Udział procentowy materiałów w samochodzie:
Tworzywa metaliczne >60%
Tworzywa sztuczne<30%
Tworzywa ceramiczne (np. szyby)
Proces metalurgiczny to:
Przeróbka plastyczna (tłoczenie kucie)
Odlewanie
Spawanie
Obróbka cieplna
----------------------------------------------
Technologia pojęcia podstawowe:
Technologia - nauka o procesach sposobach i metodach wytwarzania
Technika - zbiór metod i sposobów wraz z narzędziami
Proces produkcji - działania w zakładzie w ceku wytworzenia gotowego produktu np. wyrobu, zespołu, części.
Proces technologiczny - główna część procesu produkcyjnego w którym powstaje produkt.
Procesy technologiczne składają się z:
- operacji: część procesu technologicznego wykonana przez 1 pracownika na 1 stanowisku
- zabiegów: część operacji przy 1 zamocowaniu
- przejście
Wyrób -produkt powstały w efekcie procesu technologicznego.
Technologiczność - stopień przystosowania projektu do warunków i metody produkcji
Zasady technologiczności - minimalna ilość części, unifikacja części, grupy technologiczne, typowe kształty, znormalizowane narzędzia, materiały obrabialne.
Warunki spełnienia dobrej jakości produktu.
Główne kierunki rozwoju technologii
1 Nowoczesne metody wytwarzania (skrawanie maleje, Obr. Plastyczna rośnie)
2 Dokładność (dokładność rośnie, gładkość rośnie)
3 Zmniejszenie kosztów wykonania (koszty własne maleją
4 Mechanizacja, automatyzacja, robotyzacja
5 Dokładność obr. (wykańczające, szlifowanie)
6 Normalizacja i typizacja
7 Koncentracja i specjalizacja
8 Normalizacja i unifikacja narzędzi i przyrządów
9 Typizacja procesów technologicznych
10 Metoda grupowej obróbki
Kryteria optymalizacji procesu.
K. użytkowe
- funkcjonalne
- estetyczne
K. Techniczne
- techniczne
- technologiczne
- materiału
K. Ekonomiczne
- koszty produkcji
- koszty eksploatacji
Jakość wyrobu składa się z:
- jakości technologicznej
- jakości użytkowej (odporność na ścieranie, wytrzymałość zmęczeniowa, odporność na korozję, odporność na erozję i kawitację (pompy), odporność na uszkodzenia mechaniczne.
Dokumentacja procesu technologicznego.
1 Dokumentacja kwalifikacyjna, rysunki, kryteria, warunki odbioru.
2 Dokumentacja technologiczna:
- plan operacji
- harmonogram czasowy
- karty instrukcyjne
- przewodnik, dziennik montażu
- wykazy materiałów
STAL - stop żelaza z węglem zawierający poniżej 2% węgla i przerabiany plastycznie.
STALIWO - stop żelaza z węglem zawierający poniżej 2% węgla stop odlewniczy
ŻELIWO - stop odlewniczy zwierający powyżej 2% węgla
Stopy przerabiane plastycznie - droższe o lepszych własnościach
Stopy odlewnicze - tańsze o gorszych własnościach
Stal powstaje w procesie wielkopiecowy, redukcja tlenu w tlenkach żelaza.
Surówka jest materiałem wyjściowym do produkcji żeliwa
Ferryt 0,008%C
Austenit C=2,0%C Temperatura 1140C
Cementyt 6,67%C
Przemiany sieci to przemiany alotropowe.
Przemiana fazowa przy temperaturze 700 C nazywamy przemianą eutektoidalną, produktem jest eutektonit. Przemiana eutektoidalna jest w stanie stałym.
Przemiana w stanie stałym (eutektoidalna) powstaje perlit (mieszanina) A=F+C
Przemiana ledeburyt L=A+C
Żelazo ma sieć przestrzenie centryczną z 9-cioma atomami.
W temperaturze 723C następuje przemiana alotropowa 14 (atomów).
W temperaturze 1400C następuje przemiana płasko centryczną
Stale karoseryjne C<0.1%C
Tłoczność - tłoczenie elementów
Spawalność (zgrzewalność) jest to właściwość stali która umożliwia uzyskanie połączeń bez pęknięć spełniających warunki odbioru
Kryterium spawalności jest zawartość węgla <0.25%C
Stale konstrukcyjne St3S, S235 C ok. 2%
Stale na części maszyn 0,4-0,5%C
Stale szynowe 0,7-0,8%C
Stale narzędziowe <0,8%C
Stal węglowo - manganowa S355 (podwyższona wytrzymałość)
Stal dla energetyki musi zawierać molibden (odporność na starzenie)
Stal z dodatkiem chromu (odporność na utlenianie)
Spawanie stali transportowych (np. szyn)
1 Wstępne podgrzanie 150-300C
2 Spawanie
3 Obróbka cieplna 650C/2mm/1min (np. odprężanie)
Spawanie zgrzewanie.
