Tematem mojej prezentacji są różne oblicza miłości oraz sposób jej prezentowania w literaturze polskiej.
Zdecydowałam się, że zinterpretuję ten temat na przykładzie dzieł powstałych w romantyźmie i pozytywiźmie. Są to „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza, „Lalka” Bolesława Prusa, oraz „Potop” Henryka Sienkiewicza.
Moim zdaniem miłość jest to uczucie najtrudniejsze i najpiękniejsze. Głębokie i piękne. Potrafi dać radość i szczęście, ale potrafi i zabić. Tworzy i niszczy. Nie umiemy powiedzieć, czym jest i jak wiele ma twarzy.
Motyw miłości od zawsze był obecny w literaturze. Największa rewolucja w sposobie jej przedstawiania miała miejsce w romantyzmie. W epoce, która pochłonęła ten temat całkowicie. Mimo że kolejna epoka - pozytywizm opierała się na zupełnie innej filozofii, to w temacie miłości nie potrafiła się uwolnić od romantycznych wyobrażeń. Pisarze wielkiego realizmu świadomi wielkiego wpływu jaki wywiera na ich twórczość model miłości romantycznej jednocześnie podejmowali z nim polemikę. Zauważalne są liczne różnice pomiędzy przedstawianiem miłości w tych epokach. Zmiany te zachodziły jednak bardzo płynnie, stopniowo w następujących już po sobie utworach romantycznych.
Podstawową zasadą romantyzmu było uważanie za wartość samo doświadczenie miłości. Niezależnie od tego czy przynosi ono szczęście, czy wręcz przeciwnie. Literatura romantyczna przedstawia zwłaszcza miłość prowadzącą do zguby. Przykładem takiej miłości jest Konrad Wallenrod Mickiewicza.
W pozytywizmie dużą rolę odegrali Bolesław Prus oraz Henryk Sienkiewicz, którzy nie bali się nawiązań do romantyzmu. Prus w „Lalce” przedstawił miłość bliską miłości romantycznej w świecie pozytywizmu. Ukazał on miłość subiekta Stanisława Wokulskiego do młodej i pięknej Izabeli Łęckiej. Henryk Sienkiewicz ukazał dzieje bohatera Andrzeja Kmicica który musiał przebyć długą drogę aby zaznać szczęścia z ukochaną.
Utworem , który pokazuje nam oblicze tragicznego uczucia jest dzieło Adama Mickiewicza „Konrad Wallenrod” to utwór w którym pokazuje nam zarówno miłość do ukochanej jak i miłość do ojczyzny. Bohater, młody Litwin jako dziecko został porwany przez krzyżaków i swoje lata dzieciństwa spędza w Zakonie Krzyżackim, nic nie wiedząc o swoim litewskim pochodzeniu. Kiedy bohater dorasta dowiaduje się od starego litewskiego śpiewaka o swoim pochodzeniu i swojej przeszłości. Z tą chwilą odezwał się w nim patriotyzm do swojej ojczyzny. Młody Walter Alf przy pierwszej nadarzającej się okazji uciekł do swej litewskiej ojczyzny. W swojej ojczyźnie bohater zakochuje się w księżniczce litewskiej Aldonie i zakłada z nią rodzinę. Lecz wkrótce nadciągała groźba wojny z zakonem Krzyżackim, a słaba sytuacja zbrojna państwa zmusiła Konrada do przedostania się do krzyżackich szeregów i opuszczenia rodziny. Konrad w zakonie otrzymał duże zaufanie ze strony krzyżaków i podstępnie zdobywa przywództwo w obozie przeciwnika. W tym czasie Aldona z rozpaczy zamyka się na całe życie w wieży. Kiedy dochodzi do starć Zakonu Krzyżackiego z Litwą Konrad prowadzi oddziały krzyżaków do zasadzek przygotowanych przez odziały litewskie, i dzięki temu Litwinie wygrywają wojnę. Po wszystkim ma jeszcze nadzieje, że będzie mógł wrócić do żony i prowadzić dalej swoje spokojne życie. Ona jednak zdaje sobie sprawę, że nie są już tymi samymi ludźmi i nie można wrócić do przeszłości. Konrad popełnia samobójstwo i kończy swe cierpienia.
