Integracja europejska i Prawo Wspólnotowe
Wykład VIII 21.11.2007
System prawny Wspólnot i Unii Europejskiej
Akty stanowione w ramach I filaru
Prawo pochodne Wspólnot Europejskich, to jest prawo, które ma swoje umocowanie w aktach prawa pierwotnego i w dokumentach założycielskich (przede wszystkim Wspólnoty Europejskiej, ale także Wspólnoty Energii Atomowej) są określone akty prawa, które przyjęte są w ramach I filaru. Zgodnie z Art. 249 Traktatu ustanawiającego WE jest 5 rodzajów aktów prawa pochodnego, które stanowione są przez instytucje wspólnotowe:
Rozporządzenia
Dyrektywy
Decyzje
Zalecenia
Opinie
Rozporządzenia, dyrektywy i decyzje to są akty prawnie wiążące, natomiast zalecenia i opinie nie mają charakteru prawnie wiążącego. Ten zestaw aktów prawnych jest także uwzględniony w Traktacie ustanawiającym Wspólnotę Energii Atomowej, natomiast gdy obowiązywał traktat ustanawiający EWWiS, to w ramach tej wspólnoty były tworzone nieco inne akty prawne dotyczące sektora górnictwa i hutnictwa. Obecnie nie ma to znaczenia, gdyż EWWiS w 2002 roku przestała istnieć, ponieważ wygasł traktat paryski. Artykuł 249 Traktatu WE określa też zasadnicze cechy poszczególnych aktów wymienionych w treści tego artykułu.
Rozporządzenia
Na podstawie zawartych tam uregulowań w odniesieniu do rozporządzenia możemy wskazać 4 podstawowe cechy, które charakteryzują ten rodzaj aktów prawnych:
Rozporządzenie jest po pierwsze aktem o charakterze ogólnym i abstrakcyjnym.
Jest to akt, który obowiązuje w każdej swojej części, czyli w całości (wszystkie części rozporządzenia mają jednakowy charakter prawny).
Rozporządzenie jest aktem, które obowiązuje w sposób bezpośredni
Rozporządzenie obowiązuje we wszystkich państwach członkowskich wspólnot europejskich.
Można powiedzieć, że w świetle orzecznictwa przede wszystkim Trybunału Sprawiedliwości WE, rozporządzenie jest aktem prawnym, który przez fragment orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości, który jest stosowany w odniesieniu do obiektywnie określonych stanów faktycznych i abstrakcyjnie określonych grup osób. Skutki prawne rozporządzeń odnoszą się do różnych kategorii podmiotów. Adresatami rozporządzeń mogą być zarówno wspólnoty europejskie, ale też są to akty bardzo często adresowane do państw członkowskich lub organów tych państw, mogą być adresatami również obywatele państw członkowskich UE oraz różne podmioty, które są podmiotami przynależnymi do wspólnot europejskich np. osoby prawne, jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Rozporządzenia w rozumieniu Art. 249 są właśnie takimi aktami o charakterze ogólno-abstrakcyjnym i wydaje się, że jeśli zostanie uchwalone rozporządzenie to rozporządzenie jest aktem ,które składa się z pewnych nakazów i zakazów, które są wiążące dla wszystkich adresatów czyli wszystkie przepisy zawarte w rozporządzeniach powinny być stosowane zarówno na obszarze wspólnot europejskich jak też w ramach poszczególnych państw członkowskich. Cechą charakterystyczną, która odróżnia rozporządzenia od innych aktów prawnych, jest to, że rozporządzenie zarówno określa cele, które mają być za pomocą tego aktu osiągnięte, jak też wszystkie środki i metody, które są dla adresatów tych rozporządzeń wiążące w celu uzyskania tego celu. Można powiedzieć w związku z tym, że rozporządzenie nie wymagania wydawania żadnych dodatkowych aktów prawnych. Jest to akt prawny, który pozwala na bezpośrednie jego stosowanie także w porządku wewnętrznym państwa i można powiedzieć, że tam gdzie zostały przyjęte rozporządzenia, tam nie tylko państwa członkowskie nie mogą stanowić swojego prawa, ale po prostu te akty, które byłyby sprzeczne z treścią rozporządzeń nie mogą być stosowane w ramach tej dziedziny regulacji. Z tego względu istotą rozporządzeń jest to, że nie wymagają one ani transpozycji porządków wewnętrznych państw, ani też nie wymagają ogłoszenia wg reguł prawa wewnętrznego. Trybunał Sprawiedliwości wspólnot nawet wyraźnie stwierdził, że państwa członkowskie nie są właściwie uprawnione do podejmowania czynności, które zmierzałyby do pozbawienia