1.Rolnictwo to sztuka uprawiania ziemi.
2.Agrofagi i ich rodzaje -
3.Warunki sprzyjające przetrwaniu chwastów:
-zdolność do tworzenia wielu nasion (płodność);
-dużo organów pozwalających na przeżycie niekorzystnych warunków środowiska i wytworzenie niewielu nasion (wieloletnie, trwałe);
-rośliny jednoroczne - charakteryzuje wysoka płodność (duża liczba nasion);
-rośliny wieloletnie - gromadzenie substancji zapasowych w niższych organach pozwalających na przetrwanie złych warunków środowiska, wytwarzanie niewielu nasion.
- zdolność przenoszenia nasion - np. lotnie u mlecza, pędzelek na nasionie chabra lub spiralnie zwinięta ość - migrująca w glebie;
-zdolność zachowania siły kiełkowania przez długi okres - ok. 12 lat wynosi żywotność nasion chwastów, niektóre nawet do 90 lat (stwierdzono tak na podstawie doświadczeń z Rotanisted);
-zdolność kiełkowania i wschodów w niekorzystnych warunkach klimatycznych, np. dziurawiec - gdy ktoś przyjmuje środki z dziurawca, chłonie więcej światła (tak jak on), gdy wyjdzie na słonce, to może zostać poparzony (wiele chwastów chłonie dużo światła).
4.Znaczenie chwastów
-współtowarzyszące
-konkurenci
-źródło zasobów
Ekologiczne znaczenie: bioróżnorodność, niezbędny element środowiska, jeśli chodzi o zasób genów
5.Występowanie:
Komosa: okopowe, zbożowe, rzepak, stanowiska różne
Gwiazdnica: okopowe, kukurydza, ogrody
6.Próg biologiczny to liczba chwastów na m2 powierzchnię przy którym następuje wymierny spadek plonu lub jego jakości.
Próg ekonomiczny - spadek plonu = kosztom zwalczania chwastów, stąd ekonomiczna celowość odchwaszczania jest to obliczana wartość strat w porównaniu z kosztami zabiegu;
Zwykle biologiczny < ekonomiczny.
7.Gatunki azotolubne: miotła, perz, owies, chwastnica, wiechlina
8.Od czego zależy działanie alkop (?)
9.Mikroorganizmy są najaktywniejsze wiosną, bo jest długi dzień
10.Dawki herbicydów dostosowujemy w zależności od gleby.
Na glebie suchej herbicyd jest absorbowany przez cząsteczki gleby, zostaje on związany z glebą, nie przechodzi do roztworu, jest słabo dostępny dla chwastów. Dawka:
Na glebie wilgotnej woda konkuruje z herbicydem o miejsce adsorpcji na powierzchni cząsteczki gleby. Herbicyd przechodzi do roztworu glebowego, może być sorbowany przez chwasty. Torf ma dużą pojemność wodną, ale zatrzymuje dużo herbicydów, bo ma dużą pojemność sorpcyjną. Dawka:
Gleby próchnicze ja torfowe mają też dużą pojemność sorpcyjną
Gleby lekkie o małej pojemności, ale przy dużych deszczach herbicyd może być wymyty, gdy jest niedostępny dla chwastów, ale jeśli przedawkujemy to spalimy też roślinę uprawną. Dawka:
10.Kiedy zachodzi konieczność....
11.Karencja to okres od zastosowania do przydatności produktu do spożycia.
Prewencja to okres od zastosowania do możliwości wyjścia na pole
Toksyczność- zdolność sub do wywołania efektu po jego podaniu do organizmu w dawce jednorazowej lub po jednorazowym nawożeniu.
Możliwość niszczenia chwastów ekologicznych(?)
12.Selektywność herbicydów:
1.Roś wrażliwa - na liściach bez warstwy woskowej, her rozlewa się. Her wnika, roś ginie
Roś odporna- na liściach pokrytych warstwą wosku tworzą się krople, łatwo odbijają się i spływają.
2.W:roś nie rozkłada pobranego Heri
O:roś rozkłada pobrany Her do nieszkodliwych dla niej sub.
3.W:roś o płytkim sys korzeniowym umieszczonym w warstwie z Her ginie.
