(AF)-linia budżetowa

(DD)- Gałęziowa krzywa popytu.

(DD)-krzywa popytu

(LAC)- krzywa długookresowych kosztów przeciętnych.

(LMC)- krzywa długookresowych kosztów krańcowych.

(LTC)- krzywa długookresowych kosztów całkowitych.

(MC)-koszt krańcowy

(MR)-utarg krańcowy

(MU)-użyteczność krańcowa

(P)-sprzedaż

(Qp)- wielkość popytu Qp=a-bP b= P/ a a-ilość którą nabywcy kupią przy zerowej cenie b-nachylenie krzywej popytu

(Q)-ilość

(SAFC)- krótkookresowe przeciętne koszty stałe.

(SATC)- krótkookresowe przeciętne koszty całkowite.

(SAVC)- krótkookresowe przeciętne koszty zmienne.

(SFC)- krótkookresowe koszty stałe.

(SMC)- krótkookresowe koszty krańcowe.

(SS)-krzywa podaży

(STC)- krótkookresowe koszty całkowite.

(SVC)-krótkookresowe koszty zmienne.

(U)-krzywa obojętności

(WCD)-wskaźnik cen detalicznych.

Aktywami nazywamy posiadany przez przedsiębiorstwo majątek- gotówka w banku, zapasy magazynowe, wartość fabryki,

Alokacja podział, rozdział, rozdysponowanie.

Amortyzacja jest to utrata wartości dobra kapitałowego w ciągu roku, będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji.

Celem działania przedsiębiorstwa jest maksymalizacja zysku.

Dla przedsiębiorstwa wolnokonkurencyjnego utarg krańcowy pokrywa się z ceną. Wielkość produkcji jest ustalona na poziomie pozwalającym zrównać cenę z kosztem krańcowym. Krzywa podaży przedsiębiorstwa przedsiębiorstwa jest jego krzywa SMC powyżej SAVC. W przypadku niższej ceny przedsiębiorstwo przejściowo zaprzestaje produkcji. W długim okresie krzywą podaży przedsiębiorstwa jest jego krzywa LMC powyżej LAC. W przypadku niższej ceny przedsiębiorstwo opuszcza daną gałąź.

Długi okres to czas niezbędny do dostosowania do nowych warunków wszystkich rodzajów czynników produkcji w przedsiębiorstwie.

Dobra komplementarne (fajka i tytoń)

Dobra niższego rzędu mają ujemną elastyczność dochodową.

Dobra normalne (zwykłe) charakteryzują się dodatnią elastycznością dochodową popytu.

Dobra pierwszej potrzeby ( niezbędne) mają elastyczność dochodową niższą od jedności.

Dobra wyższego rzędu mają elastyczność dochodową wyższą od jedności.

Dobrami normalnymi nazywamy dobra nie zaliczane do dóbr niższego rzędu.

Dylematem więźnia nazywamy grę ponieważ wykorzystano ją po raz pierwszy , aby zbadać możliwości wybo ru dwóch więźni.

Efekt substytucyjny wzrostu ceny posiłków zmniejsza jednoznacznie wielkość zapotrzebowania na nie.(wniosek obowiązuje zawsze)

Efektem dochodowym zmiany cen nazywamy dostosowanie popytu do zmiany realnego dochodu. Mierzy wpływ dochodów konsumenta na wielkość popytu na dane dobro.

Efektem substytucyjnym zmiany cen nazywamy dostosowanie popytu do samej zmiany relacji cen.

Ekonomia nauka która bada jak ludzie sobie radzą z rzadkimi zasobami w różnych konkurencyjnych wykorzystaniach, bada proces gospodarowania produkcją, dystrybucją, konsumpcją. -stara się odpowiedzieć co i ile produkować, jakimi metodami, dla kogo, jak dzielić.

Elastyczność cenowa popytu jest to stosunek względnej zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany wielkości zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany jego ceny.

Elastyczność dochodowa popytu to stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro do względnej zmiany dochodu.

Elastyczność podaży = procentowa zmiana wielkości podaży /podzielona przez procentową zmianę ceny.

