DNR, Katechezy KRAKOW I - VI, Program krakowski


Program krakowski

  1. DROGA DO WIECZERNIKA kl. I - III

W DOMU BOŻYM I RODZINIE JEZUSA

BLISCY SERCU JEZUSA

JEZUSOWA WSPÓLNOTA SERC

  1. DROGI PRZYMIERZA kl. IV - VI

ZAPROSZENI PRZEZ BOGA

OBDAROWANI PRZEZ BOGA

PRZEMIENIENI PRZEZ BOGA

kl. I Kraków

2. NASZE SPOTKANIA

  1. Cele katechetyczne

Kształtujemy postawę szacunku wobec świątyni jako domu Bożego; budzimy zainteresowanie życiem wiary i doświadczenie radości wiary.

Zapoznajemy z Jezusem - Bogiem, jako Tym, który zaprasza do przyjaźni.

  1. Treści katechezy

W tej katechezie staramy się, by analogicznie do ludzkich spotkań, uwrażliwić dzieci na spotkanie z Bogiem. Szczególnie ważnym miejscem spotkania z Jezusem jest świątynia (kościół, kaplica) i sala katechetyczna lub klasa, w której odbywają się lekcje religii. Wystrój sali katechetycznej w szkole - krzyż i obrazy religijne - wskazują na to, że spotykamy się tu w Imię Jezusa. To Jezus pragnie spotkać się z nami i czeka na nas.

Uczniowie poznają świątynię chrześcijańską jako dom Boży. Zapoznają się bardzo ogólnie ze znaczeniem kropielnicy, ołtarza, ambony, tabernakulum, chrzcielnicy i konfesjonału.

  1. Zadania nauczyciela religii

Uświadamianie religijnego znaczenia świątyni oraz wystroju kościoła i sali katechetycznej.

  1. Metody i środki

Uczymy dzieci zachowania w świątyni oraz wyjaśniamy znaczenie sprzętów i znaków, Udajemy się z nimi do kościoła lub omawiamy dokładnie ilustracje i podpisy ze stron 5, 14 i 17 podręcznika ucznia.

Czytamy dzieciom wiersz ze strony 17 i omawiamy go wspólnie, dopuszczając dzieci do głosu.

Można przygotować karteczki z informacją - zaproszeniem na Mszę święta w niedzielę dla dzieci szkolnych.

  1. Propozycja katechezy

    1. Wprowadzenie do katechezy

Jeśli jest to możliwe, wchodzimy z dziećmi do pobliskiego kościoła lub kaplicy. Przedtem ustalamy z dziećmi zasady poruszania się grupy. Przed kościołem informujemy, jak zachować się w świątyni.

W kościele zachowujemy postawę skupienia, przyklękamy, nie rozmawiamy między sobą. Staramy się nie przeszkadzać innym ludziom (jeśli są w kościele) w słuchaniu i w modlitwie. Także my będziemy się w kościele modlić, mówić do Jezusa.

Zanim wejdziemy do kościoła, w klasie lub przed świątynią, rozpoczynamy rozmowę.

- Z kim spotykamy się na podwórku?

- Z kim spotykamy się w szkole?

- Jak się witają dzieci przy spotkaniu, a jak dorośli?

- A jeśli spotykamy się w Imię Boga, jak się witamy?

Witamy się z dziećmi wezwaniem: „Niech będzie pochwalony...”

Gdy ludzie chcą się spotkać, umawiają się. Po co ludzie się spotykają? Gdzie można się umówić i spotkać?

Pan Bóg także „umawia się” niejako z nami w pewnych szczególnych miejscach. Gdzie my spotykamy się z Bogiem?

    1. Odkrywamy wezwanie Boże

Dzisiaj dowiemy się, gdzie szczególnie spotykamy Boga i co nam o tym spotkaniu przypomina. Gdy ktoś chce porozmawiać z Bogiem, spotkać się z Nim, najczęściej idzie do świątyni, do kościoła. Czy wiecie dlaczego?

W domu Bożym, czyli w kościele, spotyka się z nami Jezus.

Na ogół łatwo się zorientować, czy dzieci bywały w kościele, czy też nie i w zależności od tego prowadzimy katechezę podpowiadając gesty i słowa lub tylko modlimy się z dziećmi. Kolejno podchodzimy w odpowiednie miejsca i tłumaczymy ich znaczenie.

Jeśli nie możemy pójść do kościoła, prowadzimy lekcje opierając się na ilustracjach. Mówimy najpierw o obecności Jezusa w kościele ukrytego pod postacią chleba i o tym, że Jezus przebacza nam, gdy zawinimy i żałujemy. O kropielnicy, tabernakulum, ambonie, chrzcielnicy i konfesjonale opowiadamy korzystając z ilustracji w podręczniku ucznia na stronach 5, 14, 15 i 17.

Przy wejściu do kościoła znajduje się naczynie ze święconą wodą. Gdy zanurzamy palce w tej wodzie i czynimy znak krzyża, wyznajemy wiarę, że Jezus obdarzył nas życiem Bożym (podręcznik ucznia strony 5, 17).

Gdy razem z ludźmi gromadzimy się wokół ołtarza, za ołtarzem staje kapłan i wszyscy czynią znak krzyża. Ksiądz mówi: „W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego”. Odpowiadamy razem z ludźmi: „Amen” (podręcznik ucznia strona 14).

Potem kapłan mówi: „Pan z wami”. Tymi słowami przypomina, że Pan Jezus jest wśród nas. Odpowiadamy: „I z duchem twoim”. Wyznajemy w ten sposób, że wierzymy, iż Pan Jezus jest także z księdzem, który przyszedł w Jego Imieniu. To przywitanie jest bardzo radosne. Jedni drugim jakby oznajmiają: Pan Jezus jest tu! Jest z nami!

Ołtarz to miejsce, gdzie Jezus daje nam pokarm Boży. Obok ołtarza znajduje się ambona (podręcznik ucznia strona 5). Tutaj Jezus przez kapłana mówi nam o swojej miłości do nas, trosce o ludzi i naucza, jak mamy żyć, abyśmy byli szczęśliwi. Ołtarz i ambona w czasie Mszy świętej służą Panu Jezusowi, aby spotkać się z nami, mówić do nas i dawać się nam.

W kościele jest takie szczególne miejsce, przed którym zawsze świeci się lampka. To tabernakulum: tu Jezus przebywa dla nas. Jest obecny, ukryty pod postacią chleba (podręcznik ucznia strony 5, 14).

W kościele znajduje się też duże naczynie z wodą święconą. Jest to chrzcielnica (podręcznik ucznia strona 15). Tutaj Jezus obdarzył nas życiem Bożym. Małe naczynie przy wejściu do kościoła ze święconą wodą przypomina nam właśnie chrzest (podręcznik ucznia strona 17).

Być może widzieliście ludzi podchodzących do księdza, który tutaj siedzi (wskazujemy na konfesjonał). Jeśli ludzie zawinią, żałują i chcą się poprawić, Pan Jezus przebacza im ich winy (podręcznik ucznia strona 5).

W zależności od warunków w kościele zwracamy uwagę także na krzyż, obrazy i figury, które są znakami przypominającymi o tym, że jest to dom Boży, gdzie Bóg na nas czeka. Dlatego właśnie ludzie dbają o świątynię, przynoszą kwiaty itd.

    1. Odpowiadamy na wezwanie Boże

Jeśli jesteśmy w kościele, (jeśli nie mogliśmy pójść do kościoła dalsze części katechezy prowadzimy w klasie. Jedynie początek nieco zmieniamy. Mówimy jak zwykle w kościele, pozdrawiamy, chwalimy Pana Jezusa i uczymy modlitwy: „Niechaj będzie pochwalony...) przypominamy, że Jezus jest tu obecny, ukryty pod postacią chleba. Klękamy przed Nim i chwalimy Go razem: „Niechaj będzie pochwalony Przenajświętszy Sakrament, teraz i zawsze, i na wieki wieków. Amen”.

Powtarzamy trzy razy, aby dzieci miały okazję uczyć się tej modlitwy.

Każdy z nas może powiedzieć Jezusowi coś, co jest dzisiaj dla niego najważniejsze. Jezus czeka na nasze myśli i słowa. Powiedzcie MU w myślach, z czego się dzisiaj cieszycie i co was dziś martwi, smuci.

Chwila ciszy - czas, by dzieci wypowiedziały w myślach swą modlitwę.

Dalszą część katechezy prowadzimy w kościele lub już po powrocie w szkole, jeśli obawiamy się, że nie zdążymy wrócić do klasy i dokończyć katechezy. W kościele dzieci mogą usiąść w ławkach.

Gdzie jeszcze spotykamy się z Jezusem?

Nawiązujemy do poprzedniej katechezy, gdy dzieci witały w myślach Jezusa, obecnego na lekcji religii.

Jakie znaki mówią o tym, ze w sali (klasie) także spotykamy się w Jego Imię?

Zwracamy uwagę dzieci na krzyż, być może w klasie jest też jakiś obraz religijny, np. Matki Bożej z Dzieciątkiem.

Spotykamy się tutaj razem: ja z wami a z nami wszystkimi Jezus. Przeczytam wam wiersz o tym. Zobaczymy, kto zapamięta, o co w nim chodzi.

Czytamy wiersz z podręcznika ze strony 17:

Bóg zaprosił na spotkanie

uczniów, księdza, nasze panie.

Jezus szuka wciąż przyjaciół:

obym z oczu Go nie stracił.

W szkole, w domu, na podwórku,

na boisku i na murku.

Myślę o Nim przy kolacji,

na rowerze, na wakacjach.

Jezus ciągle na mnie czeka.

Ze spotkaniem już nie zwlekam!

Pójdę chętnie do kościoła,

tam jest Jezus i mnie woła.

Rozmowę z dziećmi prowadzimy tak, by podkreślić czekanie Jezusa i naprowadzić uczniów na postanowienie odwiedzania Go w kościele.

    1. Utrwalenie - praca ucznia

Jak zachowujemy się w świątyni? Czym różni się zachowanie w szkole na przerwie od zachowania w domu Bożym?

Oczekujemy, że dzieci powiedzą o przyklęknięciu, znaku krzyża, godnym zachowaniu.

Jakie znaki w świątyni mówią nam o Bogu?

Utrwalamy poznane treści.

Jezus chce się z nami spotkać. Dlatego jest lekcja religii, są świątynie. W domu, w podręczniku narysujcie swój kościół. Może to być także inny kościół, który pamiętacie.

Do domu zadajemy wykonanie ćwiczenia ze strony 16 podręcznika ucznia. Pokazujemy dokładnie, gdzie mają dzieci rysować, czytamy i wyjaśniamy polecenie. Prosimy także, by dzieci na następną katechezę przyniosły zeszyt i obrazek religijny. Obrazek będzie okazją nawiązania do dzisiejszej katechezy: do znaków, które pomagają nam pamiętać o Bogu.

Dzieci nie mogą jeszcze nic zapisać i szybko zapominają polecenia. Aby uczniowie zapamiętali zadanie, można stosować metodę kilkakrotnego powtarzania wspólnie głośno, co mają wykonać i przynieść, np. „Kościół pięknie narysuję, zeszyt i obrazek do tornistra zapakuję” itp.

Przewidywane osiągnięcia ucznia

Wiedza - co uczeń wie?

Uczeń wie, jakie znaki wskazują na obecność Boga w świątyni: zapalona lampka, ołtarz, chrzcielnica, kropielnica a także krzyż i obrazy.

Umiejętności - co uczeń potrafi?

Uczeń potrafi odpowiednio zachowywać się w świątyni.

Interioryzacja wartości - co uczeń ceni?

Uczeń chce zachowywać się z godnością i szacunkiem w świątyni.

Chce spotkać się z Jezusem.