rozporządzeń waloru źródeł prawa wspólnotowego i zakazana jest w związku z tym na gruncie prawa krajowego wiążąca wykładnia i państwa nie mogą same dokonywać wykładni rozporządzeń, ponieważ ta wykładnie jest dokonywana przez instytucje europejskie (w szczególności przez Trybunał Sprawiedliwości). Można powiedzieć, że jeśli chodzi o rozporządzenia to rozporządzenie powinno spełniać warunki zawarte w Art. 249, mieć taką treść by obywatele mogli się bezpośrednio powoływać na treść rozporządzenia także przed sądem prawa krajowego. W przypadku rozporządzeń o charakterze ogólnym, niektóre prawa podmiotowe mogą wymagać takiej bliższej konkretyzacji, ale generalnie rozporządzenie obowiązuje w każdym państwie członkowskim i jest skierowane do podmiotów państw członkowskich. Oczywiście rozporządzenia mogą dotyczyć spraw zewnętrznych wspólnot europejskich, więc mogą odnosić się do relacji między instytucjami np. status funkcjonariuszy wspólnotowych.
Dyrektywy
Na drugim miejscu w Art. 249 wymienione są dyrektywy i gdybyśmy chcieli sformułować przesłanki, które muszą spełniać dyrektywy, to powiemy, że dyrektywy odpowiadają łącznie następującym warunkom:
Dyrektywy są adresowane do państw członkowskich
Dyrektywa jest prawnie wiążąca, ale w stosunku do określonych w niej celów
Dyrektywa pozostawia organom państwa członkowskiego swobodę w doborze form i metod osiągania celów zawartych w dyrektywie
Jeśli spojrzymy na treść Art. 249 to możemy powiedzieć, że traktat ustanawiający WE może określać w jakich warunkach te akty prawne powinny być przyjmowane, czyli w jakich dziedzinach uregulowań prawnych mogą być przyjmowane dyrektywy. I w kilku miejscach traktatu WE są określone okoliczności uchwalania dyrektyw. Art. 94 traktatu wspólnotowego przewiduje, że organem wspólnot upoważnionych do stanowienia aktu jest przede wszystkim Rada. Rada ma tutaj działać na wniosek Komisji i najczęściej po porozumieniu z Parlamentem Europejskim i po zasięgnięciu opinii Komitetu Ekonomicznego i Społecznego albo też Komitetu Regionów. Dyrektywa, która służy zbliżaniu przepisów prawnych państw członkowskich, powinna mieć taką formę, żeby państwo członkowskie wiedziało, jakie musi osiągnąć końcowe rezultaty, ale państwo może dobrać najefektywniejsze środki, które wynikają z jego prawa wewnętrznego. Adresatami dyrektywy są zatem państwa członkowskie. Wyrażane są wątpliwości co do tego, czy adresatami dyrektywy mogą być pojedyncze państwa członkowskie, czy też niektóre z państw członkowskich. Źródłem tych wątpliwości jest samo brzmienie Art. 249 ust. 3, który przewiduje iż dyrektywa jest wiążąca w odniesieniu do każdego państwa członkowskiego, do którego jest skierowana. Wydaje się iż niezależnie od tego jak z takiej językowej wykładni tego przepisu wynikałoby, to ze względu na cele, które za pomocą dyrektywy mają być osiągnięte (koordynacja i harmonizowanie prawa wewnętrznego państw członkowskich), a więc w związku z tym wydaje się, że dyrektywy powinna być adresowana jednocześnie do wszystkich państw. Dyrektywy indywidualne mogą być tylko w wyjątkowych sytuacjach Należy podkreślić, że adresatami dyrektyw są państwa, a nie poszczególne organy państwowe, ponieważ od państwa będzie zależało wskazanie organu, który będzie właściwy do ustanowienia odpowiednich środków czy metod, za pomocą których dyrektywa będzie realizowana. Czyli państwo wskazuje organy odpowiedzialne za stosowanie tej dyrektywy. Za nienależyte wykonanie dyrektywy w terminie określonym w dyrektywie odpowiedzialność ponosi całe państwo, a nie organy wyznaczone. Dyrektywa wiąże co do celów i rezultatów, które są wskazane w dyrektywie i z punktu widzenia państw ta swoboda doboru metod i środków urzeczywistniania celu jest bardzo istotna, bo państwa muszą w taki sposób podejmować inicjatywy, aby w tym terminie przewidzianym ostateczny cel został przez państwo osiągnięty. Ważne jest, aby dyrektywa w sposób jasny określała końcowy efekt, który ma być za jej pomocą osiągnięty i wtedy łatwo jest państwom decydować jakimi środkami posłużyć się w celu osiągnięcia tego rezultatu.
