola każdego kierownika

- kontrola przez specjalistów do kontroli

*kryterium przedmiotu-komórki organizacyjne podległe kontroli:

- kontrola operacji - polega na sprawdzeniu zadania opracowanego planu stanowi Ina bazę do opracowania prognoz sprzedaży, nakładów na inwestycję rozwojowe i inne prace przygotowawcze

- kontrola finansowa -sprawdza zarządzanie strumieniem pieniężnym oraz szereg składników finansowych

- kontrola działań marketingowych - zbieranie informacji o kształtowaniu popytu

- kontrola prac badawczo-rozwojowych - dotyczy ona odbioru nowego produktu przez klienta, naśladownictwa wzorców wyrobu przez konkurencję itp.

-kontrola aspektów prawnych

*Kryterium wg cen organizacyjnych:

- kontrola funkcjonalna - tą kontrolę organizuje każdy szczebel zarządzania przy czym wyodrębnić:

a) kontrolę poziomą

b) kontrolę pionową

- kontrola instytucjonalna-wiąże się ze specjalnymi organizacjami powołanymi do kontroli

Kontrola funkcjonalna :

- realizacja kontroli przez kierownika

- selekcja najlepszych rozwiązań indywidualnych

- nieobligatoryjny charakter

- operowanie głównie kontrolą bieżącą

Kontrola instytucjonalna:

- dokonanie kontroli przez specjalnie w tym celu powołany zespół

- ustalanie z góry i formalnie ujęty tryb postępowania

- obligatoryjny, jednolity dla wszystkich charakter kontroli

- operowanie głównie kontrolą końcową

*kryterium usytuowania organów kontroli

- kontrola wewnętrzna-funkcjonuje w pozycji nadrzędności kierowania i nadzoru lub też ze względu na stałą działalności komórek organizacyjnych

- kontrola zewnętrzna - wynika natomiast z systemu funkcjonowania organów władzy oraz administracji państwowej i gospodarczej a także prokuratury i wymiaru sprawiedliwości.

*kryterium - okres objęty kontrola:

- kontrola wstępna- ma charakter perwersyjny jej celem jest zapobieganie przyszłym odstępstwom od przyjętych założeń

- kontrola bieżąca-jest stosowana wraz z postępowaniem realizacji i zaplanowanych zadań

*kryterium - zakres działań kontrolnych:

- kontrola pełna-obejmuje kontrolę całokształtu działalności organizacji w określonym czasie

- kontrola wycinkowa-polega na fragmentarycznej kontroli wybranych odcinków jej działalności

*kryterium ze wg na tryb podejmowania kontroli:

- kontrola planowa - jest przeprowadzana na podstawie ustaleń planu kontroli

- kontrola doraźna - jest działaniem pozaplanowym, spontanicznym, wymuszonym przez sytuację

*kryterium - charakter kontroli:

- kontrola formalna - polega na sprawdzeniu wiarygodności dokumentu, zapewniających odtworzenie stanu faktycznego

- kontrola merytoryczna - polega na sprawdzeniu czynności pod względem słuszności i celowości

- kontrola dokumentacyjna - sprawdza się do ustalenia stanu faktycznego na podstawie sprawozdań

- kontrola rzeczowa - w której ustala się faktyczny stan kontrolowanych zjawisk poprzez oględziny, mierzenie, liczenie

c

b

a

4

3

2

1

---