O:roś o sys korzeniowym sięgającym poza warstwę działania Her
4.W:chw kiełkujące w warstwie gleby do której wnika Her giną
O:roś uprawna poza warstwą pozostanie nieuszkodzona
13.Synergizm, antagonizm, a skuteczność środków ochrony roślin
14.Graminicydy
15.Zapas nasion w glebie:
-z osuwania się nasion z rosnących chwastów
-z opóźnienia zdolności kiełkowania
-zjadane przez zwierzęta i wydalane, potem z obornikiem na pole
-w wyniku naturalnego obumierania nasion
17.Spocynek pierwotny- wytwarza się na roślinie, nie kiełkują od razu po opadnięciu, wynika z niego duża żywotność
Spoczynek wtórny- indukowany wielokrotnie, wynika z braku optymalnych warunków
18.Biologia i niszczenie chwastów nasiennych i wieloletnich
Nasienne niszczymy doglebowymi herbicydami i wieloletnie, które nie odrastają a kiełkują z nasion
19.Ekologiczne i rolnicze zwalczanie chwastów
20.Przyczyny wzrostu zachwaszczenia pól:
1.wprowadzenie uproszczonych płodozmianów - zwykle w gospodarstwach o specjalizacji produkcji, bo wzrasta częstość uprawy tej samej rośliny- większe nasilenie chwastów jej towarzyszących;
-Wzrost poziomu mechanizacji to ograniczenie ilości wykorzystywanych uprawek-niszczymy tylko część chwastów;
2.Uproszczenie technologii zbioru - późny termin zbioru kombajnem(aby zboże mogło dojrzeć)sprzyja dojrzewaniu i osypywaniu się chwastów;
*Wysokie ścierniska- po kombajnie pozwala wielu roślinom na kwitnienie i dojrzewanie po żniwach ( są to chwasty niskie oraz wysokie, odrastające na pędach bocznych).
*Podorywka wykonywana zaraz po zbiorze tradycyjnym dawała warunki do wschodów chwastów wiec można je było niszczyć uprawkami pożniwnymi: podorywka po kombajnie tuz przed orką siewną nie daje tej możliwości.
*intensywne nawożenie (a szczególnie N) prowadzi do wylegania łanów które są wtedy przerastane przez chwasty - zmienia się skład gatunkowy chwastów - ustępują te środowisk ubogich a rosną agresywne azotolubne - zbiorowiska różnych chwastów upodabniają się do siebie ruderalne rosną na polach,
*wieloletnie stosowanie tych samych herbicydów (typu regulatorów wzrostu) np. stosowano 2,4-D i MPCA -na dwuliścienne ale na ich miejsce wkroczyły jednoliścienne i dwuliścienne odporne (Maruna, Gwiazdnica, Przytulia) tzw. gatunki kompensacyjne.
21.Płodność i rozprzestrzenianie się chwastów:
Płodność - zdolność do tworzenia wielu nasion
Rozprzestrzenianie:
- dzięki zdolności wytwarzania dużej ilości nasion
- dzięki zdolności przenoszenia nasion
- dzięki zdolności zachowania siły kiełkowania przez długi okres
- zdolność do kiełkowania w niekorzystnych warunkach
22.Metody zapobiegania i ograniczania zachwaszczenia:
1.Metody agrotechniczne:
-odpowiednie ustawienie zmianowania,
-czystość materiału siewnego,
-niszczenie resztek pożniwnych,
2.Metody mechaniczne:
-orka zimowa,
-podorywka,
-włókowanie,
-brono-chwastowanie - brona szczotownik (wiele zębów, bardzo elastyczna, niszczy chwasty z międzyrzędzi w stadium siewek);
-wypielacze;
-prawidłowy dobór uprawek zmianowanie;
-prawidłowa agrotechnika-warunek wysokiej skuteczności (fungicydy, herbicydy);
3.Metody fizyczne:
-stosowanie czarnej folii;
-wypalanie - butle z propan-butanem, miotacze ognia;
4.Metody biologiczne:
-wykorzystanie allelopatii jedna roślina dla drugiej z rodziny (krzyżowych to orzech włoski);
-dobry przedplon-oczyszcza pole roślin z chwastów, np. gorczyca, szałwia; ważne jest dlatego aby nauczyć się syntezy allelopatyn na dużą skalę;
-wprowadzenie szczepów odporności- przez różne bakterie, np. buraki odporne na Randap, ale gen odporności może się przenieść na rośliny dzikie, chwasty i powstanie, np. burakochwast;
5.Metody chemiczne - podstawa odchwaszczania, mają wiele zalet;
-niezbędna do wyżywienia 1 człowieka rocznie w Chinach- 0,07 ha;
-tendencja na świecie to 2< tej powierzchni na skutek urbanizacji;
-w PL ok. 0,5 ha/głowę- możemy zatem wprowadzi uprawę intensywną;
23.Podział herbicydów:
1.selektywne - stosowane w trakcie wegetacji roś (wybiórczość działania). Określone działanie, ale nie będzie niszczyło chwastów.
a)systemiczne (układowe)przechodzą z asymilatami, wynika z naturalnych barier uprawowych.
Sposób wnikania Her do tkanki chwastów:
dolistne chwasty muszą być wykiełkowane, stosować po wschodach chwastów. Po zastosowaniu na liść będzie przenikać przez tk okrywającą i będzie krążyć z asymilatami do sys korzeniowego.
doglebowe stosowane przed siewem, wilgotność gleby jest ważna, na suchych nie bo nieuruchomią się s.b.c. pobudzone przez włośniki, hipokotyl z wodą i skł pok przemieszczane do części nadziemnych, niszczą chwasty wieloletnie trwałe powodując stopniowe zamieranie sys korzeniowego
doglebowo-dolistnie
b)kontaktowe (parzące) koagulcjia białka, niszczenie warstwy, ciecz użytkowa 200-300l h2o/ha
2.nieselektywne(totalne) zwalczają wszelką roślinność
-Roundap sub biol.czynna-glifosfat
-Reglone możemy ich używać gdy nie ma roś, przed wschodami, stosuje Siudo desykacji roś
24.Regulatory wzrostu sulfonylomocznikowe
- doglebowo-dolistne
- niszczą roczne 1 i 2liścienne
- inhibitory szlaku fotosyntezy
- dawkowanie 20-30, 50-60g/ha (bardzo małe dawki)
- ilość cieczy taka, aby na listki tylko lekko polać.
