ZAGADNIENIA WSTĘPNE

POJĘCIE PROCESU KARNEGO

Proces prawny => przewidziany przez prawo zespół działań, które zmierzają do osiągnięcia oznaczonego skutku prawnego

!!! Ze względu na podstawowe kryterium w odniesieniu do przedmiotu procesu, można wyodrębnić odpowiadający mu rodzaj procesu przed organem państwa, a więc można mówić o procesach: karnym, cywilnym, administracyjnym itp.

Proces karny => stanowi przewidziane prawem zachowanie organów państwowych i pozostałych uczestników, zmierzające do wykrycia i ustalenia czynu przestępnego i jego sprawcy oraz do wymierzenia mu kary lub zastosowania innych środków, albo w razie stwierdzenia braku przestępstwa, sprawstwa lub istnienia okoliczności wyłączających odpowiedzialność, do uniewinnienia oskarżonego.

• proces konkretny - przewidziana prawem działalność określonych uczestników, w oznaczonym procesie o konkretne przestępstwo lub przeciwko oznaczonej osobie (osobom) o konkretne przestępstwo.

• proces w znaczeniu ogólnym - funkcjonuje jako model, któremu powinien odpowiadać każdy proces; jest to model postulowany, model normatywny (bo przewidziany w obowiązujących przepisach), o charakterze wirtualnym, stanowiący podstawę prawną konkretnej działalności procesowej.

→ ujęcie formalne - ogranicza się do przepisów, które określają jego bieg

→ ujęcie praktyczne - bierze pod uwagę nie tylko przepisy, ale także czynniki mające wpływ na interpretację w procesie stosowania przepisów (wykładnia SN, TK)

• proces w sensie teoretycznej wizji - system poglądów na sposób ukształtowania postępowania, adresowany do twórców ustawy.

WYKRYCIE => stwierdzenie faktu

USTALENIE => odnosi się do okoliczności i skutków

CEL PROCESU KARNEGO

Cel ogólny - rozstrzygnięcie o przedmiocie procesu

Środki i mechanizmy procesowe, zawarte w przyjęty modelu prawa karnego procesowego, służące realizacji powyższego celu ogólnego:

→ art. 2 § 1 pkt. 1 k.p.k. - odpowiednie ukształtowanie procesu karnego

→ art. 2 § 2 k.p.k. - zgodność wydanego rozstrzygnięcia z dyrektywą prawdy

→ realizacja prawa karnego materialnego

→ funkcja satysfakcyjna

→ funkcja prewencji ogólnej

→ funkcja prewencji szczególnej

PRZEDMIOT I PODSTAWA FAKTYCZNA PROCESU KARNEGO

TEORIE:

S. Śliwiński → przedmiotem procesu karnego jest roszczenie przysługujące państwu w stosunku do sprawcy przestępstwa (ius puniendi)

L. Schaff → przedmiotem procesu, a więc tym, na ustalenie i rozstrzygnięcie czego jest skierowany proces, jest ta okoliczność czy przestępstwo, na których byt powołuje się wersja oskarżenia, istniejące lub nieistniejące obiektywnie (rzeczywiście)

M. Cieślak - przedmiot każdego postępowania sprowadza się zawsze do jakiejś kwestii prawnej, której rozstrzygnięcie lub inne załatwienie jest zadaniem tego postępowania. W procesie karnym kwestię taką stanowią: odpowiedzialność karna i odpowiedzialność cywilna, jakie mogą obciążać osobę winą przestępstwa.

ZDANIE PYTAJNE => ZDANIE KWESTYJE

ADHEZYJNA => UBOCZNA

Zasadniczy przedmiot procesu - kwestia odpowiedzialności prawnej osoby ściganej za zarzucane (lub przypisane) jej przestępstwa.

Kwestia odpowiedzialności prawnej sprawcy czynu (czyli przedmiot procesu) opiera się a dwóch podstawach:

• podstawa faktyczna (pierwotna) - określenie czynu (zarzucanego lub przypisanego); podstawa faktyczna nie jest przedmiotem procesu. Podstawa faktyczna zmienia się w miarę rozszerzania się wiedzy organów postępowania - stanowi stopień poinformowania organu procesowego o czynie przestępczym.

• podstawa prawna (wtórna) - kwalifikacja prawna tego czynu [subsumcja stanu faktycznego pod przepis]. Wraz ze zmianą podstawy faktycznej może ulec zmianie także podstawa prawna.