Decyzje
Trzeci z aktów o charakterze prawnie wiążącym to decyzja. Decyzja też została wymieniona w Art. 249 pkt. 4. Na podstawie przepisów tego artykułu decyzja powinna spełniać 2 podstawowe warunki.
Decyzja jest aktem prawnym wiążącym w całości
Decyzja jest aktem wiążącym podmioty, do których jest adresowana
Gdybyśmy chcieli dokonać porównań między aktami prawa wspólnotowego a aktami obowiązującymi w krajowym porządku prawnym, to rozporządzenia należałoby porównać z aktami o charakterze ustawowym. Trudno znaleźć w porządku prawnym odpowiednik dyrektywy, gdyż w porządku krajowym się nimi nie dysponuje. Decyzję można natomiast porównać z aktem o charakterze administracyjnym, aktem konkretnym, który jest adresowany do konkretnego adresata który da się jednoznacznie określić np. grupka osób czy pojedyncza osoba fizyczna, prawna.
Opinie i zalecenia
Na ostatnich miejscach znalazły się zalecenia i opinie. W Art. 249 zaznaczono, że zalecenia i opnie są aktami, które nie są wiążące pod względem prawnym. Nie można jednak powiedzieć, że oponie i zalecenia można sobie lekceważyć. Opinie zwłaszcza są czasami konieczne w procesie stanowienia prawa i opinia jest wymagana w niektórych procedurach decyzyjnych np. opinie Komitetu Ekonomiczno-Społecznego czy Komitetu Regionów, także opinia Parlamentu Europejskiego, może być wymaganym warunkiem procedury legislacyjnej. Można zaznaczyć, że w przypadku opinii i zaleceń nie można nakładać konkretnych obowiązków, czy przyznawać uprawnień osobom fizycznym czy prawnym. Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że zalecenia powinny też być brane pod uwagę przez państwa członkowskie, ponieważ wskazują one preparowane sposoby zachowań, które pozwalają w sposób bardziej skuteczny funkcjonować porządkowi prawnemu.
Inne akty nienazwane
Wymienione w Art. 249 akty prawne nie wyczerpują wszystkich możliwości prawodawczych, które są realizowane przez instytucja wspólnotowe. W ramach I Filaru mogą być w szczególności uchwalane różnego rodzaju regulaminy. Regulaminy określają reguły postępowania w ramach poszczególnych organów czy instytucji. Oprócz tego do aktów prawnych tworzonych w I filarze zaliczamy programy ogólne. Są one ustanawiane w celu znoszenia różnych ograniczeń w zakresie działalności gospodarczej i świadczenia usług w ramach poszczególnych państw członkowskich. Można także wymienić decyzje, sui genei, które mają szczególny charakter prawny np. decyzja na podstawie której stanowiono sąd I instancji. Zmieniają one strukturę instytucjonalną wspólnot. Kolejnymi aktami są porozumienia, które są zawierane przez instytucje, np. przez Radę z Parlamentem. Porozumienia między instytucjami mają znaczenie polityczne. Dotyczą one sposobu postępowania w różnych szczególnych sytuacjach. Kolejny rodzaj aktów to rezolucje. Są one przyjmowane np. przez Radę UE. Nie mają one charakteru wiążącego, ale mogą oznaczać formę interpretacji przepisów traktatowych. Komunikaty. Są one wydawane przede wszystkim przez Komisje Europejską, która w tej formie przedstawia rezultaty swojej debaty. Jeszcze jednym rodzajem aktów nienazwanych są jednostronne deklaracje. Mogą by one składane przez państwa członkowskie przy okazji przyjmowania aktów przez instytucje wspólnotowe. Państwo może swoje stanowisko w odniesieniu do aktów prawnych przyjąć w formie takiej deklaracji dołączonej do aktu.
