św. Augustyn (354 - 430)

• główne dzieła:

• „Wyznania” - traktat o charakterze pamiętnikarskim i modlitewnym

• „O Trójcy” - systematyczny wykład poglądów teologicznych

• „O państwie bożym” - wykład poglądów historiozoficznych

• teoria poznania

• celem człowieka jest szczęście, które może dać mu tylko Bóg - dzięki filozofii łatwiej je odnaleźć

• poznanie jest możliwe i niezbędne do osiągnięcia szczęścia

• „własna myśl jest faktem ze wszystkich najpewniejszym”

• poza przeżyciami własnymi człowiek lepiej poznaje prawdy wieczne

• umysł nie jest wytwórcą prawd, ale ich odbiorcą

• przedmioty, które człowiek poznaje, są odbiciem prawd wiecznych istniejących obiektywnie

• poznanie ma charakter intuicyjny - umysł dochodzi prawdy bez rozumowania

• iluminizm - oświecenie duszy ludzkiej przez Boga, poznanie prawdy dzięki jego istnieniu

• źródłem prawdy jest Bóg

• prawdę o Bodu możemy poznać dzięki wierze, która jest rzeczą woli, a nie rozumu

• teocentryczna metafizyka

• Bóg

• jest ośrodkiem myśli filozoficznej

• wszystko jest mu podporządkowane

• zaopatruje człowieka w prawdę

• jest przyczyną wszelkiego dobra

• dusza

• substancja samoistna, nie posiada w sobie nic materialnego

• jest doskonalsza niż ciało, bo bliższa Bogu

• jest nieśmiertelna - poznając prawdy wieczne ma udział w wieczności

• jest niezniszczalna

• jedynie zespolenie z Bogiem może dać człowiekowi szczęście

• dusza jest ważniejsza niż ciało, uczucia i wola mają przewagę nad rozumem

• z miłości, a w szczególności z miłości do Boga, płyną dobre czyny

• zasadniczą postacią życia duchowego jest wola

• przejście od intelektualizmu do woluntaryzmu - natura ludzka przejawia się w tym, czego człowiek pragnie

• „zrozum, byś mógł uwierzyć, wierz, byś mógł zrozumieć”

• personalizm - zerwanie z naturalistyczną koncepcją Boga, który jest nie tylko bytem nieskończonym, ale również osobą godną miłości

• dualizm - Bóg i świat nie są jednej natury

• świat realny - wykonany w czasie i przestrzeni, powstały przez umieszczenie idei w materii

• świat boski - świat idealny

• chrześcijański platonizm - idee są to główne formy rzeczy, są trwałe i niezmienne

• egzemplaryzm - pogląd teologiczno-metafizyczny określający Boga jako idealny wzór realnego świata

• heteronomiczna etyka

• zło nie należy do przyrody, Bóg tworzy tylko dobro

• zło jest dobrem zatrutym przez złą wolę człowieka

• przeznaczeniem złych jest być potępionym, przeznaczeniem dobrych - być zbawionym

• idący za Bogiem stworzą „państwo Boże”, pozostali stworzą „państwo ziemskie”

1

Historia filozofii - św. Augustyn