Niezmienność przedmiotu procesu - oznacza, że przedmiot procesu nie powinien ulegać zmianom w czasie biegu procesu.

Niepodzielność przedmiotu procesu - oznacza, że niedopuszczalne jest orzekanie w różnych postępowaniach o fragmentach tego samego przedmiotu procesu.

*art. 314 k.p.k.

Art. 314. Jeżeli w toku śledztwa okaże się, że podejrzanemu należy zarzucić czyn nie objęty wydanym uprzednio postanowieniem o przedstawieniu zarzutów albo czyn w zmienionej w istotny sposób postaci lub też, że czyn zarzucany należy zakwalifikować z surowszego przepisu, wydaje się niezwłocznie nowe postanowienie, ogłasza się je podejrzanemu oraz przesłuchuje się go. Przepis art. 313 § 3 i 4 stosuje się odpowiednio.

ISTOTA PROCESU KARNEGO

W literaturze podkreśla się, że poszukiwania istotnych cech procesu karnego należy czynić w ramach modelu postulowanego w ujęciu praktycznym, opartego na praktyce procesu karnego.

TEORIE:

→ teoria dopatrująca się istoty procesu karnego w systemie gwarancji procesowych

→ traktowanie procesu jako formy realizacji prawa karnego materialnego; proces karny traktowany jako wzorce ustalone przez prawo, a więc jako prawo formalne.

→ teoria procesu jako stosunku prawego (twórcą Oskar Büllow, jego myśl przeniósł na grunt procesu karnego J.Kohler). W myśl tego założenia proces jest stosunkiem prawnym.

→ teoria procesu jako sytuacji prawnej (James Goldschmidt); proces to sytuacja prawna osoby w stosunku do oczekiwanego wyroku. Istota procesu sprowadza się do procesowych widoków, możliwości, ciężarów i uwolnienia od ciężarów stron.

→ w literaturze polskiej, istoty procesu karnego dopatruje się nie w jednej, lecz w wielu jego cechach. Do elementów składających się na istotę procesu karnego należą następujące jego charakterystyczne cechy:

♦ proces jest działalnością niezawisłego sądu, współdziałających z nim organów ścigania karnego oraz wszystkich innych uczestników postępowania karnego

♦ jest to działalność uregulowana przez przepisy prawa procesowego

♦ działalność procesowa przebiega w ramach stosunków procesowych

♦ proces karny jest podejmowany i prowadzony w określonym celu

Istotną cechą postępowania karnego jest jego przedmiot, a więc kwestia odpowiedzialności za popełnione przestępstwo.

STRUKTURA PROCESU KARNEO

Statyka - nauka o strukturze procesu

Kinetyka - nauka o ruchu procesowym (fakty procesowe, tok procesu karnego, przebieg procesu ujmowany jako nurt procesowy, rodzaje postępowań zasadniczych)

Fakty procesowe

♦ czynności procesowe - zachowania uczestników procesu

♦ zdarzenia procesowe - występujące niezależnie od woli uczestników procesu, wywołujące skutek w prawie karnym procesowym (np. śmierć oskarżonego)

Tok procesu - tworzą poszczególne fakty procesowe, rozgrywające się w czasie, stanowiące ogniwa biegu procesowego od ego zawiązania do zakończenia (stadia procesowe → fazy → podfazy → etapy)

W zależności od nurtu procesu rozróżniamy postępowanie w kwestii odpowiedzialności karnej lub postępowanie w kwestii odpowiedzialności cywilnej. Nurt procesowy może obejmować jeden przedmiot procesowy lub kilka. W związku z tym wyodrębnia się:

• proces prosty - rozpoznaje się jeden czyn jednego oskarżonego

• proces złożony - wieloprzedmiotowy lub wielopodmiotowy

a/ złożoność przedmiotowa (łączność podmiotowa) - jednej osobie zarzuca się popełnienie kilku przestępstw

b/ złożoność podmiotowa (łączność przedmiotowa) - kilku osobom zarzuca się udział w jednym czynie

c/ złożoność podmiotowo - przedmiotowa (łączność podmiotowo-przedmiotowa) - proces toczy się przeciwko kilku osobom o kilka czynów