Elastyczność popytu zależy od tego , ile czasu potrzebują nabywcy na dostosowanie się do zmienionej ceny.

Firma jednoosobowa- stanowi przedsiębiorstwo należące do jednego właściciela.

Funkcja produkcji odzwierciedla stan wiedzy technicznej dostępnej w danym okresie.

Funkcja produkcji określa maksymalne rozmiary produkcji, jakie są możliwe do osiągnięcia przy różnym poziomie nakładów.

Gałąź w której panuje konkurencja monopolistyczna , składa się z wielu dostawców , wytwarzających produkty, będące bliskimi substytutami. Każde z przedsiębiorstw ma ograniczoną możliwość wpływania na ceny własnych wyrobów.

Gałęzie, w których panuje konkurencja monopolistyczna, charakteryzują się różnicowaniem produktów.

Gdy mamy do czynienia tylko z dwoma dobrami, są one z konieczności względem siebie substytutami. Efekt substytucyjny jest wówczas jednoznaczny. Gdy dóbr jest więcej, wówczas czysty efekt substytucyjny wzrostu ceny spowoduje także zmniejszenie popytu na dobra komplementarne względem dobra , które podrożało.

Gra jest sytuacją, w której rozsądne decyzje nieuchronnie zależą od siebie.

Groźba wiarygodna to taka groźba, której spełnienie uznalibyśmy ex post za optymalne rozwiązanie.

Gusta konsumenta ujawniają malejącą krańcową stopę substytucji, gdy przy stałej sumie użyteczności dodatkowej jednostki jednego dobra można pozyskiwać kosztem coraz mniejszych ilości drugiego dobra.

Gusty konsumenta można przedstawić za pomocą mapy nie przecinających się krzywych obojętności. Na danej krzywej obojętności poziom użyteczności jest jednakowy. Krzywe obojętności położone wyżej uważane są za lepsze. Krzywe obojętności mają nachylenie ujemne. Aby utrzymać dany poziom użyteczności, zwiększenie ilości jednego dobra musi być kompensowane zmniejszeniem ilości drugiego dobra.

Jeżeli cena jest niższa od długookresowych kosztów przeciętnych, przedsiębiorstwo powinno ulec likwidacji

Jeżeli dobra są komplementarne to skutkiem wzrostu cen dobra J jest spadek popytu na dobro I.

Jeżeli dobra są substytucyjne to wzrost ceny dobra J zwiększa popyt na dobro I.

Jeżeli nie ma przeszkód w handlu, a koszty transportu są bardzo niskie, prawo jednej ceny sprawia, że cena danego dobra wyrównuje się na całym świecie.

Kapitał rzeczowy są to maszyny, wyposażenie i budynki wykorzystywane w produkcji.

Kartelami nazywamy porozumienie (zmowę) prawnie dozwoloną.

Każdy konsument wybierze taki punkt C, w którym jego krańcowa stopa substytucji zrówna się z nachyleniem linii budżetowej.

Kiedy koszty krańcowe są niższe od kosztów przeciętnych, koszty przeciętne spadają.

Kiedy koszty krańcowe są wyższe od kosztów przeciętnych, koszty przeciętne rosną.

Kiedy relatywna cena wykorzystania jakiegoś czynnika produkcji wzrasta, przedsiębiorstwo zastępuje ten czynnik innym, zmieniając stosowaną technologię.

Kiedy wzrasta stawka płac, przedsiębiorstwo dąży do zmniejszenia zatrudnienia i zwiększenia liczby stosowanych maszyn.

Kiedy zysk ekonomiczny wynosi zero, wtedy mówimy, że przedsiębiorstwo osiąga zysk normalny. Jego zysk księgowy pokrywa wówczas koszt alternatywny kapitału i czas właściciela.

Kolejne przyrosty dochodu sprawiają, że linia budżetowa przesuwa się równolegle w górę.

Konkurencja niedoskonała istnieje wtedy, kiedy pojedyncze przedsiębiorstwa są przekonane, że mają do czynienia z opadającymi krzywymi popytu. Jej najważniejsze formy to konkurencja monopolistyczna, oligopol i czysty monopol.

