Psychologia str. 306-117

1. Pojęcia ,,ja'' zawiera również w sobie pojęcie samooceny, które zaczyna rozwijać się u dzieci ok. 7 roku życia.

• Poczuciem własnej wartości nazywamy ogólną oceną swoich walorów np. jak lubimy samych siebie, czy podoba nam się życie itp. Nie jest ono jednak sumą odrębnych ocen dokonywanych przez dziecko w różnych dziedzinach.

• Poziom samooceny jest wynikiem dwóch wewnętrznych ocen lub osądów:

• Każde dziecko doświadcza pewnego rodzaju rozdźwięku pomiędzy tym kim chciałoby być, a tym czym myśli że jest. Gdy ta rozbieżność jest niewielka poczucie wartości jest wysokie. Jeżeli rozdźwięk jest duży samoocena jest niska.

• Duży wpływ na poczucie wartości dziecka jest poczucie wsparcia, jakiego doświadcza ono ze strony ważnych dla niego ludzi: rodziców i rówieśników.

2. Stałość poczucia własnej wartości na przestrzeni czasu-ogólna samoocena na krótką metę jest całkiem stabilna, natomiast w okresie kilku lat obserwuje się już pewne jej wahania.

3. Konsekwencje różnorodności poczucia własnej wartości-Poczucie własnej wartości jest silnie, ujemnie skorelowane ze stanami depresji we wczesnym okresie szkolnym i okresie dorastania. Im niższy pozom samooceny, tym głębsza depresja.

4. Źródła zróżnicowania poczucia własnej wartości:

1. Doświadczanie przez dziecko sukcesów i porażek na różnych polach działania

2. Wartości i poglądy wyrażane przez rodziców i rówieśników

3. Oceny i określenia płynące od innych

• Na podstawie tych trzech źródeł dziecko tworzy własny model wewnętrzny na to, kim powinno być i kim jest.

5. Popularność i odrzucenie-dzieci odrzucone nieczęsto zmieniają swój status; jeśli im się to uda, rzadko się zdarza, by osiągnęły poziom pełnej akceptacji. Wyróżniamy kilka podgrup dzieci niepopularnych:

• Odrzucone na stałe

• Zaniedbywane-są względnie lubiane lecz nie mają przyjaciół

6. Cechy dzieci popularnych i odrzuconych:

1. Dzieci popularne: zachowują się pozytywnie, łagodnie, wspierają innych, objaśniają wszystko, są empatyczne, panują nad swoimi emocjami

2. Dzieci odrzucone: są agresywne, nie panują nad swoimi emocjami, przerywają zabawę innym dzieciom, nie potrafią się dostosować, używają agresji do rozwiązywania problemów,

7. Rola szerzej pojętej społeczności: sytuacja ekonomiczna rodziny, okolica w jakiej dorasta dziecko, programy telewizyjne jakie ogląda, praca jaką wykonują rodzice, poziom wsparcia społecznego jaki otrzymuje-wszystko to wpływa na życie dziecka.

8. Znaczenie ubóstwa.

• Dzieci wychowywane przez samotne matki, o wiele częściej żyją na skraju nędzy

• Ubogie otoczenie jest o wiele bardziej chaotyczne, stresujące oraz pozbawione pomocy psychologicznej i socjalnej

• Biedni rodzice są częściej niedbali i autorytarni, co wynika ze stresu i wymagań jaki stawia przed nimi bieda

• Lepiej wykształceniu ubodzy rodzice zwykle więcej rozmawiają ze swoimi dziećmi, żywiej reagują na ich potrzeby, lepiej stymulują je intelektualnie

• Dzieci z rodzin ubogich częściej rodzą się z uszkodzeniami i wadami, gorzej je przezwyciężają, częściej chorują, są niedożywione, mają niższy poziom inteligencji, wolniej przechodzą przez poszczególne stadia rozwoju

• Specyficznym przypadkiem ubóstwa jest ubóstwo środowisk miejskich-dzieci obcują z gangami ulicznymi, przemocą, dealerami narkotyków, dorastają w przepełnionych mieszkaniach, są świadkami przestępstw i obcują z bronią

• Brak w rodzinie łączności i stabilności oraz stres potęgują problemy dzieci z ubogich rodzin

• Dzieci żyjące w takim otoczeniu wykazują zaburzenia snu, nadpobudliwość, rozdrażnienie, niezdolność do koncentracji, wybuchy gniewu, sprawiają problemy wychowawcze i mają problemy z nauką

9. Rola stresu i czynniki ochronne.

• Stres powstaje, gdy w życiu dzieci dochodzi do kumulacji trudnych sytuacji z którymi nie są w stanie poradzić. Powoduje to trudności w prawidłowym rozwoju intelektualnym , społecznym i emocjonalnym

• Czynniki ochronne broniące przed stresem:

• Wysoki poziom inteligencji dziecka

• Kompetentny typ wychowania

• Dobra szkoła

• Bezpieczne przywiązanie do rodzica

• Silna sieć wzajemnej pomocy pomiędzy przyjaciółmi, rodziną i sąsiadami

10. Telewizja i jej znaczenie.

• Pozytywne efekty edukacyjne-programy edukacyjne dydaktyczne wpajają odpowiednie wartości, poszerzają słownictwo, dzieci stają się grzeczniejsze i bardziej usłużne.

• Cztery grupy rodziców pod względem reguł i zachęt do oglądania telewizji przez ich dzieci:

• Dający wolną rękę-nie zabraniają i nie zachęcają

• Restrykcyjni-nakładają ograniczenia i nie zachęcają

• Lansujący-zachęcają i nie ograniczają dostępu do telewizji

• Selektywni-w dużym stopniu ograniczają lecz zachęcają do warościowych ich zdaniem programów

---