|
”JESTEM - MYŚLĘ - WYRAŻAM SIEBIE”
warsztaty z ekspresji twórczej
|
|
|
WARSZTATY
opracowała: Katarzyna Gajdziszewska |
”Prawdziwa sztuka to taka, która powstaje dzięki potrzebie tworzenia”
/Albert Einstein/
Człowiek - istota nieznana, tajemnica dla myśli ludzkiej.
Człowiek- jednostka potrzebująca wspólnoty, komunikowania siebie innym, wyrażania swoich myśli i pragnień. Taka potrzeba wyrażania siebie innym poprzez postawy, zachowania, wytwory - to właśnie ekspresja twórcza.
Ekspresja dziecka jest ujawnianiem treści emocjonalnych i psychicznych. Ujmowana jest, jako potrzeba wyładowania energii. Dorosły powinien umożliwiać dziecku ekspresję unikając tego, co mogłoby hamować dziecięcą spontaniczność. Każde dziecko posiada swoje mocne i słabe strony. Poznanie mocnych stron jest bardzo ważne dla człowieka. Działalność plastyczna, muzyczna, ruchowa czy teatralna ujawnia uzdolnienia dziecka.
Wyróżniamy różne formy ekspresji, np. ekspresję plastyczną, zabawową, ruchową, mimiczną, muzyczną, werbalną itp. Wszystkie te formy są próbą porozumiewania się ze światem, wyrażania siebie innym.
Najbardziej rozpowszechnioną formą ekspresji jest ekspresja plastyczna. Wzbogaca ona rozwój osobowości, usprawnia procesy psychiczne. ”Dzieło” dziecka nie musi odpowiadać określonym normom. Celem tworzenia może być ekspresja uczuć, rekreacja, edukacja, czy też profilaktyka. Radość z ekspresji plastycznej bardzo często rekompensuje dzieciom ich ”niedoskonałości” w nauce, czy sporcie.
Muzyka uspokaja, ale i wyzwala chęć działania. Wycisza i daje możliwość pozytywnego wyładowania swoich emocji. Przez elementy takie jak rytm, tempo, metrum, dynamika - podświadomie działa na psychikę dziecka. Śpiewając piosenki
i grając na instrumentach, dzieci wzbogacają życie wewnętrzne. Odczuwają przyjemność, mają możliwość wyrażania swoich przeżyć. Dzieci, także i te ze szkoły życia bardzo lubią zabawy przy muzyce. Mogą ją w dowolny sposób ilustrować swoim ciałem, inscenizować tańcem piosenkę, klaskać, tupać.
Najbardziej złożoną formą ekspresji jest ekspresja teatralna. Tutaj wyzwala się aktywność w ruchu, plastyce, muzyce, tańcu. Dzieci tworzą ”zaczarowany świat”
ze swoich rąk, przedmiotów codziennego użytku, rękawiczek, papieru itp. Mogą sobie malować twarze, przebierać się, tworzyć dramy, etiudy, ilustrować opowiadania, czy muzykę tańcem i pantomimą. Możemy dać im gotowe scenariusze (inscenizacja strukturalna), lub pozostawić inicjatywę młodym aktorom (inscenizacja niestrukturalna). Gra aktorska daje dziecku poczucie pewności siebie, podnosi samoocenę, dyscyplinuje. W pracy z dziećmi nieśmiałymi bardzo dobrze sprawdza się teatr lalek, czy teatr cieni. Będąc „w ukryciu” łatwiej wyrażają swoje emocje.
Ekspresja nie może być wymuszona, przeciwnie, musi być motywowana wewnętrznie. I tutaj właśnie kryje się zadanie animatora.
Animator, to człowiek powołany do tego, by pobudzać twórczą aktywność ludzi,
by wywoływać zdarzenia artystyczne, aby „wydarzyło się w nich coś niesamowicie cudownego”.
Animator powinien stworzyć odpowiednie warunki zaspokajające potrzebę wypowiedzi każdemu, kto ma taka potrzebę.
