Temat: Regionalizacja w warunkach globalizacji.
Regionalizacja w ujęciu socjologicznym
M. Waters wiąże pojęcie globalizacji z głębokimi procesami społecznymi związanymi z faktem zanikania geograficznych przeszkód w przemieszczeniu wzorców kulturowych oraz zauważeniem tego procesu przez ludzi.
R. Robertson mówi, że globalizacja to swoiste „kurczenie się” świata spowodowane rozwojem elektronicznych środków komunikacji międzyludzkiej oraz upodobaniem się kultury, szczególnie w sferze kultury masowej, którym towarzyszy rosnąca świadomość o świecie jako jednolitej całości.
Globalizacja oznacza, że w coraz większym stopniu wszyscy żyjemy w jednym świecie, a co za tym idzie jednostki, grupy i narody są coraz bardziej (silniej) wzajemnie od siebie uzależnione. Marshall Mc Luhana, twórca globalnej wioski zauważa, że dzięki nowoczesnym technologiom i możliwościom natychmiastowej komunikacji ludzie na całym świecie są świadkami różnych wydarzeń i wspólnie w nich uczestniczą.
Regionalizacja w ujęciu ekonomicznym
Z kręgu definicji ekonomicznych warto przytoczyć pogląd Anny Zaorskiej wskazujący,
iż „ Globalizacja stanowi wyższy, bardziej złożony i zaawansowany etap procesu umiędzynarodowienia działalności gospodarczej”. Jest to długofalowy proces integrowania gospodarek narodowych, sektorów, rynków i przedsiębiorstw dzięki rozszerzaniu oraz intensyfikowaniu ponad granicznych powiązań handlowych, instytucyjnych, kooperacyjnych oraz informacyjnych, co prowadzi do tworzenia się coraz silniejszych współzależności w gospodarce światowej.
Joseph E. Stiglitz pod pojęciem globalizacja rozumie silniejszą integrację państw oraz ludzi na świecie spowodowaną ogromną redukcją kosztów transportu i telekomunikacji oraz zniesieniem sztucznych barier w przepływach dóbr, usług, kapitału, wiedzy i ludzi z kraju do kraju.
Globalizacji towarzyszy tworzenie nowych instytucji, które obok już istniejących zaczęły prowadzić działalność przekraczając granice państw.
Z kolei D. Levy sądzi, że globalizacja oznacza postępującą integrację gospodarek narodowych, która postępuje głównie przez handel międzynarodowy i zagraniczne inwestycje bezpośrednie. W miarę zaś, jak kapitał staje się bardziej mobilny, technologie umożliwiają nieograniczone komunikowanie się, granice państw przestają być jakąkolwiek bariera dla rozwoju działalności gospodarczej w skali międzynarodowej.
Wielość definicji pozwala na wskazanie najczęściej pojawiających się w nich elementów:
• kompresja (kurczenie się) czasu i przestrzeni
• erozja granic i zniesienie barier geograficznych w przepływie towarów, usług, kapitału, inwestycji, technologii i informacji
• rozciągnięcie działalności ekonomicznej poza granice
• przyspieszenie globalnych interakcji
• intensyfikacja powiązań międzynarodowych
• pogłębienie współzależności
• rosnąca integracja rynków towarowych, usług i finansowych
• działanie korporacji transnarodowych, które w coraz większym stopniu penetrują gospodarki narodowe i zwiększają stopień ich współzależności.
Internacjonalizacja (umiędzynarodowienie) → międzynarodowa integracja gospodarcza → globalizacja.
Internacjonalizacja gospodarki oznacza powstanie powiązań międzynarodowych między względnie niezależnymi gospodarkami i przedsiębiorstwami. Jest to w zasadzie proces ilościowy dotyczący wzrostu handlu zagranicznego czy przepływu kapitału.
Globalizacja wnosi nową jakość w procesy internacjonalizacji, gdyż oprócz poszerzenia geograficznego więzi, niesie za sobą funkcjonalną integrację rozrzuconych po całym świecie działań. Wzrost współzależności oraz przechodzenia od form pośrednich do bezpośrednich powiązań.
Międzynarodowa integracja gospodarcza jest częścią składową globalizacji. Globalizację traktować można jako proces nasilonej integracji międzynarodowej pojawiający się scalaniem rynków, zacieraniem granic między rynkami krajowymi i zagranicznymi.
Podstawy gospodarki światowej, jak i wyrosłej w niej globalizacji otworzyły kolejne rewolucje przemysłowe.
Powstanie gospodarki światowej wiąże się z pierwszą rewolucją - maszyny parowe, żelazo, węgiel i para, telegraf)
Internacjonalizacja wiąże się z drugą rewolucją przemysłową - z rewolucją naukowo-techniczną (sal, energia elektryczna i ropa naftowa)
Globalizacja wiąże się natomiast z trzecią rewolucją przemysłową - energia atomowa, obwody scalone i Internet.