Zakres, zadania, funkcje rachunkowości:
Rachunkowość i ekonomia (według Samuelsona)
Gruntowe zrozumienie podstaw rachunkowości zostanie ci sowicie wynagrodzone zarówno w czasie studiowania ekonomi, jak i w przyszłości przy podejmowaniu życiowych decyzji ekonomicznych. W naszej „epoce rachunków” znajomość elementów rachunkowości to konieczność.
Podstawowym dokumentem prawnym dla rachunkowości jest Ustawa z dnia 29 września 1994r. O rachunkowości (dz.U.Nr 121, poz.591 z pózn. zm.). Nowelizacja o zmianie ustawy o rachunkowości została wprowadzona 9 listopada 2000r. (Dz.U. Nr 113, poz.1186).
Zakres rachunkowości:
Opis przyjętych zasad rachunkowości (zakładowy plan kont, wykaz prowadzonych ksiąg rachunkowych i dokumentacji przetwarzania danych przy rachunkowości komputerowej).
Prowadzenie ksiąg rachunkowych (dziennik konta księgi głównej, ksiąg pomocniczych, wykaz składników pasywów i aktywów).
Okresowe ustalanie lub sprawdzenie drogi inwentaryzacji rzeczywistego stanu aktywów i pasywów).
Wycena aktywów i pasywów oraz ustalanie wyniku finansowego.
Sporządzanie jednostkowych sprawozdań finansowych (bilans, rachunek zysków i strat, rachunek przepływów środków pieniężnych (większe firmy)).
Sporządzanie przez jednostkę dominującą skonsolidowanych sprawozdań grupy kapitałowej (jednostkowe i całości)
Gromadzenie i przechowanie dokumentów związanych z rachunkowością ( ile lat mówią przepisy)
Oddanie sprawozdań finansowych większych jednostek badanie przez biegłych rewidentów i ogłaszanie.
Rachunkowość to system ewidencji gospodarczej mający charakter procesu identyfikacji, klasyfikacji, mierzenia rejestracji i przesyłania informacji o operacjach gospodarczych.
Zadania rachunkowości:
Przedstawianie w sposób prawidłowy (zgodnie z duchem i literą ustawy), rzetelny (wiernie odzwierciedlać rzeczywistość), jasny (prosto, bez wybiegów, upiększenia i zaciemniania):
sytuacji majątkowej i finansowej
wyniku finansowego
rentowności jednostki
Przez sytuacje majątkowe rozumie się stan i strukturę aktywów, jakimi jednostka dysponuje.
Sytuacja finansowa - to ogół aspektów finansowania i płynności jednostki.
Wynik finansowy - oznacza wynik finansowy netto
Rentowność jednostki - będzie nam wyróżniała ją.
Funkcje:
kontrolna- należy do tradycyjnych oznaczeń dokumentowania każdej operacji, oraz porównywanie stanów ewidencyjnych ze stanami faktycznymi
dochodowa- prowadzenie rachunkowości w sposób umożliwiający wykorzystanie jej kont rachunkowych, sprawozdań, dokumentów w postępowaniu podatkowym i sądowym
informacyjna- dotyczy wykonywania sprawozdań finansowych, tworzy je (Monitor i spółki giełdowe)
Adresaci rachunkowości, (komu służy):
właściciele firmy ( w dużych spółkach szczególnie kiedy nastąpiło rozdzielenie zarządzania)
instytucje finansowe pożyczające kapitał (banki itp.)
dostawcy, odbiorcy (są oni zainteresowani w sytuacji firmy np.: bo musi zainwestować aby dostosować się do wymagań firmy)
urząd skarbowy
umożliwia nam rozliczenie się z podatkami [CIT]
urzędy statystyczne
sama jednostka która sporządza to sprawozdanie (chroni mienie spółki i pomaga w zarządzaniu (w ograniczonym zakresie))
pracownicy
Zakres podmiotowy rachunkowości, jakie podmioty gospodarcze mają obowiązek prowadzić rachunkowość umożliwiające właściwe rozliczenie się z podatku:
karta podatkowa - taksówkarze (jeszcze) ryczałt ustalony (stała kwota - ustalona np. przez radę miasta, bez znaczenia intensywności działalności) nie rejestruje się przychodów ani kosztów.
ryczałt ewidencjonowany- od przychodu płaci się podatek od wartości sprzedaży stały procent w zależności od działalności.
książka przychodów i rozchodów- płacimy podatek od dochodu który jest liczony( od przychodu odejmujemy koszt uzyskania przychodu= dochód)
Rachunkowość zobowiązane są do prowadzenia spółki handlowe, spółki z nieograniczoną odpowiedzialnością, akcyjne i spółki jawne, partnerskie osoby fizyczne i spółki cywilnej, jeśli osiągną poziom sprzedaży 8000Euoraz inne podmioty posiadające osobowość prawną (muszą też prowadzić rachunkowość) np.: spółdzielnie, fundacje.