Konkurencja po stronie podaży jest najbardziej prawdopodobna, kiedy duża liczba przedsiębiorstw wytwarza ten sam standaryzowany produkt , istnieje swoboda wejścia i wyjścia z danej gałęzi, a klienci łatwo mogą stwierdzić, że produkty różnych firm są naprawdę takie same.

Konkurencję monopolistyczną odróżnia fakt, że każde z przedsiębiorstw ma doczynienia z opadającą krzywą popytu.

Konsumenci wolą otrzymywać transfery w gotówce niż świadczenia w naturze o tej samej wartości pieniężnej. Rzeczowa postać transferu może ograniczyć swobodę wyboru konsumenta.

Konsument osiągnie maksymalną użyteczność, wybierając z pośród dostępnych koszyków dóbr taką kombinację dla której stosunek krańcowych użyteczności poszczególnych dóbr do ich cen jest jednakowy.

Koszt alternatywny ( inaczej koszt utraconych możliwości) jest to suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych zasobów (pracy i kapitału) w najlepszym z istniejących, alternatywnych zastosowań.

Koszt krańcowy (marginal cost) jest to wzrost kosztów całkowitych wywołany wzrostem produkcji o jednostkę.

Koszt powinien obejmować koszt alternatywny (-koszt utraconych możliwości) jest równy wartości dochodów które dany czynnik produkcji mógłby przynieść, gdyby go zatrudniono w innym, możliwie najlepszym zastosowaniu.

Koszt przedsiębiorstwa to wydatki poniesione na wytworzenie dóbr i usług w jakimś okresie.

Koszt utraconych możliwości jest to suma dochodów utraconych w wyniku niewykorzystania posiadanych zasobów (pracy i kapitału) w najlepszym z istniejących, alternatywnych zastosowań.

Koszt wykorzystania zmiennych czynników produkcji jest określany mianem krótkookresowych kosztów zmiennych.

Koszty ekonomiczne obejmują zwłaszcza koszt czasu i wysiłku właściciela, związany z prowadzeniem przedsiębiorstwa. Do kosztów ekonomicznych zalicza się również koszt alternatywny wykorzystania kapitału finansowego przedsiębiorstwa.

Koszty przeciętne są równe kosztom krańcowym tylko w najniższym punkcie krzywej kosztów przeciętnych.

Koszty stałe to koszty, które nie zmieniają się wraz ze zmianami wolumenu produkcji.

Koszty to wydatki ponoszone w związku z prowadzeniem produkcji i sprzedaży.

Koszty zmienne to koszty, które się zmieniają wraz ze zmianami wolumenu produkcji.(praca w nadgodzinach, wynajmowanie pracowników sezonowych)

Krańcowa stopa substytucji filmów a posiłkami jest to liczba filmów, z których musi zrezygnować konsument, jeżeli chce zwiększyć o jednostkę liczbę posiłków, nie zmieniając łącznej użyteczności.

Krańcowy produkt zmiennego czynnika produkcji (np.. Pracy) jest równy przyrostowi produkcji uzyskanemu dzięki zwiększeniu o jednostkę ilości czynnika zmiennego, przy założeniu, że ilość pozostałych czynników ( tym przypadku kapitału) się nie zmienia.

Krótki okres to czas, w którym przedsiębiorstwo jest w stanie tylko częściowo dostosować czynniki wytwórcze do nowych warunków.

Krótkookresowe koszty całkowite (STC) są równe sumie krótkookresowych kosztów zmiennych(SVC) i krótkookresowych kosztów stałych (SFC)

Krótkookresowe przeciętne koszty całkowite (SATC)są równe krótkookresowym kosztom całkowitym (STC) podzielonych przez wielkość produkcji.

Krótkookresowe przeciętne koszty stałe (SAFC) są równe krótkookresowym kosztom stałym (SFC) podzielonym przez wielkość produkcji.

Krótkookresowe przeciętne koszty zmienne (SAVC) są równe krótkookresowym kosztom zmiennym (SVC) podzielonym przez wielkość produkcji.