Postępowanie samoistne => jest tokiem, w którym przebiega postępowanie w zakresie odpowiedzialności karnej i cywilnej

Postępowanie pomocnicze => pozwala a realizację celu postępowania samoistnego (postępowanie zabezpieczające, postępowanie o odtworzenie zaginionych lub zniszczonych akt sprawy, postępowanie ekstradycyjne)

Postępowanie właściwe

Postępowanie incydentalne => służy do rozstrzygania pojawiających się kwestii ubocznych w ramach postępowania właściwego (np. postępowanie w zakresie wyłączenia sędziego, w zakresie stosowania środka zapobiegawczego)

Postępowanie pierwotne

Postępowanie uzupełniające => ma miejsce wówczas, gdy po zakończeniu procesu pojawia się potrzeba rozstrzygnięcia kwestii, która nie została załatwiona w postępowaniu pierwotnym (uzupełnienie wyroku, postępowanie w przedmiocie wydania wyroku łącznego)

Postępowanie zwyczajne

Postępowanie szczególne => postępowanie o zmodyfikowanym przebiegu

Proces wpadkowy => unormowanie art. 398 k.p.k.

FUNKCJE PROCESU KAREGO

W procesie karnym, w zależności od nurtu procesowego, wyróżnia się następujące funkcje procesowe:

1/ w zakresie odpowiedzialności karnej

• ściganie karne - działalność organów, które zmierzają do wykrycia i ustalenia sprawcy przestępstwa; do funkcji ścigania karnego należy także wniesienie i popieranie oskarżenia przed sądem. Przejawem ścigania w stadium wykonawczo-likwidacyjnym jest zarządzenie wykonania kary i nadzoru ad jej wykonaniem.

• obrona karna - jest reakcją na ściganie karne, działalnością przeciwstawiającą się oskarżeniu, mającą a celu obronę interesów oskarżonego. Obrona karna jest pełniona osobiście przez oskarżonego lub przez jego obrońcę.

• rozstrzyganie - polega na podejmowaniu decyzji w głównym przedmiocie procesu karnego oraz w przedmiocie innych nasuwających się kwestii. Funkcję tę spełnia podmiot kierujący procesem. Organem jedynie uprawnionym do rozstrzygania o przedmiocie procesu w postępowaniu jurysdykcyjnym jest sąd ( sądowy wymiar sprawiedliwości). Proces decyzyjny obejmuje:

a/ ustalenia faktyczne

b/ zastosowanie normy prawnej do ustalonych faktów

c/ zastosowanie konsekwencji prawnych przewidzianych z mocy prawa według poczynionych ustaleń faktycznych

• wykonanie rozstrzygnięć - jest działalnością, która ma na celu wykonanie wydanego rozstrzygnięcia, chyba że nie nadaje się ono do wykonania

2/ w zakresie odpowiedzialności cywilnej

• dochodzenie roszczeń cywilnych - roszczenia majątkowe wynikające z przestępstwa mogą być realizowane w procesie karnym:

a/ w drodze powództwa cywilnego

b/ z urzędu, bez żądania pokrzywdzonego lub innej uprawnionej osoby z mocy art. 415 § 4 k.p.k. , gdy przestępstwem została wyrządzona szkoda

c/ w razie nałożenia obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązki (art. 415 § 5 k.p.k.)

• obrona przed dochodzonymi roszczeniami cywilnymi - jest odpowiednikiem obrony karnej

• rozpoznanie i rozstrzyganie w kwestii odpowiedzialności cywilnej - należy do sądu. Natomiast zabezpieczenia dochodzonych roszczeń cywilnych mogą dokonać także inne organy np. prokurator w postępowaniu przygotowawczym (art. 69 § 2 k.p.k.)

GWARANCJE PROCESOWE

Przez gwarancje procesowe należy rozumieć środki urealniające oznaczone prawa i interesy w procesie karnym.

Wśród gwarancji procesowych można wyróżnić te, które:

• chronią interesy wymiaru sprawiedliwości (np. dyrektywa prawdy, swobodna ocena dowodów, kolegialność sądów, niezawisłość sędziowska, wyłączenie sędziego)

• chronią prawa oskarżonego w procesie karnym (np. domniemanie niewinności, prawo do obrony, zakaz reforationis in peius)

PRAWO KARNE PROCESOWE I JEGO FUNKCJE

Prawo karne procesowe => zespół przepisów regulujących proces karny. W znaczeniu węższym obejmuje ono wyłącznie przepisy regulujące bieg samego procesu. W znaczeniu szerszym do prawa karnego procesowego należy zaliczyć również przepisy dotyczące ustroju organów procesowych.