Podstawowe pojęcia w rachunkowości:
Przychody [z sprzedaży] należne lub uzyskane jednostce kwoty, które oddziaływają na wynik finansowy będące wynikiem sprzedaży produktów, towarów, składników majątku pomniejszone o należność VAT (przychody netto)
Różnice między przychodem a wpływem: (najpierw przychód, a potem wpływ) wynikają w rozbieżności w czasie, zasada realizacji (musi być zrealizowana sprzedaż, aby otrzymać pieniądze). Niektóre wpływy nigdy nie będą mogły być uznawane za przychody np.: otrzymany kredyt w banku.
Wpływ: przypływ gotówki z zewnątrz firmy.
Koszty- wyrażone w pieniądzach celowe zużycie rzeczowych składników majątku, czasu pracy pracowników, usług obcych oraz niektóre wydatki nie odzwierciedlające zużycia (nakłady czysto pieniężne) ponoszone w ramach normalnych działalności w określonej jednostce czasu (maszyny, urządzenia, materiały, składki na ubezpieczenie społeczne, odsetki, niektóre podatki). Zużycie celowe, bo jeśli nie to mamy do czynienia z stratą.
Koszt - charakteryzuje się zużyciem ekwiwalentnym (rekompensatę otrzymujemy w postaci ceny sprzedanych usług itp.)
Strata - zużycie niecelowe oznacza, że jest bezekwiwalentne zmniejszenie składników majątkowych.
Wydatki - rozchód gotówki na zewnątrz firmy (odpływ środków pieniężnych).
Koszt a wydatek:
Rozbieżność w czasie (najpierw pojawia się wydatek potem koszt lub odwrotnie). Niektóre wydatki nigdy nie będą mogły być potraktowane jako koszty ( spłata kredytu, zaliczki jakiemuś podmiotowi udzielone na podstawę przyszłych dostaw)
Koszt decyduje o rachunku finansowym.
Koszt przekształca się wydatkiem (jest to pojęcie szersze), a nie każdy wydatek jest kosztem.
Charakterystyka bilansu:
Bilans: (łączy podwójność) rozpatruje działalność gospodarczą z dwóch punktów widzenia, mianowicie:
z punktu widzenia podmiotowego (rzeczowego), oznacza że zasoby są opisywane z punktu widzenia postaci w jakiej występują.
z punktu widzenia finansowego (kapitału), oznacza to że interesują nas źródła pochodzenia tych zasobów (źródła finansowania tych zasobów) kapitału.
Zasada równowagi bilansowej - mówi ona, że wartość majątku musi się równać wartości zaangażowanych kapitałów.
Składniki majątkowe są formami lokaty kapitału. Każdy zapisany kapitał ma swój odpowiednik i odwrotnie.
Ogół składników majątkowych w ujęciu wartościowym określa się mianem aktywów. Źródło pochodzenia tych aktywów to są pasywa.
Pasywa: wskazują one kto wyposażył daną jednostkę w ten majątek na jakich warunkach i na jaki okres.
Aktywa netto= aktywa ogółem - zobowiązania
Bilans jest dokumentem zawierającym zestawienie stanu aktywów oraz źródeł pochodzenia, czyli pasywów sporządzony na określony moment i w określonej formie. Układ bilansu nie może być dowolny. W celu ochrony interesu tych adresatów (wierzycieli oraz udziałowców) układ bilansu, treść poszczególnych pozycji oraz sposób wyceny są regulowane przepisami prawa. Podstawa analizy - porównania różnych okresów czasu.
Ogólna zasada - pozycje w aktywach i pasywach są łączone w pewne grupy o zbliżonej treści ekonomicznej. Aktywa są uszeregowane według stopnia ich płynności.
Płynność - łatwość zamiany danego składnika majątku na gotówkę (łatwość sprzedaży bez strat).
