Historia Unii Europejskiej:
1951 - Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Węgla i Stali (EWWiS)
1957 - Traktaty Rzymskie
1965 - Traktat Fuzyjny
1973 - przystąpienie Danii, Irlandii i Zjednoczonego Królestwa
1974 - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego
1979 - pierwsze wybory bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego
1981 - przystąpienie Grecji
1986 - przystąpienie Hiszpanii i Portugalii
1986 - Jednolity Akt Europejski
1992 - Traktat o Unii Europejskiej
1993 - wspólny rynek
1995 - przystąpienie Austrii, Finlandii i Szwecji
1995 - Układ z Schengen
1997 - Traktat z Amsterdamu
1999 - wprowadzenie euro w transakcjach handlowych i finansowych
2001 - Traktat z Nicei
2002 - pojawienie się banknotów i monet euro
2004 - przystąpienie Estonii, Litwy, Łotwy, Polski, Republiki Czeskiej, Słowacji, Słowenii i Węgier, Cypru i Malty
2004 - Traktat ustanawiający Konstytucję dla Europy
2007 - przystąpienie Bułgarii i Rumunii
2007 - Traktat z Lizbony
Instytucje Unii Europejskiej
Parlament Europejski:
- historia
powstał w 1952r. jako Wspólne Zgromadzenie
instytucja niewybieralna
ograniczone kompetencje
1962r. zmiana nazwy
- organizacja
przewodniczący
posłowie
grupy polityczne
organy polityczne
konferencja przewodniczących
prezydium
kolegium kwestorów
komisje parlamentarne
konferencja przewodniczących komisji
konferencja przewodniczących delegacji
- kompetencje
uprawnienia legislacyjne
uprawnienia budżetowe
uprawnienia kontrolne
- procedury
współdecyzja
konsultacja
procedury budżetowe
zgoda
ściślejsza współpraca
powoływanie na stanowiska
inicjatywa
Rada Unii Europejskiej
główny organ decyzyjny Unii Europejskiej
powołana w latach 50. na mocy traktatów założycielskich
konfiguracje Rady Europejskiej
minister upoważniony do podejmowania zobowiązań w imieniu swojego rządu
- zadania:
legislacja
koordynacja polityki poszczególnych państw członkowskich
zawieranie umów międzynarodowych
przyjmowanie budżetu UE
wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa
wolność, bezpieczeństwo i sprawiedliwość
- organizacja pracy:
komitet Stałych Przedstawicieli
prezydencja Rady
sekretariat Generalny
większość kwalifikowana
Komisja Europejska
27 komisarzy
organ wykonawczy Unii Europejskiej
powołana w latach 50. na mocy traktatów założycielskich
odpowiada przed Parlamentem Europejskim
- zadania:
zgłaszanie projektów aktów prawnych
realizacja polityki i budżetu UE
egzekwowanie prawa wspólnotowego
reprezentowanie UE na arenie międzynarodowej
Trybunał Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich
wspólnotowa instytucja sądownicza
utworzony na mocy Traktatu EWWiS w 1952 r.
siedziba - Luksemburg
- zadania:
zapewnienie jednolitej interpretacji i stosowania prawa
wypełnianie zobowiązań prawnych przez państwa członkowskie
- Podstawowe zasady ustanowione przez orzecznictwo:
zasada bezpośredniego skutku prawa wspólnotowego
pierwszeństwo prawa wspólnotowego przed prawem krajowym
odpowiedzialność państwa za szkody
- skład:
sędziowie
rzecznicy generalni
prezes Trybunału
sekretarz
- kompetencje:
odesłanie prejudycjalne
skarga o stwierdzenie uchybienia
skarga o stwierdzenie nieważności
skarga na bezczynność
odwołanie
kontrola
- postępowanie:
wszczęcie postępowania i procedura pisemna
środki przygotowawcze i sprawozdanie na rozprawę
rozprawa jawna i opinia rzecznika generalnego
wyroki
procedury szczególne
koszty postępowania
system językowy
Europejski Trybunał Obrachunkowy
Powstał w 1975r.
Siedziba Luxemburg
- skład:
członkowie
prezes
sekretarz generalny
- zadania:
kontrola rozliczeń wszystkich dochodów i wydatków Unii Europejskiej
badanie właściwego zarządzania finansami
przygotowywanie Sprawozdania Rocznego i Potwierdzenia Wiarygodności
opiniowanie prawodawstwa Unii Europejskiej związanego z finansami
wspieranie Parlamentu Europejskiego
brak uprawnień sądowych
Swoboda przepływu towarów
Dwa wymiary Unii Celnej:
- wewnętrzny: członkowie Unii znoszą bariery w przepływie towarów. 1 lipca 1968r nastąpiło całkowite zniesienie ceł między krajami Wspólnoty.