  1. Współpraca z rodziną i parafią

O ile to możliwe (jeśli szkoła jest na terenie parafii, do której należą uczniowie) zapraszamy dzieci, aby w niedzielę spotkały się z Jezusem na Mszy świętej z rodzicami i nami. Można w takim przypadku dać dzieciom karteczki do zeszytu w formie informacji - zaproszenia na niedzielną Mszę święta dla dzieci szkolnych.

Kl. I Kraków

3. JESTEŚMY RODZINĄ JEZUSA

  1. Cele katechetyczne

Budzimy świadomość wspólnoty z Jezusem oraz wspólnoty eklezjalnej jako rodziny Jezusa.

  1. Treści katechezy

Przez chrzest zostaliśmy złączeni z Jezusem Chrystusem, staliśmy się ludem Bożym. Otrzymaliśmy odpuszczenie wszystkich grzechów. Odradzając się z wody i z Ducha Świętego, staliśmy się nowym stworzeniem. Zostaliśmy nazwani dziećmi Bożymi i rzeczywiście nimi jesteśmy (por. 1 J 3,1). Przez chrzest więc weszliśmy do wspólnoty Kościoła, wspólnoty wiary.

Uczniowie w pierwszej klasie nie są jeszcze zdolni ogarnąć treści teologicznych obrzędu chrztu. Ale już w czasie wstępnych katechez o chrzcie dowiadują się o wielkiej miłości Boga do nich i poznają plan Boga uczynienia wszystkich ludzi dziećmi Bożymi. Dowiadują się, że osoby związane z przyjęciem dzieci do Kościoła jako rodziny Jezusa - kapłan, rodzice chrzestni, inni uczestnicy obrzędu chrztu świętego - także są dziećmi Bożymi i należą do jednej rodziny Jezusa.

  1. Zadania nauczyciela religii

Uczenie szacunku i wdzięczności wobec osób, dzięki którym dzieci zostały wprowadzone do wspólnoty Kościoła jako rodziny Jezusa.

  1. Metody i środki

Korzystając z ilustracji w podręczniku na stronie 18, uświadamiamy dzieciom metodą pogadanki, że były ochrzczone we wspólnocie bliskich osób. Korzystając z pomocy, jaką może być zwykła lalka, ukazujemy podstawowy obrzęd chrztu świętego: polanie głowy wodą i zapoznajemy ze słowami obrzędu.

Omawiając urywek „Listu do dzieci” Jana Pawła II (podręcznik ucznia strona 6) pozwalamy dzieciom odkryć, że Bóg je kocha i pragnie wszystkich ludzi uczynić swoimi dziećmi - rodziną Jezusa. Wszystkie te treści łączymy w świadomości ucznia z chrztem świętym. Utrwalamy je przez pracę własną dziecka zaproponowaną w ćwiczeniach.

  1. Propozycja katechezy

    1. Wprowadzenie do katechezy

Oglądamy obrazki, które dzieci przyniosły do wklejenia na pierwszą stronę zeszytu. Pytamy, czy wiedzą, co przedstawiają ich obrazki i Kogo nam przypominają. Nawiązujemy do poprzedniej katechezy.

Z kim spotykamy się w kościele i na lekcji religii?

Jak witamy się w Imię Jezusa?

Po przywitaniu zadajemy dzieciom odpowiednie pytania i w ten sposób powtarzamy krótko treści ostatniej katechezy. Pytamy także o to, które z dzieci odwiedziło Jezusa w kościele i czy ktoś przeczytał im w domu teksty z podręcznika PRZECZYTAJMY RAZEM1 Nie oceniamy w żaden sposób tych, którzy nie byli w kościele ani nie komentujemy tego, ze w domu nikt nie chce przeczytać dziecku tekstu. Jest to jednak ważna informacja dla nas na temat środowiska, które katechizujemy.

Powtórzenie kończymy przypomnieniem, że w kościele znajduje się między innymi chrzcielnica. Pytamy dzieci, czy wiedzą, kto jest ich matką i ojcem chrzestnym. W ten sposób dochodzimy do faktu ich chrztu.

    1. Odkrywamy wezwanie Boże

Uczniowie otwierają podręczniki na stronie 18. Prawdopodobnie tylko niektóre dzieci potrafią czytać liczby, dlatego pokazujemy, na której ilustracji mają otworzyć książkę. Dzieci omawiają rysunek. Pytamy o ich chrzest: kto ich zdaniem był na tej uroczystości. Co się wtedy wydarzyło? Odtwarzamy podstawowe czynności kapłana: polanie głowy wodą i słowa „Ja ciebie chrzczę...” Warto mieć wtedy lalkę, na której zademonstrujemy czynności kapłana. Nie poświęcamy tej czynności dużo czasu, gdyż nie ten temat jest najważniejszy w obecnej katechezie. Przechodzimy do odkrycia sensu tego, co zdarzyło się w czasie chrztu.

Co stało się z wami podczas chrztu świętego?

Przeczytam wam, co do was napisał papież Jan Paweł II z Rzymu i spróbujemy dowiedzieć się, co Bóg nam podarował w czasie chrztu.

Czytamy z podręcznika słowa z „Listu do dzieci” papieża Jana Pawła II (podręcznik ucznia strona 6).

„Chłopcy i dziewczynki, jesteście synami i córkami waszych rodziców. A Bóg pragnie, byście wszyscy byli Jego dziećmi (...) Bóg was miłuje, drogie dzieci! To właśnie pragnę wam powiedzieć...”

Pytamy dzieci, czego dowiedziały się z przeczytanych słów. W razie potrzeby jeszcze raz czytamy tekst.

Bóg pragnie, by wszyscy byli Jego dziećmi. I właśnie w czasie chrztu Bóg uczynił każdego z nas swoim dzieckiem. Jak myślicie, czy wasi bliscy, którzy byli na waszym chrzcie, są także ochrzczeni? Co to znaczy?

Dochodzimy do wniosku, że wszyscy którzy byli obecni na chrzcie dzieci - są także ukochanymi dziećmi Boga i że razem należymy do jednej rodziny, rodziny Jezusa, czyli do Kościoła (nie koncentrujemy się na wyjaśnianiu pojęcia „Kościół”, tylko na określeniu „rodzina Jezusa”).

    1. Odpowiadamy na wezwanie Boże

Kto zaniósł was do chrztu?

Gdy już wiecie, kto zaniósł was do chrztu, możecie podziękować rodzicom za to, że zostaliście ochrzczeni. Kiedy możecie to zrobić?

Omawiamy z dziećmi, kiedy podziękują rodzicom lub bliskim (opiekunom), którzy zdecydowali o ich chrzcie.

Komu jeszcze możemy podziękować za chrzest?

Być może dzieci wymienią księdza lub kogoś z rodziny. Należy podejść do ich propozycji pozytywnie. Proponujemy także, by dzieci poprosiły rodziców o napisanie podziękowań rodzicom chrzestnym w ich imieniu.

Ale w czasie chrztu zostaliśmy obdarowani przede wszystkim przez Boga.

Prosimy więc, by dzieci na stojąco w myślach powiedziały Bogu „dziękuję”.

Podziękuj Bogu za to, że uczynił cię swoim ukochanym dzieckiem.

Po chwili ciszy czytamy modlitwę z podręcznika (strona 21).

Dziękuję Ci, Jezu, za Twoją rodzinę, do której mnie przyjąłeś.

    1. Utrwalenie - praca ucznia

Czytamy tekst ze strony 20 i dzieci wpisują swoje nazwisko drukowanymi literami. Po tzw. klasie zerowej dzieci powinny umieć napisać swoje nazwisko, jeśli jednak sprawia im to trudność, proponujemy, by ktoś w domu im pomógł lub sami w miarę możliwości pomagamy. Zachowujemy dużo delikatności w sytuacjach, w których dziecko ma inne nazwisko niż matka i pyta, co ma wpisać. Można zaproponować wpisanie obydwu nazwisk.

Następnie uczniowie wykonują ćwiczenie ze strony 21 podręcznika. Jeśli mają problem z rysowaniem, można zaproponować wklejenie zdjęcia z chrztu świętego. Lepiej jednak, by rysunki, na których są bliscy, wykonywały dzieci same. Każdy taki rysunek należy pochwalić.

Tekst ze strony 19 zadajemy do wypełnienia w domu z rodzicami (opiekunem).

Przewidywane osiągnięcia ucznia

Wiedza - co uczeń wie?

Uczeń wie, że chrzcielnica w kościele służy przy udzielaniu chrztu.

Wie też, że od chrztu jest włączony do rodziny Jezusa i że należy do tej rodziny z rodzicami, chrzestnymi, księdzem i innymi ludźmi.

Umiejętności - co uczeń potrafi?

Uczeń potrafi wymienić osoby z otoczenia, które należą do rodziny Jezusa - Kościoła.

Interioryzacja wartości - co uczeń ceni?

Uczeń szanuje bliskich i księdza, także jako członków rodziny Jezusa. Jego chrzest jest dla niego najważniejszym wydarzeniem w życiu.

  1. Współpraca z rodziną i parafią

Wypełnienie ćwiczenia na stronie 19 wymaga pomocy osoby, która wie, gdzie i kiedy dziecko było ochrzczone oraz zna jego rodziców chrzestnych.

Być może potrzebny będzie kontakt z parafią dziecka, by dowiedzieć się na początku przygotowania do przyjęcia kolejnych sakramentów, czy dziecko było ochrzczone.

Kl. II Kraków

5. JEZUS CZEKA NA NAS W

SAKRAMENCIE POKUTY I POJEDNANIA

  1. Cele katechetyczne

Zapoznajemy się ze sposobami obecności Chrystusa w swoim Kościele. Jezus jest obecny w sakramencie pokuty i pojednania.

Wychowujemy do przebaczania i do umiejętności prośby o przebaczenie.

  1. Treści katechezy

Dzieci są wrażliwe na krzywdę. Z drugiej strony potrafią bardzo ranić. Są troskliwe i jednocześnie okrutne. Cieszą i smucą. Są dobre i złe. Podobne do tej dziewczynki z opowiadania.:

Przy jakiejś okazji pewien kaznodzieja zwrócił się do grupy dzieci:

- Gdyby tak wszyscy dobrzy ludzie byli biali, a źli ludzie czarni, jakiego koloru byłybyście wy?

Mała Mary Jane odpowiedziała:

Dzieci są właśnie takie. „W paski”. Tacy jesteśmy też my. Potrzebujemy przebaczenia, potrzebujemy miłości, potrzebujemy, by nam ktoś wskazał drogę, powiedział, że jeszcze nie wszystko stracone, że można powrócić, bo Ojciec ciągle jeszcze czeka na nas.

I to jest treścią tej katechezy - te dwie strony prawdy, które połączone razem mają moc wyzwolenia człowieka. Pierwsza, że potrafimy być źli, że postępujemy tak, jakby Boga nigdy nie było. Zło nie rodzi się gdzieś poza mną, ale w moim własnym sercu: Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota (Mk 7,21-22). To powstaje we mnie. I ja mogę rozsiewać zło po świecie. Ale jest jeszcze druga strona prawdy: Bóg jest miłością. Jezus umarł za nas na krzyżu i przyniósł nam wybawienie. Przyniósł radość. Stał się drogą do Domu. Jesteśmy kochani i możemy wrócić.

Dwie strony: potrzebuję przebaczenia i mogę to przebaczenie otrzymać.

To ważna katecheza. Po raz pierwszy mówi się wprost o sakramencie pojednania. A jest to piękny, ale trudny sakrament. Bo jest to sakrament, w którym stajemy bezbronni. Pokazujemy, jacy jesteśmy naprawdę, że są w nas cienie. Boimy się oceny. Boimy się odrzucenia. Chcemy, by ktoś nas kochał nawet mimo naszych grzechów. I taki ktoś jest - jest nim Jezus.

On chce nam przebaczyć. Jego nie interesują nasze grzechy, ale to, że chcemy przyjąć Jego miłość. Jest obecny. W osobie kapłana chce obdarować nas przebaczeniem.