W aktywach wyszczególniamy najpierw aktywa wykazujące się niską płynnością. 100% płynności środki pieniężne.
Pasywa są uszeregowane według kryterium wymagalności tzn. terminowości spłaty. Od najmniej wymagalnych (od kapitałów własnych) do najbardziej wymagalnych zobowiązania krótkoterminowe.
Wpływ operacji gospodarczych na bilans
Operacja gospodarcza jest zdarzeniem gospodarczym , ale nie każde zdarzenie możemy uznać za operację gospodarczą (jeśli podpiszemy umowę z dostawcą, to będzie to zdarzenie, a operacja nastąpi jeśli otrzymamy ten towar). Operacje możemy określić jako skutki tych zdarzeń.
Warunki operacji gospodarczej- są to wszystkie zdarzenia gospodarcze, które można wyrazić w mierniku pieniężnym, które powodują zmiany w wykładnikach aktywów i pasywów.
Operacje bilansowe i wynikowe:
Operacje bilansowe- to takie , które powodują zmiany wyłącznie w pozycjach aktywów i (lub) pasywów nie wywierając żadnego wpływu na wynik finansowy (np.: pobranie gotówki z banku do kasy w firmie).
Operacje wynikowe- obejmują procesy gospodarcze wpływające na wynik finansowy poprzez wpływ na koszty i przychody. Oznacza to, że operacja tego rodzaju wpływa na jeden składnik bilansu oraz jednocześnie na rachunek zysków i strat.
Typy operacji gospodarczych:
Z - zmiana jakiegoś składnika bilansu
(I) A - Z + Z= P (np.: podjęcie gotówki z banku)
(II) A = P+ Z -Z (np.: kapitał zapasowy , jeśli go nie wypłacamy w postaci dywidendy)
(III) A + Z = P + Z (np.: zakup towarów kompensowanych zobowiązaniem)
(IV) A - Z = P - Z (np.: spłata zobowiązania)
Suma bilansowa = suma wszystkich składników aktywów i pasywów.
Operacje wynikowe:
Wystawiamy fakturę za produkt (moment sprzedaży)
Sprzedaż charakteryzuje się pojawieniem najpierw przychodu.
Zapas produktów gotowych w bilansie jest podany jako wartość jego produkcji, a nie za jaką chcemy go sprzedać.
Nadrzędne zasady rachunkowości:
Są to podstawowe reguły prowadzenia rachunkowości, z których wypływają szczegółowe zasady wyceny poszczególnych grup aktywów i pasywów, oraz ustalania elementów składających się na wynik finansowy jednostki:
Zasada jasności i rzetelności- przepisy ustawy o rachunkowości definiując ją mówią iż jednostki zobowiązane są stosować określone ustawą zasady rachunkowości rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową, oraz wynik finansowy.
Zasada kontynuacji działania- przyjmuje się założenie że jednostka będzie kontynuowała w dającej się przewidzieć przyszłości działalność w nie zmniejszonym istotnie zakresie, bez podstawienia jej w stan likwidacji lub upadłości. [ konsekwencje stosowania tej zasady pojawiają się przy wycenie bilansowej, a konkretnie pozwala to wyceniać składniki majątku trwałego w cenie nabycia lub koszcie wytworzenia, a nie w cenach rynkowych.
Zasada ciągłości- przyjęte zasady rachunkowości należy stosować w sposób ciągły tzn. dokonując w kolejnych latach jednakowego grupowania operacji gospodarczej wyceny aktywów i pasywów, ustalania wyniku finansowego i sporządzania sprawozdań finansowych tak, aby za kolejne lata informacje z nich wynikające były porównywalne. Wskazane na koniec roku stany wartości aktywów i pasywów (poszczególnych składników) należy ująć w tej samej wysokości na początek następnego roku obrotowego. Bilans zamknięcia jest jednocześnie bilansem otwarcia.
Zasada memoriału- oznacza ona ujmowanie w księgach rachunkowych wszystkich osiągniętych przypadających na rzecz jednostki gospodarczej przychodów i obciążających ją kosztów związanych z tymi przychodami dotyczących danego roku obrotowego niezależnie od terminu ich zapłaty.
Zasada współmierności- w myśl zasady współmierności na wynik finansowy wpływają zrealizowane przychody i nieodzowne dla ich odzyskania, a więc współmierne do nich koszty, zarówno rzeczywiście poniesione jak i przypadające na dany rok choć nie opłacone nie spełniające tych warunków przychody lub koszty , gdyż dotyczą innego roku obrotowego nie wpływają na wynik finansowy roku obrotowego, zalicza się je wówczas do aktywów lub pasywów.