Wymagania dotyczące tworzenia aktów (Art. 250)
Musi być wyraźne uzasadnienie, czyli wskazanie motywów dla których ten akt prawny został przez instytucje wspólnotową przyjęty
Akt prawny powinien także wskazywać podstawę prawną czyli akt prawa pierwotnego i jego artykuł, na podstawie którego doszło do uchwalenia decyzji czy dyrektywy
Akty wydawane w I filarze są najczęściej wydawane przez Radę w porozumieniu z Parlamentem. Mogą być także uchwalana przez samą Radę UE lub przez samą Komisję Europejska (na podstawie Art. 251 i 253). Akty stanowione w I filarze, czyli filarze ponadnarodowym, jest to, co określamy mianem Prawa Wspólnotowego, a więc odnosi się to do specyficznej kategorii źródeł prawa, które stanowione są przez instytucje w ramach tych filarów ponadnarodowych. Natomiast zawsze odpowiednie akty prawne są przyjmowane w II i III filarze. Struktura filarowa datuje się od Traktatu z Maastricht.
Akty stanowione w ramach II filaru
II filar UE obejmuje wspólną politykę zagraniczną i bezpieczeństwa. Sięgnąć należy, więc do Artykułu 12 Traktatu o Unii Europejskiej. Artykuł 12 przewiduje, że Unia Europejska osiąga cele w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa:
poprzez określanie zasad i ogólnych wytycznych wspólnej polityki,
poprzez decydowanie o wspólnych strategiach,
przyjmowanie wspólnych działań,
przyjmowanie wspólnych stanowisk,
oraz umacnianie systematycznej współpracy pomiędzy państwami członkowskimi w prowadzeniu ich polityki zewnętrznej
Już na podstawie brzmienia Artykułu 12 można stwierdzić, że zupełnie innego rodzaju aktami posługuje się II filar unijny niż akty, które były wymienione w ramach filaru I. Biorąc pod uwagę charakter prawny tych instrumentów, które są przyjmowane w II filarze, należy zaznaczyć, że jest współpraca o charakterze międzyrządowym i te instrumenty są środkami realizacji tych głównych celów wspólnej polityki zagranicznej państw członkowskich.
Zasady i ogólne wytyczne
Na pierwszym miejscu zostały wymienione zasady i ogólne wytyczne. Traktat unijny dość lakonicznie mówi o tych zasadach i ogólnych wytycznych. Wydaje się, że chodzi tutaj przede wszystkim o reguły, które mają zapewnić bezpieczeństwo państwom członkowskim Unii, skuteczne także działanie w ramach różnych struktur międzynarodowych, a więc objęte są tymi ogólnymi zasadami i wytycznymi, sprawy natury politycznej takie jak stanowisko wobec konfliktów międzynarodowych ( kwestia afgańska, czy problem działań na terytorium Iraku),a także obszary aktywności, co, do których Unia Europejska zajmuje jakieś stanowisko i sugeruje państwom np. nieangażowanie się do tego rodzaju działań po stronie jakiejś koalicji czy po stronie jakiś ugrupowań sojuszniczych. A więc są to pewne ogólne wskazówki, które są przyjmowane przez instytucje, w szczególności Rada Europejska stanowi wytyczne i ogólne zasady polityki zagranicznej.
Wspólne strategie
Drugim wymienionym instrumentem, są wspólne strategie. Zgodnie z Traktatem unijnym wspólne strategie wprowadzane są w tych dziedzinach, w których pastwa członkowskie identyfikują swoje ważne wspólne interesy. Wspólne strategie mogą być realizowane za pomocą innych instrumentów spośród wymienionych w dalszych punktach, w szczególności za pomocą wspólnych działań czy wspólnych stanowisk. Wspólne strategie mają ten ogólny charakter np. UE przyjmuje wspólną strategię w odniesieniu do Federacji Rosyjskiej. Strategia ta ma dotyczyć kontaktów państw członkowskich z Federacja Rosyjską. Tutaj jak wiadomo Polska zgłosiła pewne zastrzeżenia obawiając się negatywnych reakcji pomiędzy Federacją a Polską w zakresie np. polityki energetycznej lub ograniczeń na rynku żywnościowym, które zostały wprowadzone. Taką wspólną strategię przyjęto też w odniesieniu do Ukrainy, a więc państwa członkowskie w sprawach Ukrainy podejmują też wspólne inicjatywy, czy też wspólna strategia względem państw położonych w basenie Morza Śródziemnego.