Kapłan jest człowiekiem jak inni ludzie, jak dzieci też bywa „w paski”, ale jest uświęcony mocą Jezusa i kiedy udziela przebaczenia, Jezus w nim działa.

  1. Zadania nauczyciela religii

Ukazanie Jezusa jako tego, który ciągle na nowo chce nas przyjmować z powrotem.

Uświadomienie wartości sakramentu pokuty i pojednania.

Zwrócenie uwagi, że każdy z nas może przebaczać innym i prosić o przebaczenie zła, które wyrządził.

  1. Metody i środki

Stosujemy pogadankę na temat zadania domowego, pracę z podręcznikiem, opowiadanie.

Pomoce: kłębek włóczki.

  1. Propozycja katechezy

    1. Wprowadzenie do katechezy

Nas początek pytamy dzieci (jeśli tak się z nimi wcześniej umawialiśmy) jak wypadł „klasowy dzień miłości”. Czy się udało? Czy było łatwo? Co było trudne?

W odpowiedziach mogą się pojawić skargi typu „bo on nie chciał” itp. Jest to dobry punkt wyjścia do nauki o przebaczeniu.

Następnie prosimy, aby uczniowie popatrzyli na swoje karteczki z buziami (nie pokazują karteczek koleżankom czy kolegom, aby nie dochodziło do porównywania siebie). Zadajemy pytania.

Prosimy, by dzieci na wcześniejsze pytania odpowiedziały same sobie - chyba, że któreś spontanicznie chce coś powiedzieć. Można wysłuchać reakcji dzieci, ale nie wolno zmuszać i nie wolno oceniać wypowiedzi dzieci, ani dawać im do zrozumienia, że któreś jest gorsze, jeśli zapomniało o zadaniu. Zadanie ma na celu pokazać im ich stosunek do własnych czynów. Nie jest więc zwykłym zadaniem domowym, za którego brak można byłoby ukarać.

Dzieci mogą odpowiedzieć, że ktoś się bał albo zapomniał. Może nie chciał, by inni widzieli, że zrobił coś złego (odpowiedzi notujemy na tablicy, szczególnie takie, które mogą nam się przydać, gdy będziemy mówić o sakramencie pokuty i pojednania).

    1. Odkrywamy wezwanie Boże

Odpowiedź dzieci pewnie padnie, że wesołych, ale być może znajdzie się ktoś przekorny, kto powie, że smutnych. Należy wówczas zapytać, czy tak naprawdę myśli. A jeśli potwierdzi - to dlaczego chciałby mieć więcej smutnych? O to samo pytamy dzieci, które mówią, że wolą wesołe buzie.

Ukazujemy, ze więcej korzyści jest z przyznania się do winy, niż z zatajenia. Następnie prosimy, by dzieci otworzyły podręcznik na stronie 27 i czytamy.

Gdy poddajesz się słabościom, lenistwu, gdy sprawiasz przykrość bliskim, narażasz się na niebezpieczeństwa - potem żałujesz tego. Kto ci pomoże?

Pomoże ci Pan Jezus, który powiedział do nawróconej kobiety:

„Twoje grzechy są odpuszczone. [...] Twoja wiara cię ocaliła, idź w pokoju” (łk 7,48. 50b).

Zadajemy pytania:

W jaki sposób Jezus może nam pomóc?

Powoli nakierowujemy dzieci na sakrament pokuty i pojednania. Jeśli mają trudności polecamy, by same przeczytały pierwsze zdanie z następnej strony.

Potem czytamy opowiadanie na stronie 29 podręcznika

Skradziony diament

O królu Aragonii, jednej z hiszpańskich krain, opowiada się interesującą historię..

Pewnego dnia poszedł ze swymi dworzanami do jubilera. W czasie, gdy rozmawiał ze złotnikiem, dworzanie przyglądali się ozdobom. Kiedy opuścili sklep, po drodze dogonił ich sklepikarz i poinformował króla, że zginął mu cenny diament. Król nakazał swojej świcie zawrócić. Poprosił złotnika, aby przyniósł dzbanek napełniony solą. Gdy tak się stało, powiedział do swych ludzi, by każdy włożył do dzbanka dłonie zaciśnięte w pięść, a wyciągnął otwarte.

Kiedy wszyscy to uczynili, wysypano sól na stół. I diament się znalazł.

Król miał dobre serce. Chciał dać złodziejowi szansę, by mógł naprawić swój występek bez publicznego wstydu.

Pytania.

Tak samo postępuje z nami Jezus. Dopóki jesteśmy na ziemi, dzięki cichej spowiedzi możemy otrzymać przebaczenie.

    1. Odpowiadamy na wezwanie Boże

Wyciągamy kłębek włóczki i mówimy:

Na chrzcie zostaliśmy powiązani z Panem Jezusem (dajemy jednemu dziecku nić, drugie ma przedstawiać Jezusa), ale przez zło, które czynimy, zrywamy łączącą nas nić (przerywamy nić). Kiedy jednak przepraszamy Jezusa i przychodzimy do sakramentu pojednania, Jezus wiąże naszą nić na nowo. Znowu jesteśmy blisko Niego (związujemy nić).

Zapraszamy dzieci, aby wyszły na środek i stanęły w kole.

Zobaczcie: rzucę teraz kłębek do któregoś z was, ale zatrzymam sobie początek nitki. Osoba, która otrzyma kłębek, rzuci go innemu dziecku, ale też zatrzyma sobie nitkę, tak aby była naprężona. Zrobimy sobie pajęczynę. Wiecie już jak? No to zaczynamy.

Tworzymy pajęczynę. Dobrze jest mieć na wszelki wypadek drugi kłębek, gdyby dzieciom coś nie wyszło i nitka się poplątała. Kiedy już wszystkie dzieci trzymają włóczkę, wyjaśniamy sens zabawy.

Zło, które czynimy, dotyka nie tylko nas, ale rani też naszych bliskich. Zobaczcie. My też jesteśmy połączeni. Ale jeśli ktoś z nas puści nitkę (puszczamy nitkę), to nasza pajęczyna się zepsuje. Już nie będzie taka jak wcześniej. Trzeba ją naprawić. Muszę znowu chwycić swoją nitkę. Jeśli zrobiłem coś złego, muszę to naprawić. Kto mi powie, jak można naprawić zło, które czynimy?

Zwracamy uwagę na dwie sprawy: prośbę o przebaczenie - sakrament pokuty i pojednania - naprawienie swojego błędu, pojednanie zarówno z Jezusem jak i z bliźnimi. Przypominamy prośbę w modlitwie „Ojcze nasz”: „i odpuść nam nasze winy jako i my odpuszczamy naszym winowajcom”.

Prosimy, aby dzieci wykonały ilustrację do tej prośby.

    1. Utrwalenie - praca ucznia

W zeszycie pod tematem dzieci mogą narysować dwa serca związane sznureczkami na pętelkę. Rysunek ma im przypominać, że nawet jeśli zrobimy coś złego i odejdziemy od Jezusa, On w sakramencie pokuty i pojednania przebaczy nam i na nowo połączy przyjaźnią.

Polecamy także, by uczniowie wykonali wieczorny rachunek sumienia według wzoru na stronie 28 podręcznika. Objaśniamy wcześniej, na czym on polega. Można poprosić, aby dzieci napisały własną krótką modlitwę, w której przeproszą Jezusa.

Prosimy dzieci, aby na następną lekcję przyniosły ilustracje lub zdjęcia związane z ucztami. Jeśli posiadają zdjęcia z Mszy świętej, niech także przyniosą - mogą to być np. zdjęcia z chrztu świętego albo Pierwszej Komunii starszego rodzeństwa itp. Informację o potrzebnych materiałach możemy dziecku dać zapisaną na karteczce do wklejenia.

Przewidywane osiągnięcia ucznia

Wiedza - co uczeń wie?

Uczeń wie, że zło rani innych, wie też, że Jezus może nas ze zła uleczyć w sakramencie pokuty i pojednania.

Umiejętności - co uczeń potrafi?

Uczeń potrafi poprosić innych o przebaczenie i potrafi sam przebaczyć.

Interioryzacja wartości - co uczeń ceni?

Uczeń nie chce czynić zła innym i chce otrzymać od Jezusa przebaczenie zła, które popełnił.

  1. Współpraca z rodziną i parafią

Można zorganizować dzień pojednania w czasie niedzielnej Mszy świętej. Najpierw dzieci zastanawiają się nad tym, co zrobiły złego swoim bliskim. Potem przepraszają rodziców i rodzeństwo (można zachęcić rodziców, by uczynili to samo). Z kolei w czasie mszalnej spowiedzi powszechnej dzieci przepraszają Jezusa - przez złożenie na ołtarzu kartek z napisem, np. „Przepraszam Cię Jezu, i proszę byś mi przebaczył”.

Kl. II Kraków

  1. JEZUS ZAPRASZA NA EUCHARYSTIĘ

  1. Cele katechetyczne

Zapoznajemy ze sposobami obecności Chrystusa w swoim Kościele. Jezus jest obecny na Eucharystii.

Wychowujemy do aktywnego uczestnictwa w Eucharystii i do szacunku dla kapłanów.

  1. Treści katechezy

Nawet mój przyjaciel, któremu ufałem i który chleb mój jadł, podniósł na mnie piętę (Ps 41,10). Wspólny posiłek był uważany w starożytności jako wyraz braterstwa. Nie wolno było wystąpić przeciw temu, z którym siedziało się razem przy stole i jadło ten sam chleb. Kto by to uczynił, byłby wiarołomcą.

Chleb i wino. Ciało i Krew. Cały człowiek, cały Chrystus, który staje się we mnie, abym ja stał się w Nim. Eucharystia jest tym, co najważniejsze, najpiękniejsze, a przecież i my podnosimy na nią czasem naszą piętę. Jest ucztą, a my się do niej nie przygotowujemy. I tacy, jacy weszliśmy, wychodzimy, bo nie rozumiemy, nie pojmujemy wagi Eucharystii. Czyż nikt nie wspomniał o tym, że będąc na niej zawieramy przymierze i spożywamy posiłek z samym Bogiem. Jak potem mogę występować przeciw komukolwiek? Jak mogę być niewdzięczny? A przecież mogę, bo nie rozumiem, bo nie wiem.

Nie umiemy już świętować. Nasze życie staje się coraz bardziej i bardziej szare. A przecież nie umiemy też żyć bez święta. Bo święto jest tym, co nadaje sens powszednim dniom, co wynosi nasza czas ponad ziemię i łączy z wiecznością Boga, gdzie nic nie przemija. Dlatego trzeba uczyć świętować. Trzeba uczyć także przygotowania do święta. Jeśli święto przyjdzie, a ja jestem nieprzygotowany, to nawet go nie zauważę. Nie przemieni mnie.

Eucharystia to uczta Jezusa. Wielka jest jej moc. Nie wolno jej przeoczyć.

  1. Zadania nauczyciela religii

Ukazanie powiązań między uroczystym posiłkiem a liturgią Mszy świętej.

Budzenie wiary, że przemienione podczas Eucharystii chleb i wino to Ciało i Krew Jezusa - kto je spożywa jest coraz bliżej Jezusa Chrystusa.

Przedstawienie kapłana jako człowieka, który oddał się na służbę Jezusowi i ludziom.

  1. Metody i środki

Stosujemy pogadankę i puzzle plakatowe a także prace z podręcznikiem.

Pomoce: brystol pocięty w puzzle, kredki lub farby, zdjęcia lub ilustracje z przyjęcia i Mszy świętej.

  1. Propozycja katechezy

    1. Wprowadzenie do katechezy

Katechezę można rozpocząć od rozmowy na temat rysunku przedstawiającego uroczystość rodzinną (zobacz podręcznik ucznia strona 30). Możemy też przynieść własne zdjęcia lub wykorzystać zdjęcia przyniesione przez dzieci.

Jeśli dzieci miały przynieść dwa rodzaje zdjęć, prosimy, aby podzielił je na te, które przedstawiają przyjęcie, dom i na te, które ukazują liturgię w kościele. Te drugie odkładamy na razie na bok.

