Marek Biesiada 23. 10. 2006

Konspekt lekcji historii

w klasie

Temat: Gospodarka i społeczeństwo polskie w XVI w.

1. Cele dydaktyczno-wychowawcze.

Po lekcji uczeń:

Po zakończonych zajęciach uczeń

pamięta:

• pojęcia: folwark szlachecki, poddaństwo, pańszczyzna, nobilitacja, cech

• z jakich warstw składało się mieszczaństwo

• przywileje ograniczające prawa chłopów;

rozumie:

• wyżej wymienione pojęcia

• wpływ przemian gospodarczych w Europie na powiększanie folwarków w Rzeczypospolitej

• oddziaływanie rozwoju gospodarczego na polepszenie warunków życia ludzi

• dlaczego doszło do zahamowania rozwoju miast;

potrafi:

• prawidłowo operować pojęciami poznanymi w trakcie lekcji

• omówić przykłady działalności szlachty zmierzające do ograniczenia praw mieszczaństwa i chłopów

• analizować źródła statystyczne i na ich podstawie formułować wnioski

• opowiedzieć o przemianach, jakie nastąpiły w życiu codziennym.

2. Metody:

• rozmowa nauczająca

3. Środki dydaktyczne:

• praca z mapą,

• tekstem źródłowym,

• analiza źródeł statystycznych i diagramów,

4. Tok lekcji:

Czynności nauczyciela	Czynności uczniów	Uwagi
1	2	3
I. Czynności organizacyjno - porządkowe. sprawdzenie listy obecności zapisanie tematu lekcji do dziennika
Rekapitulacja wtórna: W których państwach Europy Środkowo-Wschodniej panowali Jagiellonowie? Kiedy wygasła linia Jagiellonów w Czechach i na Węgrzech Kto był ostatnim władcą Czech i Węgier z dynastii Jagiellonów? Jakie były stosunki polsko-krzyżackie na początku XVI w.? Dlaczego doszło do hołdu pruskiego? Kiedy miał miejsce hołd pruski? Jakie zostało utworzone państwo w miejsce Zakonu Krzyżackiego? Jaka była sytuacja wewnętrzna i zewnętrzna Zakonu Kawalerów Mieczowych w 1.połowie XVI w.? Dlaczego Inflanty zostały lennem Polski i Litwy? Kiedy Inflanty zostały lennem Polski i Litwy? Jakie stronnictwo polityczne domagało się unii realnej Polski i Litwy? Jakie były przyczyny unii lubelskiej? Kto była zwolennikiem, a kto przeciwnikiem unii realnej? Gdzie obradował sejm w sprawie unii realnej? Jaki miały przebieg obrady sejmu w Lublinie? Kiedy zawarto unię realną? Jakie były postanowienia unii lubelskiej? Jaki czas trwała unia lubelska? Jakie były skutki unii lubelskiej?	Odpowiadają wyznaczeni uczniowie
Realizacja nowych treści: Temat: Gospodarka i społeczeństwo polskie w XVI w. Nauczyciel dzieli klasę na 3 grupy. 1. Folwark szlachecki podstawą gospodarki rolnej Co to jest folwark? Jak zorganizowana była praca w folwarku? Jakie obowiązki mieli chłopi? Co to jest pańszczyzna? Na czym polegało poddaństwo chłopów? Jaka była technika rolna w Polsce XVI w.? Jak wyglądał folwark? 2. Miasta polskie w XVI w. Jaka była sytuacja polskich miast w XVI w.? Jak eksport zboża polskiego wpłynął na rozwój miast? Które miasta polskie najbardziej skorzystały na handlu zbożem? Czym był spowodowany rozwój polskich miast? Gdzie przebiegały najważniejsze szlaki handlowe miast? 3. Pozycja ekonomiczna i polityczna poszczególnych stanów Jaki był podział społeczny w miastach polskich? Dlaczego szlachta dążyła do ograniczenia praw mieszczan? Jakie przywileje zostały odebrane mieszczanom? Jakie były skutki polityki ograniczające prawa mieszczan? 4. Przemiany w życiu codziennym społeczeństwa polskiego Jakie zamiany nastąpiły w życiu codziennym Polaków?	Uczniowie zapisują temat do zeszytu. Klasa zostaje podzielona na 3 grupy Grupa 1 otrzymuje zadanie przeczytania fragmentu podręcznika (G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 56-58.) pt. „Folwark pańszczyźniany podstawą gospodarki rolnej” oraz po przeczytaniu odpowiadają na pytania nauczyciela. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu: 1. Folwark szlachecki podstawą gospodarki rolnej zwiększenie liczby dni pańszczyzny chłopów z 1 dnia do 4-5 dni w tygodniu od 1 łana poddaństwo chłopów - zależność osobista, gruntowa i sądowa technika rolna - trójpolowy system uprawy ziemi Uczniowie przerysowują schemat ze strony 57 Grupa 2 otrzymuje zadanie przeczytania fragmentu podręcznika (G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 58.) pt. „W miastach polskich” oraz po przeczytaniu odpowiadają na pytania nauczyciela. Uczniowie zapisują notatkę do zeszytu: 2. Miasta polskie w XVI w. a) produkcja zboża i handel sprzyjały rozwojowi miast na ziemiach polskich b) największe miasta polskie: Kraków, Poznań, Lwów, Elbląg, Lublin i Warszawa c) najważniejsze szlaki handlowe: miasta położone nad rzeką Wisła i jej dopływach szlak lądowy wiódł z Rusi, przez Litwę, Mazowsze, Wielkopolskę do krajów zachodniej Europy d) wzrost liczby cechów rzemieślniczych Grupa 3 otrzymuje zadanie przeczytania fragmentu podręcznika (G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 59.) pt. „W miastach polskich” oraz po przeczytaniu odpowiadają na pytania nauczyciela. 3. Pozycja ekonomiczna i polityczna poszczególnych stanów a) podział społeczny miast patrycjat pospólstwo plebs b) prawa ograniczające prawa mieszczan zakaz nabywania majątków ziemskich ustalanie maksymalnych cen na towary rzemieślnicze przez wojewodów tzw. taksy wojewodzińskie odsuwanie mieszczan od piastowania urzędów państwowych i wyższych godności duchownych kontrola władz miejskich Grupa 4 otrzymuje zadanie przeczytania fragmentu podręcznika (G. Wojciechowski, Historia II..., Poznań 2002, s. 59-61.) pt. „Przemiany w życiu codziennym” oraz po przeczytaniu odpowiadają na pytania nauczyciela. 4. Przemiany w życiu codziennym społeczeństwa polskiego a) zmiana w jadłospisie - włoszczyzna b) moda na cudzoziemszczyznę - stroje włoskie, hiszpańskie, francuskie, niemieckie, węgierskie c) zmiany w architekturze - budowa pałaców i rezydencji d) zmiana wystroju wnętrz budynków - gobeliny, kilimy, meble, szyby w oknach	Wyjaśnić pojęcia: folwark szlachecki, poddaństwo, pańszczyzna (pieszą i sprzężajna), Wyjaśnić pojęcia: cech, Wyjaśnić pojęcia: nobilitacja,
Rekapitulacja pierwotna Co to jest folwark? Jak zorganizowana była praca w folwarku? Jakie obowiązki mieli chłopi? Co to jest pańszczyzna? Na czym polegało poddaństwo chłopów? Jaka była technika rolna w Polsce XVI w.? Jak wyglądał folwark? Jaka była sytuacja polskich miast w XVI w.? Jak eksport zboża polskiego wpłynął na rozwój miast? Które miasta polskie najbardziej skorzystały na handlu zbożem? Czym był spowodowany rozwój polskich miast? Gdzie przebiegały najważniejsze szlaki handlowe miast? Jaki był podział społeczny w miastach polskich? Dlaczego szlachta dążyła do ograniczenia praw mieszczan? Jakie przywileje zostały odebrane mieszczanom? Jakie były skutki polityki ograniczające prawa mieszczan? Jakie zamiany nastąpiły w życiu codziennym Polaków?	Odpowiadają wyznaczeni uczniowie
V. Zadanie pracy domowej	W zeszycie ćwiczeń uczniowie mają wykonać Zadania 1,2,3,4,5,6,7,9/37-40.
VI. Ocena pracy uczniów na lekcji.	Odpowiadają wyznaczeni przez nauczyciela uczniowie, którzy mogą posługiwać się podręcznikiem i zapisem w zeszytach.	Uczniowie aktywni otrzymują oceny.

---