Kolejnym z utworów jakie chce przedstawić jest „Lalka” Bolesława Prusa. Odzwierciedleniem miłości jest Stanisław Wokulski i Izabella Łęcka. Bardzo ambitny i bogaty kupiec zakochany w pannie, która była dumną arystokratką, z lekko podupadłego i zubożałego rodu. Nie odwzajemnia ona jednak jego uczucia mimo wszelkich starań podjętych przez niego. Wręcz lekceważy go i okazuje mu oschłość i obojętność na każdym kroku. Wokulski traktuje Izabelę jak ideał i nieustannie łudzi się, że połączą się związkiem małżeńskim i, że ona odwzajemnia jego uczucia. Miłość organizuje jego wszelkie poczynania. Izabela jest kobietą o cechach narcystycznych. Wychowana w bogactwie i luksusie stała się próżna i bezwzględna. Jej miłość do samej siebie sprawiła, że nie potrafiła obdarzyć uczuciem nikogo innego. Wokulski po tym jak otrząsnął się ze ślepej miłości i został zdradzony nie widzi sensu dalszego życia.
Proces dojrzewania do miłości ukazuje bardzo wyraźnie Henryk Sienkiewicz w powieści Potop. Dojrzewanie to dotyczy przede wszystkim Andrzeja Kmicica, ale w pewien sposób także wybranki jego serca Oleńki Bilewiczówny. Ich pierwsze spotkanie w Rozłogach zapoczątkowało wielkie uczucie, które, przez mylne i nieodpowiedzialne decyzje Andrzeja, nie mogło się zrealizować tak, jak pragnęłaby tego wspomniana wyżej para. Dziewczyna oczekiwała w związku człowieka stałego, kierującego się szlachetnymi pobudkami, miłującego ojczyznę. Pragnęła także, aby jej przyszły mąż zapewnił jej poczucie bezpieczeństwa i gwarantował założenie spokojnego domu. Kmicic w zasadzie od początku nie spełniał żadnego z wyżej wymienionych warunków. Kierowany potężnym uczuciem pogrążał się coraz bardziej w oczach dziewczyny dając upust swoim emocjom. Porywczy charakter determinował jego czyny. Refleksja przychodziła zwykle po czasie. Dlatego bohater obarczony był ciężarem rozmaitych występków. Różny był ich kaliber. Począwszy od hulaszczych rozrób z jego rozrywkową kompanią, na zdradzie ojczyzny kończąc. W taki sposób zszargawszy sobie opinię, wydawać by się mogło, młody szlachcic ostatecznie zamknął sobie drogę do osobistego szczęścia. Występowała jednak okoliczność łagodząca. Kmicic dokonując haniebnych czynów ulegał czy to złym podszeptom, czy to dawał wykorzystywać swą naiwność. W efekcie w dużej mierze zło, które było jego udziałem, nie do końca obciążało jego sumienie. Stąd zaistniała możliwość rehabilitacji. Wynikała ona z wewnętrznej potrzeby bohatera, ale i nadziei na odzyskanie przychylności Oleńki. Droga ekspiacji była trudna. Prowadziła przez heroiczne czyny w obronie Częstochowy i króla, aż po ciężką niewolę w rękach zdrajcy Kuklinowskiego. Ostatecznie swymi chwalebnymi czynami Kmicic zmazał grzechy przeszłości i odzyskał ukochaną. Dziewczyna zrozumiała jak bardzo Andrzej ją kochał i jak dla niej potrafił się zmienić. Oleńka, która zakochała się w zarozumiałym paliwodzie, na ślubnym kobiercu stanęła z bohaterem narodowym opromienionym swymi dokonaniami. Tekst Sienkiewicza przynosi zatem literacki obraz miłości do której dochodzi się cierpienie i doświadczenie. Andrzej i Oleńka muszą pokonać długa drogę, aby w końcu zostać razem.
Miłość. Właśnie dzięki literaturze dowiadujemy się o wszystkich jej obliczach. Każda epoka prezentowała własne wyobrażenie o niej. Wszystkie z nich były trafne, ponieważ praktyczna definicja miłości nie istnieje. Dla każdego jest ona czymś innym. Bardzo dużo zależy od przyjętej hierarchii wartości. Uważa się, że w Romantyzmie przedstawiony został jej wyidealizowany obraz, lecz według mnie jeśli uczucie to nie bywa właśnie tak silne, to czy w ogóle można je nazwać miłością?
Również i miłość romantyczna nieubłaganie uległa ewolucji. Pozytywiści stworzyli z niej kolejną zwyczajną część naszej egzystencji.