Prosimy, aby wszyscy przyjrzeli się zdjęciom (można je rozdać na zasadzie „podaj dalej”). Następnie przeprowadzamy z dziećmi rozmowę.

Odpowiedzi przypuszczalnie będą wskazywać na rzeczy, na które będziemy chcieli zwrócić uwagę, a więc na: przyjęcie, radość, prezenty, ładne lub eleganckie ubranie, jedzenie, rozmowę przy stole, kwiaty. Te rzeczy można zapisywać lub rysować na tablicy. Można mieć też wcześniej przygotowane ilustracje do tych elementów.

Kiedy dzieci opiszą już zdjęcia, prosimy, aby przyjrzały się teraz zdjęciom z Mszy święte (albo zdjęciu w dolnej części podręcznika na stronie 30). Dzieci mogą opisać zdjęcia. Następnie prosimy, aby dzieci spróbowały odkryć te elementy, które znalazły na poprzednich zdjęciach. Możemy podawać im po jednym wcześniej wypisanym lub narysowanym słowie: przyjęcie, radość, prezenty, ładne lub eleganckie ubranie, jedzenie, rozmowa przy stole, kwiaty.

Chleb i wino, które staje się Ciałem i Krwią Jezusa - Komunią.

To pytanie może sprawić trudność, ale być może dzieci odgadną, że ludzie rozmawiają z Bogiem - modlą się.

Szukamy jak najwięcej porównań.

Zmierzamy do tego, by dzieci same spostrzegły, że Eucharystia jest ucztą.

Dzieci powinny bez problemu odpowiedzieć, że Jezus lub Bóg.

Tak, to prawda. Zaprasza nas Jezus. Dlatego każda Msza święta to jakby imieniny Pana Jezusa. Wiecie, że każde przyjęcie ma swego gospodarza. Jeśli to Jezus zaprasza nas na Mszę świętą, to powiedzcie mi, gdzie On jest w czasie tej uczty?

Dzieci powinny domyślić się, że Jezus jest ukryty pod postacią chleba i wina, jednak być może trzeba będzie im to podpowiedzieć. Mówimy potem, że Jezus obecny jest także w kapłanie, który odprawia Mszę świętą i w nas samych, kiedy jesteśmy zgromadzeni na Mszy świętej.

    1. Odkrywamy wezwanie Boże

Prosimy dzieci, by odłożyły zdjęcia. Dzielimy klasę na grupy. Powinno ich być tyle, ile przygotowaliśmy kartonów z wypisanymi słowami. Byłoby wskazane, aby grupy siadały w pewnej odległości od siebie. Każda z nich otrzymuje jeden karton pocięty na części z napisanymi słowami. Zadanie polega na złożeniu części kartonu, sklejeniu go oraz zilustrowaniu otrzymanego zdania, Podkreślamy, że jest to zadanie zespołowe, a na jego wykonanie przewidujemy 20 minut.

Propozycje zdań. Każda grupa otrzymuje inne zdanie. Ukośniki pokazują, jak dzielić, ciąć zdania.

Jezus / zaprasza nas / na ucztę / miłości.

Msza święta, / to uczta / na którą zaprasza nas / Jezus.

Wszyscy / jesteśmy zaproszeni / przez Jezusa / na ucztę.

Jezus / jest obecny / pod postacią / chleba i wina.

    1. Odpowiadamy na wezwanie Boże

Po zakończeniu pracy grup umieszczamy kartony w widocznym miejscu obok siebie. Dzieci oglądają wykonane przez siebie plakaty. Można je poprosić, aby powiedziały, dlaczego dane zdanie tak właśnie zilustrowały. Niech dostrzegą podobieństwa i różnice.

Podsumowujemy pracę, W modlitwie dziękujemy Jezusowi za Jego obecność.

    1. Utrwalenie - praca ucznia

W zeszycie pod tematem uczeń rysuje ilustrację do tekstu ks. Twardowskiego umieszczonego w podręczniku na stronie 32.

Polecamy także uzupełnić rysunek na stronie 31.

Przewidywane osiągnięcia ucznia

Wiedza - co uczeń wie?

Uczeń wie, że Msza święta jest ucztą, na którą zaprasza nas Jezus.

Umiejętności - co uczeń potrafi?

Uczeń potrafi skojarzyć rolę kapłana z Chrystusem obecnym pod postaciami eucharystycznymi.

Interioryzacja wartości - co uczeń ceni?

Uczeń chce uczestniczyć w pełni w Eucharystii.

  1. Współpraca z rodziną i parafią

W czasie Eucharystii należy zwrócić szczególnie uwagę na czas konsekracji i ofiarowania Chrystusa Ojcu.

Można zorganizować uroczystą Mszę świętą z zaproszeniem dla dzieci i rodziców tak, jak zapraszamy na imieniny. Wcześniej można poprosić rodziców, by przygotowali skromny poczęstunek w salce, który można by spożyć razem po Mszy świętej.

Kl. III Kraków

6. SŁUCHAMY SŁOWA, KTÓRE POCHODZI Z UST BOŻYCH

Liturgia słowa (1)

  1. Cele katechetyczne

Kształtujemy postawę słuchania w relacjach międzyludzkich i podczas liturgii słowa. Ukazujemy liturgię słowa jako urzeczywistnianie się mowy Boga do ludzi - budzimy wiarę w Jezusa Chrystusa w swoim słowie.

  1. Treści katechezy

Już Ojcowie Kościoła uczyli, że Mszę świętą sprawuje się przy dwóch stołach: stole Słowa Bożego i stole Eucharystycznym. Dlatego Ojcowie Soboru Watykańskiego II w swoich dokumentach uczą o wzajemnym oddziaływaniu Pisma Świętego i liturgii. W Konstytucji o Objawieniu Bożym Ojcowie Soboru piszą: „Albowiem w księgach świętych Ojciec, który jest w niebie, spotyka się miłościwie ze swymi dziećmi i prowadzi z nimi rozmowę. Tak wielka zaś tkwi w słowie Bożym moc i potęga, że jest ono dla Kościoła podporą i siłą żywotną, a dla synów Kościoła utwierdzeniem wiary, pokarmem duszy oraz źródłem czystym i stałym życia duchowego” (KO 21). Aby wejść w relację z Bogiem mówiącym do człowieka poprzez słowa Pisma Świętego, trzeba pamiętać, że czytaniu Pisma Świętego winna towarzyszyć modlitwa, „by ono było rozmową między Bogiem a człowiekiem. Gdyż do Niego przemawiamy, gdy się modlimy, a Jego słuchamy, gdy czytamy boskie wypowiedzi” (KO 25).

Ojcowie Soboru jednocześnie przestrzegają, że nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa. Dlatego wierni powinni chętnie korzystać ze świętego tekstu czy to przez świętą liturgię, przepełnioną Bożymi słowami, czy przez pobożną lekturę (por. KO nr 25).

W związku z tym uważamy za rzecz niezwykle ważną wprowadzanie dzieci we właściwą ocenę znaczenia dla naszego życia duchowego słowa Bożego oraz we właściwe zrozumienie liturgii słowa i umiejętne korzystanie z obrzędów liturgii słowa.

  1. Zadania nauczyciela religii

Uwrażliwianie na konieczność słuchania w relacjach międzyludzkich i podczas Mszy świętej. Motywowanie postawy szacunku do Ewangelii.

Zapoznawanie ze znaczeniem postawy stojącej podczas słuchania Ewangelii i z wezwaniami liturgii czytań. Tłumaczenie znaczenia światła podczas czytania Ewangelii jako znaku radości płynącej z obecności Boga w słowie. Zwracanie uwagi, że Psalmy mówią także o przeżyciach ludzi i odnoszą je do Boga.

  1. Metody i środki

Stosujemy metodę pogadanki, pracę z podręcznikiem oraz pracę w grupach. Pomoce:

„Oto słowo Boże” „Bogu niech będą dzięki”.

„Słowa Ewangelii według...” - „Chwała Tobie, Panie”.

„Oto słowo Pańskie” - „Chwała Tobie, Chryste”.

  1. Propozycja katechezy

    1. Wprowadzenie do katechezy

W spotkaniu dwu lub więcej osób ważną rolę odgrywa rozmowa.

Co musi zaistnieć, abyśmy mogli powiedzieć, że ludzie ze sobą rozmawiają? Nie ma rozmowy, jeżeli nie ma słuchania z uwagą mówiącego.

Dzielimy dzieci na kilka małych grup i prosimy, by w każdej grupie przez 3-4 minuty tylko jedno dziecko mówiło o ważnym dla niego wydarzeniu z poprzedniego dnia. Pozostałe dzieci słuchają, o czym mówi opowiadający i obserwują jego gesty.

Po zakończeniu ćwiczenia katecheta zadaje dzieciom kilka pytań.

Każdy człowiek potrzebuje się przed kimś wypowiedzieć. Aby mógł się wypowiedzieć, ktoś drugi musi umieć słuchać.

Teraz mogą uczniowie wykonać ćwiczenie 1. na stronie 11 „Zeszytu ucznia”

Pan Bóg też ma nam coś ważnego do powiedzenia.

Pan Bóg chce mówić do każdego człowieka osobiście. Czyni to słowami Pisma Świętego. Każde słuchanie lub czytanie słów Pisma Świętego powinna poprzedzić modlitwa o światło Ducha Świętego, by móc dokładnie usłyszeć i zrozumieć słowo Pana.

W sposób szczególny Bóg przemawia do nas w czasie liturgii słowa podczas Eucharystii.

    1. Odkrywamy wezwanie Boże

Zapoznajemy uczniów teraz z treścią zawartą na stronach 26. i 27. ich podręcznika, aby zorientowali się, jak przebiega obrzęd liturgii słowa podczas Mszy świętej.

Następnie dzielimy dzieci na 3 grupy i prosimy o ułożenie rozsypanki z poszczególnych wezwań i odpowiedzi występujących w dialogu podczas liturgii słowa. Rozdajemy dzieciom koperty ze słowami dialogu.

Oto słowo Boże - Bogu niech będą dzięki.

Oto słowo Pańskie - Chwała Tobie Chryste.

Słowa Ewangelii według świętego Marka - Chwała Tobie, Panie.

Ułożone wezwania dzieci głośno odczytują. Można także zaintonować śpiew wezwań. Uświadamiamy dzieciom, że w różnych okresach liturgicznych śpiew przed uroczystym odczytaniem Ewangelii jest różny.

Prawie zawsze jest to śpiew: Alleluja, Alleluja, Alleluja! W Wielkim Poście śpiewamy: „Chwała Tobie, Słowo Boże” lub „Chwała Tobie, Królu wieków”.

Można wspólnie zaśpiewać te teksty.

    1. Odpowiadamy na wezwanie Boże

Przygotowujemy dzieci do uroczystego wysłuchania fragmentu Ewangelii. Zwracamy uwagę na potrzebę szacunku do Słowa Bożego. Naszą cześć wyrażamy przez postawę stojącą. Zapalone świece trzymane przez akolitów, ministrantów lub lektorów symbolizują Jezusa Chrystusa - Światłość świata.

Przypominamy dzieciom o czynieniu znaku krzyża na czole, ustach i sercu na znak przyjęcia słów Bożych przez rozum oświecony wiarą, ogarnięcia ich sercem oraz z gotowością głoszenia ich ustami i czynami.

Katecheta zapala świece i otwiera Pismo Święte.

Akolici trzymają po obu stronach świece

Odczytujemy fragment Ewangelii według świętego Mateusza (Mt 4,4).

Wszyscy kreślą znak krzyża na czole, ustach i sercu.

Napisane jest: „Nie samym chlebem żyje człowiek, lecz każdym Słowem, które pochodzi z ust Bożych” (Mt 4,4).

Po odczytaniu słów Pisma Świętego, wyjaśniamy krótko, że sam Pan Jezus nam mówi, jak ważne jest słowo Boże dla naszego życia.