Krzywa długookresowych kosztów całkowitych opisuje minimalne koszty wytwarzania różnych rozmiarów produkcji wówczas, gdy przedsiębiorstwo jest w stanie dostosować wszystkie czynniki wytwórcze.

Krzywa długookresowych kosztów przeciętnych (LAC) ma najczęściej kształt litery U .Opadający odcinek tej krzywej to rezultat niepodzielności okresu produkcji, korzyści ze specjalizacji oraz pewnych technicznych korzyści związanych z produkcją na dużą skalę. Są to przyczyny rosnących przychodów ze skali produkcji. Wznoszenie się krzywej kosztów przeciętnych wynika z menedżerskich niekorzyści skali.

Krzywa kosztów całkowitych jest wyprowadzana z funkcji produkcji czynników produkcji przy założeniu ,że dane są płace i stawki opłat za wynajęcie innych czynników produkcji.

Krzywa krótkookresowych kosztów krańcowych (SMC) przecina krzywe SATC i SAVC w ich najniższych punktach.

Krzywa LAC jest zawsze położona poniżej krzywej SATC, z wyjątkiem punktu styczności obu krzywych. Oznacza to, że w długim okresie istnieje pewność osiągnięcia większego zysku niż w okresie krótkim, jeśli tylko obecnie przedsiębiorstwo produkuje przy rozmiarach zakładu, które nie są optymalne w długim okresie.

Krzywa obojętności wszystkie kombinacje dwóch dóbr dające konsumentowi taką samą całkowitą użyteczność.

Krzywa popytu na produkt przedsiębiorstwa wolnokonkrencyjnego to pozioma krzywa popytu.

Krzywa popytu wskazuje ilość dobra, którą nabywcy chcą kupić przy różnych poziomach cena innych czynnikach nie zmienionych)

Krzywa SATC zaczyna się wznosić, gdy wzrost przeciętnych kosztów zmiennych przewyższa efekt spadku przeciętnych kosztów stałych.

Krzywą długookresowych kosztów całkowitych otrzymujemy przez wyznaczenie dla każdej wielkości produkcji takiej metody wytwarzania, która przy pełnej zmienności wszystkich nakładów prowadzi do minimalizacji kosztów.

Krzywą podaży całej gałęzi otrzymujemy sumując wielkości dostaw wszystkich przedsiębiorstw przy różnych cenach. W długim okresie jest ona bardziej spłaszczona, bo każde przedsiębiorstwo może w pełni dostosować zasoby wszystkich czynników produkcja liczba przedsiębiorstw w gałęzi może się zmienić. W skrajnym przypadku, kiedy wszyscy działający i potencjalni producenci mają takie same koszty , krzywa długookresowej podaży gałęzi jest pozioma i przebiega przy cenie odpowiadającej najniżej położonemu punktowi na krzywej LAC każdego przedsiębiorstwa.

Krzywą podaży przedsiębiorstwa jest krzywa ilustrująca wielkość produkcji, którą przedsiębiorstwo chce wytworzyć przy różnych cenach.

Krzywe obojętności nie mogą się przecinać.

Krzywe obojętności stają się bardziej płaskie w miarę przesuwania się po nich w prawo.

Krzywe obojętności wyrażają zasadę malejącej krańcowej stopy substytucji. Ulegają one spłaszczeniu w miarę, jak przesuwamy się po nich w prawo. Aby utrzymać dany poziom użyteczności, konsument jest skłonny poświęcić coraz mniejsze ilości jednego dobra w zamian za dodatkowe jednostki drugiego dobra.

Linia budżetowa pokazuje maksymalną dostępną ilość jednego dobra przy danej ilości drugiego dobra. Położenie linii budżetowej określają wyłącznie dochód i ceny. Natomiast jej nachylenie wyraża tylko relację cen.

Linia budżetowa przedstawia maksymalne kombinacje dwóch dóbr ,które można nabyć rozporządzając danym dochodem.

Maksymalizacja zysku wymaga minimalizacji kosztów przy każdych rozmiarach produkcji.

