Psychologia - nauka duszy Etapy: spekulatywna (racjonalna) nauka o duszy substytucjonalnej, która posługuje się met. dedukcji. Met introspekcyjna - badanie bez udziału zmysłów, skupienie się na własnych myślach, badając duszę nie można się nią posługiwać. Dedukcja - wyodrębnienie wniosków z założeń z góry przyjętych, a założenia pochodzą ze źródeł religijnych, systemu metafizycznego. Naukowa (empiryczna) 1879 - 1.laboratorium psychologiczne. Psychologia jako nauka interesuje się faktami. Fakt - coś co zaszło w rzeczywistości. Klasy faktów: *f.czynności, *f.wytwory czynności, *f.cechy człowieka. Wszystkie te fakty przejawiają się w ludzkim zachowaniu.
Zachowanie to postępowanie podmiotu rozpatrywane w odniesieniu do określonego otoczenia i w danej jednostce czasu, ma zawsze jakiś sens, jest związane z poszukiwaniem jakiejś sytuacji, której podmiot potrzebuje by zmniejszyć napięcie w sobie. Zach. ma charakter reakcji przystosowawczej.
Przystosowanie do otoczenia - zdolność do takiego sterowania zachowaniem, które umożliwia osobnikowi utrzymanie się w stanie równowagi w warunkach danego środowiska. Warunki: 1.Wyraźny odbiór informacji, 2. Właściwe zinterpretowanie odebranych informacji, 3. Właściwe wykorzystanie w działaniu dobrze zinterpretowanych informacji.
Fazy procesu działania: 1. Wykrycie problemu, utrudnienia: *szum inf. *pojemność poznawcza, *wpływ emocji, *nasze postawy i cechy osobowości, *nieświadome mechanizmy obronne, 2. Analiza sytuacji problemowej (klasyfikacja), 3. Wytwarzanie pomysłów (wymaga myślenia twórczego), olśnienie, 4. Weryfikacja (sprawdzenie hipotez), 5. Przyjęcie pomysłu rozwiązania problemu.
Zachowanie relatywne - najprostsze zachowanie wywołane przez bodziec a nie wole. Zach. celowe - tylko u ludzi, ma ukierunkowany przebieg. Gdy jest antycypacja celu i czynności jednostka jest umotywowana.
Czynniki wewnętrzne wpływające na zachowanie: 1. Świadomość - wew. reprezentacja rzeczywistości, zal. od: *funkcjonowania organizmu (analizator) *uczestnictwo w życiu społ. *struktura osobowości. Są 3 formy odzwierciedlenia świadomości: *bezpośrednio za pom. narządów zmysłowych, *pośrednio w postaci sond, *emocje i uczucia. Świad. ekstrospektywna - na świat zewnętrzny, Świad. introspektywna - na to co w nim zachodzi (wgląd we własne ja), między zachowaniem a świadomością istnieje ścisłe powiązanie. 2. Bariery psychiczne - ograniczenia blokujące wykorzystanie potencjalnych możliwości działania a)bariery umysłowe - związane z poziomem funkcjonowania wyobraźni *rozum mętny - niedojrzałe myśli, *krzywy rozum - fałszywe teorie, *rozum jednej myśli - głębokość myślenia. b)b.nadmiernej ufności c)b.percepcyjne - przeszkody w dostrzeganiu problemów (projekcja, duże kwantyfikatory) d)b.emocjonalno motywacyjne - silny lęk, lub mała motywacja, e)b.osobowościowe: *zach. sztywne kompulsja i zach. autorytarne *zach. chwiejne - niezdecydowanie, labilność emocji. Prowadzą do konfliktów *zachowanie giętkie jest abarietyczne.
