Odprawa przy zwolnieniu pracownika: kiedy wypłacać?
Odprawę z tytułu rozwiązania umowy o pracę z przyczyn nie dotyczących pracownika musisz wypłacić, gdy spełnione są 3 warunki: twój zakład zatrudnia co najmniej 20 pracowników; wypowiadasz pracownikowi umowę (także gdy zastosowałeś wypowiedzenie zmieniające, a pracownik nie przyjął zaproponowanych warunków) lub gdy umowa rozwiązuje się za porozumieniem stron (bez względu na to z czyjej inicjatywy jest to porozumienie) oraz przyczyny rozwiązania umowy nie leżą po stronie pracownika.
Nie ma przy tym znaczenia czy zwalniasz pracowników grupowo czy stosujesz zwolnienia indywidualne.
Przyczyny nie dotyczące pracownika to przede wszystkim:
przyczyny ekonomiczne - działanie w celu osiągnięcia lepszych wyników, ograniczenia strat, dostosowanie działalności firmy do popytu,
zmiany organizacyjne firmy lub działu - np. zmiana ilości lub zadań komórek organizacyjnych, stanowisk, podziału pomiędzy nie zadań,
zmiany organizacji pracy - np. likwidacja lub wprowadzenie pracy zmianowej, powierzenie wykonywania części zadań podmiotom zewnętrznym,
zmiany produkcyjne - np. zmiany profilu produkcji (tzw. przebranżowienie) lub struktury wytwarzanych produktów (zaprzestanie bądź ograniczenie wytwarzania produktów danego rodzaju z jednoczesnym rozwinięciem innego),
zmiany technologiczne (zmiana technik lub metod wytwarzania), np. zakupienie nowej linii produkcyjnej, która wymaga niższego poziomu zatrudnienia,
likwidacja lub upadłość firmy,
zmiana miejsca prowadzenia działalności - np. przenosiny do innego miasta,
powody nie leżące po żadnej ze stron stosunku pracy - np. zmiana przepisów nie pozwalająca danemu pracodawcy na wykonywanie dotychczasowej działalności.
Odprawę musisz wypłacić także wtedy, gdy z ww. przyczyn rozwiązujesz umowę terminową (np. na okres próbny lub na czas określony). Jeżeli zawarłeś z pracownikiem umowę na czas określony, dłuższy niż 6 miesięcy, przewidującą dwutygodniowy okres wypowiedzenia, a umowę taką rozwiążesz przed upływem okresu na jaki była zawarta, z przyczyn nie dotyczących pracownika - będziesz musiał wypłacić odprawę. Nie trzeba jej jednak wypłacać, gdy umowa rozwiąże się z upływem czasu na jaki była zawarta lub gdy wygaśnie, oraz wówczas gdy zostanie rozwiązana przed czasem, ale z innych przyczyn niż wyżej wskazane.
Przyczyna po stronie pracownika? Nie ma odprawy
Odprawy nie musisz wypłacać, gdy umowa rozwiązuje się z powodów leżących po stronie pracownika, takich jak np.: niewłaściwy sposób wykonywania pracy, długotrwała choroba, brak dyspozycyjności, brak zaufania, itp.
Odprawa nie przysługuje pracownikowi zwolnionemu z przyczyn uprawniających Cię do rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia (np. z powodu ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych, lub z powodu przekroczenia okresu zasiłkowego i trzymiesięcznego okresu pobierania świadczenia rehabilitacyjnego). Nie płacisz wówczas odprawy - nawet jeśli zwolnienie to nastąpiło w okresie grupowych zwolnień, czy w okresie biegnącego wypowiedzenia, dokonanego z przyczyn dotyczących zakładu pracy.
Uwaga!
Nie możesz uzależniać przyznania odprawy od dodatkowych warunków. Np. nie możesz pozbawić odprawy pracownika, który prowadzi działalność gospodarczą, pozostaje w równoległym zatrudnieniu, pobiera rentę lub emeryturę itd.
Usprawiedliwiona nieobecność nie wyklucza odprawy
Jeżeli jesteś zobowiązany do wypłacania odprawy - musisz ją wypłacić także tym pracownikom, których możesz zwolnić w okresie nie świadczenia pracy, (np. w trakcie urlopu wychowawczego czy urlopu bezpłatnego trwającego co najmniej 3 miesiące, lub urlopu macierzyńskiego - w razie głoszenia upadłości czy likwidacji Twojej firmy). Pracownicy tacy otrzymają odprawę na takich samych zasadach, jak pracownicy wykonujący pracę w dniu wypowiedzenia.
Podstawa prawna:
art. 1, art. 8, art. 10 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. Nr 90, poz. 844 ze zm.).
§ 14-17 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (Dz.U. Nr 2, poz. 14 ze zm.)