Maksymalizujący użyteczność konsument wybiera taką kombinację dóbr, dla której najwyższa osiągalna krzywa obojętności jest zaledwie styczna do linii budżetowej. W punkcie styczności rynkowa relacja wymienna obu dóbr, mierzona nachyleniem linii budżetowej, równa się relacji opartej na ocenie użyteczności, mierzonej nachyleniem krzywej obojętności.

Maksymalna użyteczność oznacza że wybierany jest punkt, w którym krzywa obojętności ledwie dotyka linii budżetowej.

Maksymalną użyteczność konsument osiągnie, wybierając z pośród dostępnych koszyków dóbr taką kombinację, dla której stosunek krańcowych użyteczności poszczególnych dóbr do ich cen jest jednakowy.

Malejące przychody ze skali występują wtedy, kiedy długookresowe koszty przeciętne rosną wraz ze wzrostem produkcji.

Metoda statyki porównawczej pozwala zbadać, jak zmienia się równowaga, kiedy następuje np.. Zmiana popytu lub poziomu kosztów.

Mieszana elastyczność cenowa popytu na dobro i względem zmian ceny dobra (j) to relacja między względną zmienną zapotrzebowania na dobro i a względną zmienną ceny dobra j.

Minimalna skala efektywna to wielkość produkcji, przy której krzywa długookresowych kosztów przeciętnych przedsiębiorstwa przestaje opadać.

Monopole mają większe zasoby własne, które mogą przeznaczyć na badania obniżające koszty, a ich motywacja do prowadzenia takich badań może być silniejsza, bo zyski z innowacji nie zanikają pod wpływem konkurencji. Małe przedsiębiorstwa nie prowadzą kosztownych badań, ale prawo patentowe stwarza wystarczające bodźce dla średnich i większych przedsiębiorstw.

Monopolistą jest jedyny nabywca lub jedyny potencjalny nabywca dobra pochodzącego z danej gałęzi.

Monopolistą jest jedyny sprzedawca lub jedyny potencjalny sprzedawca dobra w danej gałęzi.

Nakład (czynnik produkcji) to dobro lub usługa wykorzystywane w procesie produkcji.- płace, maszyny , surowce, energia, bandaże w zakładowym ambulatorium.

Naturalna bariera wejścia to taka bariera, która nie została rozmyślnie stworzona przez działające już w gałęzi firmy.

Nowa ekonomia przemysłu to; teoria gier, wiążące zobowiązanie, wiarygodność i odstraszanie.

Odstraszanie strategiczne- gdy nie ma odstraszania a klient wchodzi do gałęzi, stare przedsiębiorstwo uczyni najlepiej jeżeli się z tym pogodzi i nie podejmie walki

Ograniczenie budżetowe opisuje różne koszyki dóbr dostępne dla konsumenta.

Ograniczenie budżetowe wskazuje maksymalną ilość jednego dobra , którą możemy kupić przy określonej nabywanej ilości drugiego dobra.

Oligopol jest gałęzią, w której działa wielu producentów. Każdy z nich stwierdza, że osiągana przez niego cena zależy nie tylko od wielkości jego własnej produkcji, lecz także od działań konkurentów z tej gałęzi.

Oligopolista wychodzi z założenia, że konkurenci dostosują do obniżki cen, lecz nie do ich podwyżki. Jego krzywa popytu jest załamana w punkcie A. Podwyżka cen powoduje dużą stratę udziału w rynku, obniżka cen zaś zwiększa sprzedawaną ilość, ale wyłącznie dzięki wzrostowi sprzedaży całej gałęzi.

Oligopoliści stoją przed dylematem : konkurować o większy udział w ograniczonych wspólnych zyskach czy też porozumieć się aby je maksymalizować.

Optymalna wielkość produkcji zapewnia maksymalizację sumy zysków ekonomicznych.

Pasywami nazywamy to co firma jest winna innym.

Ponieważ konsument woli więcej niż mniej, to wybierze pewien punkt na linii budżetowej. Napotyka on tu problem wyboru, gdyż poruszając się po linii budżetowej, można zwiększyć ilość jednego dobra tylko kosztem zmniejszenia drugiego dobra.

