237

Wypracowanie na temat:
Patriotyzm Polak�w - mit czy cecha narodowa? Uzasadnij sw�j sad odwolujac sie do wybranych przyklad�w literackich z r�znych epok.

Patriotyzm to wielkie slowo. Oznacza umilowanie kraju ojczystego, a takze gotowosc poswiecenia sie dla wlasnego narodu. Literatura polska jest prawdziwa szkola uczuc patriotycznych, bo niemal od poczatku swego istnienia wyraza gleboka troske o losy ojczyzny, tworzy wzorce osobowe prawdziwego patrioty i obywatela.
Mit wyraza wierzenia danej spolecznosci - ma sluzyc celom dydaktycznym.
Patriotyzm jako mit jest trafnym sposobem na dotarcie do wnetrza ludzkiej duszy,
do miejsca gdzie rodzi sie wewnetrzna potrzeba pomocy ojczyznie. Pokazujac ludziom przyklady postepowania wielkich patriot�w, poglebiamy ich zainteresowanie wlasnym krajem - ojczyzna - matka. Jest to wewnetrzna sila, kt�rej nie potrafimy sie oprzec. Oczywiscie - byli, sa i beda ludzie, dla kt�rych slowo patriotyzm nic nie znaczy. Dla kt�rych ojczyzna jest tylko wpisem w dow�d tozsamosci. Czy m�wiac o patriotyzmie Polak�w powinnismy uwazac, ze jest to mit czy moze cecha narodowa? Biorac pod uwage tw�rczosc pisarzy r�znych epok z latwoscia odnajdujemy dziela, kt�re byly napisane dla ludzi i o ludziach - zalazki mit�w i szczeg�lowo wykreslajace patriotyzm, jako ceche narodowa.

Przypatrujac sie utworom poszczeg�lnych epok mozemy stwierdzic, iz autorzy starali sie natchnac Polak�w patriotyzmem w dwojaki spos�b. Przedstawiajac postawy - wzorce lub hiperbolizujac fakty. Nie bylo to jednak do konca skuteczne, poniewaz kazda kolejna epoka przynosila nowe problemy, z kt�rymi trzeba bylo sie zmagac
od podstaw.
Na poczatek przedstawie utwory, w kt�rych autorzy pokazali postawy patriotyczne na mniej lub bardziej autentycznych zdarzeniach - udowadniajac patriotyzm jako ceche narodowa Polak�w.
Juz w epoce renesansu Kochanowski apeluje do Polak�w, aby opamietali sie
i ze wzgledu na pamiec minionych wiek�w, postarali sie naprawic Rzeczpospolita. Nawoluje do zmiany polityki i wprowadzenia radykalnych reform w dziedzinie finans�w (podatki) jak i polityki wojennej. W "Piesni o spustoszeniu Podola" pisze: „C�ry szlacheckie (zal sie mocny Boze) Psom bisurmanskim brzydkie sciela loze (...) Skujmy talerze na talary, skujmy, A zolnierzowi pieniadze gotujmy (...) Dajmy,
a naprz�d dajmy! Sami siebie Ku gwaltowniejszej chowajmy potrzebie.”
Jan Kochanowski - ojciec poezji polskiej- w "Odprawie posl�w greckich" przedstawil wz�r prawdziwego obywatela i patrioty. Trojanczyk Antenor, kt�ry nie daje sie przekupic Parysowi. Przeciwstawia sie Priamowi proponujac polityke ugodowa
- oddanie Heleny Grekom. Oczywiscie sytuacja jest tu kostiumem artystycznym
i rzecz rozgrywa sie w oparciu o sytuacje Polski.
Waclaw Potocki w utworze "Transakcja wojny chocimskiej" ma za zadanie pokrzepic serca Polak�w przez ukazanie walk pod Chocimiem i mestwa hetmana Karola Chodkiewicza. We fragmencie pod tytulem "Przedmowa Chodkiewicza
do rycerstwa" naczelny w�dz zwraca sie do zolnierzy apelujac do ich sumien i dodajac otuchy by zachecic ich do ofiarnej walki. Por�wnuje ojczyzne do "matki utrapionej": „Patrzmy tez, co za ludzi mialy tamte wieki, Kt�rzy nam te ojczyzne dali do opieki! (...) Przeb�g! c�z nas w tak drobne przerobilo mr�wki? Zbytkami nieszczesnymi, lakomymi garly Samismy sie w pigmej�w postrzygli i karly.”
"Pan Tadeusz" - epopeja narodu Polskiego - przedstawia fakty, zachowania
i cechy narodowe. Miedzy innymi - patriotyzm. Autor - Adam Mickiewicz
- przedstawia tragiczne losy mlodego zawadiaki Jacka Soplicy, kt�ry popelniajac wiele bled�w pragnie sie zrehabilitowac ojczyznie i wciela sie w postac ksiedza Robaka. Wszystkie jego grzechy lat mlodzienczych zostaly wybaczone, bo reszte swego zycia poswiecil walce z wrogami ojczyzny..
Dwie epoki p�zniej - w Mlodej Polsce - Stanislaw Wyspianski autor dramatu „Wesele” zaniepokojony jest losami ojczyzny i gleboko przezywa niewole swego narodu. Ukazuje nam stan spoleczenstwa, w kt�rym integracja mieszczanstwa
i chlop�w nie jest mozliwa i ostro krytykuje je za to, ze nie potrafi podjac walki
o niepodleglosc. Obala mity narodowe dotyczace zar�wno szlachty jak i chlop�w oraz wykazuje, ze zadna z tych warstw nie jest zdolna do spelnienia dziejowej misji, walki o wolnosc. Przedstawia motyw Zlotego Rogu, kt�ry stal sie narodowym symbolem zjednoczenia do walki: „Miales, chamie, zloty r�g, miales, chamie, czapke z pi�r: czapke wicher niesie, r�g huka po lesie, ostal ci sie ino sznur.”