Celem niniejszych warsztatów jest przede wszystkim zapoznanie z różnymi formami animacji grupy, wdrożenie w działania wspomagające rozwój ekspresji poprzez własne doświadczenia, kontakt z innymi, wymianę doświadczeń, zabawy i ćwiczenia plastyczne, dramowe i integracyjne. W przygotowaniu warsztatów oparto się
na opracowaniach Barbary Broszkiewicz i Jerzego Jarka zawartych w książkach ”Teatr szkolny”, Wydawnictwo Europa Wrocław 2005, ”Warsztaty edukacji teatralnej”, Wydawnictwo Europa, Wrocław 2000; Edwarda de Bono ”Naucz swoje dziecko myśleć”, Wydawnictwo Świat Książki, Warszawa 1995; Aleksandry Kielar ”Metody katechizacji dzieci z głębszą niepełnosprawnością intelektualną”, KSW Poznań 2006; artykułach dostępnych w Internecie i doświadczeniach własnych zdobytych m.in. na warsztatach prowadzonych w Warszawie przez przedstawicieli Centro Sportivo Italiano.
Podany czas został oszacowany dla grupy piętnastoosobowej.
UWAGA! WSZYSTKIE PRACE PLASTYCZNE NALEŻY WYEKSPONOWAĆ
I POZOSTAWIĆ UCZESTNIKOM MOŻLIWOŚĆ SWOBODNYCH WYPOWIEDZI NA ICH TEMAT. UCZESTNICY POWINNI BYĆ POINFORMOWANI O CZASIE,
W JAKIM MAJĄ WYKONAĆ DANĄ PRACĘ.
ZABAWY, GRY, ĆWICZENIA
EKSPRESJA PLASTYCZNA
WIZYTÓWKA
a) Uczestnicy wykonują swoje wizytówki. Dobierają kształt, sposób ich ozdobienia, materiały i kolorystykę. Na wizytówce mogą znajdować się następujące informacje:
- imię lub pseudonim,
- miejsce zamieszkania,
- samopoczucie,
- hobby itp.
b) Uczestnicy piszą swoje imię w pionie. Do każdej z liter dobierają określenie, które wyraża którąś z cech autora wizytówki, np.
KOMUNIKATYWNA
AMBITNA
SENTYMENTALNA
IGNORANTKA
APATYCZNA
c) uczestnicy wykonują wizytówkę w formie rebusu
Po wykonaniu wizytówek przypinają je sobie nawzajem bez użycia szpilek. (20 minut)
ROLA NA PAPIERZE
a) Uczestnicy dobierają się parami. Jedna z osób kładzie się na podłodze
w pozie, która najbardziej jej odpowiada, druga obrysowuje jej kontury. Następnie zamieniają się rolami. Każdy z uczestników maluje swoją postać dobierając dowolnie kolory, przybory i technikę malowania. Po zakończeniu pracy członkowie grupy oglądają prace innych uczestników i wypisują na nich cechy, które kojarzą im się z daną postacią. Używać można tylko przymiotników w różnych stopniach. (30 minut)
b) Po obrysowaniu postaci uczestnicy tworzą ”papierowych ludzi”(malują twarze, ubrania, opisują ich życie - nadają imiona, nazwiska, miejsca zamieszkania, miejsca pracy, zainteresowania itp.).
Ćwiczenia pozwalają poznać samych siebie, ale i pokazać innym, kim jesteśmy, uruchamiają wyobraźnię, pozwalają tworzyć własną wizję człowieka.
3. ZACZAROWANA RĘKA
Uczestnicy odrysowują kontur swojej dłoni, bądź pięści. Jest on początkiem tworzonego przez nich kolorowego obrazu. Ćwiczenie to można wykonać na dwa sposoby - każdy indywidualnie tworzy z obrysu swojej dłoni obraz na kartce papieru, lub dłonie odrysowują (odbijają farbą) na dużej powierzchni papieru wszyscy uczestnicy i tworzą wspólne „dzieło sztuki”. Dochodzi wtedy kształtowanie umiejętności pracy w grupie i integrowanie się.(20 - 40 minut)
4. MALOWANIE Z KLEKSA
Jest to zabawa polegająca na ”rozdmuchaniu” rurką kleksa z tuszu na kartce papieru i poprzez domalowanie piórkiem lub pędzelkiem pozostałych elementów stworzenia z niego ”dzieła sztuki”. (15 minut)
5. TAŃCZĄCA NITKA
Uczestnicy wykonują obrazek poprzez odbijanie na papierze nici, bądź włóczek zanurzonych wcześniej w kolorowej farbie. (15 minut)
6. KOLAŻ
a) Dzielimy uczestników na czteroosobowe grupy. Dajemy im do dyspozycji papier, bibułę, farby, włóczki, zasuszone liście, kwiaty, pokruszony styropian, papier kolorowy, nożyczki, szary papier, klej itp. W zależności od tematyki zajęć rozdajemy do losowania tematy wykonywanych prac, np.: pory roku, regiony Polski, kontynenty, krajobrazy. Uczestnicy z dostępnych materiałów wykonują kolaż.