Popyt jest nieelastyczny. gdy jego elastyczność przyjmuje wartość między -1i0

Popyt nazywamy elastycznym, gdy jego elastyczność cenowa jest mniejsza od -1.

Posunięcie strategiczne to takie działanie, które wybiera korzystny dla podejmującej jej osoby wpływ na wybory innej osoby, oddziałując na jej przewidywania dotyczące działań tej pierwszej osoby.

Prawo malejącej użyteczności krańcowej, że (MU) maleje w miarę wzrostu konsumowanego dobra.

Prawo malejących przychodów działa wtedy, kiedy wszystkie, z wyjątkiem jednego, czynniki produkcji są stałe.

Producent działający w warunkach konkurencji niedoskonałej nie może sprzedać po istniejącej cenie tyle, ile chce. Popyt na jego wyroby maleje wraz ze wzrostem ceny, a cena zależy od ilości wytwarzanych i sprzedawanych produktów.

Przeciętne koszty produkcji są równe kosztom całkowitym podzielonym przez wielkość produkcji.

Przesunięcie w górę krzywej kosztów krańcowych powoduje zmniejszenie produkcji.

Przesunięcie w górę linii utargu krańcowego prowadzi do wzrostu wielkości produkcji.

Przy dobrach zwykłych (normalnych) zmniejszenie realnego dochodu spowoduje zmniejszenie zapotrzebowania na obydwa dobra.

Przy stałych cenach wzrost dochodu powoduje równoległe przesunięcie linii budżetowej w górę. Jeżeli rozpatrywane dobra są dobrami normalnymi, to wielkość zapotrzebowania wzrośnie.

Przychód (utarg) przedsiębiorstwa pochodzą ze sprzedaży dóbr i usług.

Przypływy pieniężne w danym przedsiębiorstwie jest to ilość pieniędzy netto faktycznie uzyskana w danym okresie.

Punkty leżące powyżej linii budżetowej są nieosiągalne.

Rosnące przychody ze skali produkcji występują wtedy, gdy długookresowe koszty przeciętne spadają wraz ze wzrostem produkcji.

Rozróżniamy trzy rodzaje przedsiębiorstw: firmę jednoosobową opartą na pracy właściciela, spółkę jawną spółkę kapitałową.

Rynek doskonale konkurencyjny to taki rynek, na którym zarówno sprzedający, jak i kupujący uznają, że ich decyzje o kupnie i sprzedaży nie wpływają na poziom ceny rynkowej.

Rynek sporny to rynek, na którym istnieje swoboda wejścia i wyjścia.

Rynkowa krzywa popytu jest sumą indywidualnych krzywych popytu. Przy poziomie ceny sumujemy zapotrzebowanie zgłaszane przez indywidualnych nabywców.

Spółka jawna- organizacja dwie lub więcej osób ,dzielą zyski między siebie odpowiadają własnym majątkiem.(jest spółką z nieograniczoną odpowiedzialnością)

Spółka kapitałowa jest to organizacja stworzona w celu prowadzenia działalności gospodarczej. Spółki są własnością akcjonariuszy (udziałowców), ale są zarządzane przez menadżerów odpowiadających przed radą dyrektorów.

Spółka kapitałowa- własność jest podzielona pomiędzy akcjonariuszy, kto ma więcej akcji ten ma więcej głosów-zarządzają rady dyrektorów.

Stałe przychody ze skali pojawiają się wówczas, gdy długookresowe koszty przeciętne są stałe przy wzroście produkcji.

Stały czynnik produkcji to taki czynnik, którego nakład nie może ulec zmianie.

Statut czystego monopolu może zostać nadany z mocy prawa. Bywa to w tedy ,kiedy określona gałąź zostaje znacjonalizowana lub jest chroniona tymczasowym patentem.

Strategia jest planem gry, opisującym, jak gracz będzie działał, czyli, jakie posunięcie wykona w każdej wyobrażalnej sytuacji.

Struktura rynku pozwala opisać zachowania nabywców i sprzedawców na tym rynku.

Ścieżka wzrostu dochodu łączy punkty krzywych obojętności i linii budżetowych.