KOSZTY:
Koszty powinny być współmierne do przychodów.
Koszt aktywowany - produkty gotowe, zapasy
Rozliczenia między okresowe kosztów:
czynne np.: wydatek na polisy ubezpieczeniowe
bierne np.: firma przewiduje że będzie musiała zapłacić za stworzenie sprawozdania finansowego, ale koszt dotyczy 2002r., a wydatek będzie w roku 2003r.
Przychody przyszłych okresów:
Otrzymujemy jakaś zapłatę za świadczenie którego jeszcze nie wykonaliśmy ( ta kwota nie może być przychodem tego okresu, ten przychód pojawia się w pasywach jako przychód przyszłych okresów.
Przy określaniu kosztów z przychodami danego okresu mamy do czynienia z dwoma rodzajami kosztów:
koszty związane w sposób bezpośredni z konkretnym przychodem danego roku
koszty związane w sposób pośredni z ogółem przychodów, koszty te muszą obciążać wynik finansowy okresu w którym zostały poniesione (np.: koszty ogólno- zakładowe)
Zasada ostrożności- nakazuje aktualizację cen rzeczywiście zapłaconych lub kosztów poniesionych, do innych wartości możliwej do uzyskania. Jeżeli jest ona niższa od ceny zapłaconej (koszty poniesione) np.: zmieniliśmy technologię i mamy maszyny zbędne, a więc musimy je sprzedać. Musimy oszacować cenę rynkową i jeśli ona będzie niższa niż w bilansie to musi obniżyć wartość składnika A - Z = P - Z. Innymi przejawami ostrożnej wyceny będzie zmniejszeniem należności
Charakterystyka konta:
Konto jest podstawowym urządzeniem ewidencji księgowej umożliwiającym bieżąc, ciągłą i systematyczną rejestrację operacji gospodarczych.
Elementy konta - teowy układ konta
nazwa i numer konta
dwie strony kont (lewa i prawa) gdzie zapisujemy stan konta i jego zmiany
Zapisy po stronie lewej nazywanej stroną Winien będą określane jako obciążenia konta lub zapisane w ciężar, natomiast zapisy po stronie prawej będą nosiły nazwę Ma i będą określane jako uznanie konta lub zapisanie na dobro konta
Debet (Dt) Winien (Wn) |
Credit (Ct) Ma (Ma) |
Zwiększenie stanu konta |
Zmniejszenie stanu konta |
Obrót konta jest to suma zapisów na danej stronie konta. Ponieważ konto ma dwie strony, dla tego na danym koncie wyróżniamy dwa obroty : debetowy i kredytowy.
Saldo konta - jest różnicą między obrotami konta. Nazwa salda końcowego pochodzi od nazwy tej strony konta która wykazuje większy obrót.
Dane konto ma saldo:
początkowe - wyrażające stan składnika na początek okresu sprawozdawczego (skrót Sp)
końcowe - wyrażające stan składnika na koniec okresu Sk
Saldo końcowe danego konta jest równocześnie saldem początkowym tego konta w okresie następnym.
Otwarcie konta:
Polega na wpisaniu jego nazwy i salda początkowego (wartość otwarcia bilansu) jeśli konto go nie posiada otwieramy je wówczas podczas pierwszej operacji
Zamknięcie konta:
Polega na wyznaczeniu obrotów konta, wyliczeniu salda końcowego i zapisania go po stronie wykazującej mniejszy obrót. Podkreślenie podwójne oznacza zakończenie konta.
Możemy wyróżnić konta bilansowe i niebilansowe.
Zasady funkcjonowania kont bilansowych:
Konta bilansowe przeznaczone są do rejestracji stanu i zmian w stanie składników aktywów i pasywów
Salda końcowe konta aktywnego będą zawsze debetowe bądź zerowe Obroty Wn ≥ Ma
Salda końcowe konta pasywnego będzie zawsze kredytowe bądź zerowe Obroty Wn ≤ Ma
Zasada podwójnego zapisu:
polega na tym iż każda operacja gospodarcza zapisywana jest na dwóch kontach po przeciwnych stronach i w tej samej kwoc.
