ORYGENES 185-254
Kapłan Aleksandryjski
Ojciec Leonid zabity podczas prześladowań za Septymiusza Sewera
Zwany stalowym
Znał hebrajski i inne nauki ścisłe jak i humanistyczne dawał wykłady z gramatyki
Jako młodzieniec mianowany przez Demetriusza oficjalnym katechetą Aleksandrii po śmierci Klemensa
Wyświęcony na kapłana przez Teoktista i Aleksandra, uraziło to Demetriusza i wysłał przeciw niemu listy
Uczył się wykładania pisma świętego u Firmiliana bp. Cezarei
O jego życiu w: listach po prześladowaniach, księga VI „Historii Kościoła” Euzebiusza z Cezarei, „Apologia Pamfila”, „Mowa dziękczynna Grzegorza cudotwórcy”
Tytuł VIR ECCLESIASTICUS
Myśli:
Zadania katechezy:
musi przekazywać naukę
wprowadza w zasady życia chrześcijańskiego
Zajęcia katechetyczne odsuwały O. od spraw i trosk tego świata i wprowadzały na wyżyny doskonałości ewangelicznych PHILOSOPHIKOS BIOS
Filozofia odejściem od trosk materialnych, Filozof mistrzem mądrości, a nie wiedzy, ideałem filozofa życie doskonałe, a retora ideałem sukces zewnętrzny. Nawrócenie to poświęcenie filozofii
Raził go zbyt optymistyczny stosunek Klemensa do filozofii greckiej i jego łatwowierność w stosunku do tradycji prezbiterów
Pogłębienie Pisma Świętego musi być naukowe, a do tego kultura świecka jest nie zbędna. Założy przez to szkołę, uczelnie która będzie ośrodkiem pogłębiania kultury świeckiej aby udoskonalić niezbędne narzędzia do nauki biblijnej
Dzieła:
Pisma dogmatyczne:
1) „Zasady Chrześcijaństwa” [„Peri archon”]
Jego największe dzieło
Synteza teologicznej nauki chrześcijańskiej
Złożona z 4 ksiąg opierających się na twierdzeniu, że źródłem wszelkiej wiedzy religijnej jest objawienie Chrystusa i nauka apostołów
2) „Rozmowa z Heraklidesem”
Sprawozdanie prawdziwej dyskusji w jakimś kościele arabskim
dotyczy w I części jedności Boga pomimo dwoistości Ojca i Syna, w II natury duchowej duszy i jej nieśmiertelności
3) „O Zmartwychwstaniu”
O. nie uznaje tożsamości ciała zmartwychwstałego z obecnym ciałem materialnym
Dzieła Biblijne:
1) Krytyczne opracowanie tekstu „Heksapia” [„sześciokształtna Biblia”]
2) Egzegeza właściwa
a) Scholie - krótkie notatki filologiczne lub historyczne, o charakterze erudycyjnym na marginesie trudnych passusów „Stromateis”
b) Homilie - wyjaśnienie w ramach kazania problemów związanych z danym fragmentem Pisma Świętego
c) Komentarze ciągłe - przedstawiają egzegezę naukową O. składająca się z notatek filologicznych, historycznych i z uwag filozoficznych i teologicznych. Genialny zmysł alegorii i mistyka O.
Dzieła Apologetyczne:
1) „Przeciw Kelsusowi”
W 8 księgach, odpowiedź na „Słowo prawdy” epikurejskiego filozofa Kelsusa wydane przeciw chrześcijanom
Dla tych którzy wiarę widzą tylko w krzywym zwierciadle takich ataków
Odpowiedź O. idzie zdanie za zdaniem Kelsusa
Najważniejszym argumentem w obronie wiary jest żywotność kościoła tzn. jego moc życiodajna w moralnej postawie wiernych
Większość dzieła poświęcona dokładnemu proroctw i cudów bo je atakuje Kelsus
Powołuje się na nieustanną i namacalną działalność ducha świętego
Dzieła Ascetyczne:
1) „O modlitwie”
I część o modlitwie ogólnie, omawia postawy ciała i dusz, gesty zewnętrzne oraz rodzaje modlitwy
II część komentarzem do „Ojcze nasz”
2) „Zachęta do męczeństwa”
Męczeństwo jako wyraz idealnego świadectwa oddanego Chrystusowi,
Dowód prawdziwości chrześcijaństwa,
Śmierć drogą do zmartwychwstania
Listy:
1) „Do Grzegorza Cudotwórcy” - zasady korzystania ze skarbów kultury helleńskiej
2) „Do Juliusza Afrykanina” - o wartości kanonicznej greckich części księgi Daniela
Orygenesowskie Spory:
Powodem Egzegeza Biblijna proponowana przez Orygenesa. Niedopowiedzenia „Peri Archon”, jednostronne przeakcentowanie pewnych idei pochodzących z ducha greckiego, dwuznaczne wyrażenia, nieustalona terminologia teologiczna, koncepcje wyrwane z kontekstu, przeoczenie, że „Peri Archon” przedstawiają wykłady Orygenesa oraz niebezpieczne sformułowania - doprowadziły po jego śmierci do niejednokrotnie do rozumienia nauki O. w sensie ówczesnych błędów, dalekich od prawdziwego orygenizmu dając podstawy sporów o Orygenesie.