Wyroby z ceramiki porowatej

Cegły budowlane

Asortyment cegieł budowlanych jest bardzo bogaty. W PN-B-12050:1996 wprowadzono podział tych wyrobów na grupy, rodzaje, typy, klasy i sortymenty. Podział ten dotyczy zarówno wyrobów ceramicznych o strukturze porowatej jak i strukturze spieczonej.

Podział cegieł budowlanych wg PN-B-12050:1996

Cegły budowlane powinny mieć kształt prostopadłościanu o prostych i równych krawędziach oraz płaskich powierzchniach. Cegły o tradycyjnych polskich wymiarach mają wielkość 65x120x250 mm. Powierzchnię największą nazywa się podstawą, powierzchnię pośrednią wozówką, a najmniejszą główką. Produkowane są także cegły wysokości 140 i 220 mm (tabl. 3.2), odpowiadającej wielokrotności wysokości cegły o wymiarach tradycyjnych, zwiększonej o grubość jednej lub dwóch spoin.

Wymiary cegieł i odchyłki wymiarowe wg PN-B-12050:1996

Do budowania murów wymagających tynkowania są stosowane cegły zwykle, a do wykonywania licowej warstwy muru nie wymagającej tynkowania używane cegły licowe.

Cegły typu D i S mogą mieć na powierzchni podstawy otwór chwytowy o powierzchni nie większej niż 3600 mm² i kształcie prostokątnym, kwadratowym, eliptycznym lub kołowym.

Cegły typu B nie mają jakichkolwiek otworów. Cegły typu P mogą mieć drążenia, których łączna powierzchnia przekroju nie powinna być większa niż 10% powierzchni podstawy, a powierzchnia pojedynczego otworu nie większa niż 200 mm². Cegły typu D i S powinny mieć drążenia, których łączna powierzchnia przekroju liczona z powierzchnią otworów chwytowych powinna zawierać się w granicach 10-40% powierzchni podstawy. W cegłach typu D powierzchnia pojedynczego otworu nie powinna być większa niż 600 mm2. Szerokość szczeliny cegieł typu S nie powinna przekraczać 15 mm. Cegły typu P, D oraz S powinny mieć ścianki zewnętrzne grubości nie mniejszej niż: 12 mm od strony powierzchni nielicowej i 18 mm od strony powierzchni licowej.

Cegły grupy Z wysokości 65 mm mogą mieć powierzchnie boczne gładkie lub z rowkami. Zaleca się, aby cegły wysokości 140 i 220 mm na powierzchniach bocznych miały rowki głębokości ok. 2 mm, równomiernie rozłożone na co najmniej 2/3 tych powierzchni, zwiększające przyczepność zaprawy.

Cegły licowe powinny mieć co najmniej dwie powierzchnie boczne licowe. Powierzchnie te mogą być gładkie lub zdobione - profilowane, reliefowane, szkliwione, nakrapiane lub napylane.

Cegły rodzaju M, grupy Z, typu D i S nie powinny wykazywać uszkodzeń po 20 cyklach zamrażania i odmrażania, a cegły rodzaju M, grupy Z, typu B i P oraz cegły grupy L po 25 cyklach. Nasiąkliwość cegieł budowlanych powinna odpowiadać wielkościom podanym w tabl. 3.3. Dopuszczalne stężenie naturalnych pierwiastków promieniotwórczych: f₁ ≤ 1,0; f₂ ≤185 Bq/kg.

Cegły budowlane: a) grupy L, typu P, b) grupy Z, typu D, c) grupy Z, typu D, d) grupy Z, typu S

Nasiąkliwość cegieł budowlanych wg PN-B-12050:1996

Przełom cegły nie powinien wykazywać pustek i szczelin powstałych wskutek uwarstwień. Przy uderzeniu młotkiem stalowym dźwięk powinien być czysty, metaliczny. Cegły spękane lub źle wypalone wydają przy uderzeniu głuchy dźwięk. Dopuszczalne wady cegieł podaje norma.

Cegły budowlane klas 7,5; 10; 15; 20 i 25 są stosowane do wykonywania fundamentów, ścian zewnętrznych i wewnętrznych, stropów, słupów, kominów i innych elementów budowli, cegły klas 3,5; 5 i 7,5 są używane do budowy ścian działowych, budynków gospodarskich i tymczasowych.

PN-B-12050:1996 dotyczy także cegieł dotychczas objętych normami branżowymi, a mianowicie: cegły szybowej, cegły do obmurowań urządzeń przemysłowych i cegły ceramicznej C3.