Błędy, które można wykryć za pomocą zestawienia obrotów i sald, to np.:
zaksięgowanie operacji tylko na jednym koncie
zaksięgowanie operacji na dwóch kontach, ale po tych samych stronach
zaksięgowanie innej kwoty operacji na jednym koncie i innej na drugim
błędne sumowanie obrotów na kontach
Nie wszystkie jednak błędy mogą być wykryte za pomocą tego zestawienia.
Należą do nich przykładowo :
zaksięgowanie operacji na niewłaściwych kontach
zaksięgowanie operacji po przeciwnych stronach niż należało
zaksięgowanie operacji w niewłaściwej kwocie, ale równej na obu kontach
zaksięgowanie operacji dwukrotnie lub jej pominięcie itp.
Storno -jest to sposób poprawiania błędów, polegający na usunięciu wpływu błędnego zapisu na otrzymane liczby końcowe, bez dokonywania skreśleń.
Wyróżnia się dwie odmiany storna:
Storno czarne - polegające na dokonaniu zapisu korygującego na tych samych kontach, na których dokonano zapisu błędnego, ale po przeciwnych stronach do zapisu błędnego.
Storno czerwone - polegające na wniesieniu zapisu korygującego po tej samej stronie, po której był zapis błędny, ale za pomocą liczb ujemnych ( dokonywany jest on kolorem czerwonym). Przy obliczaniu obrotów konta sumy storna czerwonego odejmowane są od ogólnej sumy obrotów.
Dzielenie i łączenie kont:
Firma musi posiadać tyle kont, żeby sporządzić sprawozdanie bilansowe, przedsiębiorca może ten stopień szczegółowości zwiększać.
Podział konta ma na celu zwiększenie stopnia szczegółowości prowadzonej ewidencji i wyróżniamy jego dwa typy:
podział poziomy kont
podział pionowy kont
Poziomy podział kont:
Polega on na wyodrębnieniu z konta podlegającego podziałowi zapasów debetowych i kredytowych dotyczących określonych grup operacji gospodarczych i przeniesieniu tych zapisów na inne konta uzyskane z podziału.
Możliwe są dwa warianty podzielności poziomej:
Konto dzielone przestaje funkcjonować (zanika, a jego miejsce zajmują nowe konta, które powstały w wyniku tego podziału, są to konta syntetyczne również, tylko bardziej szczegółowe od zlikwidowanych.
Konto dzielone funkcjonuje nadal (jako konto syntetyczne), a konta uzyskane z podziału są prowadzone obok niego jako konta analityczne.
Konta syntetyczne:
Są to konta w których wynikają na ogół informacje które wykazywane są w sprawozdaniach finansowych. Obowiązuje na tych kontach zasada podwójnego zapisu. Ogół kont syntetycznych tworzy księgię główną.
Do wybranych kont syntetycznych prowadzone są zespoły kont analitycznych tworzących księgi pomocnicze.
Konta analityczne:
Są wykorzystywane do uszczegółowienia i uzupełnienia zapisów konta syntetycznego.
Nie obowiązuje na nich zasada podwójnego zapisu, zapis powtarzany nazywamy zapisem jednostronnym. Księgowanie na koncie analitycznym dokonywane jest w tej samej kwocie po tej samej stronie co na koncie syntetycznym.
Konsekwencje zapisu powtarzanego:
Obroty debetowe na koncie syntetycznym musi się równać sumie obrotów debetowych jego kont analitycznych. Tak samo musi być z obrotami kredytowymi oraz saldami.
Konsekwencje tego zapisu są wykorzystywane do sporządzenia zestawienia obrotów i sald kont analitycznych w celach kontrolnych. Saldo tego konta musi się równać sumie sald kont analitycznych.
Łączenie kont:
Jest procesem przeciwnym niż uszczegółowienie. Liczba kont ulega zmniejszeniu. Nowe konto połączone będzie obejmowało taki sam zakres ewidencji jak konta łączone. Stosuje się je wtedy kiedy zbędne jest drukowanie szczegółowych składników bilansu, lub gdy liczba operacji na danym koncie jest niewielka i nie ma wówczas potrzeby odrębnej ewidencji składnika. A1 + A2 ...... + An= A ; P1 + P2 .....+ Pn = P ;
Do jakich kont głównie stosuje się łączenie:
rachunki z dostawcami
środki trwałe
rozrachunki z pracownikami
Jeżeli łączymy konta aktywne to powstanie nam również konto aktywne.
