Maly bies-oprac, Fiodor Sołogub, Mały bies


Fiodor Sołogub, Mały bies

Struktura utworu jest dwuwarstwowa. Warstwę pierwszą stanowi historia prowincjonalnego nauczyciela Pieriedonowa, przypominająca najlepsze demaskatorskie stronice stronice satyry rosyjskiej. W tej warstwie utworu wszystkie elementy „anegdotyczne, obyczajowe i psychologiczne” opierały się na niezwykle dokładnej obserwacji życia prowincjonalnego. Pisarz nie szczędził ciemnych barw w odtworzeniu dusznej i przygniatającej atmosfery tego środowiska. Naturalistyczne szczegóły, hiperbolizacja oraz groteska zmieniły rzeczywistość w fantasmagorię, koszmarny półsen i półjawę obnażającą straszne zjawisko „pieriedonowszczyzny”- ohydę, zwyrodniałość i podłość, utratę najprostszych zasad moralnych i najelementarniejszych cech ludzkich. W przeciwieństwie do demaskatorskiej prozy rosyjskiej obnażającej zło społeczne, Sołogub nie analizował zjawiska „pieriedowszczyzny” w realnym kontekście społeczno-politycznym, lecz wiązał je z ponadczasową, pesymistyczną wizją człowieka. Pojęcie to uogólniało wszelkie anomalie psychiki ludzkiej, wszelkie plugastwo utajone w człowieku. Każdy z nas- głosił Sołogub- uważnie wpatrując się w siebie, odnajdzie niewątpliwie cechy Pieriedonowa.

Była to powieść nowatorska, ale zatopiona w tradycji, przede wszystkim w „Człowieku w futerale” Czechowa, tradycji gogolowskiej i puszkinowskiej. Powieść ta jednak przerabia tradycję na swój określony sposób, powieść związana jest ze współczesnością. Daje ona obraz dziwności świata, a także obraz prowincji oraz prowincjonalnego życia. Pisarz nie szczędzi ciemnych barw, środowisko jest duszne. Daje naturalistyczne szczegóły owego bytu.

Na warstwę symboliczną składa się sytuacja spotkania przez Pieriedonowa niedotkniątka. Owe niedotkniątko stworzone jest w wyobraźni głównego bohatera. NIedotkniątko jest zadymione, błękitnawe, biega pod stołem i po kątach. Symbolizuje ono najgorsze cechy, które tkwią w człowieku.

Od nazwiska głównego bohatera powstało określenie pieredonowszczyzny, która ma określać wszystko, co najgorsze w tym bohaterze: podłość, okrucieństwo, ohydę, zwyrodniałośc, podłość, brak zasad moralnych.



Wyszukiwarka