Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Katedra Rachunkowości

PODATEK VAT W RACHUNKOWOŚCI

Opracowanie: dr Agnieszka Cicha

(prawa autorskie zastrzeżone, do wykorzystania tylko dla celów dydaktycznych)

Warszawa 2009

WYKAZ PODSTAWOWYCH AKTÓW PRAWNYCH

1. Dyrektywa 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (DZ.U.UE. L Nr 347).

2. Ustawa z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. z 2004 r. Nr 54, poz. 535 z późn. zm.) - ostatnia nowelizacja weszła w życie 1.12.2008 roku (Dz.U. Nr 209, poz. 1320),

3. Przepisy wykonawcze do ustawy o VAT m.in.:

1. rozporządzenie Ministra fFnansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie zwrotu podatku niektórym podatnikom, wystawiania faktur, sposobu ich przechowywania oraz listy towarów i usług, do których nie mają zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1337),

2. rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 212, poz. 1336),

3. c) rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008 r. w sprawie wzorów deklaracji podatkowych dla podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 211, poz. 1333).

Podstawowe cechy podatku VAT:

1. powszechność,

2. wielofazowość,

3. potrącalność,

4. neutralność.

Związek podatku VAT z kategoriami księgowymi

Rozrachunki z tytułu podatku VAT

Podstawowe definicje w przepisach o VAT:

Na potrzeby opodatkowania podatkiem VAT towarami są rzeczy ruchome, wszelkie postacie energii, budynki, budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty (art. 2, pkt 6).

Przez świadczenie usług rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej nie mającej osobowości prawnej, w tym również przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę w jakiej dokonano czynności prawnej … (art. 8 ust 1).

Aktywa jednostki i ich klasyfikacja dla celów VAT

Grupa aktywów	Klasyfikacja dla celów VAT
Wartości niematerialne i prawne	Usługi
Rzeczowe aktywa trwałe	Towary
Środki trwałe w budowie	Towary
Nieruchomości inwestycyjne	Towary
Udziały w obcych podmiotach oraz papiery wartościowe	Nie podlegają
Zapasy	Towary
Należności	Nie podlegają
Środki pieniężne	Nie podlegają
Rozliczenia międzyokresowe	Nie podlegają
Zaliczki	Towary lub usługi

Czynności opodatkowane VAT

I. Czynności podstawowe - głównie odpłatne (art. 5):

1. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju,

2. eksport towarów

3. import towarów

4. wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju,

5. wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów,

II. Czynności nieodpłatne :

• przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na cele inne niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem - przy uwzględnieniu warunków podanych w przepisach o VAT (art. 7 ust 2),

• nieodpłatne świadczenie usług - zakres określony w przepisach o VAT (art. 8 ust 2).

Podstawowymi dokumentami związanymi z czynnościami opodatkowanymi podatkiem VAT są:

• faktury VAT,

• faktury VAT wewnętrzne,

• faktury VAT korygujące,

• faktury VAT korygujące wewnętrzne,

• noty korygujące,

• dokumenty celne SAD,

• inne dokumenty uznane przez prawo podatkowe.

Konta księgi głównej służące do ujęcia rozrachunków z tytułu VAT:

• VAT należny,

• VAT naliczony,

• VAT należny do rozliczenia,

• VAT naliczony do rozliczenia,

• Korekty VAT naliczonego,

• Rozrachunki publicznoprawne z tytułu podatku VAT.

Księgi pomocnicze - Rejestry VAT:

1. rejestry sprzedaży układ dostosowany do części C deklaracji VAT-7,

2. rejestry zakupów układ dostosowany do części D2 deklaracji VAT-7,

Dokumenty:

1. faktury VAT,

2. faktury korygujące VAT,

3. noty korygujące.