Myślenie - wszystkie czynności umysłowe i ruchowe zmierzające do znalezienia odpowiedzi. Funkcje: *podstawa poznania zjawisk *p.zdoobywania orientacji w rzeczywistości, *p.pogłębiania wiedzy *p.zaspokajania potrzeb, *p.osiągania celów *oświetlanie terenu własnego działania. Myślenie jest możliwe dzięki: *spostrzeżenia, *wyobraźnia, *pamięć, *koncentracja uwagi, *inteligencja. Te umiejętności przynosimy na świat w zalążkach i musimy je rozwinąć. Siłą napędową myślenia jest ciekawość. a)M.poznawcze - świadome postanowienie rozwiązania (podst:analiza i synteza, pochodne:porównanie, abstrahowanie, uogólnianie) b)pozapoznawcze - wyw. stanami emocjonalnymi:*marzenia senne, *m.na jawie, *halucynacje, *rojenia, Odzwierciedlają nasze dążenia i pragnienia. Między poznawczym i pozapoznawczym istnieje jeszcze egocentryczne o nast. właść:*niezdolność wyjścia poza własny punkt widzenia i przyjęcia innego punktu widzenia, niezd. post. się w poł. swego rozmówcy, niezd. do bycia dyskutantem. Cechy myślenia egocentrycznego: Synkretyzm - spostrzeganie w spos. zarysowy. Animizm - przyp przedmiotą martwym przej życia. Artyficjalizm - wszystko skonstruowane przez człowieka lub kogoś.
Charakter - struktura względnie trwałych i powiązanych ze sobą w jednolity system takich składników, które są jego sposobami postępowania z ludźmi, stawiania i realizowania celów. Składniki char.:*wola, *ustosunkowanie się do ludzi, *do siebie, *stosunek do pracy. Egotyzm - uwzględnia tylko własne korzyści, nie liczy się z obiektywnym stanem rzeczy, jest przeciwieństwem czł. rzeczowego. Postrzega wszystko przez pryzmat własnego JA.
Motywacja - zespół wyznaczników:chęć, życzenie, pragnienie, zainteresowanie, obawa, lęk. Warunki:*cel, *możliwość osiągnięcia celu. Właściwości:*kierunek *natężenie. Iprawo YERKSA DODSONA: w miarę wzrostu intensywności motywacji czynność wykonywana jest do pewnego poz. krytycznego lepiej, po czym zaczyna pogarszać się aż do zupełnej dezorganizacji. IIprawo - im łatwiejsze zadanie tym lepsze osiągamy wyniki przy dużym natężeniu motywacji, im zaś zadanie trudniejsze tym dla sprawności działania korzystniejsze jest niewielkie natężenie motywacji.
Sytuacja - jest to układ wzajemnych stosunków człowieka innymi elementami jego środowiska w określonym momencie czasu:1. Sytuacje optymalne - przebieg czynności ludzkich a więc całe nasze zachowanie jak i cel na które czynności działania jest zachowane znajdują się w poziomie najlepszym z możliwych. 2. S.normalna - zadania, warunki ich wykonania i dyspozycje jednostki są wzajemnie zrównoważone. 3. S.trudne - relacja pomiędzy zadaniami, warunkami i dyspozycjami została zaburzona (zaburzenie między działaniem a potrzebami) Deprawacje - sytuacje trudne w których człowiek został pozbawiony podstawowych elementów, niezbędnych do normalnego zachowania, niemożność zaspokojenia określonych potrzeb - pozbawienie tlenu, wody, snu, wrażeń wzrokowych, słuchowych, prowadzi do deprawacji. Nerwica neogenna - symptom frustracji współczesnego człowieka, poczucie bezsensu, braku celu - konsekwencją jest przyjęcie jednej z postaw:1. Fatalizm - ukryta forma ucieczki od odpowiedzialności i wolności, życiem rządzi przypadek. 2. Postawa kolektywistyczna - zatracenie poczucia sensu, najważniejsze jest to jak inni go odbierają, boi się sprzeciwienia niesłusznej opinii większości. 3. Fanatyk - ignoruje drugiego człowieka, dąży do posiadania władzy. 4.Postawa prowizoryczna - to złudna droga, brak daleko idących planów w przyszłość, postrzeganie życia jako sceny, po najmniejszej linii oporu, brak wiary w istnienie prawdziwej miłości. Wolność - to decydowanie o tym kim się jest teraz a kim się będzie w następnej chwili. On przyjmuje wobec warunków zew. określoną postawę. Wartości w życiu:1.Sens pracy, 2.Sens miłości:a)fizyczna miłość, b)postawa zakochania się c)więź duchowa 3.Cierpienie - sposób w jaki człowiek stawia ciało losowi, broni człowieka przed apatią, prowadzi do rozwoju, wzrasta w nim siła.