Przy oznaczaniu cegieł budowlanych sortymenty i wymiary są opisywane kodem; tak więc wymiary: 65 mm - 6,5; 120 mm - 12; 140 mm - 14; 220 mm - 22; 250 mm - 25 oraz symbole sortymentów: 0,6-1; 0,8-2; 1,0-3; 1,2-4; 1,4-5; 1,6-6; 1,8-7; 2,0-8.

Oznaczenie cegły powinno zawierać: nazwę cegły, numer normy, symbol grupy, symbol rodzaju, symbol typu, kodowe określenie jej wymiarów, symbol klasy i kodowe określenie sortymentu. Na przykład oznaczenie cegły budowlanej grupy Z, rodzaju M, typu P, wielkości 250x120x65 mm, klasy 15, sortymentu 1,4 jest następujące: cegła budowlana PN-B-12050 ZMP 25x12x6,5-15-5.

Cegła modularna

Wymiary cegły modularnej są dostosowane do dziesiętnego systemu modularnego, o module podstawowym 100 mm. Wymiary te z uwzględnieniem naddatków na spoiny są podzielne przez moduł lub jego połowę.

Wymiary cegły ceramicznej modularnej i dopuszczalne odchyłki wymiarowe wg PN-B-12051:1996

W PN-B-12051:1996 wprowadzono podział cegieł modularnych ze względu
na wykonanie powierzchni bocznych na grupy: Z - cegły zwykłe, L - cegły lico-
we; ze względu na odporność na działanie mrozu na rodzaje: N - nieodporne, M

• odporne na działanie mrozu; w zależności od sposobu wykonania pod wzglę-
  dem otworów i drążeń na typy: B - bez otworów, P - pełne, D - drążone, S -
  szczelinowe. Drążenia różnych typów cegły modularnej są takie same
  jak cegły budowlanej. Cegły typu D i S mogą na powierzchniach podstawy mieć
  jeden lub dwa otwory chwytowe o powierzchni nie większej niż 5000 mm2.

Klasy i sortymenty cegły modularnej oraz jej nasiąkliwość odpowiadają wielkościom przedstawionym w tablicach. Cegły rodzaju M, grupy Z, typu D i S nie powinny wykazywać uszkodzeń po 20 cyklach zamrażania i odmrażania, a cegły rodzaju M, grupy Z, typu B i P oraz cegły grupy L, po 25 cyklach. Dopuszczalne stężenie naturalnych pierwiastków promieniotwórczych: f₁ ≤ 1,0; f₂ ≤185 Bq/kg.

Cegły modularne są stosowane do budowy ścian zewnętrznych, ich licowania, wykonywania ścian wewnętrznych oraz jako elementy uzupełniające, np. w ścianach zewnętrznych warstwowych.

Przy opisywaniu cegły modularnej wymiary i sortymenty są opisywane kodem; wymiary: 88 mm - 10, 104 mm - 11, 120 mm - 13, 138 mm - 15, 188 mm

• 20, 220 mm - 23, 238 mm - 25, 288 mm - 30 oraz symbole sortymentów:
  0,6-1, 0,8-2, 1,0-3, 1,2-4, 1,4-5, 1,6-6, 1,8-7, 2,0-8.

Cegły modularne: a) grupy Z, typu P, b) grupy L, typu D, c) grupy L, typu S, d) grupy Z, typu S

Oznaczenie cegły powinno zawierać: nazwę cegły, numer normy, symbol grupy, symbol rodzaju i typu, kodowe określenie jej wymiarów, symbol klasy i kodowe określenie sortymentu. Na przykład oznaczenie cegły modularnej grupy L, rodzaju M, typu D, wielkości 188x88x104 mm, klasy 20, sortymentu 1,4 jest następujące: cegła modularna PN-B-12051 LMD 20x10x11-20-5.

Cegła dziurawka

Cegła dziurawka (PN-B-12002:1997) ma wymiary: długość 250±6 mm, szerokość 120±4 mm, wysokość 65±3 mm i poziome otwory przelotowe. W zależności od kierunku przebiegu drążeń rozróżnia się dwa typy cegieł:

• W - wozówkowe, o dwóch lub trzech drążeniach przebiegających równolegle do długości cegły,

• G - główkowe, o pięciu lub sześciu drążeniach równoległych do szerokości cegły.

Cegły dziurawki:
a) wozówkowe, b) główkowe

Kształt przekroju poprzecznego drążeń (o objętości ok. 25% objętości cegły) może być prostokątny, kwadratowy, okrągły lub owalny.