    1. Utrwalenie - praca ucznia

Przekazaną treść utrwalają dzieci poprzez wykonanie ćwiczenia 2. w „Zeszycie ucznia” na stronie 11.

Uczniowie dzielą się nawzajem treścią wykonanego ćwiczenia.

Przewidywane osiągnięcia ucznia

Wiedza - co uczeń wie?

Uczeń wie, że podczas liturgii słowa słucha Jezusa Chrystusa.

Umiejętności - co uczeń potrafi?

Uczeń potrafi odpowiadać podczas liturgii słowa i rozumie sens obrzędów.

Interioryzacja wartości - co uczeń ceni?

Uczeń pragnie uczyć się słuchać innych ludzi i Boga w Jego słowie.

  1. Współpraca z rodziną i parafią

Zachęcamy dzieci do przeczytania w domu jeszcze raz z kimś bliskim treści zawartych na stronach 26. i 27. ich podręcznika oraz do wzięcia czynnego udziału w niedzielnej Eucharystii - do głośnych i wyraźnych odpowiedzi na wezwania kapłana i lektora.

Kl. III Kraków

  1. WYZNAJEMY WIARĘ I MODLIMY SIĘ Z UFNOŚCIĄ

Liturgia słowa (2)

  1. Cele katechetyczne

Zapoznajemy z sensem wyznawania wiary jako odpowiedzią na Boże słowo i działanie. Uczymy sensu modlitwy i budzimy wiarę, że Bóg wysłuchuje modlitw ludzi.

  1. Treści katechezy

Po raz pierwszy w naszym imieniu wyznali wiarę rodzice. Uczynili to w czasie naszego chrztu świętego. Tę samą wiarę wyznajemy w Credo „Wierzę w Boga Ojca Wszechmogącego” w czasie Mszy świętej. W ten sposób odpowiadamy na skierowane do nas słowo Boże. W Katechizmie Kościoła Katolickiego czytamy: „Od początku Kościół apostolskie wyrażał i przekazywał swoja wiarę w krótkich i normatywnych dla wszystkich formułach. Ale już dość wcześnie Kościół chciał także zebrać to, co istotne dla jego wiary, w organicznych i uporządkowanych streszczeniach, przeznaczonych przede wszystkim dla kandydatów do chrztu. Ta synteza wiary nie została ułożona według ludzkich opinii, ale z całego Pisma świętego wybrano to, co najważniejsze, aby podać w całości jedną naukę wiary. Jak ziarno gorczycy zawiera w maleńkim nasionku wiele gałęzi, tak samo streszczenie wiary zamyka w kilku słowach całe poznanie prawdziwej pobożności zawartej w Starym i Nowym Testamencie” (KKK 186).

Wiara to nie tylko uznanie za prawdę tego, co Bóg objawił, a Kościół podaje do wierzenia. Wiara to przede wszystkim postawa życiowa. Abraham wierzy, to znaczy podporządkowuje się Bogu i Jego słowu. Doskonałym przykładem postawy wiary jest Maryja. Ona przy Zwiastowaniu uwierzyła, że dla Boga nie ma nic niemożliwego. I dlatego Elżbieta w tajemnicy Nawiedzenia nazywa Ją błogosławioną, która uwierzyła, że spełnią się słowa wypowiedziane Jej od Pana (por. Łk 1,45). W Kanie Galilejskiej zwraca się Maryja - pełna wiary - do Jezusa, aby pomógł ludziom, którzy znaleźli się w trudnej sytuacji. Dzięki tej wierze otwierają się możliwości leżące poza zasięgiem ludzkiej mocy. Wiara cechowała całe życie Maryi, aż do ostatniej, największej próby wiary, jaka miała miejsce u stóp krzyża, na którym umierał Jej Syn.

Każdy chrześcijanin jest wezwany do posłannictwa wiary. „Bogu objawiającemu należy okazać posłuszeństwo wiary (por. Rz 16,26; 2 Kor 10,5-6), przez które człowiek z wolnej woli cały Mu się powierza, okazując pełną uległość rozumu i woli wobec Boga objawiającego i dobrowolnie uznając objawienie przez Niego dane” (KO 5) - w ten sposób charakteryzuje Sobór Watykański II odpowiedź wiary, jaką winien dawać Lud Boży na usłyszane słowo Boże.

Odpowiedzią na słowo Boże jest w liturgii „Wyznanie wiary” odmawiane wspólnie w postawie stojącej. Ale odpowiedzi wiary dokonuje się również, gdy lud odpowiada Bogu śpiewem i modlitwą (por. KL 33), gdy wykonuje psalm responsoryjny lub z uwagą go słucha, a także gdy odpowiada na wezwania w modlitwie powszechnej i w modlitwie eucharystycznej.

Modlitwa powszechna jest wyrazem niewystarczalności człowieka. Człowiek sam bez Boga nie jest w stanie dobrze, godnie i mądrze przeżyć życie. Modlitwa powszechna otwiera serca chrześcijan na potrzeby świata, Kościoła i wszystkich potrzebujących pomocy. Jest także uznaniem Wszechmocy Boga, dla którego „nie ma nic niemożliwego” (Łk 1,37).

  1. Zadania nauczyciela religii

Uwrażliwianie na potrzeby innych ludzi i całego świata. Ukazanie, że w modlitwie powszechnej modlimy się o rzeczy ważne.

  1. Metody i środki

Stosujemy metodę pracy z tekstem, pogadanki i opowiadania.

Pomoce:

  1. Propozycja katechezy

    1. Wprowadzenie do katechezy

Na początku katechezy rozmawiamy z dziećmi o potrzebie pomocy i prośby o pomoc. Umieszczamy np. na tablicy zdjęcie małego dziecka, którym opiekuje się mama; dziecka większego, które ktoś prowadzi do kościoła czy do szkoły; człowieka starszego, którego przeprowadza ktoś przez ulicę czy też chorego w łóżku, którym opiekuje się lekarz, pielęgniarka, najbliżsi z rodziny. Rozmawiamy z uczniami na ten temat, prosząc by opowiedzieli o osobach najbliższych, które potrzebują najbardziej pomocy innych. Zwracamy też uwagę, że każdy uczeń również potrzebuje pomocy mamy, taty, rodzeństwa, nauczyciela, lekarza, koleżanki, kolegi.

Teraz mogą uczniowie wykonać ćwiczenie 1. na stronie 12. „Zeszytu ucznia” także ćwiczenie 2. na stronie 13.

    1. Odkrywamy wezwanie Boże

Wszyscy potrzebujemy przede wszystkim pomocy Pana Boga. Do prośby o pomoc Pana Boga zachęca nas sam Pan Jezus. Zachętę tę napisał ewangelista święty Łukasz. Przeczytamy ją teraz uroczyście.

Zapalamy świecę, dzieci wstają ze swoich miejsc.

„A Ja wam powiadam: Proście, a będzie wam dane; kołaczcie a otworzą wam. Każdy bowiem kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą. Jeżeli któregoś z was, ojców, syn poprosi o chleb, czy poda mu kamień? Albo o rybę, czy zamiast ryby poda mu węża? Lub też gdy prosi o jajko, czy poda mu skorpiona? Jeśli więc wy, choć źli jesteście, umiecie dawać dobre dary swoim dzieciom, o ileż bardziej Ojciec z nieba da Ducha Świętego tym, którzy Go proszą” (Łk 11,9-13).

Następuje chwila ciszy, a następnie wyjaśniamy, że wąż i skorpion oznaczają podstęp sprowadzający śmierć. Uczniowie zapewne słyszeli też o takim powiedzeniu: „ma węża w kieszeni”, to znaczy jest skąpy, nieżyczliwy

Potem zwracamy uwagę, że Pan Bóg, najlepszy Ojciec, kocha nas i wie, co dla nas jest najlepsze, dlatego daje swoim dzieciom najlepsze dary. Właśnie świadomi potrzeby pomocy Boga, podczas każdej Mszy świętej po wysłuchaniu słowa Bożego, w modlitwie powszechnej prosimy Boga o dary nie tylko dla siebie. Myślimy o wielu ludziach na całym świecie, którzy potrzebują pomocy. Modlimy się za cały Kościół, za papieża, biskupów, kapłanów, za chorych, cierpiących, samotnych, głodujących, bezdomnych, za rodziców, wychowawców, za krewnych, koleżanki, kolegów, zmarłych znanych i nieznanych...

    1. Odpowiadamy na wezwanie Boże

Prosimy uczniów, by teraz wykonali ćwiczenie 3. na stronie 11 w „Zeszycie ucznia”. Po wykonaniu zadania można pomodlić się modlitwą uczniów. Po każdym wezwaniu wypowiadamy: „Ciebie prosimy, wysłuchaj nas, Panie”.

    1. Utrwalenie - praca ucznia

W ostatniej części katechezy podejmujemy problem modlitwy „niewysłuchanej”. Możemy wykorzystać opowiadanie.

Andrzej miał tylko jedno pragnienie: rower. Żółty rower, z pełnym wyposażeniem, taki jaki widział w jednym z okien wystawowych. Nie mógł o nim zapomnieć. Żółty rower powracał w snach, zjawiał się w kawie z mlekiem, a nawet w postaci Karola Wielkiego, która widniała na okładce książki do historii. Ale mamusia Andrzeja miała do zapłacenia wiele rachunków a wydatki wzrastały z dnia na dzień. Z pewnością nie mogła kupić tak drogiego roweru, o jakim marzył Andrzej. Andrzej znał trudności mamusi i dlatego postanowił poprosić o rower bezpośrednio Pana Boga. Przed Bożym Narodzeniem, codziennie wieczorem Andrzej dołączał do swych modlitw jedno zdanie: „Pamiętaj, Boże, bym dostał na gwiazdkę żółty rower. Amen”. Mamusia słysząc jak Andrzej modlił się o żółty rower, smutnie kiwała głową. Wiedziała, że Wigilia będzie smutnym dniem dla Andrzeja. Nie otrzyma wymarzonego roweru i strasznie się rozczaruje. Nadeszło Boże Narodzenie. Naturalnie Andrzej nie dostał roweru. Wieczorem, jak zwykle, ukląkł przy łóżeczku, by odmówić modlitwę. Andrzejku - powiedziała wtedy łagodnie mamusia - wiem, że jest ci smutno, bo nie otrzymałeś roweru na Gwiazdkę. Ale mam nadzieję, że nie gniewasz się na Boga za to, że nie wysłuchał twej modlitwy. Andrzej spojrzał na mamusię. „O nie, mamusiu” - odpowiedział - „Nie jestem zagniewany. Pan Bóg odpowiedział na moje modlitwy. Powiedział: „Nie”. (B. Ferrero, Historie, Katecheza w opowiadaniach, Warszawa 1991, s. 86-87.

Zatrzymujemy się na treści opowiadania. Zwracamy uwagę jak poprawnie zrozumiał Andrzej odpowiedź Boga, choć na pewno nie było to łatwe.

Przewidywane osiągnięcia ucznia

Wiedza - co uczeń wie?

Uczeń wie, że człowiek potrzebuje innych ludzi i Boga i dlatego zwraca się do nich z prośbą.

Umiejętności - co uczeń potrafi?

Uczeń potrafi modlić się podczas modlitwy powszechnej.

Interioryzacja wartości - co uczeń ceni?

Uczeń pragnie z wiarą przedstawiać Bogu potrzeby innych ludzi i całego świata.

  1. Współpraca z rodziną i parafią

Prosimy o podjęcie w rodzinie rozmowy na temat potrzeb osób z najbliższego otoczenia dziecka oraz o udzielenie pomocy lub przynajmniej wspólną modlitwę w ich intencjach.

Zachęcamy do wspólnej lektury tekstu „Przeczytajmy razem”.

Kl. IV Kraków

  1. TRWANIE W PRZYJAŹNI Z BOGIEM

    1. ZAŁOŻENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Ukazanie prawdy o tajemnicy Boga - obecnego w życiu człowieka, najlepszego przyjaciela dochowującego wierności. Uświadomienie konieczności odpowiedzi na tę wierność oraz rozbudzanie postawy wierności Bogu.