Konstytucja w art. 176 ust. 2 postanawia, że ustrój oraz właściwość oraz postępowanie przed sądami określają ustawy. Zasadniczym aktem prawnym zawierającym prawo karne procesowe jest ustawa z dnia 26 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego.

Prawo procesowe określa proces karny w sensie postulowanym, w tym podmioty w nim występujące oraz poszczególne czynności (ogniwa). Temu postulowanemu wzorcowi wirtualnemu powinien być podporządkowany każdy poszczególny, konkretny proces karny. Jest to wzorzec obligatoryjny, co oznacza, że musi on być przestrzegany w każdym pojedynczym, indywidualnym procesie karnym.

Konieczność kodyfikacji => decydują o tym racje, które wyrażają się w postaci trzech funkcji prawa karnego procesowego. Funkcje te są następujące:

a/ funkcja porządkująca

b/ funkcja zabezpieczenia celów procesu

c/ funkcja gwarancji interesów uczestników procesu

ŹRÓDŁA PRAWA KAREGO PROCESOWEGO

Ujęcie normatywne - źródłem prawa jest sformalizowany akt władzy państwowej ustanawiający przepisy obowiązującego prawa.

Źródłami prawa karnego procesowego są źródła powszechnie obowiązującego prawa w Rzeczypospolitej Polskiej.

Źródłem prawa procesowego nie jest ani zwyczaj, ani wykładnia sądowa.

SZCZEGÓLNE KWESTIE WYKŁADNI PRZEPISÓW PRAWA KARNEGO PROCESOWEGO.

Wykładnia => działalność interpretacyjna, polegająca na ustaleniu właściwego znaczenia przepisów prawnych.

Wnioskowanie przez analogię => opiera się na twierdzeniu, że fakty podobne pod pewnym oznaczonym względem powinny pociągać za sobą te same lub podobne skutki. Wymaga tego poczucie sprawiedliwości, domagające się jednakowego traktowania tego, co równe. Zastosowanie analogii w rzeczywistości oznacza rozszerzenie normy prawnej a sytuacje, fakty, wyraźnie w niej nie przewidziane, lecz podobne pod istotnym względem. W prawie karnym procesowym analogia musi być uznana za potrzebną.

Ograniczenia:

• nie należy rozciągać przepisów wyjątkowych na sytuacje w nich wyraźnie nie przewidziane, gdyż pociągałoby to za sobą rozbudowanie wyjątków kosztem reguł

• nie należy stosować analogii, jeżeli miałoby to prowadzić do ograniczenia lub pomniejszenia uprawnień, stanowiących gwarancje procesowe ej uczestników

• nie należy za pomocą analogii rozszerzać zakresu przepisów określających stosowanie środków przymusu w procesie karnym

• nie należy stosować analogii na niekorzyść oskarżonego w odniesieniu do przepisów, które są dla oskarżonego niekorzystne.

OBOWIĄZYWANIE PRAWA KARNEGO PROCESOWEGO

Obowiązywanie ustawy w miejscu.

Reguła terytorialności => polskie prawo karne procesowe obowiązuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, na całym obszarze. Do rozszerzonego obszaru RP zalicza się pokłady polskich statków wodnych lub powietrznych. Poza obszarem RP polskie prawo karne procesowe stosują polscy przedstawiciele dyplomatyczni i konsularni za granicą w razie dokonywania czynności w ramach pomocy prawnej. Prawo polskie ma zastosowanie także wtedy, gdy organ RP dokonuje czynności procesowej na terenie obcego państwa za jego zgodą.

Wyjątki od zasady terytorialności.

1/ w razie udzielenia pomocy prawnej na żądanie sądu lub prokuratora państwa obcego należy uczynić zadość życzeniu tych organów i przy dokonywaniu czynności zastosować szczególny tryb postępowania lub szczególną formę, jeżeli nie jest to sprzeczne z zasadami porządku prawnego w Polsce (art. 588 § 4 k.p.k.)