b) Każdy uczestnik wydziera z czasopisma ciekawy obrazek lub postać oraz wycina z bibuły jakiś kształt lub przedmiot, a następnie nakleja je w dowolnym miejscu na dużym arkuszu papieru. Kolejni uczestnicy doklejają nowe elementy zmieniając wygląd pracy i dopiero ostatnia osoba zamyka całość działania. W ten sposób powstaje wspólny obraz, który przyklejamy na ścianie w sali. Grupa może zastanowić się, jaki tytuł nadać wspólnemu dziełu.
7. ILUSTROWANIE WIERSZA, PIOSENKI
Poszczególnym osobom lub grupom rozdajemy teksty wierszy lub piosenek. Zadaniem uczestników jest zilustrowanie w dowolny sposób na kartce papieru tekstu, bądź jego fragmentu. Tekst można wkomponować w ilustrację.
8. DZIWNE KRZESŁO
Prowadzący dzieli uczestników na grupy. Każda grupa bierze sobie jedno krzesło, które będzie charakteryzować. Prowadzący przygotowuje losy
z nazwami krzeseł, np. zły król, słodka baletnica, dobra babcia, wesoły dzidziuś, smutna staruszka, straszna wiedźma, groźny nauczyciel, wyniosły polityk, kłótliwa baba, kulturysta itp. Za pomocą dostępnych środków uczestnicy charakteryzują swoje krzesła. Po zakończeniu pracy robimy galerię postaci i omawiamy poszczególne prace. (30 - 40 minut)
9. MALOWANIE MUZYKI
Rozdajemy uczestnikom plastikowe talerzyki, kartki papieru i pędzle. Na środku kładziemy farby w butelkach. Prosimy, by uczestnicy nalali sobie na talerze taką farbę, jaka im najbardziej odpowiada kolorystycznie. Puszczamy muzykę, której nastrój powinien się zmieniać. Uczestnicy „malują” muzykę. Na znak prowadzącego wymieniają się farbami zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. W chwili gdy muzyka milknie każdy bierze swoją pracę i szuka osoby (osób), której praca wywiera na nim największe wrażenie. Utworzone pary, bądź grupy w wyznaczonym czasie (każdy po 2 minuty) dzielą się odczuciami co do prac, które wybrali.
10. ŚMIECIUSZEK
Dajemy uczestnikom różnorakie materiały (rolki papieru, stare gazety, sznurki, reklamówki, gałganki, plastikowe butelki, wytłoczki, liście, gałązki, szyszki, kora, mech, kamyczki itp.). Następnie podajemy zadanie: mają stworzyć coś z posiadanych materiałów (figurę psa, rycerza, królewny, wiedźmy, samochód, rower, czy coś, co im przyjdzie do głowy). (30 minut)
Organizując zajęcia plastyczne z dziećmi i młodzieżą warto odwołać się do różnorodnych technik plastycznych. Dzieci wykonują bardzo interesujące prace z masy solnej, która jest bardzo prosta w przygotowaniu oraz masy papierowej, nieco bardziej skomplikowanej. W obydwu przypadkach należy pamiętać o pomalowaniu suchych prac farbami (akrylami lub plakatowymi)
i lakierem bezbarwnym. Furorę wśród dziewczynek robi własnoręczne wykonywanie biżuterii z tektury modelarskiej (kartonu modelarskiego)
i gotowych elementów- bigli i zawieszek, które należy wcześniej zakupić. Młodzież lubi malować na szkle. Koszt farb jest dość wysoki, jednak efekty przekraczają czasem wyobrażenia samych twórców a farby artystyczne są bardzo wydajne. Będąc nad morzem możemy pokusić się o malowanie na piasku, którym „oklejamy” karton posmarowany vikolem, czy też wykonywanie morskich stworów z muszelek, patyczków i kamyków zespajanych klejem na gorąco. W górach proponuję malowanie przyniesionych kamieni. Na niepogodę możemy zaproponować orgiami, matematyczne wyszywanki czy orgiami kółkowe. Bardziej ambitni mogą pokusić się o decoupage.
