1.Ryzyko stopy procentowej i omow pojecie i wskaz jego przyczyny.
Ryzyko stopy procentowej - czyli zagrozenie nieosiagniecia zaplanowanego dochodu netto z oprocentowania wynikającego ze zmiany stopy procentowej.
Celem zarzadzania stopa procentowej jest nie dopuszczenie do sytuacji w której oprocentowanie pasywowo przewyzszaboby uzyskiwane oprocentowanie aktywow. Takie wykorzystanie sytuacji rynkowej, żeby roznica oprocentowania na korzysc aktywow była jak najwieksza przy jak najmniejszym niedopasowaniu aktywow i pasywowo wrażliwych na fluktuacje stop procentowych.
PRZYCZNY RYZYKA STOPY PROCENTOWEJ
GDY BANK EMITUJE DUZA LICZBE BANKOWYCH LUB CERTYFIKATOW DEPOZYTOWYCH O STALEJ STOPIE PROCENTOWEJ, A POTEM STOPA PROCENTOWA NA RYNKU FINANSOWYM ULEGNIE OBNIZENIU . W NOWEJ SYUACJI BANK MOGLBY POZYSKAC PIENIADZE TANIEJ
Gdy przy przyjmowaniu depozytow bank zagwarantuje deponentowi oprocentowanie a nastepna stopa procentowa spadnie. Polskie banki w umowach o rachunki finansowe zastrzegaja sobie prawo obniżenia oprocentowania
Gdy bank udzieli kredytu na określony procent, a na rynku finansowym stopa procentowa wzrośnie. Powoduje to zmniejszenie marzy kredytowej bankow
2. W METODE BADANIA ELATYCZNOSCI STOPY PROCENTOWEJ
Dzieki metodzie badania elastyczności stopy procentowej można analizowac ryzyko związane z pozycjami o zmiennej i stalej stopie %. W metodzie określamy horyzont czasowy dla którego pozycje bilansowe będą traktowane jako te o stalym oprocentowaniu. Nastepnie dzielimy pozycje o stalym i zmiennym oprocentowaniu. Elastyczność pozycji o stalej stopie procentowej jest rowna zaer. Sa 3 sposoby kształtowania się elastyczności zmiennych stop procentowych aktywow i pasywow w stosunku do zmian rynkowej stopy %:
Elastyczność aktywow = elastyczność pasywow
Elastyczność aktywow > elastyczność pasywow
Stpo % aktywow reaguja silniej na zmiany rynkowych stop % . W tej sytuacji odsetkowa maraza wzrasta jeśli stopy procentowe rosna i maleja, jeżeli stopy procentowe spadaja
Elastyczność aktywow < elastyczność pasywow
Roznica pomiedzy oprocentowaniem aktywow i pasywow wzrasta jesleli stopy% spadna a maleje jeżeli stopy% rosna.
3.DURATION OMOW ISTOTE I WYKORZYSTANIE W ZARZADZANIU RYZYKIEM STOPY PROCENTOWEJ
Analiza okresowa (duration) uwzględnia przyszły wpływ zmiennych stóp procentowych na operacje bankowe. W tym celu konieczne jest obliczenie okresu trwania aktywów i pasywów banku. W wyniku porównania tych okresów bank może zrównoważyć średni okres wpływu gotówki ze średnim okresem jej wypływu.
Stosowana jest do oceny ryzyka stopy procentowej pozycji o stałym oprocentowaniu. Ryzyko określonej jest w tej metodzie za pomocą wartości przyszłych strumieni pieniężnych, które w różnych okresach mogą mieć zróżnicowany wpływ n a sytuacje finansowa banku.
Pojęcie duration określa średni okres oczekiwania na wpływy środków pieniężnych z danej pozycji bilansowej. Wpływy te są obliczane jako suma wszystkich przyszłych wpływów z tej pozycji, które nastąpią do terminu jego zapadalności. W ten sposób wartość rynkowa aktywów banku oceniana jest jako suma wartości przyszłych wpływów pieniężnych z aktywów, pomniejszona o sumy przyszłych kosztów obsługi. Opiera się na tezie , że rozmiar ryzyka procentowego pozycji bilansowej zależy od czasu, który potrzebuje zainwestowany kapitał ujęty w odpowiednie wagi, żeby ostatecznie być zwrócony inwestorowi.