2/ świadek lub biegły nie będący obywatele polskim wezwany z zagranicy, jeżeli stawi się dobrowolnie przed sądem, nie może być ani ściany, ani zatrzymany, ani też tymczasowo aresztowany zarówno z powodu przestępstwa będącego przedmiotem danego postępowania, jak i jakiegokolwiek innego przestępstwa popełnionego przed przekroczeniem granicy państwowej. Nie można również w stosunku do niego wykonywać kary orzeczonej za takie przestępstwo (art. 589 § 1 k.p.k.)

Obowiązywanie prawa karnego procesowego w czasie

Jeżeli zmiany prawa karnego procesowego dokonano po popełnieniu przestępstwa, ale przed wszczęcie procesu, to mają zastosowanie te przepisy, które obowiązują w czasie wszczynania procesu.

Zastosowanie mają przepisy obowiązujące w czasie trwania procesu (przepisy aktualnie obowiązujące).

Jeżeli ustawa nowa nie przewiduje przepisów przejściowych, to trzeba stosować ustawę nową, od czasu jej obowiązywania, wobec utraty mocy prawnej starej ustawy. Będące w toku postępowanie powinno być przestawione a tory określone nową ustawą.

Kiedy nowa ustawa przewiduje przepisy przejściowe, które w pewnym zakresie (przez nie określonym) pozostawiają w mocy przepisy dotychczas obowiązujące z ich mocy przepisy dotychczasowe będą współobowiązywać z przepisami nowymi.

Można zatem stwierdzić, że przepisy ustawy dotychczasowej mogą być stosowane tylko w takim zakresie w jakim zostały zachowane a podstawie przepisów przejściowych.

Kwestia prawidłowości czynności.

Czynności procesowe, dokonane w czasie obowiązywania starej ustawy, nie wymagają powtórzenia, chyba że taki obowiązek wynikałby z nowej ustawy. Ich prawidłowość musi być oceniana z punktu widzenia starej ustawy.

Nowa ustawa może jednak domagać się, jeżeli zawiera przepisy przejściowe, powtórzenia tych czynności zgodnie z wymogami nowych przepisów.

STOSUEK PRAWA KARNEGO PROCESOWEGO DO PRAWA KARNEGO MATERIALNEGO

W zasadzie rozgraniczenie obu dziedzin prawa następuje na podstawie aktu prawnego, w którym są one umieszczone.

Przepisami o charakterze procesowym są regulacje zawarte w kk określające tryby ścigania na wniosek pokrzywdzonego. W kodyfikacji prawa karnego materialnego mieszczą się też przepisy, które regulują instytucję o charakterze procesowym, ale przewidującą jednocześnie stosowanie środków o charakterze probacyjnym. Przykładem takiej regulacji jest warunkowe umorzenie postępowania karnego.

!!! Proces karny stanowi formę, za pomocą której może być zastosowana kara wobec sprawcy czynu zabronionego, przewidziana przepisami prawa karnego materialnego.

TENDENCJE ROZWOJOWE PROCESU KARNEGO

Koncepcja konsensualizmu - umożliwienie stronom porozumiewanie się co do ostatecznego wyniku prowadzonej sprawy karnej; najczęściej środkiem jest postępowanie mediacyjne.

6

SLAJD NR 3

PROCES KARNY - POJĘCIE

Przewidziane prawem zachowanie się organów państwowych i pozostałych uczestników zmierzające do:

• wykrycia i ustalenia czynu przestępczego

• wykrycia i ustalenia sprawcy czynu przestępczego

• wymierzenie sprawcy kary lub zastosowanie innych środków albo do uniewinnienia oskarżonego.

Art. 2. § 1. Przepisy niniejszego kodeksu mają na celu takie ukształtowanie postępowania karnego, aby:

  1)  sprawca przestępstwa został wykryty i pociągnięty do odpowiedzialności karnej, a osoba niewinna nie poniosła tej odpowiedzialności,

  2)  przez trafne zastosowanie środków przewidzianych w prawie karnym oraz ujawnienie okoliczności sprzyjających popełnieniu przestępstwa osiągnięte zostały zadania postępowania karnego nie tylko w zwalczaniu przestępstw, lecz również w zapobieganiu im oraz w umacnianiu poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego,

  3)  uwzględnione zostały prawnie chronione interesy pokrzywdzonego,

  4)  rozstrzygnięcie sprawy nastąpiło w rozsądnym terminie.

