notki, Konflikty Nadolski - wykład 3


Konflikty społeczno polityczne świata.

Wykłady - dr. M.Nadolski

Wykład trzeci:

***Wykład z 22.12.2013***

Długa wojna pozycyjna I wojny światowej wymogła na państwie zwiększenie produkcji zbrojeniowej - państwo zaczęło ingerować w gospodarkę, gdyż nie mogło liczyć tylko na przedsiębiorców. Państwo zlecało przedsiębiorstwom konkretną produkcję - dalej prywatna produkcja lecz z interwencja państwa.

Kolejne etapy w podejściu do gospodarki

Po wojnie stwierdzono, ze interwencjonizm nie jest wcale taką złą formułą gospodarczą, zwłaszcza w porównaniu do komunizmu gdzie całość gospodarki kontrolowana była przez państwo.

Miejsce i rola państwa:

Mamy więc przeciwstawność PAŃSTWA ZAANGAŻOWANEGO (interwencjonizm państwowy) i PAŃSTWA NOCNEGO STRÓŹA (liberalizm klasyczny).

WIELKI KRYZYS - na Zachodzie nie proponowano rozwiązań faszystowskich, komunistycznych, rezygnowano natomiast z koncepcji państwa „stróża nocnego”. Dominująca pozycja liberałów została znacząco ograniczona przez wielki kryzys (1929-33) - interwencjonizm zaczynał wskazywać role państwa.

Komuniści doszli do władzy na skutek długotrwałej i wyczerpującej dla Rosji I wojny światowej. Rosja w trakcie I wojny światowej przypominała potężną twierdzę - od północy jej granice wyznaczały nieprzystępne tereny polarne, na wschodzie i na południu Azja, a na wschodzie linia frontu z Austro-Węgrami - Rosja była odcięta od świata, zdana sama na siebie. Siec kolejowa była słabo rozwinięta (zresztą widać to do dzisiaj, choćby gdy się spojrzy na gęstość sieci kolejowej we wschodniej Polsce i porówna z jej zachodnia częścią). Pojawiły się fale głodu. Głód, strajki, porażki na frontach - stworzyły idealne warunki dla komunistów.

W 1905 r. garnizon Kozaków wysłany do stłumienia strajku w Piotrogrodzie przyłączył się do strajkujących, kolejne wysyłane oddziały również.

CAR MIKOŁAJ II STRACIŁ CHARYZMĘ (PORAZKI NA FRONTACH) I PRZYMUS (ŻOŁNIERZE W PIOTROGRODZIE), A KAZDY WŁADCA OPIERA SWA SIŁĘ ALBO NA CHARYZMIE, ALBO NA PRZYMUSIE - CAR ABDYKOWAŁ, WŁADZE PRZEJĄŁ RZĄD TYMCZASOWY.

SR - socjaliści-rewolucjoniści - ruch o korzeniach wiejskich

Rady Delegatów Robotniczych (z piotrogrodzką na czele) - złożone z SR-owców, mienszewików i w niewielkim stopniu z bolszewików.

W 1917 ROKU BOLSZEWIKÓW W CAŁEJ ROSJI BYŁO RAPTEM OKOŁO 250 TYS.

POKÓJ I ZIEMIA - hasło bolszewickie, zapowiadali że po przejęciu władzy szybko doprowadza do końca wojny i rozdadzą chłopom ziemię. Społeczeństwo rosyjskie w 90% złożone było z chłopów, a skoro obiecywano rozdawanie ziemi, zaczęły szerzyć się dezercje żołnierzy chłopskich.

Lenin od początku chciał REPUBLIKI - 24/25 października bolszewicy dokonali PUCZU, marynarze zaatakowali budynki rządowe - dokładnie w czasie gdy obradował w nich II Zjazd Rad (i na nim podjęto decyzję o utworzeniu Rady Komisarzy Ludowych - tak miała brzmieć oficjalna nazwa rządu). Bolszewicy nie byli wykształceni, ich wiedza była niewielka. Jako prości ludzie nie mogąc oprzeć swych działań na merytoryce, oparli je na PRZYMUSIE. 2 tygodnie po przewrocie bolszewickim odbyły się wybory do Konstytuanty ( na 700 miejsc SR-owcom przypadło 400, a bolszewikom zaledwie 160) - nie mając większości bolszewicy rozwiązali Konstytuantę i tym samym zrezygnowali z idei REPUBLIKI PARLAMENTARNEJ na rzecz REPUBLIKI RADZIECKIEJ (delegaci zamiast wyborów powszechnych). Delegatami byli chłopi, robotnicy - zaś warstwy bogatsze i bardziej wykształcone zostały odsunięte od władzy i wpływu na państwo. W XIX wieku we Francji czy Anglii obowiązywał cenzus majątkowy (rządzili najbogatsi), w Rosji radzieckiej dokładnie odwrotnie (najbiedniejsi). Podstawą dyktatury miał stać się BRAK WŁASNOŚCI PRYWATNEJ.