Przeciążenia - trudność działania na granicy możliwości fizycznej, umysłowej, prowadzi do zmęczenia i obniżenie działania. Dłużej trwające przeciążenie prowadzi do stanów nerwicowych. Utrudnienia - możliwość działania została zmniejszona, np. brak materiałów inf. Zagrożenia - prawdopodobieństwo utraty czegoś o jest ważne dla jednostki. KONFLIKT - sytuacja przeciwstawnych motywów, tendencji, obowiązków, celów: 1.K.motywacyjne są wówczas gdy jednostka znajduje się w roli przeciwstawnych oddziaływań i z dwóch celów działania musi wybrać jeden, a tym samym uniemożliwia realizację z drugiego (polimotywacyjność zachowania):a)przyciąganie-przyciąganie (propulsja-propulsja) konf. między 2 wartościami dodatnimi, ma moment krytyczny, gdy decyzja zostaje podjęta konf. rozwiązany, w miarę zbliżania się do celu atrakcyjność rośnie a odrzuconego maleje. b)unikanie-unikanie (repulsja-repulsja)między wart ujemnymi, moment podjęcia decyzji nie rozwiązuje problemu, gdy zbliża się do celu stopień jego nieatrakcyjności wzrasta, a odrzucony cel wydaje się być lepszy (tendencje do wyboru celu pierwotnie odrzuconego),konflikt się przedłuża a jednostka ulega dalszym zaburzeniom, c)przyciąganie-unikanie, ten sam cel ma dla jednostki wartość pozytywną i negatywną, cel wydaje się atrakcyjny gdy jest oddalony w czasie, w miarę zbliżania się do niego atrakcyjność maleje a atrakcyjne wydają się jego składniki, które powodują unikanie. Przyrost siły unikania jest szybszy niż przyrost siły przyciągania. 2.K interpersonalne są powszechne, utrudniają kontakty z innymi, realizację zadań, są zjawiskiem naturalnym, powstają na tle różnorodności temperamentów celów, mogą zapobiegać nudzie, prowadzą do zmian w kontakcie z innymi, sprzyjają do rozwoju zdolności twórczych. K. mogą przebiegać w: a)sposób jawny - obie str. przyznają że występuje, określają go i zaczynają wymianę myśli i uczuć i konf. ma szansę na konstruktywne rozw. b)sposób ukryty - obustronne zaprzeczanie istnienia między str sprzeczności, można zauważyć:*ograniczone wzajemne kontakty *występowanie rozbieżności między zach werbalnym i niewerbalnym, *bardzo silne reakcje na słabe bodźce, prowadzą do kumulacji uczuć, prowadzą do wybuchu i konflikt ukryty staje się otwarty i niemożliwy do rozwiązania. Zniekształcenia percepcyjne: a)lustrzane odbicie - strona ma poczucie że jest ofiarą, b)mechanizm źdźbła i belki - obie str oburzają się zachowaniem drugiej, c)podwójne normy - te same zachowania stron są różnie oceniane d)biegunowe myślenie. STYLE ROZW. KONF. Są zachowaniem się ludzi w świetle siły dążeń do zaspokojenia własnego interesu i interesu partnera 1.unikanie - zaprzeczanie ze konf. istnieje 2.rywalizacja - wygrany i przegrany 3.dostosowanie się - rezygnacja z obrony wł interesów 4.współpraca - silne dążenie do obrony własnych interesów, konf jako wspólny problem do rozw 5.kompromis - częściowe zaspokojenie własnych interesów i interesów partnera.