W załączniku zamieszczam kilka podstawowych przepisów i porad, które mogą okazać się przydatne.
EKSPRESJA MUZYCZNA
1. PRZEKAZYWANIE ENERGII
Uczestnicy zastygają w wybranych przez siebie pozach. Prowadzący odtwarza muzykę (najlepiej wolną, refleksyjną). Powoli, tanecznym ruchem zbliża się do jednej z osób i dotyka ją ”przekazując jej swoja energię”. Dotknięta osoba ”budzi się” rozpoczynając ruch od miejsca, w które została dotknięta (ręki, nogi, głowy) i ”przekazuje energię” następnej osobie.
Po „przekazaniu energii” zastyga. (10 minut)
Ćwiczenie pozwala na ekspresję muzyczną
2. PĘDZEL MALARZA
Dobieramy się w pary. Jedna osoba w parze jest malarzem. Druga - pędzlem malarza. Malarz wyciągniętą ręką powoli wykonuje jakieś czynności
(np. maluje z boku na bok, z góry na dół, maluje różne wzorki, stawia kropki). Druga osoba stoi swobodnie i całym swoim ciałem obrazuje ruchy, jakie wykonuje malarz, bacznie go obserwując - jest ona pędzlem w ręku malarza.
3. TAŃCZĄCE DŁONIE
Dobieramy się parami. Każda para otrzymuje jeden karton, a partnerzy po jednej kredce. Na kartonie rysujemy dwa jeziorka. Animator podaje instrukcję: Do słuchanej muzyki rozpoczynamy taniec naszych dłoni. Trzymając w ręku kredkę, możemy rysować linie i piruety zgodnie z tempem muzyki. Starajmy się podczas trwania ćwiczenia nic do siebie nie mówić. Można tu wykorzystać np. „Walc” Johana Straussa.
EKSPRESJA TEATRALNA
1. TO JA
Zadaniem uczestników jest wymyślenie sposobu zaprezentowania swojego imienia lub pseudonimu poprzez pozę, minę, tonację głosu, sposób wymawiania imienia. Wszyscy naśladują przedstawiającego się.
Po zaprezentowaniu się kilku osób prowadzący wymawia w dowolnej kolejności ich imiona a grupa powtarza je ”wcielając się” w daną osobę. Ćwiczenie to wyzwala ekspresję ruchową i teatralną, pomaga w wyzbywaniu się nieśmiałości. (15 minut)
2. NASZA PRABAJKA
Prowadzący rozpoczyna opowiadać bajkę a kolejni uczestnicy dodają następne zdania. (10 minut)
3.NASZA MILCZĄCA HISTORIA
Prowadzący pantomimicznie przedstawia początek jakiejś historii, kolejne osoby pantomimicznie ”opowiadają” ciąg dalszy. (10 minut)
4. BAJKA - NIE BAJKA. INSCENIZACJA TEATRALNA
a) Prowadzący dzieli grupę na zespoły ośmioosobowe. Przedstawiciel zespołu losuje przygotowane wcześniej przez prowadzącego nazwy postaci,
które będą bohaterami ich bajki. Mogą to być postacie z bajek, baśni, legend, lektur, zwierzęta, rośliny, siły przyrody, przedmioty. Grupa wybiera spośród siebie reżysera, scenografa, dźwiękowca, aktorów. Zadaniem zespołu jest wymyślenie bajki lub opowiadania, napisania scenariusza, wyreżyserowanie ”sztuki”, zrobienie afisza teatralnego i przedstawienie swojego dzieła pozostałym.
Ważne jest, aby udostępnić dużą ilość różnorodnych materiałów plastycznych, a jeśli jest taka możliwość - instrumentów muzycznych lub przedmiotów, którymi można wywołać efekty dźwiękowe. (30-40 minut)
b) Członkowie zespołów losują postacie, które rysują na kartkach A-4. Następnie grupa tworzy swoją bajkę (należy przypomnieć cechy bajek). Na szarym papierze bądź kartonie grupy przyklejają swoje postacie w kolejności ”występowania” w bajce, a następnie opowiadają bajkę całej grupie.
(30 minut)
c) Uczestnicy pracują w grupach czteroosobowych. Ich zadaniem jest stworzenie krótkiego scenariusza (bądź jego fragmentu) do filmu zilustrowanego utworem muzycznym. Początek scenariusza jest z góry narzucony. Jeden z uczestników dopisuje kolejne zdanie i przekazuje kartkę następnemu. Kartka krąży dookoła tak długo jak trwa utwór muzyczny. Następnie jeden z uczestników z każdej grupy odczytuje treść scenariusza.