DOSTAWA

Obowiązek podatkowy (art 19):

1. Powstaje z chwilą wydania towaru lub wykonania usługi - zasada podstawowa, od tej zasady są wyjątki,

2. Jeżeli dostawa towarów lub wykonanie usługi powinny być potwierdzone fakturą, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, nie później jednak niż w 7. dniu, licząc od dnia wydania towaru lub wykonania usługi,

3. W przypadku dostawy towarów, której przedmiotem są lokale i budynki, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wydania,

4. Obowiązek podatkowy powstaje z chwilą:

1. upływu terminu płatności, jeżeli został on określony w umowie właściwej dla rozliczeń z tytułu:

- dostaw energii elektrycznej i cieplnej oraz gazu przewodowego,

- świadczenia usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,

- usług w zakresie rozprowadzania wody,

- usług w zakresie gospodarki ściekami oraz wywozu i unieszkodliwiania odpadów,

usług sanitarnych i pokrewnych;

2. otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż 30. dnia, licząc od dnia wykonania usługi:

- transportu osób i ładunków kolejami, taborem samochodowym, statkami

pełnomorskimi, środkami transportu żeglugi śródlądowej i przybrzeżnej,

- spedycyjnych i przeładunkowych,

- w portach morskich i handlowych,

- budowlanych i budowlano-montażowych.

c) otrzymania całości lub części zapłaty, nie później jednak niż z upływem terminu płatności określonego na umowie lub fakturze - z tytułu świadczenia na terytorium kraju usług najmu, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze, a także usług ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia, usług w zakresie pośrednictwa finansowego oraz usług stałej obsługi prawnej i biurowej.

Podstawa opodatkowania (art. 29):

1. Podstawą opodatkowania jest obrót. Obrotem jest kwota należna z tytułu sprzedaży, pomniejszona o kwotę podatku należnego. Kwota należna obejmuje całość świadczenia należnego od nabywcy.

2. Jeżeli należność jest określona w naturze, podstawą opodatkowania jest wartość rynkowa towarów lub usług pomniejszona o kwotę podatku.

Ujęcie w księgach świadczącego (dostawcy) - obowiązek podatkowy powstał w bieżącym okresie:

Różne konta			Różne konta kosztów
Sp) X		Wydanie towarów lub wykonanie usługi, np. WZ
Przychody ze sprzedaży ….			Rozrachunki z odbiorcami
	netto	(Faktura VAT - kopia)	brutto
VAT należny
	VAT

Przykłady:

1. wydano z magazynu towary 31 grudnia 200X, fakturę VAT wystawiono w tym samym dniu,

2. przekazano odbiorcy usługę 31 grudnia 200X, fakturę VAT wystawiono w tym samym dniu.

Ujęcie w księgach świadczącego (dostawcy) - obowiązek podatkowy powstał w następnym okresie:

W bieżącym okresie:

Różne konta			Różne konta kosztów
Sp) X		Wydanie towarów lub wykonanie usługi, np. WZ
Przychody ze sprzedaży ….			Rozrachunki z odbiorcami
	netto	(Faktura VAT - kopia)	brutto
VAT należny do rozliczenia
	VAT

W następnym okresie:

VAT należny			VAT należny do rozliczenia
		(faktura VAT - kopia)		X (Sp)

Przykłady:

1. wydano z magazynu towary 31 grudnia 200X, fakturę VAT wystawiono

3 stycznia 200X+1,

2. wystawiono fakturę za usługę telekomunikacyjną (dostawę energii elektrycznej, cieplnej, gazu przewozowego, wywóz odpadów i inne wymienione w art. 19 ust.13, pkt 1) 31 grudnia 200X; termin płatności 10 styczeń 200X+1;

3. wystawiono fakturę za usługę budowlaną (lub inną czynność wymienioną w art. 19 ust.13, pkt 2) 31 grudnia 200X; zapłatę otrzymano 15 stycznia 200X+1.

NABYCIE

Odliczanie VAT przy nabyciach krajowych (art. 86):

1. W zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, określonego w fakturach otrzymanych przez podatnika z tytułu nabycia towarów i usług oraz potwierdzających dokonanie przedpłaty (zaliczki, zadatku, raty).

2. Prawo do obniżenia kwoty podatku należnego powstaje:

- w rozliczeniu za okres, w którym podatnik otrzymał fakturę,

- w przypadku nabycia towarów i usług, o których mowa w art. 19 ust. 13 pkt 1

(energia, media itp.), jeżeli faktura zawiera informację, jakiego okresu dotyczy - w

rozliczeniu za okres, w którym przypada termin płatności.

3. Jeżeli podatnik nie dokona obniżenia podatku należnego w terminach wymienionych w pkt 2 - może obniżyć kwotę podatku należnego w deklaracji podatkowej za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych.

