epidemiologia, wykłady, Epidemiologia


Epidemiologia.

Choroba zakaźna - jest wywołana przez drobnoustrój i biologiczne czynniki wytwarzane przez niego. Choroba inwazyjna - jest wywołana przez pasożyty ze świata zwierzęcego. Choroba zaraźliwa - jest wywołana przez biologiczny czynnik chorobotwórczy mogący przenosić się od osobnika zarażonego na innych. Rezerwuar zarazka - środowisko, w którym czynnik się namnaża. Źródło zakażenia - chory, nosiciel, materia nieożywiona, z których czynnik może być przenoszony na zdrowego człowieka.

Występowanie chorób zakaźnych:

1. zakażenia sporadyczne, 2. epidemia - pojawienie się zachorowań na określonym obszarze w liczbie większej niż zwykle w jednostce czasu, 3. pandemia - przekracza granice jednego kraju 4 . endemia - utrzymywanie się zakażeń na takim samym poziomie

Łańcuch epidemiologiczny:

I ogniwo - źródło zakażenia/rezerwuar zarazka

II ogniwo - drogi przenoszenia zakażenia

III ogniwo - wrażliwy osobnik

Postępowanie ma na celu przerwanie łańcucha epidemiologicznego: I - leczenie chorych, II - izolacja chorych, III - szczepionki (!!!)

Choroby kwarantannowe: cholera, dżuma , żółta febra, dur plamisty (ospa wietrzna, gorączki krwotoczne).

Klasyczne choroby zakaźne wieku dziecięcego w Polsce: ospa wietrzna, odra, krztusiec, płonica, błonica, świnka, różyczka, biegunki dziecięce, poliomyelitis, WZW A, ZOMR, gruźlica

Choroby znikające: dur brzuszny, dury rzekome (A, B, C). Nowe choroby zakaźne u dzieci: HIV/AIDS, Borelioza, Mononukleoza zakaźna, HBV i HCV, Toksocaroza

Najczęstsze choroby zakaźne na świecie:

malaria (królowa chorób) - 100-250 mln osób

shistosomatoza (dihecioza) - 100-150 mln osób

trąd - 10-12 mln, AIDS - 40 mln, cholera - 200 tyś.

Sytuacja epidemiologiczna w Polsce.

Najczęstsze zachorowanie to grypa.

Ospa wietrzna do 200 tyś./rok (2001r - 150 tyś.)

Różyczka 17-20 tyś./rok, Świnka 10-15 tyś./rok

WZW A, B, C ok. 10 tyś./rok: B - 2100, C - 1700, B+C 120, ZOMR 2,5 tyś./rok, Gruźlica 16-18 tyś./rok - gruźlicze ZOMR 25 osób

Tężec 14 Jad kiełbasiany 62 Dur brzuszny 3

Biegunki 14 tyś. Salmonelloza 19 tyś.

Krztusiec 2300 Zapalenie mózgu 500

Włośnica 52

AIDS obecnie 280 (2001r - 130) HIV 7-8 tyś.

Przymusowa hospitalizacja: biegunka u dzieci do lat 2, ospa naturalna, choroba papuzia i inne ornitozy

błonica, gorączka powrotna, zimnica, cholera, tężec, krętko

Inne badania diagnostyczne: badania obrazowe dróg żółciowych (TK, USG, ERCP, NMR).

Żółtaczka - objaw chorobowy (nie używać zwrotu „żółtaczka zakaźna”) spowodowany cholestazą, chorobami wątroby.

Wirusy pierwotnie hepatotropowe: A, B, C, D, E. Namnażają się w komórce, występują tylko u naczelnych, wywołują ostre i przewlekłe ZW, do wykrycia metodą hybrydyzacji in situ.

A

B

inkubacja

15-45 dni

28-120 dni

objawy

20-40%

40-60%

icterus

30-35%

30-40%

Droga transmisji - podział:

0x01 graphic

NANB - grupa wirusów „nie-A nie-B”. Główny NANB to wirus C. Uważa się, że powyżej 500 ALT jest ostre zapalenie wątroby.

HAV (hepatitis A).

1. RNA wirus z rodziny picornaviridae 2. krótki okres wylęgania od 2 do 6 tygodni 3. czynnik etiologiczny ZW A 4. po przechorowaniu ZW typu A zawsze powracamy do zdrowia (nie ma przewlekłego ZW typu A) 5. b. ważne są szczepienia, bo ponad 50% przebiega bezobjawowo

Serologia.

Jeżeli mamy tylko dostęp do total antyHAV to obowiązuje nas wykonanie kolejnego badania, czekamy około 4 tygodni i pobieramy następną próbkę krwi i w surowicy oznaczamy miano - jeżeli jest ono 4× wyższe niż pierwsze to mówimy że proces jest ostry. Natomiast gdy będzie miano takie same w obu badaniach to przechorował i produkuje przeciwciała na tym samym poziomie.

Obecnie w Polsce nastąpiło przesunięcie - chorują coraz starsze osoby na hepatitis A, bo jest poprawa higieny.

Są dostępne szczepionki na HAV:

Jest to żywy, atenuowany wirus. Podajemy w schemacie 0 - 6 miesięcy. Daje 100% immunogenność, a odporność pozostaje na 10-20 i więcej lat.