Przypatrzmy sie teraz kreowaniu przez autor�w mitu o Polaku - patriocie. Tworzeniu fikcyjnych scen, przyklad�w i kazan kierowanych do ludzi. Przedstawienie wyidealizowanej osobowosci oraz wytykanie bled�w, „chor�b” narodu Polskiego bylo podstawowa forma dydaktyczna w epoce Renesansu.
Jan Kochanowski m�wi o powinnosciach kazdego obywatela i istocie patriotyzmu. Czlowiek cale zycie powinien zabiegac o swe dobre imie - „Piesn
o dobrej slawie”: „Sluzymy poczciwej slawie, a jako kto moze, Niech ku pozytku dobra wsp�lnego pomoze.” Obywatele swe sily powinni poswiecac ojczyznie.
- "O cnocie": „A jesli komu droga otwarta do nieba Tym co sluza ojczyznie.”
Waclaw Potocki we fraszce "Czuj! stary pies szczeka" m�wi o tym, ze jego glos troski o panstwo nie trafia do obywateli, a co niekt�rym nawet przeszkadza.
W nastepnej epoce - oswieceniu Ignacy Krasicki w utworze "Hymn do milosci ojczyzny" nakazuje czcic i kochac ojczyzne. Powinno sie to przejawiac w gotowosci do bezgranicznych poswiecen. „Swieta milosci kochanej ojczyzny, Czuja cie tylko umysly poczciwe (...) Byle cie mozna wspom�c, byle wspierac, Nie zal zyc w nedzy, nie zal i umierac.” Satyry i bajki Krasickiego gania zle przyzwyczajenia narodu polskiego. W "Swiecie zepsutym" autor por�wnuje ojczyzne do tonacego okretu, kt�rego trzeba ratowac.
Adam Mickiewicz przedstawil "Konrada Wallenroda" jako czlowieka zmuszonego kroczyc droga podstepu i zdrady dla ratowania Litwy. Posuwa sie nawet do zabicia prawdziwego Konrada Wallenroda, bo wie, ze w otwartej walce Litwini nie maja szans z Krzyzakami. W tym przypadku cel uswiecal srodki i Konrad stal sie wzorem do nasladowania dla uczestnik�w powstan narodowych.
W III czesci "Dziad�w" - gl�wny bohater Konrad jest wzorem patrioty, bo jak Prometeusz jest got�w zginac za ojczyzne i sw�j lud. „Ja kocham caly nar�d (...) Chce go dzwignac, uszczesliwic, Chce nim caly swiat zadziwic.” W widzeniu ksiedza Piotra: z syberyjskiego transportu ucieka "jedno dziecie", z kt�rego wyrosnie przyszly wskrzesiciel narodu: „Z matki obcej, krew jego dawne bohatery, A imie jego czterdziesci i cztery.”

Stwierdzenie, iz patriotyzm jest cecha narodowa Polak�w, nie jest bledne. Nie sklamiemy r�wniez, jezeli powiemy o patriotyzmie jako micie. W rzeczywistosci opowiadania o prawdziwych Polakach - patriotach mialy bardzo duzy wplyw na p�zniejsze ich zachowanie. Kreowaly dusze - rodzily milosc do ojczyzny. Czytajac dziela wielkich autor�w osobiscie stwierdzilem, iz patriotyzm jest cecha narodowa Polskiego narodu. Jednak zeby to udowodnic jednoznacznie, nalezaloby zapoznac sie w takim samym stopniu z literatura innych narod�w. Pamietajmy jednak o tym,
ze dzieki mitom, legendom, a przede wszystkim wiarom w b�stwa i rzeczy niematerialne, czlowiek z dnia na dzien jest bogatszy o nowe doswiadczenia. Ma
w zyciu sw�j cel, do kt�rego dazy oraz kt�ry wiaze go z innymi ludzmi i ojczyzna.