§ 2. Podstawę wszelkich rozstrzygnięć powinny stanowić prawdziwe ustalenia faktyczne

SLAJD NR 9

PRZEDMIOT PROCESU KARNEGO - TEORIE C.D.

M. Cieślak

- kwestia prawna, której załatwienie (rozstrzygnięcie) jest zadaniem postępowania

- kwestia odpowiedzialności prawej sprawcy czynu przestępczego

- odpowiedzialność prawa:

odpowiedzialność karna

odpowiedzialność cywilna

SLAJD NR 11

NIEZMIENNOŚĆ PRZEDMIOTU PROCESU.

Opis czynu zamieszczony jest w kilku decyzjach procesowych:

- postanowieniu o wszczęciu postępowania

- postanowieniu o przedstawieniu zarzutów

- akcie oskarżenia

- wyroku

SLAJD NR 10

NIEZMIENNOŚĆ PRZEDMIOTU PROCESU

Przedmiot procesu określony jest za pomocą dwóch elementów:

a/ opisu czynu

b/ kwalifikacji prawej czynu (element zmienny)

Skoro kwalifikacja prawna czynu może ulegać zmianie (nawet w postępowaniu odwoławczym) zatem najistotniejszy jest opis czynu.

SLAJD NR 13

NIEZMIENOŚĆ PRZEDMIOTU PROCESU

Akt oskarżenia:

- wskazuje sprawcę czynu (osobę, która została postawiona w stan oskarżenia) za pomocą danych personalnych

- wskazuje przedmiot postępowania wiążący dla sądu; zbadanie czy to o co sprawca został oskarżony jest identyczne z tym co mu przypisano jest niezwykle trudne.

SLAJD NR 12

NIEZMIENNOŚĆ PRZEDMIOTU PROCESU

- na etapie postępowania przygotowawczego przedmiot może ulec zmianie (tzw. modyfikacja zarzutów)*

- na etapie postępowania sądowego (po wniesieniu aktu oskarżenia) przedmiot procesu nie może ulec zmianie

- przejawem jest funkcja programowa aktu oskarżenia - określa przedmiotowe i programowe granice rozpoznania

SLAJD NR 15

NIEZMIENNOŚĆ PRZEDMIOTU PROCESU

Kryteria negatywne

Wystarczy jeden fałszywy, ale jaki?

M.Cieślak przyjął trzy kryteria tożsamości:

- różność podmiotów czynu (oskarżono A, a skazany został B)

- różność przedmiotów ochrony (np. przestępstwo przeciwko mieniu - przestępstwo przeciwko życiu)

- kryterium ocenne - jeżeli wg. Rozsądnej życiowej oceny obu opisów nie można uznać za opis tego samego zdarzenia faktycznego

SLAJD NR 14

NIEZMIENNOŚĆ PRZEDMIOTU PROCESU

Kryteria tożsamości

- pozytywne: wymagają badania każdego elementu bo koniunkcja jest wtedy i tylko wtedy prawdziwa, gdy wszystkie jej człony są prawdziwe

- negatywne: wystarczy, że jeden element jest fałszywy, by całe twierdzenie było fałszywe

Art. 588. § 1. Sądy i prokuratorzy udzielają pomocy prawnej na wniosek sądów i prokuratorów państw obcych.

§ 2. Sąd i prokurator odmawiają udzielenia pomocy prawnej i przekazują odmowę właściwym organom obcego państwa, jeżeli żądana czynność byłaby sprzeczna z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej albo naruszałaby jej suwerenność.

§ 3. Sąd i prokurator mogą odmówić udzielenia pomocy prawnej, jeżeli:

  1)  wykonanie żądanej czynności nie należy do zakresu działania sądu lub prokuratora według prawa polskiego,

  2)  państwo, od którego wniosek o udzielenie pomocy prawnej pochodzi, nie zapewnia w tym zakresie wzajemności,

  3)  wniosek dotyczy czynu, który nie jest przestępstwem według prawa polskiego.

§ 4. Do czynności procesowych, dokonywanych na wniosek sądu lub prokuratora państwa obcego, stosuje się ustawy polskie. Należy jednak uczynić zadość życzeniu tych organów, aby przy dokonaniu czynności zastosowano szczególny tryb postępowania lub szczególną formę, jeżeli nie jest to sprzeczne z zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej.