Łączenie kont według zasady netto
A1 + P1 = A lub P
Charakter konta zależy od salda wykazywanego przez to konto połączone.
Łączenie takie jest stosowane do należności i zobowiązań .
Możemy je zastosować wówczas gdy rozrachunki dotyczą tego samego kontrahenta.
Łączenie kont według zasady brutto:
A1 + P1 = A- P (jest to nowe konto aktywno-pasywne)
Uwaga!!! Zabrania się liczenia kompensaty ( Konta „rozrachunki z kontrahentami' nie można zamknąć jednym saldem, liczonym jako różnica między obrotami gdyż zobowiązania wobec dostawcy X zostały by skompensowane z należnościami od innych dostawców (w tym przypadku od Y), dlatego też konto zamyka się dwoma saldami.
Dla wyliczenia sald konta syntetycznego w metodzie łączenia brutto sporządzamy zestawienie sald kont analitycznych.
Dotyczą one kont: dostawców, z tytułu ceł, podatków i ubezpieczeń.
Pionowy podział kont:
Podział pionowy ma ten sam cel co poziomy, jest to działanie skierowane na powstawanie nowych mniejszych kont będących bardziej szczegółowymi. Polega na wyodrębnieniu z ogółu ewidencjonowanych na jednej stronie tego konta operacji gospodarczych, określonej ich części przeznaczenia do ewidencji tych operacji nowego konta.
Cele takiego podziału:
chcemy uzyskać większą przejrzystość zapisów księgowych, taki cel przyświeca np.: podziałowi konta „wynik finansowy.
Możliwość ewidencji według wartości umownych różniących się wartości wykonywanych w bilansie (przykład konta „środki trwałe”)
Ten drugi przypadek prowadzi do powstawania kont, które z punktu widzenia sposobu funkcjonowania określa się jako konta korygujące.
Wartości ujęte na kontach korygujących nie stanowią
Konta korygujące mogą:
zwiększać wartość danego składnika bilansowego gdy wykazują saldo podstawowe takie same jak konto podstawowe
mogą zmniejszać wartość danego składnika gdy wykazują saldo przeciwne do salda podstawowego
Saldo będzie takie samo jak podstawowe
Umorzenie - księgowe zmniejszenie środka trwałego z tytułu jego zużycia.
Amortyzacja - (koszt) - zużycie księgowane jako koszt (zmniejsza wynik bilansowy)
Saldo konta umorzenia będzie musiało być obliczane razem z saldem konta środki trwałe i będzie odejmowane od konta podstawowego
Pionowy podział konta- wynik finansowy
Wynik finansowy - stanowi różnicę między przychodami i kosztami
Przychód i zyski nadzwyczajne- to uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnie określonej wartości w formie zwiększenia wartości aktywów, albo zmniejszeniu wartości zobowiązań które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Aktywa netto (kapitał własny) = aktywa ogółem - zobowiązania (kapitały obce)
Wnioski:
przychód kwota która zwiększa kapitał własny
przyrost kapitału własnego nie może być wynikiem wniesienia środków przez udziałowców lub właścicieli
Nie każde zwiększenie aktywów może być uznane za przychód (np.: otrzymana pożyczka) jeśli nie powoduje to wzrostu aktywów netto (a tym samym kapitału własnego) i podobnie jest z zmniejszeniem (np.: spłata kredytu) będzie mogło być uznane za przychód jeśli będzie powodować wzrost aktywów netto (kapitału własnego) takim przychodem będzie np.: umorzenie zobowiązań w postępowaniu układowym.
Koszty i straty nadzwyczajne - to uprawdopodobnione zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych o wiarygodnej określonej wartości w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli.
Kapitał własny |
|
|
|
Kapitał podstawowy np.: udziałowy |
|
Zmniejszenie kapitału (umorzenie udziałów) |
Zwiększenie kapitału |
Wynik finansowy |
|
Koszty Straty nadzwyczajne |
Przychody Zyski nadzwyczajne |
Obok kont bilansowych funkcjonują konta wynikowe których głównym zadaniem jest dostarczanie informacji o przebiegu procesów kształtujących wynik finansowy w określonych przedziałach czasu. Wynik ten zależy od przychodów i zysków nadzwyczajnych oraz kosztów i strat nadzwyczajnych i obciążeń podatku dochodowego. Przychody i zyski nadzwyczajne jako zwiększające kapitał własny zapisywane są po stronie Ma na koncie wynik finansowy. Natomiast koszty i straty nadzwyczajne jako zmniejszające po stronie winien. Odnoszenie ich wprost na konto wynik finansowy spowoduje iż saldo tego konta będzie wykazywało ostateczny uzyskany w danym okresie wynik finansowy, ale nie dostarczy informacji o wielkościach które złożyły się na ten wynik. Dlatego dokonujemy podziału pionowego tego konta wyodrębniając z niego operacje dotyczące zysków i strat nadzwyczajnych, kosztów i przychodów przeznaczając dla ich rejestracji odrębne konta.