4. W przypadku otrzymania faktury przed nabyciem prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub przed wykonaniem usługi, prawo do obniżenia podatku należnego powstaje z chwilą nabycia prawa do rozporządzania towarem lub z chwilą wykonania usługi. Przepisu tego nie stosuje się, jeżeli faktura dokumentuje czynność, od której obowiązek podatkowy powstał w terminie płatności oraz nabycia prawa do rozporządzania towarem jak właściciel lub wykonanie usługi nastąpiło przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej, w której podatnik dokonał obniżenia podatku należnego o podatek naliczony wynikający z faktury.

5. W przypadku nabycia samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony kwotę podatku naliczonego stanowi 60% kwoty podatku określonej w fakturze lub kwoty podatku należnego z tytułu wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów lub podatku należnego od dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca - nie więcej jednak niż 6.000 zł.

Obniżenia podatku należnego nie stosuje się do nabywanych przez podatnika m.in. (art. 88):

1. Paliw silnikowych, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych i innych pojazdów samochodowych - por. wyżej pkt 5,

2. Usług noclegowych i gastronomicznych,

3. sprzedaż została udokumentowana fakturami wystawionymi przez podmiot nieistniejący lub nieuprawniony do wystawiania faktur,

4. kwota podatku wykazana w oryginale faktury jest różna od kwoty wykazanej na kopii.

Ujęcie w księgach nabywcy - przysługuje prawo do odliczenia VAT w bieżącym okresie:

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
	brutto	(faktura VAT - oryginał)	netto
			VAT naliczony
			VAT

Ujęcie w księgach nabywcy - przysługuje prawo do odliczenia VAT w następnym okresie:

W bieżącym okresie:

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
	brutto	(faktura VAT - oryginał)	netto
			VAT naliczony do rozliczenia
			VAT

W następnym okresie:

VAT naliczony do rozliczenia			VAT naliczony
Sp) X		(faktura VAT - oryginał)

Przykłady:

1. w grudniu 200X otrzymano fakturę z datą wystawienia 31 grudnia 200X, natomiast towary otrzymano 26 stycznia 200X+1,

2. otrzymano fakturę za usługę telekomunikacyjną (dostawę energii elektrycznej, cieplnej, gazu przewozowego, wywóz odpadów i inne wymienione w art. 19 ust.13, pkt 1) wykonaną w grudniu, data wystawienia faktury 31 grudnia 200X; termin płatności 10 styczeń 200X+1;

3. otrzymano fakturę za usługę budowlaną wykonaną w grudniu 200X (lub inną czynność wymienioną w art. 19 ust.13, pkt 2), data wystawienia 31 grudnia 200X; zapłacono 15 stycznia 200X+1.

Ujęcie w księgach nabywcy - przysługuje prawo do odliczenia części VAT:

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
	brutto	(faktura VAT)	Netto + VAT nie podlegający odliczeniu
			VAT naliczony
			VAT do odliczenia

Przykład:

1) zakupiono samochód osobowy o wartości netto 60.000 zł, VAT 13.200 zł.

Ujęcie w księgach nabywcy - nie przysługuje prawo do odliczenia VAT:

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
	brutto	(faktura VAT)	brutto

ZALICZKI

1. Podlegają opodatkowaniu u otrzymującego zaliczkę; obowiązek podatkowy powstaje pod datą otrzymania zaliczki; fakturę VAT należy wystawić nie później niż w ciągu 7 dni od otrzymania zaliczki (art. 19 ust 11);

2. U przekazującego zaliczkę prawo do obniżenia kwoty podatku - na zasadach ogólnych - jeżeli wiązały się z powstaniem obowiązku podatkowego, mimo iż nie jest spełniony obowiązek nabycia prawa do rozporządzania towarami jak właściciel lub wykonania usługi (art. 86 ust 2).

Ujęcie w księgach otrzymującego:

Rachunek bankowy/Kasa			Zaliczki otrzymane
brutto		(WB/KP)		brutto
VAT należny
		(faktura VAT)
	VAT		VAT

Ujęcie w księgach przekazującego:

Rachunek bankowy/Kasa			Zaliczki przekazane
	brutto	(WB/KP)	brutto
VAT naliczony
		(faktura VAT)
VAT				VAT

WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWA DOSTAWA TOWARÓW

Przez wewnątrzwspólnotową dostawę towarów rozumie się wywóz towarów z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju. Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów ma miejsce, jeżeli:

1. nabywca towarów jest podatnikiem podatku od wartości dodanej lub osobą prawną niebędącą podatnikiem podatku od wartości dodanej, zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium kraju,

2. podatnik dokonujący dostawy zgłosił zamiar dokonywania wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów i został zarejestrowany jako podatnik VAT UE.