Połączenie nierozłączne uzyskane przez nadtopienie krawędzi, a następnie następuje krystalizacja.
Spawalność (zgrzewalność) rozumiemy jako własność metalu która umożliwia uzyskanie połączeń bez pęknięć spełniających warunki odbioru
Spawanie powoduje: nagrzewanie, odkształcenia, naprężenia.
Powstające naprężenia mogą powodować pęknięcia.
Spawanie- szkic
Zgrzewanie: punktowe, doczołowe, liniowe. Źródłem ciepła jest prąd elektryczny o niskim napięciu i wysokim natężeniu.
Zgrzewanie punktowe
Zgrzewanie punktowe -szkic.
Zgrzewanie doczołowe -szkic.
Spawanie ręczne elektrodami w otulinie (spawanie łukowe > 50%)
Spawanie w osłonie gazu ok. 35%
Spawanie w osłonie gazu metody:
1 MIG MAG spawanie z stapiającą się elektrodą (stale węglowe nisko stopowe
2 TIG spawanie z rdzeniem wolframowym, nie stapialny (metale nieżelazne, stale energetyczne),
Szkic metody MAG
Szkic metody TIG
Metoda łuku krytego
Odlewnictwo - technika często stosowana przy odlewaniu części maszyn. Pozwala uzyskać skomplikowane kształty. Udział odlewów na poziomie 60%.
Odlewy żeliwne 55%, staliwo 30%, sferoidalne 10%.
Odlewanie grawitacyjne lub ciśnieniowe.
Schemat odlewania:
- dokumentacja odlewu
- rysunek odlewu
- wykonanie modelu
- topienie metalu
- wlewanie do formy
- stygnięcie
- czyszczenie odlewu
Obróbka skrawaniem - mechaniczne oddzielenie warstwy wierzchniej.
- toczenie
- wiercenie
- frezowanie
- struganie
- przeciąganie
- szlifowanie
Rodzaje obróbki:
- zgrubna - dokładna
Narzędzi posiada część chwytową i skrawającą :
jednoostrzowe i wieloostrzowe
Walcowanie/Kucie/Prasowanie
Wyginanie, zwijanie, wyoblanie
Cięcie
SPIS
Udział procentowy materiałów w samochodzie:
Proces metalurgiczny to:
Technologia pojęcia podstawowe:
Technologia. Technika, Proces produkcji ,Proces technologiczny
Procesy technologiczne składają się z:
Wyrób
Technologiczność
Zasady technologiczności
Główne kierunki rozwoju technologii
Kryteria optymalizacji procesu.
K. użytkowe K. Techniczne
K. Ekonomiczne
Jakość wyrobu składa się z:
Dokumentacja procesu technologicznego.
STAL - stop żelaza z węglem zawierający poniżej 2% węgla i przerabiany plastycznie.
STALIWO - stop żelaza z węglem zawierający poniżej 2% węgla stop odlewniczy
ŻELIWO - stop odlewniczy zwierający powyżej 2% węgla
Stopy przerabiane plastycznie
Stopy odlewnicze
Stal powstaje
Surówka
Ferryt 0,008%C
Austenit C=2,0%C Temperatura 1140C
Cementyt 6,67%C ….
Stale karoseryjne C<0.1%C
Tłoczność
Kryterium spawalności jest zawartość węgla <0.25%C
Stale konstrukcyjne St3S, C ok. 2%
Stale na części maszyn 0,4-0,5%C
Stale szynowe 0,7-0,8%C
Stale narzędziowe <0,8%C
Stal węglowo - manganowa S355
Stal dla energetyki
Stal z dodatkiem chromu
Spawanie stali transportowych
1 Wstępne podgrzanie 150-300C
2 Spawanie
3 Obróbka cieplna 650C/2mm/1min
Spawanie zgrzewanie
Spawanie zgrzewanie.
Spawanie powoduje:
Zgrzewanie
Spawanie ręczne ponad 20%
Spawanie w osłonie gazu ok. 35%
1 MIG MAG 2 TIG rdz. wolframowy
Odlewnictwo 60%.
Schemat odlewania:
Obróbka skrawaniem
Rodzaje obróbki:
Walcowanie/Kucie/Prasowanie
Wyginanie, zwijanie, wyoblanie
Cięcie