Cegły mogą mieć na powierzchniach bocznych równoległych do kierunku drążeń rowki głębokości ok. 2 mm w celu zwiększenia przyczepności zaprawy. Ze względu na wytrzymałość na ściskanie wyróżnia się klasy 3,5; 5 i 7,5, a ze względu na odporność na działanie mrozu rodzaje: M - odporne i N - nieodporne na działanie mrozu. Cegły rodzaju M po 20 cyklach zamrażania-odmrażania nie powinny wykazywać uszkodzeń. Nasiąkliwość cegieł klasy 5 i 7,5 powinna zawierać się w granicach 6-22%. Nasiąkliwości cegieł klasy 3,5 nie określa się. Gęstość objętościowa cegieł w stanie suchym nie powinna być większa niż
1,3 kg/dm³. Współczynnik przewodności cieplnej wynosi 0,58 W/(m K).

Cegły dziurawki stosuje się do budowy ścian, przede wszystkim działowych,
oraz jako elementy uzupełniające przy wykonywaniu ścian z pustaków.

Oznaczenie cegły powinno zawierać: numer normy, symbol rodzaju, symbol
typu i symbol klasy. Na przykład cegłę rodzaju M, typu G, klasy 7,5 oznacza się
następująco: PN-B-12002 M/G/7,5.

Cegła kratówka

Cegły kratówki (PN-B-12011:1997) mają otwory w kształcie rombu, a przy powierzchniach bocznych w postaci trójkąta. Łączna powierzchnia przekroju poprzecznego drążeń powinna wynosić co najmniej 30% powierzchni podstawy, a powierzchnia pojedynczego otworu nie więcej niż 300 mm2. Cegły na
co najmniej 2/3 powierzchni bocznej powinny mieć rowki głębokości ok. 2 mm.
Dopuszcza się jedną powierzchnię bez rowków. Produkowane są cztery wielkości cegły kratówki: KI, K2, K2,5 i K3. Z uwagi na wytrzymałość na ściskanie
w kierunku równoległym do osi otworów rozróżnia się klasy: 3,5; 5; 7,5; 10;

15 i 20, a w zależności od gęstości objętościowej (kg/dm³) sortymenty cegieł: 1,0; 1,2 i 1,4. W zależności od odporności na działanie mrozu wyróżnia się dwa rodzaje cegieł: N - nieodporne i M - odporne na działanie mrozu.

Wymiary i orientacyjne masy cegły kratówki wg PN-B-12011:1997

Dopuszczalne są następujące odchyłki od wymiarów cegieł: długość
250±6 mm, szerokość 120±5 mm, wysokość 65±3 mm, 140±4 mm, 188±4 mm,
220±5 mm, grubość ścianek zewnętrznych 10±2 mm.

Nasiąkliwość cegieł klasy 7,5; 10 i 15 powinna zawierać się w granicach
6-22%, a cegieł klasy 20 w zakresie 6-20%. Dla cegieł klasy 3,5 i 5 nie określa
się nasiąkliwości. Cegły rodzaju M po 20 cyklach zamrażania-odmrażania nie
powinny wykazywać uszkodzeń. Współczynnik przewodności cieplnej wynosi
ok. 0,46 W/(m•K).

Cegły kratówki są stosowane między innymi do wykonywania ścian działowych, jako elementy uzupełniające w warstwowych ścianach zewnętrznych.

Oznaczenie cegły powinno zawierać: numer normy, symbol wielkości, symbol rodzaju, symbol klasy i symbol sortymentu, na przykład oznaczenie cegły
wielkości K2, rodzaju M, klasy 15, sortymentu 1,4 jest następujące: PN-B-12011-
-K2M-15-1,4.

Cegła termalitowa

Cegła termalitowa (PN-75/B-12019) jest wyrobem izolacyjnym o czerepie porowatym, stosowanym do obudowy urządzeń pracujących w temperaturze do 900°C.
Cegła ta jest produkowana z gliny wymieszanej z ziemią okrzemkową z dodatkiem materiałów organicznych, takich jak np. trociny drzewne, torf czy korek.
Materiały te, spalając się w czasie wypalania cegły, nadają jej porowatą strukturę.

Cegła termalitowa ma kształt prostopadłościanu o wymiarach: długość 250±4 mm, szerokość 120±3 mm, wysokość 65 ±3 mm. W zależności od gęstości objętościowej (wyrażonej w kg/m3) rozróżnia się dwie odmiany cegły 650 i 750.

Parametry techniczne cegły termalitowej wg PN-75/B-12019

---