Za wewnątrzwspólnotową dostawę towarów uznaje się również przemieszczenie przez podatnika, o którym mowa w art. 15, lub na jego rzecz towarów należących do jego przedsiębiorstwa z terytorium kraju na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju, które zostały przez tego podatnika na terytorium kraju w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo sprowadzone na terytorium kraju w ramach importu towarów, jeżeli mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów występuje, jeżeli dokonującym dostawy jest podatnik, o którym mowa w art. 15, zarejestrowany jako podatnik VAT UE zgodnie z art. 97, z zastrzeżeniem ust. 7.

WEWNĄTRZWSPÓLNOTOWE NABYCIE TOWARÓW

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów oznacza nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów ma miejsce, jeżeli dokonującym dostawy towarów jest podatnik lub podatnik podatku od wartości dodanej (na terytorium państwa członkowskiego), natomiast nabywcą jest podatnik lub podatnik podatku od wartości dodanej, a nabywane przez nich towary mają służyć czynnościom wykonywanym przez podatnika, a także - osoba prawna nie będąca podatnikiem, jeżeli całkowita wartość wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów na terytorium kraju przekroczyła w trakcie roku podatkowego kwotę 50.000 zł.

Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 4, rozumie się równię przemieszczenie towarów przez podatnika podatku od wartości dodanej lub na jego rzecz, należących do tego podatnika, z terytorium państwa członkowskiego innego niż terytorium kraju na terytorium kraju, jeżeli towary te zostały przez tego podatnika na terytorium tego innego państwa członkowskiego w ramach prowadzonego przez niego przedsiębiorstwa wytworzone, wydobyte, nabyte, w tym również w ramach wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów, albo zaimportowane, i towary te mają służyć działalności gospodarczej podatnika.

Obowiązek podatkowy w WDT i WNT (art. 20):

1. W WDT obowiązek podatkowy powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towarów. W przypadku gdy przed upływem tego terminu podatnik wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Jeżeli przed dokonaniem dostawy otrzymano całość lub część ceny, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury potwierdzającej otrzymanie całości lub części ceny.

2. W WNT obowiązek podatkowy powstaje 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym dokonano dostawy towaru będącego przedmiotem WNT. W przypadku gdy przed upływem tego terminu podatnik podatku od wartości dodanej wystawił fakturę, obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.

Stawki podatku w WDT (art. 41 i 42):

1. W WDT stawka podatku wynosi 0%. Po warunkiem, że:

a) podatnik dokonał dostawy na rzecz nabywcy posiadającego właściwy i ważny numer identyfikacyjny dla transakcji wewnątrzwspólnotowych, nadany przez państwo członkowskie właściwe dla nabywcy, zawierający dwuliterowy kod stosowany dla podatku od wartości dodanej i podał ten numer oraz swój numer na fakturze stwierdzającej dostawę towarów;

b) podatnik przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, posiada w swojej dokumentacji dowody, że towary będące przedmiotem wewnątrzwspólnotowej dostawy zostały wywiezione z terytorium kraju i dostarczone do nabywcy na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju.

Jeżeli warunek, o którym mowa wyżej, nie został spełniony przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za:

1) okres kwartalny albo okres miesięczny, jeżeli ten miesięczny okres jest ostatnim w kwartale - podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji, za ten okres; podatnik wykazuje tę dostawę w ewidencji za następny okres rozliczeniowy ze stawką właściwą dla dostawy danego towaru na terytorium kraju, jeżeli przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres rozliczeniowy nie posiada dowodów;

2) okres miesięczny, jeżeli ten miesięczny okres jest pierwszym lub drugim w kwartale - podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za dany okres miesięczny, lecz za okres miesięczny, za który w terminie do złożenia deklaracji podatkowej za ten okres posiada dowody, nie później jednak niż za ostatni w kwartale okres miesięczny; w przypadku nieotrzymania tych dowodów przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ostatni w kwartale okres miesięczny, dostawę tę wykazuje się za ten ostatni okres miesięczny ze stawką właściwą dla dostawy danego towaru na terytorium kraju.