Treść orędzia zbawczego

Bóg jest nieustannie obecny w życiu człowieka. Jest Bogiem wiernym, Bogiem Jedynym. On troszczy się o człowieka, którego miłuje. Wyrazem tej troski są przykazania, które wskazuje człowiekowi, jak dobrze żyć, jak żyć, aby osiągnąć szczęście. Posłuszeństwo tym przykazaniom jest wyrazem wierności Bogu - przymierzu, które zawarł z ludem. Postacie biblijne ukazane w poprzednich katechezach, są przykładem tej wierności, uczą, jak być wiernym. Pokazują jednocześnie Boga działającego na rzecz człowieka, Boga wiernego człowiekowi, ale też Boga oczekującego od ludzi wierności.

Metody i środki dydaktyczne

opowiadanie;

rozmowa i pogadanka;

puzzle logiczne;

praca z tekstem;

autorefleksja;

karty do ułożenia puzzli logicznych.

Literatura pomocnicza

B. Ferrero, Przypowieści i opowiadania dla szkoły i katechezy, Wydawnictwo Salezjańskie, Warszawa 2001, s. 52.

Metody aktywizujące w katechezie, Część II, Klanza, Lublin 1999, s. 53.

    1. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

  1. Plan katechezy

    1. Wstęp

Katechezę rozpoczynamy opowiadaniem pt. „Książę i sokół”. Omawiając z uczniami treść opowiadania, zwracamy uwagę na wierność jako zasadniczy element przyjaźni, nawet za cenę poświęceń.

    1. Rozwinięcie

Zwracamy uwagę na możliwość przyjaźni z Bogiem - najważniejszym przyjacielem. Podkreślamy, że wierność to konieczny warunek prawdziwej przyjaźni.

    1. Zakończenie

Zastanawiamy się, jaka jest nasza przyjaźń z Bogiem.

  1. Katecheza

    1. Wstęp

Katechezę rozpoczynamy opowiadaniem „Książę i sokół”:

Pewien książę, będąc na polowaniu, przybył spragniony do podnóża skały, z której spływała kroplami woda. Zsiadł z konia i odczepił od siodła złoty, wysadzany drogimi kamieniami puchar. Chciał się napić. Na ręce, którą trzymał puchar, siedział skulony sokół, ulubieniec księcia. Powoli, powoli puchar napełnił się, ale gdy książę zbliżył go do ust, sokół poderwał się, jakby chciał ulecieć w górę, i poruszył tak mocno ręką, na której siedział, że woda wylała się z pucharu... Książę pogłaskał ukochanego sokoła i znów zaczął zbierać wodę kropla po kropli, ale gdy znowu zbliżył puchar do ust, sokół wydał przenikliwy krzyk, poruszył skrzydłami i książę znów wylał wodę zbieraną cierpliwie. Rozgniewał się, ale opanował i rozpoczął po raz trzeci napełnianie pucharu. Gdy po raz trzeci zbliżył puchar do ust, sokół znów poruszył się niespokojnie. Woda rozlała się. Wówczas książę wybuchnął wielkim gniewem. Złapał sokoła i rzucił go o skałę. Ptak upadł martwy z rozpostartymi skrzydłami, jakby jeszcze fruwał. Tymczasem krople wody, które wypływały ze skały przestały płynąć. Ciągle bardzo zagniewany, ale i smutny książę odczuwał wielkie pragnienie. Posłał służących, aby zobaczyli, czy na szczycie skały jest źródło, z którego sączyła się woda. Znaleźli je, ale stanęli przerażeni. Była to kałuża, w której pływały zdechłe, rozkładające się zwierzęta. Z pewnością wypijając wodę, książę otrułby się. Po powrocie jeden ze służących powiedział: „Panie, gdybyś wypił tę wodę, musiałbyś umrzeć”. Książę spojrzał na sokoła leżącego u jego stóp i pochylił głowę. Przeprosił z pokorą sokoła, wiernego przyjaciela, który poświęcił się dla niego. Książę żałował poniewczasie swego wybuchu złości (B. Ferrero, dz. cyt., s. 52).

Prowadzimy pogadankę, w wyniku której odkrywamy, czym jest przyjaźń i jakie stawia wymagania. Na przykładzie sokoła widzimy bezgraniczną wierność przyjacielowi, nawet za cenę własnego życia. Ona ratuje przyjaciela przed śmiercią. Ta śmierć nie była konieczna, jednak uparte serce księcia i trwanie w pragnieniu napicia się wody, mimo wielokrotnych znaków sokoła, doprowadziło do niej, co jednocześnie ochroniło księcia przed zatrutą wodą. Zwracamy uwagę, że czasem potrzebne są wyrzeczenia drobnych rzeczy - wody w opowiadania, aby przeżyć. Kończymy pytaniem: Dzięki czemu możemy trwać w przyjaźni z Bogiem?

    1. Rozwinięcie

Dzielimy klasę na małe grupy. Każda otrzymuje kartki z rozpisanym na nich tekstem biblijnym.

Proponujemy, by były to następujące teksty:

SŁUCHAJ, IZRAELU, PAN JEST NASZYM BOGIEM - PANEM JEDYNYM (Pwt 6,4).

BĘDZIESZ MIŁOWAŁ PANA, BOGA TWOJEGO, Z CALEGO SWEGO SERCA, Z CAŁEJ DUSZY SWOJEJ, ZE WSZYSTKICH SWYCH SIŁ (Pwt 6,5).

NIECH POZOSTANĄ W TWYM SERCU TE SŁOWA, KTÓRE JA CI DZIŚ NAKAZUJĘ (Pwt 6,6).

WPOISZ JE TWOIM SYNOM, BĘDZIESZ O NICH MÓWIŁ PRZEBYWAJĄC W DOMU, W CZASIE PODRÓŻY, KŁADĄC SIĘ SPAĆ I WSTAJĄC ZE SNU (Pwt 6,7).

TO JEST MOJE PRZYKAZANIE, ABYŚCIE SIĘ WZAJEMNIE MIŁOWALI, TAK JAK JA WAS UMIŁOWAŁEM (J 15,12).

WY JESTEŚCIE PRZYJACIÓŁMI MOIMI, JEŻELI CZYNICIE TO, CO WAM PRZYKAZUJĘ (J 15,14).

Ćwiczenie można wykonać na dwa sposoby, w zależności od klasy i czasu, którym dysponujemy - albo wszystkim grupom dajemy cały fragment i nagradzamy grupę, która cały tekst złoży najszybciej, albo każdej grupie dajemy jeden werset całego tekstu. Po ułożeniu grupy sprawdzają poprawność wykonanego zadania, porównując ułożony tekst z tekstem biblijnym zapisanym w podręczniku. Ułożone teksty przyklejamy na tablicy. Odczytujemy całość, analizując poszczególne zdania i odnajdując ukazaną przez autora natchnionego wskazówkę. Wnioski warto zapisać na szarym papierze umieszczonym w centrum klasy.

    1. Zakończenie

W dalszej części katechezy prowadzimy pogadankę na temat przyjaźni. Wskazujemy na takie cechy, jak wierność, wzajemna życzliwość, oddanie, trwałość, zaufanie, dobrowolność, pewien rodzaj miłości. Następnie pytamy, kto może być dla człowieka najlepszym i najwierniejszym przyjacielem, prosimy o podanie biblijnych przykładów przyjaźni. Staramy się nawiązać do sytuacji Abrahama oczekującego potomka, a później gotowego poświęcić go Bogu, Noego, Mojżesza - wiernych przyjaciół Boga. Jednocześnie uświadamiamy, że każdy jest zaproszony do przyjaźni z Bogiem i może stać się Jego przyjacielem. Jak tę przyjaźń realizować, jakie wymagania daje Bóg tym, którzy chcą być Jego przyjaciółmi - odkryliśmy z Pisma Świętego. Zastanówmy się, jak wygląda nasza przyjaźń z Bogiem. Prosimy, by uczniowie w ciszy przeczytali z podręcznika ucznia (akapit: „Czy potrafisz coś powiedzieć... człowiekowi na chrzcie”) i sobie na nie odpowiedzieli.

  1. Zeszyt ucznia

Temat: TRWANIE W PRZYJAŹNI Z BOGIEM.

Wpisujemy jeden z tekstów biblijnych układanych przez uczniów w trakcie katechezy.

  1. Praca domowa

Napisz, kiedy można mówić o przyjaźni człowieka z Bogiem.

Klasa IV KRAKÓW

39. NOE - CZŁOWIEK SPRAWIEDLIWY

  1. ZAŁOŻENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Pokazanie, że w biblijnym opisie o potopie Bóg mówi o swojej trosce względem człowieka. Wyjaśnienie, że nie ma dla człowieka ratunku poza Bogiem. Zachęcanie do okazywania zaufania Bogu na wzór Noego.

Treść orędzia zbawczego

Katecheza pokazuje postać biblijną Noego, człowieka wiernego Bogu, sprawiedliwego w swych poczynaniach, nieugiętego w wierze, który przez swą miłość do Boga zostaje uratowany z zagłady świata wodami potopu.

Noe, jedyny sprawiedliwy, jest świadkiem Pana w świecie zepsutym przez grzech i zło, nie daje się zwieść mentalności ówczesnych ludzi. Jego trwanie przy Bogu jest zadziwiające i może być wspaniałym wzorem opierania się złu również dla dzisiejszego człowieka. Poza Bogiem, poza Jego przykazaniami nie ma życia, bo On dotrzymuje swych obietnic i jest niezawodnym ratunkiem dla człowieka w najtrudniejszych sytuacjach życiowych. Jest Bogiem wiernym, pragnącym szczęścia człowieka, wciąż ponawiającym swe przymierze mimo niewierności ludzi. Nie jest Mu obojętne, jaką drogę ludzie wybiorą i gdzie pójdą. Bóg wskazuje przez Noego, swego świadka, drogę prawdziwego szczęścia i zwycięstwa nad grzechem i złem. Świat nie może istnieć poza Bogiem - to jest sens niszczących wód potopu.

Metody i środki dydaktyczne

pogadanka;

czytanie tekstu biblijnego;

test na dobieranie;

medytacja;

wypisane na kartkach papieru określenia postaci Noego;

kartki do napisania imion dzieci;

nagranie muzyki refleksyjnej.

  1. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

    1. Plan katechezy

      1. Wstęp

Prowadzimy pogadankę na temat postaci, którymi dzieci są zafascynowane.

      1. Rozwinięcie

Charakteryzujemy postać Noego i szukamy, co Bóg mówi o sobie w opowiadaniu o potopie.

      1. Zakończenie

Stwarzamy okoliczność do zastanowienia się nad wiernością wobec Boga.

    1. Katecheza

      1. Wstęp

Rozpoczynamy pogadanka na temat postaci, które fascynują uczniów. Prosimy, by uczniowie wymienili swoich ulubionych bohaterów, sportowców, piosenkarzy i uzasadnili, dlaczego te osoby budzą ich zainteresowanie. Kończymy pytaniem, czy są takie postaci, które mają swój szczególny udział w historii zbawienia i które również nam mają coś do powiedzenia.

      1. Rozwinięcie

Odczytujemy tekst biblijny o potopie.

Dzielimy klasę na grupy. Każda otrzymuje kartki z następującymi określeniami: „budowniczy arki”, „człowiek sprawiedliwy”, „grzesznik”, „symbol nawrócenia i zaufania Bogu”, .”żołnierz”, „wybrany przez Boga”, „prorok”, „uczony”, „potępiony”, „obraz nowego człowieka”, „wierzący Bogu”, „posłuszny Bogu”. Można też przygotować inne określenia. Uczniowie wybierają te sformułowania, które określają postać Noego. Następnie poszczególne grupy zamieszczają na planszy te określenia, które zostały wybrane.