Metodę duration można stosować przy pozycjach bilansowych o stałym oprocentowaniu. Duration określa tu przeciętny czas, w którym bank jest mocno związany w operacjach aktywnych i pasywnych. Aby ustalić wskaźnik duration, należy najpierw określić wpłaty z tytułu aktywnych i pasywnych pozycji bilansowych. Na podstawie tych danych, ustalonych według struktury czasowej, oblicza się duration obrębienie dla operacji pasywnych i aktywnych. Jeżeli się okaże, że duration aktywów o stałym oprocentowaniu jest wyższe niż duration od pasywów o stałym oprocentowaniu, to będzie to znaczyć, że bank oprocentowuje i wypłaca lokaty o stałym oprocentowaniu przeciętnie wcześniej niż otrzymuje oprocentowanie i spłat aktywów o stałym oprocentowaniu. Wskaźnik duration określa średni czas oczekiwania przez inwestora na pieniężne zwroty nakładów z danego instrumentu. Innymi słowy, jest to czas tworzenia przyszłych wpływów. Wskaźnik duration jest relacją sumy ważonych okresów pozostających do kolejnych terminów płatności do aktualnej wartości danego instrumentu finansowego.
4/ Istota ryzyka kredytowego; Różnica w ujmowaniu istoty ryzyka kredytowego w wąskim i w szerokim ujęciu.
Istota ryzyka kredytowego
w szerokim ujęciu ryzyko kredytowe oznacza niebezpieczeństwo, iż dłużnik nie wypełni zobowiązań i warunków umowy, narażając wierzyciela na powstanie straty finansowej.
w wąskim ujęciu ryzyko kredytowe określa się przede wszystkim jako niebezpieczeństwo niespłacenia przez dłużnika banku - w całości lub części - zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami i należnymi prowizjami
5/ Istota ryzyka kredytowego; Scharakteryzuj przyczyny zewnętrzne determinujące ryzyko kredytowe.
Przyczyny występujące przed udzieleniem kredytu
ryzyko kredytowe podmiotowe:
występujące po stronie kredytobiorcy (np. kondycja finansowa firmy),
występujące po stronie kredytodawcy (np. ocena merytoryczna wniosku kredytowego).
ryzyko kredytowe przedmiotowe:
czas trwania transakcji,
wielkość zaangażowania kredytowego,
rodzaj transakcji (np. kredyt, gwarancja),
rodzaj i wysokość zabezpieczenia.
Przyczyny występujące po udzieleniu kredytu
zaniedbania w badaniu sprawozdań finansowych klienta (monitoring kredytowy),
pogorszenie kondycji finansowej firmy - ryzyko braku środków na spłatę długu,
wykorzystanie kredytu niezgodnie z celem określonym w umowie kredytowej
6/ Istota ryzyka kredytowego;Scharakteryzuj przyczyny wewnętrzne kształtujące ryzyko kredytowe.
Przyczyny wewnętrzne
tendencje na międzynarodowych rynkach finansowych (globalizacja, liberalizacja, nowe instrumenty finansowe),
czynniki ogólnogospodarcze (koniunktura gospodarcza, inflacja, polityka fiskalna),
sytuacja w branży kredytobiorcy,
czynniki spoleczno-rynkowe (stopa bezrobocia, konkurencja w rejonie działania kredytobiorcy),
czynniki środowiska naturalnego.
Występujące po stronie kredytodawcy
niekompletna dokumentacja kredytowa,
błędy w ocenie zdolności kredytowej,
nieprawidłowa ocena zabezpieczeń,
nieumiejętność negocjacji z klientem,
wadliwy harmonogram spłaty rat kapitałowych i odsetek
Występujące po stronie kredytobiorcy
stan i warunki techniczne,
kondycja finansowa,
perspektywy rozwojowe,
jakość zarządzania,
cechy menedżerskie kierownictwa,
powiązania kapitalowo-organizacyjne i personalne,
sprawność funkcjonowania.
7/ Ryzyko pojedynczego kredytu a ryzyko łączne; czynniki wpływające na wielkość strat kredytodawcy.