Wynik finansowy |
|
Y Koszty Y Straty |
Przychód X Zysk X |
Koszty |
|
Przychody |
||
Y |
|
|
|
X |
Straty nadzwyczajne |
|
Zyski nadzwyczajne |
||
Y |
|
|
|
X |
Zasady funkcjonowania kont wynikowych:
otwarcie następuje poprzez zaksięgowanie 1 operacji
obowiązuje zasada podwójnego zapisu
konta kosztów i strat funkcjonują jak konta aktywne
konta przychodu i zysku funkcjonują jak konta pasywne
na koniec roku obrotowego następuje zamknięcie kont wynikowych poprzez przeniesienie ich sald na konto wynik finansowy (konta bezsaldowe)
Funkcjonowanie konta wynikowego:
Konta kosztów nie są to konta pasywne a konta wynikowe (konto to tylko funkcjonuje jak konto pasywne)
Wynik finansowy |
|
Koszty |
Przychody |
Strata nadzwyczajna |
Zysk nadzwyczajny |
Podatek |
|
Saldo zapisywane jest w bilansie jeżeli jest to strata to zapisujemy ją ze znakiem „ - „.
Jeżeli chodzi o sposób ustalania wyniku finansowego to mamy dwa takie sposoby:
Zwany sposobem poza ewidencyjnym (czyli statystycznym) stosowany jest w trakcie roku w celu ustalenia podstawy opodatkowania. Wynik finansowy obliczany jest w oparciu o salda kont wynikowych. Ustalane narastająco po każdym miesiącu.
Sposób ewidencyjny czyli księgowy - stosowany jest ten sposób na koniec roku, w celu uzyskania wyniku finansowego netto i polega na przeksięgowaniu na konto wynik finansowy obrotów kont wynikowych.
Działalność przedsiębiorstwa możemy podzielić na działalność operacyjną na którą składać się będzie podstawowa działalność operacyjna i pozostała działalność operacyjna, oraz działalność finansowa.
Podstawowa działalność operacyjna - działalność statutowa, dla której zostało powołane przedsiębiorstwo.
Kategorie kształtujące wynik działalności gospodarczej:
Dwa układy kosztów:
rodzajowy układ kosztów (on ma swoje konta tzw. zespół kont) (ma swoje znaczenie liczbowe)
koszty rejestru według rodzaju kosztów czyli:
amortyzacja
zużycie energii i materiałów
usługi obce
podatki, opłaty
wynagrodzenia
ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia
układ według typów działalności
koszty działalności podstawowej (konta które rejestrują tego typu koszty jak produkcja itp.)
koszty ogólnego zarządu - są to koszty związane z zarządzaniem przedsiębiorstwem jako całością
koszty sprzedaży - (kiedy produkt opuszcza zakład - załadunek, wyładunek, ubezpieczenie, koszty związane z opakowaniem wielokrotnego użytku
Pozostała działalność operacyjna -rejestrujemy takie przychody i koszty jak:
ze sprzedaży środków trwałych
odpisane jako umorzone, przedawnione, nieściągalne, nasze należności to będzie dla nas koszt (jeśli dotyczyć to będzie zobowiązań umorzonych, przedawnionych, nieściągalnych będzie to nasz pozostały przychód operacyjny)
poniesione kary grzywny
darowizny
Działalność finansowa
Koszty finansowe mogą obejmować:
odsetki od zaciągniętych kredytów, pożyczek
wartości sprzedanych akcji udziałów innych papierów wartościowych
odsetki z tytułu zwłoki w zapłacie
ujemne różnice kursowe
Przychody finansowe osiągane z tytułu przeprowadzonych przez jednostkę operacji finansowych to w szczególności:
przychody z tytułu dywidend (udziału w zyskach ), odsetek
przychody ze sprzedaży aktywów finansowych
dodatnie różnice kursowe
odpisy aktualizujące wartość inwestycji