Zagregowana podaż

Pod pojęciem zagregowanej podaży rozumiemy dodatnią zależność pomiędzy ogólnym poziomem cen, a całkowitą ilością dóbr i usług wytworzonych w gospodarce w danym okresie czasu. Zagregowana podaż dzieli się na krótkookresową i długookresową.

Zagregowana podaż krótkookresowa (SAS).

Keynesiści uważali iż pomimo stałego poziomu cen może wystąpić wzrost produkcji, aż do momentu pełnego wykorzystania zasobów, w którym to zwiększony popyt przyczyni się do wzrostu cen, czego wynikiem jest poniższy wykres. Późniejsze opinie tego obozu mówią o poziomym lub prawie poziomym ustawieniu krzywej SAS tak, że zmiana produkcji jest możliwa przy przesuwaniu krzywej popytu.

P

P - poziom cen

Y -realny dochód narodowy i produkcja

Prezentowane podejście zostało szybko zastąpione modelem w którym do wzrostu produkcji jest potrzebny bodziec. Może nim być np. wzrost cen. Gdy cena wzrasta do P2 całkowita podaż (produkcja) wzrasta do Y2.

W przypadku podwyższenia cen producenci chcąc skorzystać jak najwięcej decydują się na zwiększenie produkcji, nie zauważają iż wzrost ten jest jedynie nominalny gdyż wyższa cena na ich produkty zostaje skompensowana przez wzrost cen kupowanych przez nich dóbr.

Zjawisko takie zwane jest iluzją pieniężną. Dla osiągnięcia realnego wzrostu dochodów pracownicy muszą pracować dłużej lub wydajniej, a producenci mogą poszerzyć produkcję.

Nachylenie krzywej zagregowanej podaży zależy od kilku czynników;

- dostępność nie wykorzystanych zasobów

- stopnia łatwości uruchomienia zasobów w momencie wzrostu cen

- rozmiarów iluzji pieniężnej

- stopnia ścisłości ustalenia wysokości płac w umowach zbiorowych pracy zawieranych ze związkami zawodowymi.

Zagregowana podaż krótkookresowa jest to krzywa obrazująca dodatnią zależność pomiędzy poziomem cen w danym odcinku czasu, a całkowitą produkcją dóbr i usług.

W momencie nasilenia wpływu wszystkich wymienionych czynników krzywa może zmieniać swoje nachylenie.

Nachylenie krzywej jest tym bardziej strome im gospodarka znajduje się bliżej pełnych możliwości. Przy pełnym wykorzystaniu zasobów wzrost cen nie spowoduje wzrostu gospodarczego ponieważ nie ma już zasobów do wykorzystania.

W momencie recesji krzywa jest prawie płaska, czyli niewielki wzrost cen może spowodować duży skok produkcji. Przykładem mogą być Stany Zjednoczone gdzie w fazie ożywienia w 1984 roku PNB zanotował znaczny wzrost w stosunku do poziomu cen.

Zagregowana podaż długookresowa (LAS).

Zagregowana podaż długookresowa jest to krzywa obrazująca założoną stałą relację występującą między cenami w dłuższym okresie czasu, a całkowitą produkcją dóbr i usług.

Definicje obu podaży kładą nacisk na okres w jakim występuje dane zjawisko, dzieje się tak dlatego ponieważ iluzja pieniężna trwa tylko pewien ograniczony okres po, którym następuje weryfikacja zarobków w stosunku do cen, a produkcja wraca do wcześniejszego poziomu.

Wielu ekonomistów opowiada się za pionowym przebiegiem funkcji zagregowanej podaży długookresowej.

Przypuśćmy zwiększenie się zasobu pieniądza, w wyniku czego wzrasta zagregowany popyt co pociąga za sobą wzrost cen z P1 do P2. Wzrost cen powoduje przesunięcie się na krzywej krótkookresowej SAS1 w skutek czego produkcja rośnie do poziomu Y2. Po przystosowaniu się do nowego poziomu cen krzywa zagregowanej podaży przesunie się do tyłu w kierunku SAS4 dążąc do wyrównania produkcji Y1, jednak przy nowej cenie P3.