Ryzyko pojedynczego kredytu - rodzaje zagrożeń
ryzyko terminu - niebezpieczeństwo opóźnionej płatności dokonanej przez dłużnika, tzn. kredytobiorca spłaca kredyt w terminie niezgodnym z umową i/lub nie uiszcza odsetek, prowizji i innych opłat w terminie;
ryzyko niewypłacalności (straty) -niebezpieczeństwo, iż kredytobiorca nie ureguluje swoich zobowiązań związanych ze spłatą rat kapitałowych, a także częściowo lub wcale nie ureguluje uzgodnionych odsetek, prowizji lub opłat;
ryzyko zabezpieczenia - niebezpieczeństwo, że dodatkowo przyznane bankowi zabezpieczenia z powodu braków prawnych lub obniżenia wartości nie pokrywają roszczeń kredytowych;
ryzyko wartości pieniądza - zawiera niebezpieczeństwo, że bank przez obniżenie wartości pieniądza otrzyma wprawdzie wartość nominalną zobowiązania kredytowego, ale kwota ta będzie miała niższą siłę nabywczą.
Ryzyko łączne
Łączne ryzyko kredytowe jest uzależnione od:
wysokości pojedynczych kredytów,
prawdopodobieństwa ich niespłacenia,
oraz współzależności między pojedynczymi kredytami.
Im mniejsza jest wzajemna zależność między poszczególnymi pojedynczymi kredytami, tym mniejsze jest ryzyko wystąpienia sytuacji, w której czynniki powodujące niespłacenie jednego kredytu będą również wpływały na niespłacenie innych, zwiększając w ten sposób łączne ryzyko
8/ Monitoring kredytowy & zakres monitoringu i jego znaczenie w ograniczaniu ryzyka kredytowego.
Monitoring dotyczy obserwacji w 4 obszarach:
Personalnej zdolności kredytowej ( stosunek z bankiem, stan zdrowia czy kwalifikacje zawodowe)
Ekonomicznej zdolności kredytowej ( sposób kierowania firma, sytuacja rynkowa, system rachunkwossci, marketing
Warunkow kredytowania ( wysokość uruchomionego i wykorzystanego kredytu, zmiany w splacie kredytu wartość zabezpieczen w momencie splaty kredytu
Zgodnie z Ustawa o Prawo bankowe kredytobiorca zobowiązany wczasie obowiązującej umowu przedstawic bakowi informacje i dokumenty niezbędne do oceny jego sytuacji finansowej i gospodarczej oraz uowzliwiajace kontrole wykorzystania i splaty kredytu. Jest ona potrzebna gdyz biezace kontrolowanie sytuacji jest podst. Źródłem realnych ocen stopnia ewentualnego zagrozenia splaty kredytu. Dlatego tez dla usprawnienia zarzadzania ryzykiem kredytowym i maksymalizacji rentowności portfela kredyowego banki coraz czesciej wykorzystuja techniki wczesnego ostrzegania w szczególności monitorowanie kredytow
9/Zarządzanie ryzykiem kredytowym a strategia zarządzania bankiem
Podstawę zarządzania ryzykiem kredytowym stanowi polityka kredytowa banku, będąca istotnym elementem strategii każdego banku.
W strategii konserwatywnej priorytetem w działalności kredytowej banku jest:
wysoka jakość portfela kredytowego,
udzielanie kredytów obarczonych niewielkim ryzykiem,
przestrzeganie odpowiedniej dywersyfikacji portfela kredytowego.
Strategia ta wymaga od banku dużej dyscypliny w udzielaniu kredytów. Bank, w którym przyjęto taką strategię, jest postrzegany przez klientów jako pewny i stabilny.
Strategia kontrolowanego wzrostu ryzyka zakłada, iż:
priorytetem w działalności kredytowej jest osiąganie natychmiastowego zysku,
przy czym - zakłada się dużą chwiejność dochodów.
W porównaniu ze strategią konserwatywną w tej strategii dopuszcza się udzielanie bardziej ryzykownych kredytów
Priorytetem strategii ofensywnej jest bardzo szybki rozwój banku, głównie poprzez:
zwiększenie udziału na rynku produktów kredytowych,
realizacja strategii wymaga pozyskiwania wielu nowych klientów, co bardzo często odbywa się przez oferowanie im tańszych kredytów.
Bank, w którym została przyjęta taka strategia, jest często postrzegany jako mało stabilny.
