Makroekonomia www.pure6.neostrada.pl
Wykład 1 (16) 2004-02-16 *rewritten by Krzyszy*
W gospodarce mamy do czynienia z dwoma efektami, które działają jednocześnie:
efekt substytucyjny,
efekt dochodowy.
EFEKT SUBSTYTUCYJNY
W momencie, gdy rośnie realna stawka płac, wtedy wzrasta również koszt czasu wolnego (stawka płac jest kosztem czasu wolnego). Biorąc pod uwagę nową stawkę płac, analizujemy różne koszyki dóbr konsumpcyjnych, a także czasu wolnego. Przy niezmienionych cenach dóbr konsumpcyjnych, tanieją one względem czasu wolnego. Dobra względnie tańsze będą nabywane w większych ilościach, a względnie droższe w mniejszych. Po podniesieniu stawki płac, pracownicy chcą mniej korzystać z czasu wolnego, a więcej pracować następuje zjawisko zastępowania czasu wolnego przez dobra konsumpcyjne. A żeby je nabywać w większych ilościach trzeba więcej zarabiać, czyli więcej pracować.
EFEKT DOCHODOWY
Przy wzroście realnej stawki płac, prowadzącej do wzrostu dochodu, zwiększa się popyt na dobra konsumpcyjne normalne, a spada na dobra konsumpcyjne niższego rzędu. Natomiast czas wolny jest zaliczany do dóbr konsumpcyjnych normalnych.
Tak więc mamy dwa przeciwdziałające efekty. Który przeważy...
- przy wysokich stawkach płac przeważa efekt dochodowy
- przy niskich - efekt substytucyjny
- przy średnich - raczej nie ma zmian w podaży pracy;
... taka będzie wypadkowa wyboru pracownika.
Przedmiotem zainteresowań makroekonomii jest średnia stawka płac w całej gospodarce. Czyli w Polsce wzrost realnej stawki wpłynie na zwiększenie podaży pracy (ze względu na niskie stawki płac).
Krzywa podaży pracy będzie linią wznoszącą się.
[Opis do wykresu 1.]
W - płace nominalne
W/P - płace realne (czyli płace nominalne w stosunku do poziomu cen)
1
[Opis do wykresu 2.]
SN - podaż pracy
[Opis do wykresu 3.]
DN - krzywa popytu na pracę
AJ (Job acceptance) - osoby akceptujące daną stawkę płacy
LF (Labour force) - zasoby siły roboczej; łączne zasoby pracy
E - punkt równowagi popytu na pracę z podażą pracy
Optymalne zatrudnienie w przedsiębiorstwie jest wtedy, gdy produkt krańcowy pracy (PKP) zrówna się z krańcowym kosztem pracy (KKP).
Różnica pomiędzy PKP a KKP przy zatrudnieniu niższym od optymalnego, to dla przedsiębiorstwa korzyść netto z zatrudnienia dodatkowego pracownika.
Praca jest krańcowym kosztem, kiedy zwiększając zatrudnienie nie musimy zwiększać płac (czyli w konkurencji doskonałej).
Zakładamy giętkość cen i płac (odchodzimy od założeń krótkookresowych i przychodzimy do długiego okresu).
2
[Opis do wykresu 4.]
Produkcja (Y) jest funkcją kapitału (K), pracy (N) i technologii (A).
Jeżeli mamy w krótkim okresie stałe ceny i rezerwy mocy produkcyjnych, to o wielkości produkcji decyduje popyt na wytwarzane dobra.
Jeżeli popyt spada (wzrasta) to spada (wzrasta) także produkcja. Jeżeli znamy rozmiary popytu to jesteśmy w stanie przewidzieć rozmiary produkcji.
Wzrost stawki płacy poprzez obniżenie popytu działa na zwiększenie podaży pracy (ef. dochodowy).
Kiedy zatrudnienie jest w równowadze to mamy optymalne wykorzystanie czynników wytwórczych.
Jeżeli ceny mogą się dostosować do tego optymalnego poziomu, to mamy do czynienia z produkcją potencjalną.
