PATOMORFOLOGIA wykład 24 (9 IV 01)

Biologiczne markery rokowania:

1. Receptory sterydowe i czynniki regulowane przez estrogeny:

• ER & PR

• p52

• białka szoku cieplnego

Stopień proliferacji

Ploidia DNA

Regulatory cyklu komórkowego:

• p53

• p21 / WAF1

• p27

• Markery zdolności do prezentowania:

• nm 23

• Biomarkery inwazyjności:

• katepsyna D

• aktywatory i inhibitory plazminogenu

• cząsteczki adhezyjne:

• receptory lamininowe

• E-kadheryna

• CD-44

• wimentyna

• Receptory czynników wzrostu:

• EGFR

• c-erbB-2 / HER-2 / neu

• Angiogeneza

• Mikroprzerzuty w szpiku kostnym

• Biomarkery przerzutów wisceralnych

ER & PR

• są to receptory zlokalizowane w jądrze komórkowym

• po połączeniu z ligandem są czynnikami transkrypcyjnymi

• ER ←→ Estrogen → homodimer ←→ DNA

Receptory sterydowe

• słaby czynnik prognostyczny → tylko 10% różnica w 5-letnim przeżyciu (ER)

• dobry czynnik predykcyjny → PR lepszy niż ER

ER+ & PR+

• dobrze zróżnicowane (grade I i II)

• diploidalne

• niska proliferacja

Komórki w guzie nowotworowym:

Go ↔ w cyklu → apoptoza / nekroza

Metody oceny proliferacji:

• mitozy

• TLI / BRdU

• faza S-flow

• Ki-67 / MIB-1

• cykliny (PCNA, A, D, E)

Ploidia DNA:

• diploidia = prawidłowe ilości DNA

• aneuploidia = nieprawidłowe ilości DNA (hiperploidia lub hypoploidia)

• u chorych N₀ (bez przerzutów pod pachą) związek między ploidią a rokowaniem nie jest udowodniony

• diploidia lepsza niż aneuploidia

c-erbB-2 / HER-2 / neu:

• 17q21

• u N+ złe rokowanie (tylko dla nich prognostyczne znaczenie)

• u N₀ brak związku z rokowaniem

Angiogeneza:

• liczba naczyń włosowatych (0,74mm²; 20x; 10x) w miejscu największej liczby naczyń

• uwidacznia przeciwciało CD31

• rak inwazyjny z > 100 naczyń → przerzuty

• znaczenie dla terapii (np. angiostatyna)

Resekcja guza vs miesiączka:

• resekcja w fazie lutealnej = DOBRZE

• resekcja w fazie folikularnej = ŹLE

• 17% różnica przeżycia po 10 latach

Prawdopodobieństwo nawrotu w ciągu 5 lat u N₀:

Cecha	%	Cecha	%
DCIS	1	ER+	26
T < 1cm	5	NG 3	28
NG 1	7	↑ proliferacji	30
↓ proliferacji	10	ER-	32
T < 2cm	11	katepsyna D+, aneuploidia	60
NG 2	25

Prawdopodobieństwo wznowy w ciągu 5 lat:

- niska 10% ← faza S → wysoka 30%

- di- 10% ← ploidia → ane- 25%

- (+) 25% ← ER → (-) 32%

Ryzyko wznowy:

małe	duże
DCIS	ER-
Ca tubulare, papillare, medullare, mucinosum	katepsyna D+
średnica < 1cm	średnica > 1cm
↓ stopień proliferacji	↑ stopień proliferacji
grade I	grade III
	guz aneuploidalny z ↑ proliferacją

↑ miejscowa wznowa - szansa rośnie, gdy:

• wiek < 35 lat

• rak w granicach cięcia

• inwazja naczyń limfatycznych

• IDC poza guzem (rak śródprzewodowy poza guzem)

Schemat postępowania po operacji:









średnica ER Grade Proliferacja Katepsyna D N





ustalić prawdopodobieństwo nawrotu





rozważyć toksyczność ustalić korzyści dla pacjentki

leczyć lub obserwować

RAK PŁUC

Niedodma jest jednym ze skutków raka (zamknięte oskrzela)

Ca bronchogenes = rak płuca odoskrzelowy

• fakty: killer nr 1 u ♂ w USA

• 1950: 18 tys. † / rok; ♂ 20/100 tys.; ♀ 4,5/100 tys.

• 1988: 125 tys. † / rok; ♂ 74/100tys.; ♀ 25/100 tys. (150 tysięcy nowych zachorowań)

• 20% wszystkich raków u ♂ i 11% u ♀

• najczęściej: 40-70 r.ż., max 6 i 7 dekada

Palenie:

• statystyka:

• związek częstości występowania z:

• liczbą papierosów na dzień

• zaciąganiem się

• okresem niewolnictwa

• ryzyko:

• zwykłego palacza: 10x ↑

• szalonego palacza: 20x ↑ (> 40 / dzień)

• dopiero po 14 latach od wyzwolenia ryzyko równe jest ryzyku u ludzi wolnych

• klinika:

• atypowe i przerostowe zmiany nabłonka oskrzelowego

• 97% palaczy ma zmiany nabłonka

• u 10% palaczy, u 3% z filtrem, u 15% ca pulmonale

• eksperyment:

• 4000 substancji chemicznych w dymie, w tym inicjatory, promotory i substancje radioaktywne

• fenole = carcinogeny

• u myszy guzy skóry

---