Tam gdzie linia budżetowa przecina krzywą obojętności, przesunięcie po linii budżetowej w jednym kierunku zwiększa łączną użyteczność.

Teoria podaży to teoria opisująca warunki dokonywania przez przedsiębiorstwo wyboru wielkości produkcji.

Teoria podaży-decyzje przedsiębiorstwa o wielkości produkcji i podaży zależą od wysokości kosztów i utargu ze sprzedaży

Teoria popytu opiera się na założeniu, że konsument, przy danym ograniczeniu budżetowym, stara się osiągnąć maksymalny poziom użyteczności.

Udział określonego dobra w budżecie konsumenta są to wydatki na zakup tego dobra (cena x ilość), wyrażone jako część całości wydatków gospodarstwa domowego lub część jego dochodów.

Utarg (przychód) przedsiębiorstwa jest to ilość pieniędzy uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w jakimś okresie, na ogół w ciągu roku.

Utarg krańcowy (przychód) (marginal revenue) jest to wzrost utargu całkowitego wywołany zwiększeniem produkcji o jednostkę.

Użyteczność krańcowa dobra jest to przyrost użyteczności uzyskiwany dzięki zwiększeniu konsumpcji tego dobra o jednostkę, przy danych rozmiarach konsumpcji pozostałych dóbr.

Użyteczność krańcowa dobra maleje, gdy dodatkowa jednostka dobra dostarcza konsumentowi coraz mniejszych przyrostów użyteczności.

Użyteczność krańcowa- przyrost użyteczności następuje przy zwiększeniu konsumpcji o jednostkę.

W długim okresie rozmiary produkcji przedsiębiorstwa odpowiadają punktowi, w którym długookresowe koszty krańcowe są równe utargowi krańcowemu, pod warunkiem, że cena jest niższa od długookresowych kosztów przeciętnych przy tych rozmiarach produkcji.

W gałęzi wolnokonkurencyjnej wszyscy nabywcy i sprzedawcy są biorcami cen i uważają, że indywidualne działania nie wpływają na wysokość ceny rynkowej.

W konkurencji monopolistycznej równowaga długookresowa przedsiębiorstwa ustala się w punkcie styczności, tj. w miejscu, w którym krzywa popytu styka się ( tylko w jednym punkcie) z krzywą AC przy wielkości produkcji, dla której MC =MR. Wówczas każde z przedsiębiorstw ma maksymalny swój zysk księgowy (normalny), lecz nie osiąga zysków nadzwyczajnych i nie ponosi strat. Nie ma dalszych wejść ani wyjść z gałęzi.

W krótkim okresie przedsiębiorstwo produkuje niekiedy ze stratami pod warunkiem, że przychody ze sprzedaży pokrywają co najmniej część kosztów stałych.

W krótkim okresie przedsiębiorstwo wybiera rozmiar produkcji Q - tzn. wielkość, przy której MR=SMC, pod warunkiem, że przy tych rozmiarach produkcji cena nie jest niższa od krótkookresowych przeciętnych kosztów zmiennych SAVC. Jeżeli cena jest niższa od SAVC, to przedsiębiorstwo zaprzestaje produkcji.

W stanie równowagi długookresowej cena rynkowa równoważy wielkość zapotrzebowania z całkowitą wielkością podaży oferowaną przez przedsiębiorstwa funkcjonujące w gałęzi, gdy każde z nich wytwarza zgodnie ze swą krzywą długookresowej podaży.

W stanie równowagi krótkookresowej cena rynkowa równoważy wielkość zapotrzebowania z całkowitą wielkością podaży oferowaną przez dana liczbę przedsiębiorstw działających w gałęzi, gdy każde przedsiębiorstwo produkuje zgodnie ze swa krzywą krótkookresowej podaży.

W wyniku zmowy, polegającej na ograniczeniu produkcji do poziomu Qm maksymalizowane są łączne zyski oligopolu. Zrównują się one z zyskami które osiągnął by monopolista wielozakładowy.