Wspólne działania
Kolejnym instrumentem są wspólne działania. W myśl postanowień zawartych w Artykule 14 są one podejmowane wówczas, gdy konieczne jest działanie o charakterze operacyjnym. A więc wspólne działania powinny w szczególności określać cel, zasięg, środki będące w kompetencji UE. Wspólne działania mogą ograniczone pod względem czasowym, mogą podlegać różnego rodzaju modyfikacjom w trakcie ich realizowania. Rada przedstawiając wspólne działania stara się określić w jaki sposób zarówno państwa członkowskie, jak i instytucje angażują się w ramach tego rodzaju inicjacji. Przykładem może być wspólne działanie UE, które dotyczyło wspólnej akcji militarnej, która miała być podjęta na terytorium Kongo. Również UE wspólne działania uchwaliła w odniesieniu do sytuacji na terytorium byłej Jugosławii. Wspólne działania wiązały się z reakcją UE na wydarzenia w Osetii. Wspólne działania stanowią niekiedy podstawę do kierowania do „zapalnych regionów świata” wysłanników UE. Wysłannicy ci mają zarówno zapoznać się z sytuacja na miejscu, jak też podjąć jakieś inicjatywy o charakterze mediacyjnym, czyli zmierzające do złagodzenia sytuacji do czasu wyjaśnienia kwestii, które budzą wątpliwości stron konfliktu. Wspólne działania, zatem mają przyczyniać się do wzmocnienia wspólnych operacji, procesów pokojowych, mają także sprzyjać demokratyzacji stosunków w rejonach, gdzie UE nie może bezpośrednio oddziaływać.
Wspólne stanowiska
Ostatnim wymienionym, wśród elementów aktów prawa pochodnego II filaru są tzw. wspólne stanowiska. Wspólne stanowiska zgodnie z tym co sugeruje samo określenie odnoszą się do pozycji UE w odniesieniu do konkretnych wydarzeń czy problemów o charakterze geograficznym, czy problemów w sensie przedmiotowym. Zgodnie z Artykułem 15 państwa członkowskie powinny zapewniać zgodność swojej polityki zagranicznej z tymi swoimi wspólnymi stanowiskami, a więc państwa nie powinny się wyłamywać podejmując różne działania na płaszczyźnie zagranicznej, zewnętrznej od tego co wynika z wspólnych stanowisk. Na przykład, jeśli w ramach wspólnego stanowiska UE podejmuje jakieś sankcje w stosunku do państwa, które narusza normy prawne, a więc mogą to być sankcje o charakterze ekonomicznym (embargo na towary pochodzące z tego państwa), to państwa członkowskie powinny zastosować się do tego embarga czy takich sankcji. Powinni solidarnie uczestniczyć w takich działaniach, gdyż wszelkie próby wyłamania się z takiego wspólnego stanowiska powodują, że pozostałe państwa będą dążyły do jego realizowania. Na przykład wspólne stanowisko w zakresie sytuacji w Somalii, czy problem pomocy humanitarnej. Oczywiście wspólne stanowiska zwykle dotyczą niewspierania jakiś hunt wojskowy, czy rebeliantów i tak państwa poprzez wspólne stanowiska odmawiają pomocy tego typu ugrupowaniom, które destabilizują sytuację w różnych regionach geograficznych. Można jeszcze powiedzieć o podejmowaniu w obszarze wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, decyzji. Decyzje mogą być urzeczywistnieniem bądź konkretyzacją wspólnych wytycznych i ogólnych zasad. O ile te wspólne wytyczne określa Rada Europejska to już te decyzje w ramach polityki zagranicznej uchwala Rada Unii Europejskiej. Na przykład taka decyzja Rady została przyjęta w związku z działaniami Unii na rzecz zniszczenia zapasów broni i amunicji na terytorium Albanii. Decyzje Rady wydawane są też w celu przeprowadzenia różnych operacji, misji pokojowych. W ramach II filaru UE w dalszym ciągu istotną rolę odgrywają działania państw członkowskich.
