WKP, pedagogika emancypacyjna, PEDAGOGIKA EMANCYPACYJNA


PEDAGOGIKA EMANCYPACYJNA

Z łaciny emancipatio - instytucja prawa rzymskiego umożliwiająca wyzwolenie syna spod władzy ojcowskiej (forma wydziedziczenia)

Emancypacja jest to:

  1. wyzwolenie od despotyzmu, nieuzasadnionych stosunków władzy, przymusu i przemocy, irracjonalizmu i głupoty

  1. walka o samostanowienie, równouprawnienie, współdecydowanie, demokrację i samorządność, mądrość i racjonalizm.

Celem jest stworzenie warunków umożliwiających proces osiągania stanów autonomii, dojrzałości osobowej (silne własne „ja”)

Przedstawiciele pedagogiki emancypacyjnej:

P. Freire, Ivan Illich, W. Chomsky, Z. Kwieciński, L. Witkowski.

Historia

Pojęcie walki o wyzwolenie zaczęło się pojawiać w XIXwieku w teorii Karola Marksa. Jego poglądy wykorzystali neomarksiści, a głównie filozoficzna szkoła frankfurcka.

Przedstawiciele neomarksizmu: Theodor Adorno, E.Fromm i Jurgen Habermas.

Zasady neomarksizmu

  1. Zwrot ku człowiekowi

  1. człowiek jest twórczą i wolną osobą, odpowiedzialną za swoje życie.

  1. dąży on poprzez wyzwalanie się z różnych form ucisku do realizacji swojego człowieczeństwa.

  1. ciągłym zagrożeniem jest reifikacja czyli urzeczowienie człowieka, które wynika nie tylko ze sprzeczności klasowych ale także z postępu technologicznego, gospodarki globalnej i biurokratycznych form rządzenia.

  1. Krytyka rzeczywistości

  1. Adormo postawił tezę, że ruch oświeceniowy, którego celem było wyzwolenie człowieka spod władzy natury, niewoli, mitów i zabobonów oraz przygotowanie go do wzięcia odpowiedzialności za siebie, ostatecznie obrócił się w swoje własne przeciwieństwo

  1. świat został sprowadzony do poziomu ilości, do zasady wymiany.

  1. Demokratyzacja

  1. Według neomarksistów nierówności między ludźmi mają podłoże społeczne i wraz ze zmianą struktury społeczeństwa mogą być usunięte

  1. chodzi tutaj nie tylko o nierówności klasowe, ale także o nierówności między kobietą a mężczyzną, uczniem a nauczycielem, wszelkie dominacje jednej osoby nad drugą

  1. Krytyka technologii

  1. nadmiar dóbr staje się problemem społeczeństw Zachodu

  1. Rewolucja mniejszości społecznych

  1. neomarksiści twierdzą, że rewolucja jest konieczna

  1. jednakże antagonizm klasowy między kapitalistami a klasą robotniczą zanikł.

Pedagogika emancypacyjna nie jest jednolita i można w niej wyróżnić 2 nurty:

  1. polityczny

  2. indywidualistyczno-anarchistyczny

P. Freire wskazuje na dwa aspekty emancypacji

Subiektywny

polegający na opanowaniu umiejętności uczenia się poprzez dialog z nauczycielem, który starałby się zrozumieć potrzeby ucznia, jego aspiracje edukacyjne i podjąłby z nim współdziałanie

Obiektywny

polegający na podjęciu walki politycznej przeciw wszelkim formom dominacji.

Iwan Illich

  1. nie akceptował nadmiernego rozwoju jakichkolwiek instytucji zarzucając im szkodliwość działania na człowieka

  1. wniósł do pedagogiki de-schooling czyli społeczeństwo bez szkoły

  1. krytykował narzucanie obowiązku szkolnego

  1. drogą emancypacji edukacji miało być zlikwidowanie szkoły jako instytucji.

Koncepcje wychowania emancypacyjnego

  1. wychowanie pozbawione represji

  2. wychowanie bez autorytetu

  3. wychowanie bez lęku

  4. swobodne wychowanie

  5. wychowanie do nieposłuszeństwa

  6. wychowanie antyautorytarne

  7. wprowadzanie, doświadczanie samego siebie

  8. wspieranie samoregulacji

  9. uczenie się siły własnego „ja”

Emancypacja jest komunikacją toteż i wychowanie jest działaniem komunikacyjnym, w którym występują 4 elementy

  1. intencja działania wszystkich podmiotów interakcji

  2. intersubiektywność czyli każdy widzi świat intersubiektywnie

  3. faktyczne wzajemne oddziaływania zawierające różne alternatywy zachowań

  4. cechy stosunków interpersonalnych w zależności od relacji ze światem obiektywnym.

Maria Czerepiak - Walczak wyróżniła 3 poziomy

emancypacyjnej aktywności podmiotu

  1. Poziom roszczeń emancypacyjnych

  1. czyli przeświadczeń typu „należy mi się” „żądam”

  1. są one następstwem dostrzegania u innych osób pewnych wartości i oceniania ich jako potencjalnego źródła szczęścia, przy jednoczesnym lekceważeniu frustracji, która blokuje emancypację

  1. Poziom aspiracji emancypacyjnej

  1. czyli przeświadczeń typu „chciałbym osiągnąć” „marzę o” będących pozytywnymi regulatorami aktywności emancypacyjnej

  1. Poziom dążeń emancypacyjnych

  1. czyli dynamiczna właściwość podmiotu wyrażania w zamiarach typu „jestem na drodze do” „walczę o”, które są świadomym działaniem ukierunkowanym na uwalnianie się od ograniczeń na korzystanie przynależnych jednostce praw.


Wyszukiwarka