§ 5. Koszty udzielania pomocy prawnej ustala się zgodnie z art. 616-619.

Art. 589. § 1. Wezwany z zagranicy świadek lub biegły nie będący obywatelem polskim, który stawi się dobrowolnie przed sądem, nie może być ani ścigany, ani zatrzymany, ani też tymczasowo aresztowany z powodu przestępstwa będącego przedmiotem danego postępowania karnego i jakiegokolwiek innego przestępstwa popełnionego przed przekroczeniem polskiej granicy państwowej. Nie może być także w stosunku do niego wykonana kara orzeczona za takie przestępstwo.

§ 2. Świadek lub biegły traci ochronę przewidzianą w § 1, jeżeli nie opuści terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, chociaż mógł to uczynić, w ciągu 7 dni od czasu, gdy sąd oznajmił mu, że obecność jego stała się zbędna.

§ 3. Wezwanemu świadkowi lub biegłemu przysługuje zwrot kosztów podróży i pobytu oraz zwrot utraconego zarobku, a biegłemu - wynagrodzenie za sporządzenie opinii.

§ 4. W wezwaniu doręczonym świadkowi lub biegłemu stale przebywającemu za granicą należy zamieścić pouczenie o treści przepisów § 1-3. Nie należy natomiast zamieszczać zagrożenia stosowaniem środków przymusu z powodu niestawiennictwa.

Art. 69. § 1. Jeżeli powództwo cywilne zostało zgłoszone w toku postępowania przygotowawczego, organ prowadzący postępowanie załącza pozew do akt sprawy, a postanowienie co do przyjęcia powództwa wydaje sąd po wpłynięciu sprawy z aktem oskarżenia; za dzień zgłoszenia roszczenia uważa się wówczas dzień zgłoszenia powództwa.

§ 2. Jeżeli wraz z powództwem cywilnym został zgłoszony wniosek o zabezpieczenie roszczenia, w przedmiocie tego wniosku orzeka prokurator.

§ 3. Na postanowienie co do zabezpieczenia roszczenia przysługuje zażalenie do sądu.

§ 4. W razie umorzenia lub zawieszenia postępowania przygotowawczego pokrzywdzony w terminie zawitym 30 dni od daty doręczenia postanowienia może żądać przekazania sprawy sądowi właściwemu do rozpoznawania spraw cywilnych. Jeżeli pokrzywdzony w terminie tym żądania nie zgłosi, zabezpieczenie upada, a wniesiony poprzednio pozew nie wywołuje skutków prawnych.

Art. 415.  § 1. W razie skazania oskarżonego sąd uwzględnia albo oddala powództwo cywilne w całości albo w części.

§ 2. W razie innego rozstrzygnięcia sąd pozostawia powództwo cywilne bez rozpoznania.

§ 3. Sąd orzeka o pozostawieniu powództwa cywilnego bez rozpoznania, również jeżeli materiał dowodowy ujawniony w toku rozprawy nie wystarcza do rozstrzygnięcia powództwa cywilnego, a uzupełnienie tego materiału spowodowałoby znaczną przewlekłość postępowania.

§ 4. W razie skazania oskarżonego sąd może także z urzędu zasądzić odszkodowanie na rzecz pokrzywdzonego, chyba że ustawa stanowi inaczej. Zasądzenie odszkodowania z urzędu nie jest dopuszczalne, jeżeli zachodzą okoliczności wymienione w art. 65 § 1 pkt 2, 4 lub 5.

§ 5. W razie skazania oskarżonego lub warunkowego umorzenia postępowania w wypadkach wskazanych w ustawie sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę nie orzeka się, jeżeli roszczenie wynikające z popełnienia przestępstwa jest przedmiotem innego postępowania albo o roszczeniu tym prawomocnie orzeczono.

§ 6. Jeżeli zasądzone odszkodowanie, obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę albo nawiązka orzeczona na rzecz pokrzywdzonego nie pokrywają całej szkody lub nie stanowią pełnego zadośćuczynienia za doznaną krzywdę, pokrzywdzony może dochodzić dodatkowych roszczeń w postępowaniu cywilnym.

§ 7. W razie orzeczenia przez sąd obowiązku naprawienia szkody, zadośćuczynienia za doznaną krzywdę lub nawiązki na rzecz pokrzywdzonego, nie stosuje się § 1 i 4.

---