Otrzymanie dowodów, o których mowa w ustawie o VAT, upoważnia podatnika do wykazania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0% w ewidencji za okres rozliczeniowy, w którym dostawa ta została dokonana, i dokonania korekty deklaracji podatkowej oraz odpowiednio informacji podsumowującej, o której mowa w art. 100.

Otrzymanie przez podatnika dowodów, o których mowa w ustawie o VAT w terminie późniejszym niż termin do złożenia deklaracji podatkowej za ostatni w kwartale okres miesięczny, upoważnia podatnika do wykazania wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ze stawką 0% za ten ostatni w kwartale okres miesięczny i dokonania korekty deklaracji podatkowej oraz odpowiednio informacji podsumowującej, o której mowa w art. 100.

PRRZELICZANIE KWOT WYRAŻONYCH W WALUCIE OBCEJ NA RÓNOWARTOŚĆ W WALUCIE POLSKIEJ DLA CELÓW VAT

Do końca listopada 2008 roku

• Rozporządzenie M.Fin.z 27-04-2004 r. (Dz.U nr 97, poz.970):

1. Średni kurs NBP obowiązujący na dzień wystawienia faktury - jeśli faktura została wystawiona w terminie, w którym podatnik obowiązany był do jej wystawienia,

2. Średni kurs NBP obowiązujący na dzień powstania obowiązku podatkowego - w przypadku nie wystawienia faktury w terminie, w którym podatnik obowiązany był do jej wystawienia.

Od grudnia 2008 roku

Art. 31a.

1. W przypadku gdy kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień powstania obowiązku podatkowego, z zastrzeżeniem ust. 2 i 3.

2. W przypadku gdy zgodnie z przepisami ustawy lub przepisami wykonawczymi do ustawy podatnik może wystawić fakturę przed powstaniem obowiązku podatkowego i wystawi ją w przewidzianym przepisami terminie, a kwoty stosowane do określenia podstawy opodatkowania są określone w walucie obcej na tej fakturze, przeliczenia na złote dokonuje się według kursu średniego danej waluty obcej ogłoszonego przez Narodowy Bank Polski na ostatni dzień roboczy poprzedzający dzień wystawienia faktury.

3. W przypadku importu towarów przeliczenia na złote dokonuje się zgodnie z przepisami celnymi.

Udokumentowanie WDT:

1) wydanie towaru (np.WZ),

2) faktura własna dla odbiorcy zagranicznego (w walucie obcej),

3) potwierdzające prawo do zastosowania stawki 0% (potwierdzenie przyjęcia towarów, listy przewozowe itd.)

Ujęcie w księgach WDT:

Różne konta			Różne konta kosztów
Sp) X		Wydanie towarów np. WZ
Przychody ze sprzedaży ….			Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi
	netto	(Faktura VAT)	netto

Udokumentowanie WNT:

1. przyjęcie nabytego składnika (np. PZ, OT).

2. faktura obca (wystawiona przez dostawcę w walucie obcej),

3. faktura VAT wewnętrzna,

Ujęcie w księgach WNT - przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego:

Różne konta			Rozliczenie zakupu …
		Przyjęcie składnika
Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi
		(Faktura zagraniczna)
VAT należny			VAT naliczony
		(Faktura VAT wewnętrzna)

EKSPORT TOWARÓW

Eksport towarów - rozumie się przez to potwierdzony przez urząd celny określony w przepisach celnych wywóz towarów z terytorium kraju poza terytorium Wspólnoty w wykonaniu czynności określonych w art. 7, jeżeli wywóz jest dokonany przez:

1. dostawcę lub na jego rzecz, lub

2. nabywcę mającego siedzibę poza terytorium kraju lub na jego rzecz.

Dokumenty:

1) wydanie towaru (np.WZ),

2) faktura własna dla odbiorcy zagranicznego (w walucie obcej),

3) potwierdzające prawo do zastosowania stawki 0% (potwierdzenie wywozu towarów poza terytorium UE - komunikat potwierdzający wyprowadzenie towaru poza obszar celny w systemie ECS).

Stawkę podatku 0% stosuje się w eksporcie towarów (art. 41) pod warunkiem że podatnik przed pływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy otrzymał dokument potwierdzający wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty.