Szybkość za to odpowiada działanie dolistne, długotrwałość za to odpowiadają doglebowe. - -
- Pierwsze objawy 2-3tyg po zastosowaniu.
- Apyros hamuje wzrost perzu
- Gealn = chlorosulfuron
- doglebowo-dolistny, stosowany okołowschodowo 20-30 g/ha *im cięższa i kwaśniejsza gleba tym wyższe dawki, na zasadowe nie >niż 20 g/ha, bo pH >7 długo zalega w glebie, środek długo utrzymujący się. \
- zbyt częste stosowanie powoduje uodpornienie chwastów.
- utrzymują się dłużej niż okres wegetacji
- roślina nabywa odporności nabytej, moczniki dajemy 2-3kg/ha
25.Integrowane metody ochrony przed chwastami (?) nie jestem pewna, bo tam jest coś o agrofagach a nie chwastach.
Łączne wykorzystanie wszystkich dostępnych sposobów i metod zwalczania agrofagów, a więc agrotechnicznej, hodowlanej, biologicznej, chemicznej w celu skutecznego, bezpiecznego dla środowiska i opłacalnego ograniczenia liczebności agrofaga do poziomu, poniżej którego nie wyrządza on szkód gospodarczych. Zakłada wykorzystanie w jak największym stopniu, naturalnych procesów samoregulujących, a także wspomaganie oraz uwzględnianie progu ekonomicznej szkodliwości agrofagów w podejmowaniu decyzji o zwalczaniu.
(?)26.Mechanizm działania adiuwantów:
Likwidacja lub ograniczenie napięcia powierzchniowego cieczy roboczej i lepsze jej przyleganie. Uzależnienie zabiegu od warunków pogody, od wilgotności (chwasty starsze będą bardziej oblepione cieczą roboczą więc będą zniszczone, mimo że nie są już w fazie wrażliwości. Większa penetracja w roślinie to większa skuteczność. Stosowanie adiuwantów zwiększa skuteczność z możliwością zmniejszenia dawki w warunkach sprzyjających lub bez zmniejszania dawki w warunkach niekorzystnych.
27.Adiuwanty na rynku:
Olejan, Olbras, Hysprey, Atplus
28.Czynniki wpływające na trwałość herbicydów w glebie:
- wilgotność gleby
- temperatura
-stopień przygotowania gleby
-głębokość przemieszczania herbicydu
- skład granulometryczny gleby
- rozpuszczalność w wodzi herbicydu
- intensywność procesów mikrobiologicznych w glebie
- zawartość substancji organicznej
- dawki herbicydu
29.Mechanizmy działania herbicydów z grupy triazyn
- triazyny - bardzo szybko działają na chwasty, działają poprzez rozprzestrzenianie w tkankach przewodzących rosliny
30.Instytucje zajmujące się SON
31.Allelopatie, kwarantanna, chwasty w Polsce i na świecie
Allelopatia - roślina donor przez wydzieliny z części nadziemnych lub korzeniowych powoduje inhibicję lub stymulację wzrostu innych roślin, nie będzie konkureencyjna dla chemicznej, a jedynie uzupełniająca. Współdziałanie między organizmami (i mikroorganizmami też)
32.Chwsty odporne na herbicydy
33.Mechanizm odporności, wady i zalety
34.Losy herbicydu w glebie
a)pobieranie przez roślinę - degradacja i transformacja
b)adsorpcja przez minerały ilaste i próchnicę - po kilku lub kilkudziesięciu latach desorpcja na koloidach
c)rozkład samoistny tzw. połowiczny czas rozpadu - zależy od wielu cech środka
d)wymywanie - szczególnie w glebach słabych, środek powinien penetrować glebę do gł. 10-15cm, bo stąd kiełkują chwasty, nie niszczą dlatego dobrze chwastów zimujących. Nasienne niszczymy doglebowymi herbicydami te wieloletnie, które nie odrastają, a kiełkują z nasion
e)rozkład herbicydu przez mikroorganizmy - one warunkują długość przebywania herbicydu w glebie, jesienią aktywność mikrobiologiczna jest słabsza niż wiosną
f)fotokompozycja - rozkład świetlny
g)utlenianie się jako gaz - o dużej prężności par
35.Herbicydy fotodynamiczne i triazynowe
-triazynowe - pobierane przez roślinę i całkowicie rozkładane przez nią
-fotodynamiczne - bardzo szybko działają na chwasty - ok.3 dni i już widoczny efekt