Wspólna polityka zagraniczna
Wspólna polityka zagraniczna jest domeną o charakterze mieszanym, czyli zarówno dziedziną unijnych działań, jak i też państw członkowskich, bo każde państwo członkowskie realizuje jakąś swoją politykę zagraniczną, która powinna być zgodna z instrumentami, które przyjmowane są w instytucjach w II Filarze.
Akty stanowione w ramach III filaru
III Filar unijny, który kiedyś dotyczył współpracy w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, w tej chwili zostały z niego wyłączone zarówno problemy dotyczące polityki wizowej, arylowej, imigracyjnej czyli ta współpraca w dziedzinie spraw karnych i wymiaru sprawiedliwości. Otóż Artykuł 34 dotyczy tych instrumentów, które mogą przyjmowane w III Filarze. Zostały one wymienione w ten sposób:
Na 1 miejscu Rada może przyjmować wspólne stanowiska określające sposób postępowania Unii w tych sprawach
Rada może podejmować decyzje ramowe w celu zbliżania przepisów ustawodawczych
Rada może podejmować decyzje zapewniające osiągnięcie wspólnych rezultatów
Rada może także sporządzać konwencje, których przyjęcie zaleca się państwom członkowskim
Mamy więc 4 główne instrumenty, które są dopuszczane w ramach stosowania tych procedur stanowienia aktów prawnych w III Filarze.
Wspólne stanowiska
Na 1 miejscu wymienione są wspólne stanowiska. Wspólne stanowiska jest to właśnie pogląd Unii Europejskiej w danej sprawie. W literaturze Prawa Wspólnotowego jest podnoszona kwestia takiego trochę problematycznego charakteru tych wspólnych stanowisk. Wydaje się, że rola tutaj aktów politycznych powinna być jednak ograniczona. Na ogół te wspólne stanowiska w III Filarze to są takie stanowiska raczej o charakterze teoretycznym, mające wymiar ogólny, nie odnoszący się do konkretnych kwestii prawnych i właściwie wspólne stanowiska są rzadko przyjmowane w tym III filarze unijnym. Natomiast znacznie większą rolę odgrywa wspólne stanowisko, gdy może zilustrować stanowisko UE wobec problemów terroryzmu światowego, a więc po tych wydarzeniach z września 2001 po tych zamachach w Stanach Zjednoczonych, były wspólne stanowiska przyjmowane przez organizacje międzynarodowe.
Decyzje ramowe
Zdecydowanie większa rolę odgrywają decyzje ramowe i decyzje ramowe są tym instrumentem, który dosyć chętnie stosowany jest w ramach III Filaru. Jako przykład decyzji ramowej można wymienić decyzje ramową, która dotyczy europejskiego nakazu aresztowania. To jest decyzja, która umożliwia obejście pewnych rygorów dotyczących procedury ekstradycyjnej. Chodzi oto, by pomiędzy państwami członkowskimi Unii Europejskiej szybciej przebiegały procedury wydawania sprawców różnych przestępstw i jak wiadomo ta decyzja ramowa, która pozostawała w pewnej sprzeczności z przepisami konstytucyjnymi, spowodowała, że zmieniono te uregulowania prawne dotyczące ekstradycji, ponieważ w poprzednim brzmieniu polskiej ustawy zasadniczej był wyraźny zakaz wydawania obywateli polskich w drodze ekstradycji czyli ekstradycja była traktowana jako instytucja, która mogła mieć zastosowanie tylko w odniesieniu do osób niemających obywatelstwa polskiego. Pomiędzy państwami członkowskimi Unii uznano jednak, że mogą być sytuacje określone w przypadkach popełnienia przestępstw, kiedy także obywatele danego państwa mogą być w drodze specjalnych procedur przekazani do państwa, które występuje z wnioskiem o wydanie. W związku z zapewnieniem zgodności, ponieważ Trybunał Konstytucyjny uznał, że wprowadzenie do polskiego porządku prawnego europejskiego nakazu aresztowania, jest niezgodny z przepisami Konstytucji, ta niezgodność wymagała dostosowania w ciągu 1,5 roku przepisów konstytucyjnych, do uchylenia przepisów dotyczących europejskiego nakazu aresztowania, i zdecydowano się na poprawki konstytucyjne, które dopuszczają możliwość przekazywania także obywateli na polskich na podstawie wniosków związanych z działaniami instytucji ponadnarodowych, czy