HBV (hepatitis B)

DNA wirus, jest niejednorodny antygenowo:

Podczas replikacji wirusa powstaje nadmiar antygenu powierzchniowego - formy tubularne i kuliste. Ten nadmiar, jeżeli dojdzie do zakażenia HDV, jest przez niego wykorzystywany do replikacji. Wzrost aktywności polimerazy DNA świadczy o nasilonej replikacji wirusa.

Nosicielstwo w Polsce - 1,5%.

Wirus przenosi się drogą: paraenteralną, drogą kontaktów płciowych. Jest zaliczany do wirusów onkogennych, czynnik etiologiczny pierwotnego raka wątroby (hepatoma). Nosiciel HBV choruje 200× częściej niż człowiek zdrowy. Okres wylęgania - do 6 miesięcy (pierwsze objawy mogą być po 6 m-cach). Po przechorowaniu wirus pozostaje u około 10% ludzi (nie jest eliminowany) i dochodzi do przewlekłego ZW typu B. U noworodków jest odwrotnie - u 90% pozostaje i proces się przewleka. Wirus wnika do organizmu, usadawia się w wątrobie i tam zaczyna się replikować. Na ogół wychodzą poszczególne jego części i przeciwko tym częścią są produkowane przez organizm przeciwciała. Organizm chce zniszczyć komórki w których jest wirus.

Są 4 typy odpowiedzi immunologicznej w zależności od jego sprawności: normergiczna - sprawne makrofagi i limfocyty T, sprawna odpowiedź. Następuje tu samowyleczenie w 90% przypadków. anergiczna - układ immunologiczny nie rozpoznaje komórek zakażonych wirusem. Występuje wtedy tzw. bezobjawowe nosicielstwo - brak odczynów zapalnych w bioptacie wątroby, brak patologii biochemicznej w surowicy krwi. zbyt słaba odpowiedź - układ jest niewydolny. Mamy wtedy przewlekłe ZW. hyperegiczna - układ jest zbyt sprawny (z reguły u osób młodych). Są niszczone nie tylko komórki zakażone wirusem, ale i nie zakażone. Mamy wtedy hepatitis fulminans (piorunujące ZW), które trwa kilkadziesiąt godzin i następuje zgon.

Przejście HBe w antyHBe nazywa się remisją procesu chorobowego (nie wyzdrowieniem), ponieważ w niesprzyjających warunkach dochodzi do reserokonwersji - przejście antyHBe w HBe.

Całkowite wyleczenie. AntyHBs pojawia się w 3-5% przypadków, ale to się pokrywa z samowyleczeniem. Po wyleczeniu jest narażony na hepatoma i powinien mieć wykonane co 6 miesięcy:

1. miano HBsAg - gdy powyżej 20ng/ml to robimy TK 2. AFP - norma to około 9ng/ml, gdy jest 500-1000ng/ml to jest hepatoma 3. USG

Wirus HBV jest eliminowany dzięki mechanizmom cytotoksyczności organizmu człowieka. On sam dla komórki wątrobowej jest „przyjazny” - jego obecność w komórce wątrobowej nie powoduje destrukcji (ale HCV niszczy ją przez sam fakt że tam jest). Jedyna droga eliminacji wirusa to rozpad komórki wątrobowej.

Leczenie pacjentów z marskością wątroby, którzy są zakażeni wirusem:

Leczenie osób z przewlekłym aktywnym ZW:

AntyHBc - jest to marker, który mówi, że mieliśmy kontakt z wirusem - jego materiałem genetycznym (przechorowanie ZW B). Pozostaje nawet po wielu latach. Osoba, która to ma nie powinna być szczepiona, bo w kontakcie z HBs zacznie produkować antyHBs.

Profile serologiczne.

Ostre WZW typu B. HBeAg+, antyHBcIgM+++ (w rozcieńczeniu 1:100tyś., 1:1mln), antyHBc total, HBsAg+

Powracający do zdrowia (zdrowienie): HBsAg+, antyHBeAg+, antyHBc total+ (tutaj tylko IgG)

Powrót do zdrowia (wczesne wyzdrowienie).

antyHBs+, antyHBe+, antyHBc+

Późne wyzdrowienie (jakiś czas po wyzdrowieniu).

antyHBs+, antyHBc IgG+

Po kilku latach od wyzdrowienia.

antyHBc+ (oznacza to, że był kontakt z genomem wirusa)

Seronegatywni. : tylko antyHBs+

Osoba tzw. mutant typu pre - core HBV.

HBsAg+, HBeAg-, antyHBe-, ↑ ALAT , HBV DNA+. Powinni być leczeni lamiwudyną lub INF.

Przewlekłe WZW B.

HBsAg+, HBeAg+, antyHBcIgG+

Przewlekłe WZW B ze wznową replikacji wirusa.

HBsAg+, HBeAg+, antyHBcIgM+ (rozcieńczenie 1:10tyś.), antyHBcIgM+

Remisja PWZW B.: HBsAg+, antyHBe+, antyHBcIgG+

Gdy pacjent jest HBsAg+ i pojawia się u niego antyHBe+ to czekamy 6 miesięcy i powtarzamy badanie. Jeżeli w tym badaniu jest antyHBe+ to odstawiamy lamiwudynę.

Następstwa nosicielstwa HBV:

nadkażenie HDV, przewlekłe ZW , marskość, pierwotny rak wątroby.

Profilaktyka:

  1. bierna (poekspozycyjna)