10. Etapy zarządzania ryzykiem kredytowym
Identyfikacja i pomiar ryzyka kredytowego,
Sterowanie ryzykiem kredytowym,
Nadzór nad ryzykiem kredytowym,
Finansowanie ryzyka kredytowego,
Administrowanie ryzykiem kredytowym.
11/ Finansowanie ryzyka kredytowego a klasyfikacja należności kredytowych (wielkość rezerw celowych).
Finansowanie ryzyka kredytowego
Polega na gromadzeniu przez bank środków i przeznaczaniu ich na pokrycie strat związanych z niespłaceniem kredytów i odsetek.
W ramach finansowania ryzyka kredytowego wyróżniamy:
finansowanie wewnętrzne - polega na pokrywaniu strat z rezerw i funduszy własnych,
finansowanie zewnętrzne - polega na przeniesieniu na zakład ubezpieczeniowy ryzyka kredytowego w zamian za składkę.
Klasyfikacja należności kredytowych
należności normalne - opóźnione w splatach w stosunku do terminu splat określonego w momencie powstania należności nie przekracza 1 mc
należności pod obserwacja - rezerwa 1,5%
należności poniżej standardu - gdy opóźnienie w splacie kredytu i odsetek wynosi powyżej 1 mc i nie ulega pogorszeniu i starty sa wykazywane nie dłużej niż 3 mc - rezerwa 20%
należności wątpliwe opóźnione splaty kapitalu lub odsetek wynosi powyżej 3 mc ale nie dłużej niż 6 mc i sytuacja ekonomiczno - finansowa ulegana pogorszeniu rezerwa 50 %
należności stracone - gdy opóźnienie w splacie kapitalu i odsetek jest dłuższe niż 6mc lub kredytobiorca zostal pzostawiony w stan likwidacji.Rezerwa 100%
12/ Zasady i zastosowanie metody VaR (Value at Risk).
13/ Zdarzenie kredytowe – omów zakres pojęcia.
Pojęcie zdarzenia kredytowego ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania pochodnych kredytowych. Zajście określonego w kontrakcie zdarzenia kredytowego powoduje zakończenie trwania instrumentu pochodnego i dokonanie jego rozliczenia. Zdarzenia kredytowe mogą być definiowane w rozmaity sposób. Przywoływane wcześniej standardowe definicje ISDA wyróżniają 8 kategorii zdarzeń kredytowych:
Bankruptcy - bankructwo - obejmuje wiele sytuacji związanych z bankructwem takich jak: ogłoszenie upadłości, rozpoczęcie postępowania likwidacyjnego, zgłoszenie wniosku na walne zgromadzenie o likwidację spółki itp.
Credit event upon merger - zdarzenie kredytowe związane z fuzją - następuje fuzja lub połączenie podmiotów w, wyniku których zobowiązanie referencyjne jest przejmowane przez podmiot o niższym standingu kredytowym,
Cross acceleration (Bond acceleration) - postawienie zobowiązania referencyjnego w stan wymagalności na skutek zdarzenia kredytowego dotyczącego innych zobowiązań podmiotu referencyjnego,
Cross default (Bond default) - zdarzenie o podobnym charakterze jak zdarzenie poprzednie ale ta klauzula ma charakter zapobiegawczy, dotyczy sytuacji gdy możliwe jest zażądanie wymagalności aktywów referencyjnych przed momentem faktycznego defaultu tych innych aktywów podmiotu referencyjnego,
Downgrade - obniżenie ratingu kredytowego,
Failure to pay - brak terminowej zapłaty (najczęściej ustalany jest minimalny limit wielkości zaległych zapłat),
Repudiation - odmowa / moratorium - dłużnik referencyjny kwestionuje, podważa zasadność zobowiązania,
Restructuring - restrukturyzacja zadłużenia.
14/ Analiza dyskryminacyjna; omów i istotę i zastosowanie.
Analiza dyskryminacyjna - etapy
Dobór zmiennych objaśniających - wskaźników finansowych;
Budowa funkcji dyskryminacyjnej;
Wyznaczenie wartości krytycznej (cut-off point);
Kwalifikacja analizowanego podmiotu do jednej z grup:
niezagrożonej upadłością (niebankrut),
zagrożonej upadłością (bankrut),
tzw. „szarej strefy”, gdzie trudno określić jednoznacznie przyszłą sytuację badanego podmiotu.