REAKCJA CHEMICZNA, przemiana chemiczna, przemiana jednych substancji, zw. substratami, w inne, zw. produktami r.ch.; reagentami (substratami i produktami) mogą być atomy, cząst., jony, rodniki; sumaryczny przebieg reakcji zapisuje się w postaci równania chem., umieszczając po lewej stronie substraty, a po prawej produkty; rozróżnia się reakcje syntezy (tworzenia) typu A + B = AB, reakcje analizy (rozpadu) typu AB = A + B, reakcje wymiany pojedynczej (podstawiania) — AB + C = AC + B oraz wymiany podwójnej — AB + CD = AC + BD; r.ch. towarzyszy efekt energ. (reakcje egzo- i endoenerg. lub egzo- i endoergiczne), najczęściej wydzielanie ciepła (r.ch. egzotermiczne) lub pochłanianie go (r.ch. endotermiczne); r.ch. biegną samorzutnie do ustalenia się stanu równowagi chem.; szybkość r.ch. (zmiana stężenia substratów lub produktów w jednostce czasu) zależy od stężenia substratów, temp., ciśn., obecności katalizatora.
CIEPŁO REAKCJI CHEMICZNEJ, ciepło wydzielone (reakcja egzotermiczna) lub pochłonięte (reakcja endotermiczna) podczas reakcji stechiometrycznych ilości substratów w określonych warunkach.
CHEMICZNE RÓWNANIE, umowny zapis reakcji chem. za pomocą symboli i wzorów chem.; przedstawia początkowy i końcowy stan reagującego układu; po lewej stronie równania znajdują się substraty, po prawej — produkty reakcji, np. 2H2 + O2 = 2H2O.
KINETYKA CHEMICZNA, dział chemii fiz. badający szybkość i mechanizm przebiegu reakcji chemicznych.
równowaga chemiczna, stan układu, w którym szybkość reakcji odwracalnej, czyli przebiegającej w obu kierunkach, jest jednakowa. Oznacza to, że stężenia reagentów nie ulegają zmianom.
SUBSTYTUCJA [łac.]:
1) chem. reakcja podstawiania, reakcja związków org. polegająca na bezpośredniej wymianie atomu lub grupy atomów w cząst. związku na inny atom lub grupę;