ANALIZA MAKROSKOPOWA

Badania makroskopowe mają na celu wstępne określenie rodzaju gruntu i niektórych jego cech fizycznych bez pomocy przyrządów. Badania te wykonuje się w terenie i w laboratorium. Wykonuje się je zawsze bez względu na ostateczny zakres dokumentacji badawczej. Próbka do badania powinna mieć naturalne uziarnienie i wilgotność. Najczęściej badania makroskopowe obejmują określenie rodzaju i nazwy gruntu, stanu gruntu, jego barwy i wilgotności oraz zawartości węglanu wapnia. Dodatkowo rozpoznajemy rodzaj i ilość domieszek. Ustalenia dokonywane na podstawie analizy makroskopowej, jeśli nie budzą wątpliwości, mogą być w prostych przypadkach przyjmowane jako wiążące wyniki badań geotechnicznych.

Wykonuje się zazwyczaj 5 oznaczeń są to:

- rodzaj gruntu,

- barwa gruntu,

- stan gruntu,

- wilgotność,

- zawartość CaCO3.

Grunty niespoiste

Grunty niespoiste (sypkie) tworzą pojedyncze ziarna piaskowe lub żwirowe i są one widoczne gołym okiem. Rodzaj gruntów niespoistych należy określić na podstawie wielkości i zawartości ziaren poszczególnych frakcji ustalonych oceną makroskopową.

Nazwa gruntu	Zawartość frakcji [%]
		> 2 mm	> 0,5 mm	> 0,25 mm
Żwir	> 50	-	-
Pospółka	50 ÷ 10	> 50	-
Piasek gruboziarnisty	< 10	> 50	-
Piasek średnioziarnisty	< 10	< 50	> 50
Piasek drobnoziarnisty	< 10	< 50	< 50
Piasek pylasty	< 10	< 50	< 50

Grunty spoiste

Grunty spoiste tworzą pozornie jednorodną masę, która w pewnym zakresie wilgotności ma cechy plastyczne. Różne właściwości gruntów wynikają między innymi z różnej zawartości frakcji piaskowej, pyłowej i iłowej, co jest podstawą podziału tych gruntów na rodzaje.

Rodzaje badań:

- Oznaczenie rodzaju gruntu polega na określeniu spoistości gruntu na podstawie próby wałeczkowania (czy kulka o średnicy ok. 7 mm da się uformować, jeśli tak to jakie uszkodzenia powstają - rozwarstwienia podłużne czy spękania poprzeczne - oraz czy pojawia się połysk na kulce i wałeczku) oraz zawartości frakcji piaskowej na podstawie próby rozcierania gruntu w wodzie (zakwalifikowanie do jednej z trzech grup w zależności od ilości pozostałych ziaren między palcami).

W przypadkach wątpliwych należy dodatkowo wykonać próbę rozmakania. W próbie rozmakania mierzy się czas od zanurzenia uprzednio przygotowanej próbki do chwili jej przeniknięcia przez siatkę w wyniku rozmoknięcia.

- Oznaczenie barwy gruntu

barwę gruntu należy określać na przełamie bryły gruntu o naturalnej wilgotności. Najpierw podajemy odcień i intensywność barwy a następnie barwę podstawową. Gdy występuje kilka barw należy podać charakter ich występowania.

- Oznaczenie stanu gruntu wykonuje się po uprzednim oznaczeniu rodzaju gruntu. Makroskopowo stan gruntów określa się na podstawie liczby kolejnych wałeczkowań tej samej próbki gruntu i w zależności od rodzaju gruntu ze względu na spoistość.

Wyróżnia się 6 stanów gruntu:

- zwarty

- półzwarty

- twardoplastyczny

- plastyczny

- miękkoplastyczny

- płynny

Stan zwarty gdy z gruntu nie można uformować kulki

Stan półzwarty gdy z gruntu można uformować kulkę, lecz wałeczek pęka podczas pierwszego wałeczkowania (liczba wałeczkowań wynosi 0)

- Oznaczenie wilgotności polega na obserwacji zachowania się zgniatanych na dłoni grudek gruntu oraz nawilgacania nimi pewnych przedmiotów. Przyjmujemy następujący podział:

- suchy, jeżeli grudka gruntu przy zgniataniu pęka, a w stanie rozdrobnionym nie wykazuje zawilgocenia

- mało wilgotny, jeżeli grudka gruntu przy zgniataniu odkształca się plastycznie, lecz papier filtracyjny lub ręka przyłożone do gruntu nie stają się wilgotne

- wilgotny, jeżeli papier filtracyjny lub ręka przyłożone do gruntu stają się wilgotne

- mokry, jeżeli przy ściskaniu gruntu w dłoni odsącza się z niego woda

- nawodniony, jeżeli woda odsącza się z gruntu grawitacyjnie

- Oznaczenie zawartości węglanów

próbkę gruntu zwilżamy kilkoma kroplami 20% HCl i na podstawie występującej reakcji (bądź jej braku) przyporządkowujemy grunt do danej klasy.

Klasa zawartości węglanów	Przybliżona zawartość [%] CaCO3	Reakcja roztworu HCl
IV	> 5	burzy intensywnie i długo (> 20s)
III	3 - 5	burzy intensywnie lecz krótko (< 20s)
II	1 - 3	burzy słabo i krótko
I	< 1	ślady lub brak wydzielania gazu

---