Jeżeli warunek, o którym mowa wyżej nie został spełniony, podatnik nie wykazuje tej dostawy w ewidencji za dany okres rozliczeniowy, lecz w okresie następnym, stosując stawkę podatku 0%, pod warunkiem otrzymania dokumentu wymienionego w ustawie przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za ten następny okres.

W przypadku nieotrzymania tego dokumentu w terminie określonym w zdaniu poprzednim mają zastosowanie stawki właściwe dla dostawy tego towaru na terytorium kraju.

Otrzymanie przez podatnika dokumentu potwierdzającego wywóz towaru poza terytorium Wspólnoty w terminie późniejszym upoważnia podatnika do dokonania korekty podatku należnego w rozliczeniu za okres rozliczeniowy, w którym podatnik otrzymał ten dokument.

Ujęcie w księgach eksportu towarów:

Różne konta			Różne konta kosztów
Sp) X		Wydanie towarów np. WZ
Przychody ze sprzedaży ….			Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi
	netto	(Faktura + potwierdzenie)	netto

IMPORT TOWARÓW

Import towarów - przywóz towarów z terytorium państwa trzeciego na terytorium kraju.

Obowiązek podatkowy w imporcie towarów powstaje z chwilą powstania długu celnego (art. 19 ust. 7).

Podstawą opodatkowania w imporcie towarów jest wartość celna powiększona o należne cło. Jeżeli przedmiotem importu są towary opodatkowane podatkiem akcyzowym, podstawą opodatkowania jest wartość celna powiększona o należne cło i podatek akcyzowy (art. 29 ust. 13).

Prawo od obniżenia kwoty podatku należnego powstaje wg zasad określonych do faktur krajowych potwierdzających dostawę towarów i usług.

Dokumenty:

1. przyjęcie nabytego składnika (np. PZ, OT).

2. faktura obca (wystawiona przez dostawcę w walucie obcej),

3. dokument celny (SAD).

Ujęcie w księgach importu towarów - przysługuje prawo do odliczenia VAT naliczonego:

Różne konta			Rozliczenie zakupu …
		Przyjęcie składnika
Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi
		(Faktura zagraniczna)
Rozrachunki publicznoprawne z Urzędem Celnym
		cło
			VAT naliczony
		VAT do odliczenia

USŁUGI ZAGRANICZNE

Miejsce świadczenia usług:

1. zasada generalna - miejscem opodatkowania usługi jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności lub miejsce zamieszkania;

2. wyjątki od zasady generalnej:

1. wyznaczone „sztywno” w przepisach - dla których miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie nabywca usługi posiada siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności, dla którego dana usługa jest świadczona, a w przypadku braku stałego miejsca prowadzenia działalności, stały adres lub miejsce zamieszkania:

1. usługi na nieruchomościach - miejscem świadczenia jest miejsce położenia nieruchomości,

2. usługi transportowe - miejscem świadczenia jest miejsce, gdzie odbywa się transport z uwzględnieniem pokonanych odległości (za wyjątkiem usługi wewnątrzwspólnotowej usługi transportu towarów),

3. usługi w dziedzinie - kultury, sztuki, sportu, nauki, edukacji, rozrywki - miejscem świadczenia jest kraj faktycznego wykonania usługi,

4. usługi tzw. niematerialne (katalog zawarty w art. 27 ust.4) - m.in. sprzedaży praw i udzielania licencji, cesji praw autorskich, patentów i innych praw, reklamy, bankowe, finansowe, ubezpieczeniowe, wynajmu, dzierżawy, usługi rachunkowo-księgowe, prawnicze itp.

2. określono „podwójne” kryteria ustalania miejsca świadczenia - wybór jest niejako zależny od woli stron i może być przez strony kształtowany w celu uproszczenia zasad rozliczania VAT; są to m.in. usługi:

1. wewnątrzwspólnotowe usługi transportu towarów - zasadniczo miejscem świadczenia jest kraj rozpoczęcia transportu, jednakże gdy nabywca usługi podał dla tej czynności świadczącemu usługę numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa, gdzie rozpoczął się transport - miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer,