Efekt całości jest taki, że następuje przesunięcie po prostej LAS.

Podstawą tezy o pionowym położeniu długookresowej krzywej jest istnienie naturalnej stopy bezrobocia, która mówi o maksymalnej wielkości produkcji dającej się utrzymać przy zachowaniu równowagi w strukturze płac realnych w dowolnym punkcie czasu. Równowaga występuje gdy przewidywane lub rzeczywiste stopy inflacji są takie same dla wszystkich uczestników rynku.

Zmiany zagregowanej podaży.

Przesunięcie jest możliwe pod wpływem kilku czynników;

- zmiany technologii i produktywności

- dostępności, czyli ceny surowców

- przyszła inflacja

- czynniki instytucjonalne wpływające na efektywność wykorzystania zasobów

Załóżmy wzrost cen bardzo ważnego surowca jakim jest ropa naftowa. Takie ograniczenie odbije się na zmniejszeniu produkcji w całej gospodarce i przesunie krzywą podaży SAS1 do SAS2, zmniejszając produkcje z Y1 do Y2 i podnosząc ceny z P1 do P2.

Brak energii skłoni do poszukiwania nowych jej źródeł i w rezultacie krzywa zagregowanej podaży przesunie się do SAS3, a ceny i produkcja odpowiednio do poziomu P3 i Y3.

Zachowanie równowagi dochodu narodowego a poziomy cen.

Punkt równowagi E przy cenach P2 i dochodzie narodowym Y2.

Gdy ceny wzrosną do poziomu P3 producenci zaoferują za dużo dóbr i usług Y3 w konfrontacji z tym co konsumenci, przedsiębiorstwa i rząd chcą kupić Y1. W tej sytuacji przedsiębiorstwa będą musiały obniżyć ceny do P2 tak aby pozbyć się niechcianych zapasów. Obniżenie cen pobudzi wydatki przez zwiększenie realnych zasobów pieniądza. Stopy procentowe spadną, poziom planowanych inwestycji wzrośnie a planowane wydatki zwiększą się z Y1 do Y2. W tym samym czasie ludzie ograniczą produkcję, ponieważ zauważyli oni, że wynagrodzenie za prace skurczyło się. Krajowa produkcja i dochód zmniejszą się z Y3 do Y2.

Podobnie będzie przy cenach poniżej P2. Przy cenie P1 planowane wydatki Y3 przewyższą całkowitą ilość dóbr i usług Y1. Ceny zaczną być podbijane, co zmniejszy zasób pieniądza i realne bogactwo ludności. Stopy procentowe wzrosną obniżając planowane wydatki inwestycyjne i konsumpcje ponieważ ludzie zaczną oszczędzać dla odbudowania realnego bogactwa. Z powodu iluzji pieniężnej produkcja wzrośnie w miarę jak producenci będą próbowali wykorzystać wzrost cen.

W obydwu przypadkach równowaga wraca do punktu E.

Realny efekt polityki fiskalnej i monetarnej

Polityka fiskalna i monetarna nakierowana na wzrost całkowitych planowanych wydatków spowoduje przesunięcie zagregowanej krzywej popytu na zewnątrz z AD1 do AD2 i punktu równowagi z E1 do E2. W rezultacie dochód narodowy wzrośnie z Y1 do Y2. Sytuacja taka będzie miała miejsce do momentu gdy ludzie zaczną przystosowywać swój wysiłek w pracy do wzrostu cen i zagregowana krzywa podaży SAS1 przesunie się do SAS2, a punkt równowagi z E2 do E3, czemu towarzyszyć będzie spadek produktu narodowego z Y2 do Y1. Produkcja wróci dokładnie do tego samego punktu jeżeli długookresowa krzywa zagregowanej podaży jest pionowa. Wynikiem takiej polityki fiskalnej jest jedynie wzrost cen z P1 do P3.

Dla uzupełnienia należy dodać, że w momencie gdy ceny dostosowują się do zmian popytu to pochłaniają one część bodźca popytowego( wzrost dochodu narodowego i produkcji przy krzywej SAS poziomej jest większy niż gdy występuje korekcja cen i krzywa jest nachylona dodatnio).

AS

y_f

Y

---