SYSTEM KOMUNIZMU WOJENNEGO:

1958/68 - głód w Chinach (45-50 mln ofiar)

KOMBIEDY - Komitety Biedoty - najbiedniejsze warstwy chłopstwa zabierały żywność KUŁAKOM (bogatym)

KUKISZE - zaangażowani w działania mające na celu uzyskanie pomocy z zachodu Europy - potem oskarżeni przez bolszewików o działanie na niekorzyść państwa. Kukisze, sabotażyści i spekulanci przyczynili się (w propagandzie bolszewików) do upadku systemu komunizmu wojennego.

KAŻDY OSKARŻONY BYŁ WINNY, BO PAŃSTWO NIE MOGŁO SIĘ MYLIĆ, A TYM SAMYM OSKARŻYĆ NIEWINNEGO. OSKARŻONY ZMUSZONY BYŁ PRZYZNAĆ SIĘ DO WINY, WSKAZAĆ KTO GO ZWERBOWAŁ I KOGO ON SAM WERBOWAŁ - TAK DZIAŁAŁ APARAT TERRORU

SYSTEM FASZYSTOWSKI

Pucz piwny - 1923 - nie udał się, dopiero w 1933 Hitler doszedł do władzy (LEGALNIE!!!)

Po I wojnie we Włoszech „czerwone fabryki od komunistów i czarne chodniki od faszystów” - republikanie mieli do wyboru właściwie tylko te dwie opcje. Wybrali w ich mniemaniu mniejsze zło - faszyści nie wspominali o wywłaszczeniu właścicieli i likwidacji gospodarki wolnorynkowej.

1918 - 1 mln członków socjaldemokracji w Niemczech (z czego rewolucjonistów w tej formacji zaledwie TYSIĄC - zupełnie odwrotnie niż w Rosji)

W Niemczech państwo był dużo bardziej socjalne, przyjazne względem robotników - nie było podstaw do puczu. Burżuazja rządziła razem z socjaldemokratami.

Faszyści przejmują legalnie władze w 1933 - Hindenburg oddaje władzę największej partii (NSDAP), na celu miał zatrzymanie komunistów.

W Niemczech po I wojnie 1% społeczeństwa stanowili Żydzi, za to wśród kierowniczych stanowisk Żydzi zajmowali aż 16% (lekarze, adwokaci, bankierzy)

REKRUTEN MACHEN - rodzenie dzieci/żołnierzy dla swego FUHRERA.

KOBIETA BEZDZIETNA - „niewypał batalii populacyjnej” - posiadanie dziecka przez samotna kobiete było windowane do góry przez faszyzm

W faszystowskich Niemczech prowadzono POLITYKĘ JEDNOŚCI NARODOWEJ.

Rozwiązaniem pośrednim między faszyzmem a komunizmem jest interwencjonizm - państwo wkracza wtedy, gdy wolny rynek nie daje sobie rady, czyli nie zastępuje a wspomaga wolny rynek i prywatną inicjatywę. Interwencja skierowana jest w te obszary, w które nie wchodzi prywatna inicjatywa. Państwo angażowało się w prace nieprodukcyjne, dające zarobek za który można kupić dobra produkowane przez fabryki. Nie angażowało się w samą fabrykę, której produkcja zalałaby rynek kolejnymi dobrami, których i tak nikt nie kupiłby z powodu braku smrodków. Akcent położony na zwiększenie POPYTU, nie PODAŻY. John Maynard Keynes - od niego zasadą stała się interwencja państwa w gospodarkę, wcześniej zasadą był brak interwencji.

SZWEDZKA KONCEPCJA PAŃSTWA DOBROBYTU- FOLKS HEMA (było na egzaminie!!!) - zyskiem trzeba się dzielić (służyły temu nakładane przez państwo wysokie podatki) - czyli nie tylko kapitalistyczna maksymalizacja zysku przedsiębiorcy. Podnoszenie poziomu życia ludzi zwiększy popyt, a to nakręci gospodarkę. Nie ma sensu utrzymywać niedochodowych molochów państwowych - lepiej je zamknąć, przekwalifikować ludzi aby zaczęli zarabiać gdzie indziej, a przez to zwiększać popyt.


Wyszukiwarka