2. usługi wyceny majątku rzeczowego ruchomego i usługi na ruchomym majątku rzeczowym - opodatkowane zasadniczo w kraju ich wykonania; jednakże w przypadku, gdy nabywca usługi podał dla tej czynności świadczącemu usługę numer, pod którym jest zidentyfikowany na potrzeby podatku od wartości dodanej na terytorium państwa członkowskiego innym niż terytorium państwa członkowskiego, faktycznego wykonania usługi, miejscem świadczenia usługi jest terytorium państwa członkowskiego, które wydało nabywcy ten numer, pod warunkiem, że towary po wykonaniu usługi zostaną wywiezione z terytorium państwa członkowskiego, na którym usługi zostały faktycznie wykonane.

przysługuje prawo do odliczenia VAT

przy nabywaniu towarów i usług związanych

z wykonaniem usługi

Ujęcie w księgach świadczącego (dostawcy) - usługi opodatkowane u świadczącego

Różne konta			Różne konta kosztów
		Koszty wykonanej usługi
Przychody ze sprzedaży ….			Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi
	netto	(Faktura VAT - kopia)	brutto
VAT należny
	VAT

Ujęcie w księgach świadczącego (dostawcy) - usługi opodatkowane u nabywcy

Różne konta			Różne konta kosztów
		Koszty wykonanej usługi
Przychody ze sprzedaży ….			Rozrachunki z odbiorcami zagranicznymi
	netto	(Faktura - kopia)	netto

Import usług - rozumie się przez to świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca (podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT UE).

Ujęcie w księgach importu usług - przysługuje prawo do odliczenia VAT

naliczonego:

Rozrachunki z dostawcami zagranicznymi			Różne konta
		(Faktura zagraniczna)
VAT należny			VAT naliczony
		(Faktura VAT wewnętrzna)

• nieodpłatna dostawa towarów - jest to przekazanie przez podatnika towarów należących do jego przedsiębiorstwa na inne cele niż związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem - na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, byłych pracowników, udziałowców, akcjonariuszy, członków organów stanowiących osób prawnych oraz wszelkie inne przekazanie bez wynagrodzenia, w szczególności darowizny;

• nieodpłatne świadczenie usług - na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, byłych pracowników, udziałowców, akcjonariuszy, członków organów stanowiących osób prawnych oraz wszelkie inne przekazanie bez wynagrodzenia, itp.

• jeżeli podatnikowi przysługiwało prawo do pomniejszenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego od tych czynności, w całości lub w części.

Nie podlegają opodatkowaniu przekazywane drukowane materiały reklamowe i informacyjne oraz prezenty o małej wartości.

Dokumenty:

1. dokument wydania, przekazania,

2. faktura VAT wewnętrzna.

Ujęcie w księgach nieodpłatnej dostawy towarów i nieodpłatnego świadczenia usług

Różne konta			Pozostałe koszty operacyjne
		Przekazanie(np.WZ)
VAT należny
	VAT	Faktura wewnętrzna	VAT

Podstawę opodatkowania zmniejsza się o kwoty udokumentowanych, prawnie dopuszczalnych i obowiązkowych rabatów (bonifikat, opustów, uznanych reklamacji i skont) i o wartość zwróconych towarów, zwróconych kwot nienależnych w rozumieniu przepisów o cenach oraz zwróconych kwot dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze (art. 29, ust 4).

W przypadku gdy podstawa opodatkowania ulega zmniejszeniu w stosunku do podstawy określonej w wystawionej fakturze, obniżenia podstawy opodatkowania podatnik dokonuje pod warunkiem posiadania, przed upływem terminu do złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy, w którym nabywca towaru lub usługi otrzymał korektę faktury, potwierdzenia otrzymania korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi, dla którego wystawiono fakturę. Uzyskanie potwierdzenia otrzymania przez nabywcę towaru lub usługi korekty faktury po terminie złożenia deklaracji podatkowej za dany okres rozliczeniowy uprawnia podatnika do uwzględnienia korekty faktury za okres rozliczeniowy, w którym potwierdzenie to uzyskano (art. 29 ust, 42).

Warunku posiadania przez podatnika potwierdzenia odbioru korekty faktury przez nabywcę towaru lub usługi nie stosuje się (art. 29, ust.4b):

1. w przypadku eksportu towarów, wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz dostawy towarów, dla której miejsce opodatkowania znajduje się poza terytorium kraju;

2. wobec nabywców, na których rzecz jest dokonywana sprzedaż: energii elektrycznej i cieplnej, gazu przewodowego, usług telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych oraz usług wymienionych w poz. 138 i 153 załącznika nr 3 do ustawy.