Bóg, wybierając Noego i zlecając mu zadania, chce nam powiedzieć prawdę o sobie samym. Co Bóg mówi o sobie przez wydarzenie, w którym uczestniczy Noe? Odczytujemy po kolei określenia dotyczące Noego i szukamy, co na ich podstawie możemy powiedzieć o Bogu. Np. określenie „budowniczy arki” mówi nam: „Bóg postanowił pomóc ludziom i zawrócić ich z drogi grzechu”. Przy analizie poszczególnych określeń powinny się pojawić następujące stwierdzenia o Bogu: nawoływał do poprawy i napominał, Bóg jest sprawiedliwy i miłosierny, dlatego daje człowiekowi okazję do nawrócenia, Bóg smuci się z powodu grzeszności człowieka, Bóg zawsze pragnie dobra człowieka, jego ocalenia, dlatego wybrał Noego, Bóg pragnie też ocalić wszelkie stworzenie.

      1. Zakończenie

W końcowej części katechezy proponujemy uczniom ponownie powrót do planszy, którą uzupełniali na początku lekcji. Proponujemy ponowne zweryfikowanie umieszczonych na planszy określeń odnoszących się do Noego, tak by pozostały ostatecznie tylko te, które mówią o wierze i religijnym zaangażowaniu Noego. Teraz każdy z uczniów otrzymuje małą karteczkę, na której wypisuje swoje imię. W tym czasie zdejmujemy z planszy kartkę z imieniem Noego. Każde z dzieci przypina w środkowej części planszy kartkę ze swoim imieniem. Następnie prowadzimy krótką refleksję modlitewną. Tę część można zrealizować z cichym podkładem refleksyjnej muzyki. Istotą tej refleksji jest zastanowienie każdego z katechizowanych nad tym, czy określenia odnoszące się do Noego, mogą być również użyte wobec każdego z nas.

  1. Czy moje imię pasuje do tych określeń, które odnosiły się do imienia Noego?

  2. Co mogę zrobić, aby tak jak Noe zaufać Bogu?

  3. Jakie postanowienie mogę podjąć już dzisiaj?

    1. Zeszyt ucznia

Temat: NOE - CZŁOWIEK SPRAWIEDLIWY

Uczniowie wpisują zdania mówiące o Bogu, które zostały sformułowane w trakcie analizy tekstu biblijnego: Bóg postanowił pomóc ludziom i zawrócić ich z drogi grzechu, nawoływał do poprawy i napominał, Bóg jest sprawiedliwy i miłosierny, dlatego daje człowiekowi okazję do nawrócenia. Bóg smuci się z powodu grzeszności człowieka, Bóg zawsze pragnie dobra człowieka, jego ocalenia, dlatego wybrał Noego, Bóg pragnie tez ocalić wszelkie stworzenie.

    1. Praca domowa

Napisz i wklej zdjęcia (jeśli masz) o tych, którzy dzisiaj ostrzegają ludzi przed zgubnym działaniem zła i grzechu w świecie.

Kl. V Kraków

  1. W SZKOLE JEZUSA CHRYSTUSA

    1. ZAŁOŻENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Zapoznanie z warunkami bycia uczniem Jezusa. Pobudzanie do utrwalania prawdziwej więzi z Jezusem.

Treść orędzia zbawczego

Zacheusz tak bardzo chciał spotkać Jezusa, że dla tego celu był gotów uczynić wszystko. Gdy jego trud został dostrzeżony przez Jezusa, Zacheusz nie zadowolił się samym pobytem Mistrza w swoim domu. Zdawał sobie sprawę ze swego niewłaściwego postępowania i postanowił je całkowicie zmienić. Zdecydował się nawet hojnie naprawić krzywdy wyrządzone bliźnim. Dzięki propozycji, jaką Zacheusz otrzymał od Jezusa i jej przyjęciu oraz zmianie stylu życia, zbawienie stało się udziałem jego domu. Na podstawie tego opowiadania można powiedzieć, że o trwaniu w prawdziwej więzi z Jezusem rozstrzyga sam człowiek. Rozstrzygającym jest przede wszystkim jego wysiłek, pozwalający czynić to, czego uczy Jezus. A uczy On życia zgodnego z własnym sumieniem, pokazuje potrzebę czynienia na różne sposoby dobra, obdarowywania innych.

Metody i środki dydaktyczne

pogadanka;

praca z tekstem biblijnym;

refleksja.

    1. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

  1. Plan katechezy

    1. Wstęp

Szukamy cech dobrej szkoły.

    1. Rozwinięcie

Odkrywamy naszą obecność w szkole Jezusa.

    1. Zakończenie

Zachęcamy do podjęcia wysiłku stawania się prawdziwym uczniem Jezusa.

  1. Katecheza

    1. Wstęp

Rozpoczynamy rozmową na temat wyboru nowej szkoły. Zwracamy uwagę uczniów, że być może rodzice już dzisiaj zastanawiają się, do jakiego gimnazjum ich skierować. Jakie kryteria biorą pod uwagę? W podsumowaniu stwierdzamy, że istotny jest poziom danej szkoły, uczący tam nauczyciele, możliwości rozwijania zainteresowań. W czasie tych rozmów rodzice wspominają swoich nauczycieli i wychowawców. O nas wszystkich możemy powiedzieć, że jesteśmy uczniami jednego nauczyciela. Wszyscy chrześcijanie uważają się bowiem za uczniów Jezusa. Na chrzcie św. zostaliśmy zapisani do szkoły Jezusa. Co to znaczy być Jego uczniem?

    1. Rozwinięcie

Odpowiedź na to pytanie daje nam sam Jezus, który spotyka się z Zacheuszem. Dzielimy klasę na grupy. Każda pracuje nad tym samym tekstem, ale wykonuje inne zadanie. Tekst Łk 19,1-10 znajduje się w podręczniku ucznia.

Zadania dla poszczególnych grup:

Odczytujemy prace poszczególnych grup zauważając, ze Zacheusz bardzo chciał się stać uczniem Jezusa, pokonał wiele trudności, przyjął naukę Jezusa, podjął wysiłek życia zgodnego z Bożymi przykazaniami. Przekonał się o potrzebie czynienia dobra, obdarowywania ludzi miłością. Prosimy, by na podstawie omówionego wydarzenia uczniowie ułożyli rodzaj regulaminu szkoły Jezusa. Mogą w nim się znaleźć następujące zasady:

  1. Wszyscy mogą należeć do szkoły Jezusa.

  2. Człowiek sam podejmuje decyzję, czy chce być w szkole Jezusa.

  3. Każdy podejmuje osobisty wysiłek, by trwać w łączności z Jezusem - Nauczycielem.

  4. W szkole Jezusa kierujemy się przykazaniem miłości.

  5. Staramy się coraz lepiej poznawać naukę Jezusa i wprowadzać ją w życie.

    1. Zakończenie

Przypominamy, że wypełnianie regulaminu szkoły Jezusa wcale nie jest łatwe, dlatego sam Jezus przychodzi nam z pomocą: w czasie katechezy możemy poznawać naukę naszego Nauczyciela, zwracać się do Niego w modlitwie, a w sakramentach jednoczyć się z Nim. Zastanówmy się, jakie powinniśmy podjąć wysiłki, by stać się wzorowym uczniem w szkole Jezusa. Prowadzimy refleksję, która pomoże uczniom podjąć osobisty trud stawania się coraz lepszym uczniem Jezusa. Pomocą mogą być pytania:

  1. Zeszyt ucznia

Temat: W SZKOLE JEZUSA CHRYSTUSA

Uczniowie wpisują ułożony w trakcie katechezy regulamin.

  1. Praca domowa

Zaprojektuj „herb” szkoły Jezusa.

Kl. V Kraków

  1. NAUKA WYBIERANIA - SUMIENIE

    1. ZAŁOŻENIA KATECHEZY

Cel katechezy

Wyjaśnienie zasad nabywania umiejętności odróżniania dobra od zła. Zachęcanie do kształtowania prawego sumienia.

Treść orędzia zbawczego

Sumienie moralne obecne we wnętrzu osoby nakazuje jej w odpowiedniej chwili pełnić dobro a unikać zła. Osądza ono również konkretne wybory, aprobując te, które są dobre i potępiając te, które są złe. Świadczy ono o autorytecie prawdy odnoszącej się do najwyższego Dobra, do którego osoba ludzka czuje się przyciągana i którego nakazy przyjmuje. Człowiek roztropny, słuchając sumienia moralnego, może usłyszeć Boga, który mówi.

Sumienie pozwala wziąć odpowiedzialność za dokonane czyny. Jeżeli człowiek popełnia zło, słuszny sąd sumienia może być w nim świadkiem uniwersalnej prawdy o dobru, a zarazem o złu jego pojedynczego wyboru.

Sumienie powinno być uformowane, a sąd moralny oświecony. Sumienie dobrze uformowane jest prawe i prawdziwe. Formułuje ono swoje sądy, kierując się rozumem, zgodnie z prawdziwym dobrem chcianym przez mądrość Stwórcy. Wychowanie sumienia jest nieodzowne w życiu każdego człowieka, który jest poddawany negatywnym wpływom, a przez grzech - kuszony do wybrania raczej własnego zdania i odrzucenia nauczania pewnego.

Wychowanie sumienia jest zadaniem całego życia. Od najmłodszych lat wprowadza ono dziecko w poznawanie i praktykowanie prawa wewnętrznego, rozpoznawanego przez sumienie. Roztropne wychowanie kształtuje cnoty; chroni lub uwalnia od strachu, egoizmu i pychy, fałszywego poczucia winy i dążeń do upodobania w sobie, które rodzi się z ludzkich słabości i błędów. Wychowanie sumienia zapewnia wolność i prowadzi do pokoju serca.

W formowaniu sumienia słowo Boże jest światłem na naszej drodze; powinniśmy przyjmować je przez wiarę i modlitwę oraz stosować w praktyce. Powinniśmy także badać nasze sumienie, wpatrując się w krzyż Jezusa. Jesteśmy wspierani darami Ducha Świętego, wspomagani świadectwem lub radami innych ludzi i prowadzeni pewnym nauczaniem Kościoła (por. KKK 1777, 1781, 1781-1785).

Metody i środki dydaktyczne

pogadanka;

kolaż;

materiały potrzebne do wykonania kolażu.

    1. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

  1. Plan katechezy

    1. Wstęp

Ukazujemy potrzebę zdobywania wiedzy i umiejętności w różnych dziedzinach.

    1. Rozwinięcie

Przedstawiamy zależność: czysty - nieczysty.

    1. Zakończenie

Ukazujemy różne sposoby kształtowania sumienia.

  1. Katecheza

    1. Wstęp

Wypisujemy na tablicy przedmioty, które uczniowie mają w piątej klasie. Prosimy, by uczniowie wybrali te, które lubią najbardziej i te, które sprawiają im najwięcej kłopotów oraz uzasadnili swoją wypowiedź. Podsumowujemy przypominając, że na poprzednich katechezach mówiliśmy, że jesteśmy uczniami w szkole Jezusa. Czego uczymy się w tej szkole?

    1. Rozwinięcie

Opisując jedną z istotnych umiejętności, która powinien posiąść uczeń, Pan Jezus posłużył się znanymi Żydom dwoma przeciwstawnymi sobie pojęciami: czysty - nieczysty. Według przekonań żydowskich kontakt z Bogiem, oddawanie Mu należnej czci możliwe było przy zachowaniu „czystości”. W tym celu wprowadzono wiele przepisów, które określały, kiedy człowiek był „czysty” - mógł oddawać cześć Bogu. Jak tę zależność wyjaśnia Pan Jezus? Odczytujemy w sposób uroczysty (Mt 15,11. 15-20), a następnie dzielimy klasę na grupy, które mają przygotować kolaż wyjaśniający zależność czysty - nieczysty. Po wykonaniu zadania każda grupa zawiesza swoją pracę na ścianie, a pozostałe grupy odgadują jej tematykę. W podsumowaniu stwierdzamy, że każdy człowiek posiada wrodzoną zdolność odróżniania dobra od zła. Ta wrażliwość jest darem Boga, który nas kocha i pragnie, byśmy nie krzywdzili samych siebie, ani też innych niewłaściwym czy wręcz złym postępowaniem. Zdolność tę nazywamy sumieniem. Każdy. Kto kocha Pana Jezusa i stara się być Jego uczniem powinien stale wsłuchiwać się w głos swojego sumienia, dzięki któremu może odkryć i uświadomić sobie obiektywne prawdy moralne. Znamy już odpowiedź na nasze pytanie. Kształtowanie sumienia jest ważnym zadaniem dla uczniów Jezusa. Jak możemy kształtować sumienie, by odróżniać dobro od zła zgodnie z Ewangelią?

