16. SPOŁECZEŃSTWA OBYWATELSKIE. KOMPONENTY l GŁÓWNE CECHY
Wg. Zagórskiego
l. komponenty traktowane kompleksowo
a) struktura ideacyjna : pluralistyczna struktura idei konkurujących, praktykowanych,udoskonalonych w konsensusie
b) struktura normatywna: struktura norm ustanawianych głównie w systemie demokracji, skoordynowanych z praktycznymi potrzebami obywateli
c) struktura nierówności: struktura interesów możliwych do artykułowania wielopoziomowego i podmiotowego
d) str. organizacyjna: zorientowana racjonalnie i efektywnościowe (ekonomicznie)
e) str. segmentacyjna : str. zbiorów i zbiorowości realnie, lub potencjalnie podmiotowych:
zrzeszeń, związków instytucyjnych i wspólnot konstytuowanych w toku rozszerzających się wyborów
f) str. lingwistyczna: język historyczny dominującej nacji; języki równorzędne głównych narodów, konsensualnie wybrany język urzędowy
g) infrastruktura: wielofunkcyjna, wielopoziomowa zorientowana na podnoszenie sprawności komunikacyjne - informatycznej systemów społecznych oraz komfortu życia i aktywności zbiorowej i indywidualnej obywateli.
komponenty traktowane szczegółowo
a) system cywilizacyjny „zachodni" wywodzący się z cywilizacji łacińskiej
b) system wartości indywidualistyczno - konkurencyjny; -nierówność zasadą i wartością konstytutywną ładu
c) system osobowości homo economicus
d) system ruchliwości: otwartej, swobodnej, poziomej i pionowej
e) system wytwarzania: intensywny, naukowy, racjonalny, usługi i informatyka jako główne dziedziny podnoszenia efektywności wytwarzania
f) struktura zawodowa: wąsko sprofesjonalizowana; dominacja zawodów usługowych
g) system gospodarki: wolno rynkowy
h) struktura klasowa: klas rynkowych (prywatno-własnościowych)przy dominacji klasy
średniej
i) system konsumpcji; masowej postępującej, na wysokim poziomie spożycia dóbr
elementarnych i wyższego rzędu
j) struktura socjalna: warstwy socjalna, autonomiczna, pochodna zabezpieczeń grup
społecznych i interwencjonizmu państwowego w rozwiązywaniu problemów starości,
bezrobocia i ubóstwa
k) struktura warstwowa: warstwy hierarchiczno - prestiżowe (wyższe, średnie, niższe)
konstytuujące się w związku z rozmiarami odpowiedniej konsumpcji; warstwy będące-
równocześnie czynnikami skutecznego systemu kontroli społecznej .(redukującego
represywne funkcje państwa)
l) system rządzenia: demokracja, system demokracji parlamentarnej, zasadzającej się na
demokracji politycznej testowany w wyborach powszechnych, wyrażający przeciwwagę
dwóch sił: władzy - opozycji (legalnej)
m) struktura partyjna: pluralistyczna, przy dominacji partii centrowych, reprezentujących
główne interesy klasy średniej jako większości; radykalni- liberałowie jądrem struktury,
ekstremiści lewicowi i prawicowi
n) system ekologiczny: rozszerzającej się ochrony i regeneracji środowiska i jego estetyki
o) struktura społeczności dominacja społeczności miejskich, w tym wielko aglomeracyjnych
p) system pokrewieństwa: zasadzający się na poszanowaniu zakazu incestu; partnerstwa
małżonków; tolerancji związków małżeńskich i rodzinnych
q) struktura pokrewieństwa: małych rodzin nowoczesnych autonomicznych samodzielnością
egzystencjalną
r) system kultury: system kultury masowej, pluralistycznej, wzbogaconej na zasadzie
konsensusu i rywalizacji rynkowej wartościami współżyjących grup etnicznych
s) struktura etniczna: narodów dominujących oraz grup etnicznych, mniejszości i obcych
respektujących zasadę obywatelstwa i korzystających z tych zasad
t) system praktyk religijnych: zasadzający się generalnie na rozdziale kościoła od państwa:
na respektowaniu wolności wiary i praktyk religijnych
u) struktura wyznaniowa: pluralistyczna wyznań i sekt podmiotowych przy dominacji
historycznej wyznań chrześcijańskich
v) opinia publiczna: swobodna, kształtowana przez massmedia.
Komponenty:
1. rynek- osobliwa arena wymiany dóbr i kreacji szans życiowych jego uczestników
2. układ klasowy rynkowy - klasy rynkowe, prywatnowłasnościowe (filarami są rynek i własność
prywatna), dominacja klasy średniej
3. segmenty zewnętrzne „swoje" (narodu): intelektualiści (tworzący na emigracji)
4. system stratyfikacyjny - układ warstw hierarchiczne - prestiżowych
Społ. obywatelskie (otwarte) cechuje:
struktura ideacyjna - pluralistyczna struktura idei konkurujących, praktykowanych i udoskonalanych w konsensusie
struktura normatywna - str. norm ustanawianych głównie w systemie demokracji, skoordynowanych z praktycznymi potrzebami obywateli
struktura interesów możliwych do artykułowania wielopoziomowego i podmiotowego
struktura organizacyjna (organizacji) zorientowana racjonalnie i efektywnościowe (ekonomicznie)
struktura segmentacyjna (segmentów) - str. zbiorów i zbiorowości (grup) realnie lub potencjalnie podmiotowych, zrzeszeń, związków inst. i wspólnot konstytuowanych w toku rozszerzających się wyborów
struktura lingwistyczna - język historyczny dominującej nacji; języki równorzędne głównych narodów konsensualnie wybrany język urzędowy
infrastruktura wielofunkcyjna, wielopoziomowa zorientowana podnoszenie sprawności komunikacyjno-informatycznej systemów społecznych oraz komfortu życia aktywności zbiorowej i indywidualnej obywateli
struktura zawodowa wąsko sprofesjonalizowana; dominacja zawodów usługowych
struktura klasowa klas rynkowych (prywatnowłasnościowych) przy dominacji klasy średniej
struktura socjalna - warstwy socjalne autonomiczne, pochodne zabezpieczeń grup społecznych i interwencjonizmu państwowego w rozwiązywaniu problemów, starości, bezrobocia i ubóstwa
struktura warstwowa - warstwy hierarchiczne - prestiżowe (wyższe, średnie, niższe) konstytuujące się w związku z rozmiarami odpowiedniej konsumpcji; warstwy będące równocześnie czynnikami skutecznego systemu kontroli społecznej (redukującego represywną funkcję państwa)
struktura partyjna - pluralistyczna, przy dominacji partii centrowych, reprezentujących główne interesy klasy średniej jako większości
struktura społeczności - dominacja społeczności miejskich, w tym wielkoaglomeracyjnych
struktura pokrewieństwa - małych rodzin nowoczesnych, autonomicznych samodzielnością egzystencjalną
struktura etniczna — narodów dominujących oraz grup etnicznych, mniejszości i obcych respektujących zasady obywatelstwa korzystający z tych zasad
struktura wyznaniowa - pluralistyczna wyznań i sekt podmiotowych przy dominacji histerycznej wyznań chrześcijańskich.