25 styczeń 2006
Temat: ELEMENTY TOPOGRAFICZNE KOŃCZYNY DOLNEJ
Rozstęp wspólny LACUNA COMMUNIS.
Otwory kulszowe FORAMINA ISCHIADICA.
Kanał zasłonowy CANALIS OBTURATORIUS.
Kanał udowy CANALIS FEMORALIS.
Kanał przywodzicieli CANALIS ADDUCTORIUS.
Trójkąty udowe TRIGONA FEMORALIA.
Dół podkolanowy FOSSA POPLITEA.
Kanał kostki przyśrodkowej CANALIS MALEOLARIS MEDIALIS.
ad. 1.
Rozstęp wspólny to przejście mięśni, nerwów i naczyń z miednicy na udo po stronie przedniej.
Rozstęp wspólny jest ograniczony:
od dołu przez brzeg górny k. miednicznej, czyli wcięcie biodorwo-łonowe INCISURA ILIOPUBICA,
od góry przez więz. pachwinowe LIG. INGUINALE.
Rozstęp wspólny jest podzielony przez łuk biodrowo-łonowy na większą część boczna, czyli rozstęp mięśni LACUNA MUSCULORUM i na mniejsza cześć przyśrodkową rozstęp naczyń LACUNA VASORUM.
Przez rozstęp mięśni przechodzi m. biodrowo-lędźwiowy i n. udowy.
Przez rozstęp naczyń przechodzą tt. i żż. udowe (tętnice bocznie od żył) oraz g. udowa n. płciowo-udowego, która przebiega na tylnym obwodzie t. udowej.
Więz. pachwinowe przebiega od kolca biodrowego przedniego górnego ku dołowi i przyśrodkowo przybiera kształt miotełki.
Zasadnicza część więzadła przyczepia się do guzka łonowego, część górna tworzy więz. zagięte LIG. REFLEXUM, a część dolna więzadła rozstępowe LIGG LACUNARE, część boczna więz. rozstępowego nazywa się więz. grzebieniowym LIG. PECTINALE.
W kącie przyśrodkowym rozstępu naczyń znajduje się czworobok zwany pierścieniem udowym głębokim ANULUS FEMORALIS PROFUNDUS.
Pierścień ten ograniczony jest:
od góry - więz. pachwinowym,
od dołu - grzebieniem k. łonowej,
przyśrodkowo - więz. grzebieniowym,
bocznie - ż. udową.
Pierścień jest zamknięty przez powięź poprzeczną, zwaną przegrodą udową SEPTUM FEMORIS, która zapobiega przemieszczaniu się narządów z jamy brzusznej na udo.
ad. 2.
Otwory kulszowe to połączenia jamy miednicy z udem po stronie tylnej.
Otwory kulszowe większy i mniejszy powstają przez zamknięcia wcięć kulszowych większego i mniejszego przez 2 więzadła krzyżowo-guzowe i krzyżowo-kolcowe.
Otwór kulszowy większy jest przedzielony m. gruszkowatym; powyżej mięśnia znajduje się otwór nadgruszkowy, a poniżej otwór podgruszkowy.
Przez otwór nadgruszkowy przechodzi triada pośladkowa górna, a przez otwór podgruszkowy przechodzą kolejno od strony przyśrodkowej ku bokowi:
triada sromowa wewnętrzna,
triada pośladkowa dolna,
n. skórny tylny uda,
n. kulszowy.
Przez otwór kulszowy mniejszy przebiega m. zasłaniacz wewnętrzny, który ma kształt drukowanej litery „Z”.
Przyczepia się od wewnątrz do błony zasłonowej, a potem zagina się pod kątem prostym przylegając do wcięcia kulszowego mniejszego i wraz z mięśniami bliższymi przyczepia się w dole krętarzowym.
M. zasłaniacz wewnętrzny unerwiony i unaczyniony jest tak samo jak mm. bliźniacze, czasami mięśnie te są zrośnięte tworząc m. trójgłowy uda.
Prócz m. zasłaniacza wewnętrznego w otworze kulszowym mniejszym przebiega triada sromowa wewnętrzna, która po owinięciu wokół kolca kulszowego wraca z powrotem do miednicy do części podprzeponowej.
ad. 3.
Kanał zasłonowy stanowi przejście naczyń i nerwów z jamy miednicy na stronę przyśrodkową uda.
Znajduje się w części górnej otworu zasłonowego.
Jego ograniczenia to:
od góry - bruzda zasłonowa,
od dołu - błona zasłonowa, obudowany obustronnie mm. zasłaniaczem wewnętrznym i zewnętrznym.
Przez kanał zasłonowy przebiega:
triada zasłonowa, w której najwyżej leży nerw, a najniżej żyła.
Jako, że nerw przebiega najwyżej, to przepuklina zasłonowa uciska go do kości i wywołuje silne bóle.
ad. 4.
Kanał udowy jest przestrzenią potencjalną, czyli taką która fizjologicznie jest pusta.
W sytuacjach patologicznych zstępuje tędy przepuklina udowa.
Przez kanał udowy nie przechodzą, ani n. udowy, ani naczynie udowe!
Kanał udowy ma kształt trójściennego graniastosłupa, którego wlotem jest pierścień udowy głęboki, a wylotem pierścień udowy powierzchniowy.