niektórych trybunałów międzynarodowych. Istnieje teraz stały międzynarodowy trybunał karny z siedzibą w Hadze. Został on ustanowiony po wielu latach negocjowania porozumienia, które doprowadziło do utworzenia trybunału. Statut trybunału karnego został podpisany 17 lipca 1998 roku. W 2002 roku statut wszedł w życie i w Hadze utworzono trybunał karny, który może sądzić sprawców przestępstw wojennych, zbrodni ludobójstwa i innych zbrodni przeciwko ludzkości. Tego typu działania są traktowane jako działania komplementarne w stosunku do działań własnych organów sądowych. Jeśli mówimy na przykład teraz o ostatniej, głośnej sprawie, w której polscy żołnierze zostali uznani winnymi popełnienia zbrodni wojennych na terytorium Afganistanu, to te pewne wątpliwości do tego czy polski sąd zajął się tą sprawą należałoby rozstrzygnąć z tego punktu widzenia, że jeśli na przykład nie zostałoby wszczęte postępowanie przed organami krajowymi to wtedy takie postępowanie mogłoby być prowadzone przed sądem np. w Hadze no i cała sprawa nie miałaby mniejszego rozgłosu, a wprost przeciwnie. Jako ramowy przykład działania trybunału można wymienić europejski nakaz aresztowania. Jest też ramowa decyzja dotycząca ochrony środowiska poprzez działania przyjmowane na podstawie prawa karnego. Jest też decyzja ramowa dotycząca uproszczenia procedur sądowych w państwach członkowskich. Decyzje ramowe są więc chętnie stosowane przez państwa członkowskie.
Decyzje
Oprócz tego w ramach III filaru są podejmowane decyzje. Decyzje mają już inny charakter. Nie służą one zbliżeniu przepisów prawnych w państwach członkowskich, ale związane są z konkretnymi przedsięwzięciami czy w zakresie praktyk policyjnych, czy w zakresie podejmowania innych środków wykonawczych na przykład decyzje na podstawie której ustanowiono program współpracy policyjnej i ramowej w sprawach karnych pomiędzy państwami członkowskimi, czy też decyzja która dotyczy oceny sytuacji systemów prawnych państw członkowskich w zakresie przeciwdziałania i zwalczania terroryzmu.
Konwencje
Oprócz tego w ramach III filaru mogą być uchwalane konwencje. Na przykład Unia Europejska zawarła konwencję pomiędzy sobą a USA, dotyczącą ekstradycji. Ponieważ w dalszym ciągu w stosunkach z państwami trzecimi istnieje instytucja ekstradycji to właśnie państwa członkowskie UE na podstawie konwencji zawartej z USA uregulowały sprawy wydawania sprawców przestępstw w tych relacjach unijno-amerykańskich. Jest też konwencja dotycząca współpracy USA i UE w sprawach karnych. Są to przykłady pewnych instrumentów, rozwiązań prawnych, które działają w ramach systemu III Filaru, uszczuplonego o sprawy w zakresie innych spraw arylowych, emigracyjnych, które przeniesiono do I filaru.
Karta Praw Podstawowych - ogólnie
Takim szczególnym aktem jest Karta Praw Podstawowych UE, akt który też wywołuje różne dyskusje, przede wszystkim w związku z tym, że poprzedni rząd zajął negatywne stanowisko odnośnie włączenia Karty do Traktatu Reformującego UE. Polski rząd żądał. By w dołączonym do Traktatu protokole, swoje zastrzeżenia dotyczące zakresu obowiązywania Karty zostały przez stronę polską usytuowane. Te wątpliwości wynikają z nadinterpretacji niektórych praw. Są to niesłuszne uwagi i zastrzeżenia. W tej chwili status Karty jest tak określany, że jest to dokument, który nie wiąże pod względem prawnym. Karta została przyjęta w postaci uroczystej proklamacji. Proklamacje przyjęły Rada Unii Europejskiej, Komisja Europejska i Parlament Europejski, przed rozpoczęciem szczytu nicejskiego, 8 grudnia 2000 roku. W odrzuconym Traktacie Konstytucyjnym Karta była jednym z elementów struktury wewnętrznej traktatu. Gdybyśmy porównali postanowienia Karty z innymi dokumentami międzynarodowymi dotyczącymi ochrony praw człowieka, to nie ma żadnych zasadniczych różnic. Trzeba pamiętać, że Polska jest związana innymi dokumentami dotyczącymi praw człowieka.