- zewnętrzny: członkowie ustanawiają wspólną taryfę celną oraz ujednoliconą politykę handlową wobec partnerów zewnętrznych.
Wolny obrót towarami między państwami członkowskimi odbywa się dzięki:
- ustanowieniu unii celnej
- zniesieniu kontroli granicznej
- dostosowaniu lub wzajemnej akceptacji norm towarowych i przepisów podatkowych
Środki regulujące obrót towarowy:
Wspólnotowy kodeks celny:
- Zasady pochodzenia towarów
- Procedura celna - sposoby ustalenia wartości celnej
Środki taryfowe:
- wspólnotowa taryfa celna
- kontyngenty taryfowe
- plafony taryfowe
- zawieszenie w całości lub w części poboru ceł
Środki pozataryfowe:
- Nadzór importu lub eksportu
- Kontyngent ilościowy
- Zakaz importu lub eksportu
Środki ochronne:
- środki antydumpingowe
- Cło antydumpingowe
- Zobowiązanie cenowe
środki antysubsydyjne
- Cło wyrównawcze
- Zobowiązanie cenowe
środki ochronne przed nadmiernym przywozem
- Dodatkowa opłata
- Ograniczenie ilościowe
Swobodny przepływ pracowników
Pracownik jest osobą, która:
- wykonuje efektywną i rzeczywistą pracę
- pod kierownictwem innej osoby
- za wynagrodzeniem
Swoboda przepływu pracowników obejmuje prawo do:
- opuszczenia kraju ojczystego,
- udania się do innego państwa członkowskiego,
- zamieszkania na jego terytorium,
- podjęcia tam pracy,
- pozostania tam po ustaniu zatrudnienia
Członkowie rodziny uprawnieni są do połączenia się z pracownikiem, podjęcia pracy oraz zdobywania wykształcenia i podnoszenia kwalifikacji zawodowych.
Członkami rodziny pracownika są:
- małżonek
- zstępni - dzieci naturalne i adoptowane, dzieci małżonka jeżeli mieszkają wspólnie z małżonkiem pracownika i są na jego utrzymaniu
- wstępni pracownika lub jego małżonka, jeżeli są na utrzymaniu pracownika
Warunek: konieczność zapewnienia członkom rodziny mieszkania
Prawo pobytu przysługuje nie tylko osobom, które znalazły już pracę w innym państwie członkowskim, ale także osobom, które jej dopiero szukają. Prawo to gwarantowane jest osobom poszukującym pracy przez okres 6 miesięcy. Po upływie tego czasu nie musza opuszczać kraju jeśli udowodnią, że rzeczywiście starają się o pracę i mają realną możliwość uzyskania zatrudnienia.
Prawo do pozostania w państwie członkowskim:
- osoby, które osiągnęły wiek emerytalny i przepracowały w danym państwie co najmniej 12 ostatnich miesięcy i zamieszkiwały tam ponad 3 lata
- osoby, które zaprzestały świadczenia pracy z przyczyny stałej niezdolności do pracy. Warunkiem uzyskania prawa jest zamieszkiwanie na stałe na terytorium tego państwa przez okres nie krótszy niż dwa lata. Wymóg 2 lat nie ma zastosowania w sytuacji, gdy niezdolność do pracy powstała na skutek wypadku przy pracy lub choroba zawodową
- osoby, które pracowały w danym państwie przez co najmniej 3 lata i ciągle tam mieszkają, natomiast podjęły zatrudnienie w innym państwie wspólnotowym, przy czym regularnie powracają do miejsca zamieszkania
Ograniczenia zasady swobodnego przepływu pracowników:
- Administracja publiczna
- Porządek publiczny
- Bezpieczeństwo publiczne
- Zdrowie publiczne
System uznawania kwalifikacji zawodowych:
- Ogólny system uznawania dyplomów
- System automatycznego uznawania dyplomów dla określonych zawodów
Swoboda przedsiębiorczości (swoboda prowadzenia działalności gospodarczej)
Działalność taka musi mieć charakter:
- samodzielny
- trans graniczny
- stały
Zakres podmiotowy:
- osoby fizyczne (obywatelstwo)
- przedsiębiorstwa (status wspólnotowy)
Zakres przedmiotowy:
- Pierwotna swoboda przedsiębiorczości
- Swoboda wtórna
Gwarancje ochrony:
- zakaz dyskryminacji
- zasada traktowania narodowego
Ograniczenia:
- wykonywanie władzy publicznej
- ochrona porządku, bezpieczeństwa, zdrowia publicznego
Ustanawiane przez państwa członkowskie ograniczenia muszą spełniać cztery kryteria:
- stosowane w sposób niemający charakteru dyskryminacyjnego
- uzasadnione bezwzględnymi przyczynami dotyczącymi interesu powszechnego
- odpowiednie do zamierzonego celu
- nie mogą wykraczać poza to, co jest konieczne dla realizacji tego celu
Uprawnienia akcesoryjne:
- Wjazd do państwa członkowskiego
- Pobyt w tym państwie
- Pozostanie przez pewien czas po zakończeniu działalności
- Podleganie osób prowadzących działalność gospodarczą zasadom zabezpieczenia społecznego
Swoboda świadczenia usług
Pojęcie usługi
- odpłatność
- trans graniczność
- Czynna swoboda świadczenia usług
- Bierna swoboda świadczenia usług
- Granicę przekracza sama usługa
- Usługa świadczona jest na terytorium państwa trzeciego, lecz usługodawca i usługobiorca są obywatelami dwóch różnych państw członkowskich
- czasowość
Zakres podmiotowy
- osoby fizyczne (obywatelstwo)
- osoby prawne (status przedsiębiorstwa wspólnotowego)
Zasada traktowania narodowego
Zakaz ograniczeń
Wyłączenia i ograniczenia swobody
- wykonywanie władzy publicznej
- względy porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego i zdrowia publicznego
Swoboda przepływu kapitału i płatności
Płatność - transfer obcej waluty będący świadczeniem wzajemnym w ramach umowy łączącej strony. Tym samym płatność ma charakter posiłkowy wobec innego stosunku, do którego powstania doszło w trakcie realizacji jednej ze swobód traktatowych ( np. swobody przepływu towarów lub usług).
Przepływ kapitału - wyłącznie samodzielne transakcje finansowe, które polegają na lokowaniu kapitału w innych państwach.
Za przepływ kapitału uznaje się:
- inwestycje bezpośrednie (zakładanie przedsiębiorstw i udział w nich),
- zakup i sprzedaż nieruchomości,
- zakup i sprzedaż papierów wartościowych dostępnych na rynku kapitałowym (akcje i obligacje),
- zakup i sprzedaż świadectw udziałowych funduszy inwestycyjnych,
- przepływ kapitału o charakterze osobistym (darowizny, spadki),
- pozostały przepływ kapitału (podatki, odszkodowania, honoraria z tytułu praw autorskich itp.).
Swoboda przepływu kapitału przysługuje nie tylko obywatelom UE (i osobom prawnym przez nich tworzonym), ale wszystkim osobom fizycznym i prawnym posiadającym na ich terenie miejsce zamieszkania lub siedzibę.
Ograniczenia przepływu kapitału są zakazane. Zasada ta nie narusza prawa danego państwa członkowskiego do:
- stosowania przepisów prawa podatkowego traktujących odmiennie podatników ze względu
na różne miejsce zamieszkania lub różne miejsce inwestowania kapitału.
- podejmowania wszelkich środków niezbędnych do zapobiegania naruszeniom ustaw i aktów wykonawczych danego państwa
- ustanowienia procedur deklarowania przepływu kapitału do celów informacji
administracyjnej bądź statystycznej
- podejmowania środków uzasadnionych względami porządku lub bezpieczeństwa
publicznego
- możliwości wprowadzenia środków ochronnych w odniesieniu do niektórych kategorii przepływów kapitału, jeśli przepływy kapitału krótkoterminowego o wyjątkowo dużej skali powodują poważne napięcia na rynkach walutowych i prowadzą do poważnego zakłócenia w prowadzeniu polityki pieniężnej i walutowej takiego państwa, co przejawia się przykładowo w znacznych wahaniach płynności wewnętrznej (procedura zastosowania)
- ograniczenia swobód w przypadku działalności wiążącej się nawet przejściowo z wykonywaniem w danym państwie członkowskim władzy publicznej
Przepływ kapitału między UE a państwami trzecimi
- ograniczenia istniejące w prawie UE lub w prawie krajowym danego państwa członkowskiego 31 grudnia 1993 r. w odniesieniu do przepływu kapitału do lub z państw trzecich, gdy dotyczą one inwestycji bezpośrednich
- działanie Wspólnoty zmierzające do zerwania lub ograniczenia stosunków gospodarczych z państwem trzecim (procedura)