Pierścień udowy głęboki znajduje się w kącie przyśrodkowym rozstępu naczyń, a pierścień udowy powierzchowny to rozwór odpiszczelowy HIATUS SAPHENUS z dołem owalnym, jest to ubytek w blaszce powierzchniowej powięzi szerokiej uda, przez który ż. odpiszczelowa uchodzi do ż. udowej.
Ograniczeniem bocznym kanału udowego jest ż. udowa, przednim blaszka powierzchowna powięzi szerokiej uda, a tylnym blaszka głęboka tej powięzi.
W kanale udowym występuje jedynie tk. tłuszczowa oraz węzły chłonne pachwinowe głębokie, z których najwyższy podpiera od dołu przegrodę udową i nazywa się węzłem Rozenmüllera.
ad. 5
Kanał przywodzicieli Huntera przeprowadza naczynia udowe ze strony przedniej uda do dołu podkolanowego.
Kanał przywodzicieli na przekroju ma kształt trójkątny.
Przednie ograniczenie tworzy LAMINA VASTOADDUCTORIA (blaszka głęboka powięzi szerokiej uda), ograniczenie przyśrodkowe tworzy ta część m. przywodziciela wielkiego uda, która przyczepia się do guzka przywodzicieli, ograniczenia boczne tworzy głowa przyśrodkowa m. czworobocznego uda.
W kanale przywodzicieli Huntera znajdują się z przodu t. udowa, a za nią ż. udowa, w części górnej znajduje się ponadto N. SAPHENUS, który wkrótce perforuje blaszkę przednią kanału razem z t. zstępującą kolana.
ad. 6
Trójkąty udowe większy i mniejszy znajdują się na stronie przedniej uda.
Trójkąt udowy większy ogranicza:
od góry więzadło pachwinowe,
bocznie brzeg przyśrodkowy m. krawieckiego,
przyśrodkowo brzeg przyśrodkowy m. przywodziciela długiego.
Pole tego trójkąta tworzą 3 mięśnie:
m. biodrowo-lędźwiowy M. ILIOPSOAS,
m. grzebieniowy M. PECTINEUS,
m. przywodziciel długi M. ADDUCTOR LONGUS.
Trójkąt udowy mniejszy jest pomniejszony, w porównaniu z trójkątem udowy większym, o m. przywodziciel długi.
Ograniczenia:
górne - więz. pachwinowe,
boczne - brzeg przyśrodkowy m. krawieckiego,
przyśrodkowe - brzeg boczny m. przywodziciela długiego.
Na pole trójkąta udowego mniejszego składają się:
M. ILIOPSAS,
M. PECTINEUS.
Oba trójkąty udowe zawierają:
t. i ż. udową,
n. udowy,
n. udowo-goleniowy,
gałąź udową n. płciowo-udowego.
ad. 7
Dół podkolanowy znajduje się na pograniczu uda i goleni po stronie tylnej; ma kształt karo.
Ograniczenia:
górno-przyśrodkowe - m. półbłoniasty i m. półścięgnisty,
górno-boczne - m. dwugłowy uda,
dolno-przyśrodkowe - głowa przyśrodkowa m. brzuchatego łydki,
dolno-boczne - głowa boczna m. brzuchatego i m. podeszwowy.
W osi dołu podkolanowego (od kąta górnego do dolnego) przebiegają od strony bocznej ku przyśrodkowej:
n. piszczelowy,
ż. udowa,
t. udowa;
najpłycej leży n. piszczelowy, a najgłębiej t. udowa.
T. udowa leży więc przed ż. udową tj. w kanale przywodzicieli.
Od kąta górnego do bocznego przebiega n. strzałkowy wspólny.
ad.8
Kanał kostki przyśrodkowej stanowi przejście ścięgien, naczyń i nerwów z komory zginaczy głębokich goleni na podeszwę.
Ograniczenia:
boczne - wcięcie kostne pomiędzy kostką przyśrodkową piszczeli, a guzem piętowym na stronie przyśrodkowej stawu skokowego górnego wraz z więz. trójgraniastym LIG. DELTOIDEUM,
przyśrodkowe - troczek zginaczy.
Troczek zginaczy rozpoczyna się na kostce przyśrodkowej i jako jednolity twór tworzy pętelkę, która przytracza ścięgno m. piszczelowego tylnego do k. piętowej, jest to tzw. część przednia kanału, która zawiera tylko ścięgno m. piszczelowego tylnego.
Następnie troczek dzieli się na dwie blaszki:
głęboką,
powierzchowną.
Blaszka głęboka tworzy dwie pętelki, a zatem oddzielnie przytracza do k. piętowej 2 ścięgna, najpierw ścięgno m. zginacza długiego palców, a potem ścięgno m. zginacza długiego palucha.
Blaszka powierzchowna przebiega łukowato wytwarzając jedną pętelkę; przyczepia się do k. piętowej w miejscu przyczepu blaszki głębokiej.
Pomiędzy blaszkami powierzchowną i głęboką przebiegają naczynia piszczelowe tylne i n. piszczelowy, które dzielą się na nn. podeszwowe przyśrodkowy i boczny; to tzw. część powierzchowna kanału.
Część powierzchowna i głęboka kanału tworzą tzw. część tylną kanału kostki przyśrodkowej.