[Opis do wykresu 5.]
AS - długookresowa krzywa podaży dóbr i usług dąży do utrzymania produkcji na stałym poziomie dlatego jest pionowa.
Przy giętkości płac i cen, ceny są na poziomie P0.
Jeżeli ceny przy płacach W0 będą na poziomie P0 to płaca realna wzrośnie. Pojawi się bezrobocie i będziemy mieć płacę realną (W1/P1) na wcześniejszym poziomie (W0 /P0).
Przy każdej cenie płaca dostosuje się do poziomu równowagi i zawsze będziemy mieć poziom produkcji potencjalnej (dlatego AS jest pionowa).
W długim okresie nie jest możliwa nierównowaga!
XXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXXX
Przy wzroście zasobów kapitałowych rośnie produkt całkowity i zatrudnienie, a także produkcyjność krańcowa.
Oprócz tego, że więcej osób pracuje w równowadze wzrasta także wydajność.
Mamy przesunięcie linii podaży globalnej dla długiego okresu.
3
ILUZJA PIENIĄDZA-
-ma miejsce, gdy mylimy wielkości nominalne z realnymi.
W sytuacji wzrostu płac nominalnych i wzrostu cen pracownicy ulegają iluzji pieniądza i wtedy zauważamy większą podaż pracy (więcej osób chętnych do podjęcia pracy).
Przedsiębiorstwa też mogą zachowywać się tak jakby ulegli iluzji pieniądza (przy swobodzie dostosowań cenowo - płacowych) i wmawiać pracownikom, że ich płace realne wzrosły, kiedy poziom cen i tak mógł już się podnieść (wzrost płac wzrost kosztów produkcji wzrost cen produkowanych dóbr).
Jeżeli pracownicy nie ulegają iluzji pieniądza (przy swobodzie dostosowań cenowo - płacowych) , wtedy fakt podniesienia płac nie wywoła żadnej zmiany realnej („żeby wystąpiła zmiana realna, to u źródeł tej zmiany musi być inna zmiana realna” <np. kapitału, technologii, zasobów pracy>).
{Opis do wykresu 6.]
MDS (AD) - krzywa popytu makroekonomicznego (macroeconomic demand schedule); obrazuje relacje cen i dochodu; wyprowadzamy ją z zależności pomiędzy rynkiem pieniądza i rynkiem dóbr i usług; punkty na krzywej MDS to krótkookresowe równowagi na rynku dóbr i usług i na rynku pieniądza.
E - równoczesna równowaga na rynku dóbr i usług, rynku pieniądza i rynku pracy (długookresowa równowaga).
P0 - ceny równowagi długookresowej; zależą od położenia krzywej popytu (czyli od położenia krzywej IS <autonomicznej konsumpcji, auton. popytu inwestycyjnego, auton. eksportu netto, wydatków państwa, podatków.> i położenia krzywej LM <podaży pieniądza>) i długookresowej krzywej podaży (czyli od zasobów kapitałowych, technologii i podaży pracy <ilości osób w wieku produkcyjnym, emerytalnym, itd.>)
Jeżeli na rynku pieniężnym wystąpi jakaś restrykcyjna reakcja , np. spadek wydatków państwa to przesuwamy MDS w lewo.
Krótkookresową reakcją na spadek wydatków będzie spadek produkcji; ceny pozostaną na tym samym poziomie.
Natomiast w długim okresie ceny spadają, a produkcja nie.
Krzywa popytu obrazuje relacje cen i dochodów. Wyprowadzamy ją z równowag na rynku dóbr i usług oraz na rynku pieniądza.
Jednak po spadku produkcji nie ma równowagi na rynku pracy (przymusowe bezrobocie - produkcja nie jest na poziomie potencjalnym, bo czynniki pracy nie są optymalnie wykorzystane).
Więc nie ma równowagi długookresowej, bo jest tylko równowaga na dwóch rynkach, a na rynku pracy nie.
4
Wyszukiwarka