Jako utwór muzyczny można wykorzystać np. Uwerturę Oratorium Ziemia Przystań Miłości, czy cztery Pory Roku Vivaldiego. (15 minut)
5. JA JESTEM
Uczestnicy przy muzyce tańczą , podskakują, bawią się balonami, wstążkami itp.. Na przerwę w muzyce wszyscy mówią: „ja” (tupnięcie) - „jestem” (tupnięcie), a prowadzący dodaje wyraz przedstawiający emocje, np.: „zły”. Przedstawiamy pantomimą jak się czujemy i zachowujemy, gdy jesteśmy źli. Podczas kolejnych przerw ilustrujemy inne uczucia.
10. BAŁAGAN
Uczestnicy siedzą w kręgu. Wskazana osoba zwraca się do sąsiada po lewej stronie z pretensją (np. dlaczego masz na sobie czarne spodnie a nie białe, dlaczego nie nosisz kolczyka w nosie, dlaczego czeszesz się z prawej strony na lewą zamiast z lewej na prawą). Zaatakowany broni się. Po chwili uczeń siedzący po prawej stronie atakującego zaczyna mieć pretensje do sąsiada po swojej lewej stronie, że ten siedzi do niego tyłem. Teraz atakujący musi się dalej kłócić ze swoim sąsiadem z lewej, ale jednocześnie odpierać ataki atakującego go sąsiada z prawej. Pierwszy atakowany atakuje swojego sąsiada z lewej: A ty, co się tak gapisz? Nie masz nic lepszego do roboty?
I tak dalej…
Zabawa ta pomaga rozładować emocje, otwiera na drugą osobę, poprawia emisję głosu.
WYOBRAŻENIA TWÓRCZE
1. OPOWIADANIE Z TYTUŁÓW
Uczestnicy przeglądają przyniesione przez siebie gazety ze szczególnym zwróceniem uwagi na tytuły artykułów. Wycinają je i próbują ułożyć z nich jakąś historyjkę. Wymyślone opowiadania przyklejają na kartkę A-4
i prezentują je grupie. W tym zadaniu można dopuścić niewielkie uzupełnienia tekstu. (20 minut)
2. MÓJ TEKST
Dzielimy uczestników na grupy pięcioosobowe. Poszczególne osoby w grupie wymieniają się fragmentami artykułów (3-5 zdań) i losują sposób interpretowania danego tekstu (np. tajemniczo, wesoło, smutno, z rezygnacją, figlarnie, z troską, ironicznie, pouczająco, z drwiną, konspiracyjnie itp.).
Po kolei w odpowiedni sposób czytają w grupie swoje teksty.(10 minut)
Przy tym ćwiczeniu możemy poprosić uczestników, by wymyślili i narysowali znak interpunkcyjny do określenia, które wylosowali.
3. KOMENTARZ DO FOTOGRAFII
Uczestnicy wycinają fotografię ze swojej gazety, następnie wymieniają się gazetami i dopasowują do zdjęcia komentarz z gazety sąsiada. Połączenia zdjęcia z tytułem powinno być dowcipne. Tworzymy galerię zdjęć na tablicy lub ścianie. (15 minut)
Załącznik 1
MASA PAPIEROWA
Drobne kawałki papieru toaletowego, gazety (najlepiej czarno- białej), ręcznika papierowego lub wytłoczek z jajek namoczyć w wodzie, a następnie dokładnie rozdrobnić na gładką masę dłońmi lub mikserem. Rozmoczony papier należy odsączyć na sitku, a następnie przełożyć go do miski z klejem
z mąki (przepis poniżej). Kleju powinno być mniej niż papieru. Dobrze wymieszać.
PRZEPISY NA KLEJ Z MĄKI
a) Wymieszać 1 część mąki z 2 częściami wody, aż do uzyskania konsystencji podobnej do konsystencji kleju.
b) Do garnka wlać litr wody. Doprowadzić do wrzenia. Do gotującej się wody wlać 1 szklankę mąki rozrobioną z 2 szklankami wody, dobrze wymieszać. Gotować na małym ogniu przez 2-3 minuty, mieszając, by nie porobiły się grudki.
