Krajoznawstwo I
Twórcą pojęcia krajoznawstwa uważa się wielkiego geografa niemieckiego Karola Rittera.
Pojęcie to w Polsce pojawiło się w latach 60-tych XIXw. w encyklopedii dla krajoznawstwa galicji i która została wydana za sprawą Antoniego Schneidera.
1902r. - pojawiło się w słowniku warszawskim, gdzie zostało określone jako zbiór informacji o danym kraju
Gustaw Wuttke - też opisał krajoznawstwo definujuje pojęcie krajoznawstwa zgodnie z etymologią jako znawstwo kraju.
Wacław Nałkowski - „nie jest to ani sztuka, ani nauka lecz informacja, źródło z którego zarówno geografia jak i inne sztuki czerpać będą materiał do swych opracowań.
Na początku XX wieku traktowano krajoznawstwo jako naukę S. Pawłowski, który uważał kraj za jedną z gałęzi geografii (tzw. geografię stosowaną).
Wielka ilustrowana encyklopedia powszechna Gutenberga.
Krajoznawstwo - jest zbiorem wszelkich wiadomości o pewnym większym lub mniejszym obszarze i chodzi tu o wiadomości z różnych dziedzin tzn. z archeologii, historii, geografii, geologii, biologii, etnografii, statystyki, ekonomii. Dlatego krajoznawstwo nie tworzy oddzielnej nauki, a oznacza raczej praktyczną działalność jak zbieranie materiałów, bez dążenia do stworzenia jakiejś syntezy naukowej.
Wielka encyklopedia powszechna z 1965r.
Krajoznawstwo jest ruchem społecznym dążący do zbierania i popularyzowania wszelkich wiadomości o kraju lub regionie min. przez urządzanie wycieczek.
Komisja krajoznawcza zarządu głównego PTTK
Krajoznawstwo- jest wielostronną, kompleksową znajomością kraju, jego przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Ze szczególnym uwzględnieniem własnego regionu. Znajomość, którą osiąga się i rozwija zarówno indywidualnie jak i zespołowo w czasie wycieczek po kraju oraz uzupełnia lekturą i innymi źródłami.
Kazimierz Denek
Krajoznawstwo - słusznej będzie mówić w trzech znaczeniach
I funkcjonalne
II instytucjonalne
III kulturowo - społeczne
I - należy rozumieć krajoznawstwo jaki działanie zmierzające do wszechstronnego poznania kraju bądź regionu. Jest to najczęściej działanie amatorskie wykonane w czasie wolnym a wynikające z osobistych zainteresowań i postawy poznawczej
II - należy rozumieć jako ruch społeczny dążący do zbierania i popularyzowania wszelkich informacji o kraju i regionie i ten ruch skupia działaczy, krajoznawców, posiada określony system organizacyjny, potrzebny dla zestawiania danych w turystyce.
III - krajoznawstwo jest rozumiane jako dziedzina kultury.
Krajoznawstwo łączy się z turystyka i rekreacją.
Najszerszym pojęciem jest rekreacja bo w jej obrębie można ująć turystykę i krajoznawstwo.
Jeśli działalność turystyczno i krajoznawcza prowadzona jest w czasie wolnym dla przyjemności lub zaspokajania potrzeb społecznych to należy do podstawowych form szeroko pojętej rekreacji. A jeśli jest wykonywana w ramach obowiązków jest obowiązkiem.
Prof. K. Mazurski - krajoznawstwo zalicza do nauki ale w sensie dydaktycznym, ponieważ uczy ona znajomości pojmowania całokształtu regionu określonego lub kraju.
Organizacja krajoznawstwa w Polsce dzieli je na:
KRAJOZNAWSTWO
INSTYTUCJE SZKOŁY ORGANIZACJE
I JEDN. PAŃSTWOWE SPOŁECZNE
- wyższe uczelnie PAN - ZHP, SKKT - PTTK
-instytuty naukowo- badawcze - kluby PST? - Towarzystwo regionalne
- muzea - koła zainteresowań -TWP
- systemy informacji turystycznej - PTSM - uniwersytety ludowe
- centra informacji turystycznej - organizacje młodzieżowe
punkty IT
-środki masowego przekazu
Najsilniej rozwijanym nurtem jest krajoznawstwo w PTTK
PTTK zrzesza osoby zajmujące się turystyką i krajoznawstwem organizuje i obsługuje różne imprezy, prowadzi kształcenie kadr i sprawuje opiekę nad zabytkami, posiada własny system wydawnictw krajoznawczych.
W obrębie PTTK można wyróżnić jednostki ukierunkowane na zagadnienia krajoznawcze są to komisje krajoznawcze występujące na szczeblu zarządu głównego i zarządu oddziałów.
Łącznie jest 300 komisji , z nimi współpracują pracownie krajoznawcze oraz listy regionalne.
Podstawową kadra organizującą krajoznawstwo stanowią instruktorzy jest ich łącznie ponad 1500 osób, stanowią przewodnicy, przodownicy, instruktorzy komisji turystyki kwalifikowanej w 1999r. - 2931
PTTK powstało w 1950r.
TWP i uniwersytety ludowe - zajmują się głównie popularyzacją krajoznawstwa poprzez organizowanie prelekcji i odczytów. Posiadają własną kadrę prelegentów.
Towarzystwa regionalne - popularyzacja wiedzy krajoznawczej. Np. towarzystwa ziemi sądeckiej, tarnogórskiej, rybnickiej, wodzisławskiej. Nastawione na regionalizm krajoznawczy.
Organizacje młodzieżowe- środowiska akademickiego mają największy dorobek np. ruch naukowy, stowarzyszenia religijne - imprezy oazowe
Środowiska szkolne - ZHP (harcerstwo)
Szkolne Kluby Krajoznawczo Turystyczne
Polskie Towarzystwo Schronisk Młodzieżowych
Wycieczki wpływają na:
aktywność fizyczną i psychiczną
odporność na trudy
zaradność i samodzielność
odwaga
optymizm i radość życia
wiara w siebie
osobista godność
życzliwość dla innych ludzi
rzetelność