W wypadku dóbr zwykłych (normalnych) podwyżka ceny określonego dobra zmniejsza wielkość popytu na to dobro. W przypadku dóbr niższego rzędu efekt dochodowy działa w odwrotnym kierunku , ale w świetle działań empirycznych wydaje się, że nie przeważa on nigdy nad efektem substytucyjnym. Tak więc, regułą jest ujemnie nachylona (opadająca) krzywa popytu.

Wielkość produkcji przedsiębiorstwa w krótkim okresie odpowiada punktowi zrównania SMC i MR, pod warunkiem, że cena nie jest niższa od krótkookresowych kosztów zmiennych.

Wskaźnik konkurencji N firm to udział N największych przedsiębiorstw w sprzedaży tej gałęzi.

Wzrost ceny jednego dobra zmniejsza popyt drugiego dobra przez efekt substytucji i również przez efekt dochodowy (o ile są to dobra normalne.

Wzrost ceny zwiększa popyt na dobro Giffena.

Wzrost dochodu zmniejsza popyt na dobro niższego rzędu.

Wzrost kosztów wszystkich przedsiębiorstw prowadzi do ograniczenia wielkości podaży gałęzi i wzrostu ceny. W długim okresie przedsiębiorstwo krańcowe nie może mieć ani zysków ani strat. Do zrównoważenia wzrostu jego kosztów przeciętnych niezbędna jest wyższa cena.

Wzrost popytu prowadzi do dużej podwyżki cen, ale do małego wzrostu produkcji. Już obecnie w gałęzi przedsiębiorstwa przesuwają się bowiem w górę po swych stromych krzywych SMC. Cena przewyższa koszty przeciętne, a wynikające z stąd zyski przyciągają do gałęzi nowe przedsiębiorstwa. W długim okresie produkcja nadal wzrasta lecz cena spada. W stanie równowagi długookresowej przedsiębiorstwo krańcowe osiąga jedynie zysk normalny i nie zachodzą dalsze zmiany liczby przedsiębiorstw należących do danej gałęzi.

Wzrost siły nabywczej dochodu- jeżeli mamy dobro normalne, to wraz ze wzrostem dochodu krzywa użyteczności krańcowej przesuwa się w górę.Dla utrzymania danej użyteczności krańcowej, nabywana ilość dobra musi wzrosnąć.

Zakres odpowiedzialności akcjonariuszy za zobowiązania spółki jest ograniczony. Odpowiedzialność właścicieli spółek jednoosobowych i jawnych jest nieograniczony.

Zapasy są to dobra przechowywane przez przedsiębiorstwo na potrzeby przyszłej sprzedaży.

Zasoby ziemia, praca, kapitał, technologia, przedsiębiorczość.

Zmiana ceny jednego dobra powoduje obrót linii budżetowej wokół punktu, w którym nie kupuje się w ogóle tego dobra. Taka zmiana wywołuje efekty: dochodowy i substytucyjny. Efekt dochodowy wzrostu ceny dla wszystkich dóbr normalnych wyraża się zmniejszeniem wielkości popytu. Efekt substytucyjny, związany tylko ze zmianą relacji cen, sprawia, że konsumenci odchodzą od dobra, którego cena względna wzrosła, zastępując je innymi dobrami.

Zmowa jest jawnym lub tajnym porozumieniem między przedsiębiorstwami, które ma na celu uniknięcie wzajemnej konkurencji.

Zobowiązanie samo ograniczające jest dobrowolną deklaracją, która ogranicza możliwości przyszłego wyboru jednej ze stron.

Zysk nadzwyczajny jest to zysk przekraczający dochód, który właściciel przedsiębiorstwa mógłby otrzymać w postaci odsetek, wypożyczając swój kapitał według rynkowej stopy procentowej.

Zysk nadzwyczajny to czysty zysk pozostający właścicielowi po potrąceniu kosztów alternatywnych i ekonomicznych.

Zyski nie podzielone stanowią tę część zysków po opodatkowaniu, która zostaje zainwestowana w przedsiębiorstwie, a nie przeznaczona na wypłatę dywidend dla akcjonariuszy.

Zyski osiągają maksimum przy produkcji, dla której koszt krańcowy jest równy utargowi krańcowemu.

Zyski stanowią nadwyżkę przychodów nad kosztami.

---