PRZEPISY NA MASĘ SOLNĄ
a) podstawowy
200g mąki
200g soli
około pół szklanki wody
Mąkę wymieszać z solą i dodać wodę (tyle aby masa była plastyczna ale nie za rzadka), wyrabiać 5-10 minut. Można dodać łyżkę oleju, aby masa była bardziej plastyczna.
b) do wyrobu małych elementów
200g mąki
200g soli
100g mąki ziemniaczanej
¾ szklanki wody
ewentualnie łyżka oleju
c) schnąca na powietrzu
200g mąki
200g soli
2 łyżki kleju do tapet
pół szklanki wody
BIŻUTERIA ITP.
Materiały:
Tektura modelarska lekka (karton modelarski)
Farby akrylowe
Pisak do płyt CD
Wodny lakier bezbarwny
Wycinamy pożądany kształt, wycinamy dziurkaczem otwory. Malujemy tło. Po wyschnięciu rysujemy zaprojektowany wcześniej wzór i malujemy farbą akrylową. Kontur wykonujemy pisakiem do płyt dopiero po całkowitym wyschnięciu farby. Jeszcze raz czekamy, aż praca wyschnie i malujemy lakierem bezbarwnym pamiętając pomalowaniu obydwu stron. Zakładamy przywieszki lub bigle i gotowe.
DECOUPAGE
Przygotowujemy:
1.Przedmiot do ozdobienia- drewniany, ceramiczny, szklany, plastikowy itd.
Przedmioty gładkie (szkło, plastik) należy zmatowić (papierem ściernym).
2.To co będziemy naklejać, np. papierowe serwetki, papier, wydruki dowolnych obrazków. Uwaga- naklejanie wycinanek z papieru wymaga
położenia większej ilości warstw lakieru.
3.Farby i inne środki:
Najczęściej używane są farby akrylowe. Jako farba podkładowa nadaje się nawet dobrej jakości farba akrylowa do malowania ścian.
Oprócz farb:
Środek do klejenia- specjalny środek do przyklejania serwetek, rozcieńczony
klej Wikol, klej do tapet (po zrobieniu przechowujemy w lodówce) lub roztrzepane widelcem białko jaja.
Pędzle- syntetyczne, lub naturalne ; specjalne gąbki
Lakier- akrylowy, bezbarwny wodny, specjalny do decoupage.
Ewentualnie lakier do spękań.
4. Wykonanie
Malujemy powierzchnię kolorem, który ma być widoczny na spękaniach(kontrastowym do planowanego tła). Drewno i glinę należy pomalować kilka razy, gdyż chłoną farbę. Po wyschnięciu farb malujemy miejsca w których mają być „spękania” preparatem do spękań (jeśli nie chcemy spękań rezygnujemy z tego etapu pracy). Ważne! Lakier do spękań nakładamy suchym pędzlem, na dobrze wysuszoną powierzchnię, pamiętając by robić to zdecydowanie i w jednym kierunku. Znów czekamy, aż preparat dobrze wyschnie. Następnie malujemy przedmiot takim kolorem farby, jakie chcemy mieć tło, pamiętając, że na lakierze pękającym malujemy tylko raz (spękania będą „szły” w kierunku malowania). Wybrane motywy możemy wyrwać lub wyciąć nożyczkami. Po wycięciu (wyrwaniu ) motywu serwetkę rozwarstwiamy, przygotowując tylko jedną, wierzchnią warstwę. Po wyschnięciu farby serwetkę przymierzamy do ozdabianego przedmiotu. Powierzchnię na której ma być przyklejony motyw smarujemy klejem
i delikatnie, od środka przyklejamy serwetkę. Wygładzamy ją pędzelkiem, palcami, gąbką. Po wyschnięciu możemy podmalować tło, rozcierając je wokół motywów. Lakierujemy dokładnie kilkakrotnie (nawet do 20 razy) cały przedmiot. Za każdym razem czekamy, aż kolejne warstwy wyschną.
ORIGAMI KÓŁKOWE
Przygotowujemy dużą liczbę kolorowych kółek różnej wielkości. Podajemy podstawowe zasady: prostota formy, zakaz sklejania kółek, przycinania
i dorysowywania. Poprzez zaginanie kół, składanie ich w odpowiednich miejscach i w różny sposób oraz przyklejanie na kartce papieru tworzymy niepowtarzalne kompozycje.
33