Przepis ust. 4a stosuje się odpowiednio w przypadku stwierdzenia pomyłki w kwocie podatku na fakturze i wystawienia korekty faktury do faktury, w której wykazano kwotę podatku wyższą niż należna.

Udokumentowanie:

1. faktury VAT korygujące.

Ujęcie w księgach faktur korygujących u dostawcy - zmniejszenie VAT należnego:

Rozrachunki z odbiorcami			Przychody ze sprzedaży lub Strata z lat ubiegłych
	brutto	Zapis (+)	netto
VAT należny
VAT

lub

Rozrachunki z odbiorcami			Przychody ze sprzedaży lub
brutto		Zapis (-)		netto
VAT należny
	VAT

Ujęcie w księgach faktur korygujących u dostawcy - zwiększenie VAT należnego:

Rozrachunki z odbiorcami			Przychody ze sprzedaży lub
brutto		Zapis (+)		netto
VAT należny
	VAT

Ujęcie w księgach faktur korygujących u dostawcy - zmniejszenie VAT naliczonego:

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
brutto		Zapis (+)		netto
VAT naliczony
	VAT

lub

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
	brutto	Zapis (-)	netto
VAT naliczony
VAT

Ujęcie w księgach faktur korygujących u nabywcy - zwiększenie VAT naliczonego:

Rozrachunki z dostawcami			Różne konta
	brutto	Zapis (+)	netto
VAT naliczony
VAT

VAT należny			Rozrachunki publicznoprawne z tytułu VAT
VAT naliczony

Konto „Rozrachunki publicznoprawne z tytułu VAT” może wykazywać saldo:

• Dt (Wn) - oznacza nadwyżkę VAT naliczonego nad należnym → pozycja 57 deklaracji VAT-7 lub

• Ct (Ma) - oznacza nadwyżkę VAT należnego nad naliczonym → pozycja 55 deklaracji VAT-7;

32

Czynności opodatkowane VAT

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług

Nieodpłatna dostawa towarów i nieodpłatne świadczenie usług

Obszar geograficzny

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju

Dostawa towarów i świadczenie usług

poza granicami kraju

Na terytorium UE

Poza terytorium UE

Ujęcie w księgach rachunkowych

Księga główna - zapisy na kontach

Księgi pomocnicze - rejestry VAT

Odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju:

Rejestr sprzedaży

Rejestr sprzedaży następnego okresu

Rejestr zakupów

Rejestr zakupów następnego okresu

Rejestr zakupów

Rejestr zakupów - w części - zakupy, za które nie przysługuje odliczenie VAT

Rejestr sprzedaży

Rejestr zakupów

Dostawa towarów na terytorium UE

Wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów (WDT)

Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów (WNT)

Rejestr sprzedaży - WDT - ze stawką 0%

Rejestr WNT

Dostawa towarów poza terytorium UE

Eksport towarów

Import towarów

Rejestr sprzedaży - eksport - ze stawką 0%

Rejestr zakupów - import towarów

Sprzedaż usług zagranicznych

Opodatkowane u dostawcy

Opodatkowane u nabywcy

Faktura własna z VAT

Faktura własna bez VAT

- rejestr sprzedaży

- deklaracja VAT-7

część C

- rejestr sprzedaży

- deklaracja VAT-7

część C, poz. 21

Rejestr sprzedaży

Rejestr sprzedaży - świadczenie usług poza terytorium kraju

Nabycie usług zagranicznych

Opodatkowane u dostawcy

Opodatkowane u nabywcy

Import usług

Faktura obca - zagraniczna

Faktura VAT wewnętrzna

Rejestr importu usług

Czynności nieodpłatnej dostawy towarów (art. 7, ust.2) oraz nieodpłatnego świadczenia usług (art. 8, ust. 2):

Rozliczenie VAT na koniec okresu i sporządzenie deklaracji VAT-7:

Rozrachunki publicznoprawne:

należności lub zobowiązania

PODATEK VAT W RACHUNKOWOŚCI

Rozrachunki z odbiorcami i dostawcami

Zwiększenie ceny nabycia

Rezerwy na zobowiązania lub rozliczenia międzyokresowe

Koszty działalności

Pozostałe przychody operacyjne

KOREKTY OBROTU

---