    1. Zakończenie

Wracamy do wypisanych na tablicy przedmiotów szkolnych. Wskazujemy, że w planie klasy V znajduje się również religia. Wyjaśniamy, że to, co dzieje się na katechezie, jest jednym ze sposobów kształtowania sumienia. Prosimy, by uczniowie wyjaśnili, w jaki sposób na katechezie kształtujemy sumienie? Pomagamy uczniom dostrzec, że słuchając słowa Bożego, wyjaśniając je, odnosząc je do naszego życia i odpowiadając na nie, uczymy się wybierać dobro. Podkreślamy, że bez Bożej pomocy nie jesteśmy w stanie oprzeć naszego życia na przykazaniu miłości Boga i bliźniego, Dlatego ważną rolę w kształtowaniu sumienia odgrywają sakramenty.

  1. Zeszyt ucznia

Temat: NAUKA WYBIERANIA - SUMIENIE

Zapis stanowi zdanie: Podstawową zasadą odróżniania dobra od zła jest przykazanie miłości: Będziesz miłował Pana, Boga swego, całym swoim sercem, całą swoją duszą, całą swoją mocą i całym swoim umysłem; a swego bliźniego jak siebie samego (Łk 10,27).

  1. Praca domowa

Napisz, jaki dla ciebie jest najlepszy sposób kształtowania sumienia?

Kl. VI Kraków

  1. ŹRÓDŁO OŻYWIAJĄCE KOŚCIÓŁ

    1. ZAŁOŻENIA KATECHEZY

  1. Cel katechezy

Ukazanie działania i obecności Ducha Świętego w Kościele.

  1. Treść orędzia zbawczego

Wyznając wiarę w Kościół, wskazujemy na rzeczywistość bosko-ludzką, w której działa Duch Święty. Szukając uzasadnienia tej wiary, wskazujemy na początek działalności Kościoła mający miejsce w dniu zesłania Ducha Świętego. Kościół - wspólnota ludzi wierzących w zmartwychwstałego Jezusa zostaje ukazana światu dzięki działania w niej Ducha Świętego. Towarzyszące temu znaki, odwaga apostołów oraz liczne nawrócenia stanowią owoc Jego działania w pierwotnym Kościele. Od tego dnia Kościół przy pomocy Ducha Świętego wyznaje wiarę i głosi Jezusa światu. Skuteczność głoszenia Ewangelii wymaga otwarcia się na Jego działanie i przyjęcia Jego darów. Na chrzcie świętym zostaliśmy włączeni w Tajemnicę Kościoła i uzdolnieni do głoszenia Ewangelii. Dzięki otrzymanemu Duchowi Świętemu możemy poznać Chrystusa i osiągnąć zbawienie za pośrednictwem Kościoła.

  1. Metody i środki dydaktyczne

zdania niedokończone;

„przekupki”;

kartki z rozpoczętym zdaniem.

    1. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

  1. Plan katechezy

    1. Wstęp

Wyznajemy wiarę w Boga, który zbawia nas za pośrednictwem Kościoła.

    1. Rozwinięcie

Odkrywamy, co znaczy, że Duch Święty jest twórcą Kościoła.

    1. Zakończenie

Wyrażamy przekonanie, że Kościół jest darem Ducha Świętego.

  1. Katecheza

    1. Wstęp

Katechezę rozpoczynamy od modlitwy „Wierzę w Boga...” Po zakończonej modlitwie zwracamy uczniom uwagę, że oprócz wyznania wiary w Trójjedynego Boga wyznajemy również wiarę w Kościół. Stawiamy problem katechezy: Dlaczego wierzymy w Kościół?

    1. Rozwinięcie

Dzielimy klasę na grupy i prosimy, by uczniowie korzystając z podręcznika dokończyli zdanie: DUCH ŚWIĘTY JEST ŹRÓDŁEM OŻYWIAJĄCYM KOŚCIÓŁ, TO ZNACZY...

Uczniowie powinni odkryć, że Duch Święty umacnia chrześcijan w wyznawaniu wiary i wyjaśnianiu światu boskiego pochodzenia Kościoła, że kieruje Kościołem, oczyszcza go i wspiera Bożą mocą, by był dla świata wiarygodny. Podsumowujemy prace uczniów wskazując, że dzięki udzielonemu na chrzcie świętym Duchowi Świętemu nie tylko poznajemy Jezusa Chrystusa, ale też otrzymujemy Jego zbawienie za pośrednictwem Kościoła.

    1. Zakończenie

Prosimy, by uczniowie przygotowali odpowiedź na pytanie z podręcznika: Co oznacza sformułowanie, iż wiara w Kościół jest darem Ducha Świętego? Przygotowane odpowiedzi uczniowie przedstawiają metodą „przekupki”. W tym celu prosimy, by wyobrazili sobie, że chodzą po targu. Powinni się witać ze spotkanymi, potakiwać, unikać siebie nawzajem lub poszukiwać. Po pewnym czasie każda osoba znajduje sobie partnera do rozmowy. Każda wypowiada swoją kwestię, z tym, że podczas gdy jedna osoba mówi, druga słucha - swe zainteresowanie może okazywać tylko za pomocą gestów i mimiki. Po kilku minutach uczniowie tworzą nowe pary. Można zaproponować kilka rund rozmów.

  1. Zeszyt ucznia

Temat: ŹRÓDŁO OŻYWIAJACE KOŚCIÓŁ.

Zapis stanowi zdanie uzupełnione przez uczniów podczas pracy w grupach.

  1. Praca domowa

Ułóż modlitwę, w której wyrazisz wdzięczność Duchowi Świętemu za Kościół.

Kl. VI Kraków

35. WSPÓLNOTA PARAFIALNA

    1. ZAŁOŻENIA KATECHEZY

  1. Cele katechezy

Ukazanie parafii jako środowiska życia wiarą. Promowanie osobistego zaangażowania w życie parafii.

  1. Treść orędzia zbawczego

Kościół pochodzący z miłości Ojca przedwiecznego, założony w czasie przez Chrystusa Odkupiciela, zjednoczony w Duchu Świętym (KDK 40) jest wspólnotą wiary, nadziei i miłości, społecznością i Mistycznym Ciałem Chrystusa, widzialnym zrzeszeniem i wspólnotą duchową (KK 8). Spodobało się bowiem Bogu uświęcać i zbawiać ludzi nie pojedynczo, z wykluczeniem wszelkiej wzajemnej więzi między nimi, lecz uczynić z nich lud (KK 9). Dlatego Bóg powołał zgromadzenie tych, co z wiarą spoglądają na Jezusa sprawcę zbawienia i źródło pokoju oraz jedności i ustanowił Kościołem, aby ten Kościół był dla wszystkich razem i dla każdego z osobna widzialnym sakramentem owej zbawczej jedności (KK 9). Wspólnota parafialna jest więc dla chrześcijanina tym Kościołem, który dał mu Chrystus jako widoczny znak i narzędzie zbawienia. Jest świadectwem trwania i rozradowania się miłością Chrystusa do Kościoła Oblubienicy, w której chrześcijanin urzeczywistnia siebie w dawaniu siebie.

  1. Metody i środki dydaktyczne

audycja,

wywiad,

pogadanka

nagranie opowiadania,

kserokopie ogłoszeń parafialnych i informacji o życiu parafii.

  1. Literatura pomocnicza

P. Neuner, Eklezjologia - nauka o Kościele, Kraków 1999.

H. U. Von Balthasar, Catholica. Wierzę w Kościół Powszechny, Poznań 1998.

    1. Blachnicki, Liturgia a wspólnota, Lublin 1996.

    2. W. Hoffsummer, 155 krótkich opowiadań, Kielce 2002, s. 126-127.

    1. PROPOZYCJA ORGANIZACJI KATECHEZY

  1. Plan katechezy

    1. Wstęp

Ukazujemy parafię jako wspólnotę osób.

    1. Rozwinięcie

Pogłębiamy rozumienie znaczenia parafii dla chrześcijanina, wskazując na konkretne zadania, wynikające z przynależności do wspólnoty parafialnej.

    1. Zakończenie

Ukazujemy sposoby włączania się w życie parafii.

  1. Katecheza

    1. Wstęp

Rozpoczynamy odtworzeniem nagrania opowiadania:

W jednym z wiejskich kościołów we Francji od ponad czterystu lat zrodził się zwyczaj przychodzenia na niedzielne nabożeństwo z lampką oliwną. Każdy parafianin otrzymuje taką lampkę, którą ma zachować aż do śmierci i ma przynosić w każdą niedzielę. Zapaloną lampkę ustawia się na szerokich oparciach ławki. Dzięki temu wnętrze świątyni zostaje rozświetlone jasnością płonących lampek. Każdy zdaje sobie sprawę, że kiedy zabraknie kogokolwiek z jego lampką, wtedy w kościele zrobi się trochę ciemniej. Kościół ten powszechnie nazwano „kościół płonących lamp”.

Zastanawiamy się, czego symbolem są dla mieszkańców tej parafii lampki oliwne, skoro przez tyle wieków pielęgnują oni tę tradycję. Stawiamy problem katechezy: Co to znaczy, że parafia jest wspólnotą.

    1. Rozwinięcie

Dzielimy klasę na grupy. Każda z nich otrzymuje kserokopie ogłoszeń duszpasterskich i informację dotyczącą porządku sprawowanych nabożeństw i sakramentów w parafii, na terenie której znajduje się szkoła. Prosimy, by uczniowie na podstawie otrzymanych materiałów przygotowali wywiad z księdzem proboszczem na temat życia i działalności parafii. Odczytujemy przygotowane wywiady. W podsumowaniu wyjaśniamy, że od chrztu świętego należymy do Kościoła, jesteśmy włączeni do wspólnoty parafialnej i stajemy się współodpowiedzialni za Kościół i parafię, do której należymy i która włączyła nas do Kościoła. Podstawową oznaką życia parafii jest gromadzenie się wiernych na niedzielnej Eucharystii. W ten sposób jednoczą się oni ze sobą i z Bogiem. Każdy z nas ma swoje miejsce we wspólnocie parafialnej i swoje zadanie do spełnienia. Pomoc stanowią różne grupy działające w parafii. Informujemy o ich istnieniu i o możliwościach włączenia się w ich działalność.

    1. Zakończenie

Prowadzimy pogadankę, w jaki sposób uczniowie mogą czuć się odpowiedzialni za wspólnotę parafialną. Zachęcamy do aktywnego uczestnictwa w niedzielnej Eucharystii i w działających na terenie parafii grupach.

  1. Zeszyt ucznia

Temat: WSPÓLNOTA PARAFIALNA.

Zapis stanowi zdanie, które uczniowie kończą korzystając z podręcznika:

„Życie religijne uczniów Jezusa związane jest z parafią, to znaczy...”

  1. Zadanie domowe

Wyobraź sobie, że bierzesz udział w zagranicznej wymianie uczniów, którą twoja szkoła organizuje w jednym z partnerskich miast. Twoi zagraniczni koledzy chcieliby dowiedzieć się czegoś o twojej parafii. Zapisz w zeszycie, jakiej odpowiedzi udzieliłbyś na pytania:


Wyszukiwarka