Ochrona petytoryjna

Realizowana zarówno w ius civile (rei vindicatio, actio negatoria) jak i ius gentium (actio publiciana)

Środkami ochrony były skargi a postępowania miało charakter procesu

W postępowaniu badano stan rzeczy

Ochrona posesoryjna

Realizowana w prawie pretorskim

Postępowanie miało charakter nieprocesowy, środkami ochrony były interdicta

W postępowaniu nie badano stanu prawnego rzeczy a jedynie ostatni stan posiadania i fakt jego naruszenia, wygrana dawała lepszą pozycję w sporze o własność

Legitymacja czynna

Legitymacja bierna

Właściciel kwirytarny pozbawiony posiadania rzeczy

Przy legis actio Sacramento in rem: posiadacz rzeczy powołujący się na przysługujące mu prawo do rzeczy, musiał dokonać contravindicatio Przy rei vindicatio: każdy posiadacz, także ficti possesores (osoby, które podstępnie zniszczyły rzecz będącą przedmiotem sporu aby uniknąc procesu lub ściągnęły na siebie proces aby umożliwić innej osobie dokończenie biegu zasiedzenia rzeczy) W przypadku indefensus actio ad exhibendum albo interdictum quem fundum o okazanie rzeczy

Dowody	Wynik postępowania
Przy legis actio Sacramento in rem: obie strony udowadniają własnośc ex iure Quiritum aż do nabycia pierwotnego lub nabycie własności przez zasiedzenie Przy rei vindicatio: tylko powód udowadnia własność ex iure quiritum aż do nabycia pierwotnego lub nabycie własności przez zasiedzenie a pozwany korzysta z domniemania, iż jego posiadanie jest zgodne ze stanem prawnym	Przy legis actio Sacramento in rem: wygrywa strona, której sacramentum okazało się iustum tj. udowodniła lepsze prawo do rzeczy, Przy rei vindicatio: jeżeli powód przeprowadzi dowód na własnośc ex iure Quiritum aż do nabycia pierwotnego lub nabycie własności przez zasiedzenie wygrywa, jeżeli nie, to wygrywa pozwany

Formułka rei vindicatio !

Actio negatoria

Legitymacja czynna	Legitymacja bierna
Właściciel kwirytarny, którego uprawnienia były naruszany w inny sposób, niż poprprzez pozbawienie go posiadania rzeczy	Osoba naruszająca własność powoda i powołująca się na przysługujące jej prawo do naruszeń lub uniemożliwiająca właścicielowi spokojnie korzystanie z jego rzeczy 9immissiones)

Dowody	Wynik postępowania
Powód udowadnia własnośc ex iure quiritum aż do nabycia pierwotnego lub nabycie własności rzez zasiedzenie i fakt jej naruszenia Pozwwany udowadnia istnienie przysługujące mu prawa do korzystania z własności powoda.	Powód wygrywa jeżeli udowodni, że jest właścicielem ex iure quiritum Az do abycia pierwotnego lub nabycie własności przez zasiedzenie i pozwany nie udowodni, że ma prawo korzystać z własności powoda. Pozwany wygrywa, jeżeli powód nie udowodni prawa własności albo powód udowodni że jest właścicielem ale pozwany udowodni, że ma prawo naruszać własność powoda.

Formułka Actio negatoria.

Actio publiciana

Legitymacja czynna	Legitymacja bierna
właściciel bonitarny, właściciel kwirytarny, peregryn	Posiadacz rzeczy	Skarga dawała ochronę względną tj. skuteczną wobec gorzej uprawnionego:	Jeżeli procesował się właściciel kwirytarny i bonitarny, lepiej uprawnionbył właściciel kwirytatny, chyba, że to od niego właściciel bonitarny nabył nieformalnie res mancipi; Jeżeli procesowało się dwóch właścicieli bonitarnych, którzy nabyli rzecz od tego samego zbywcy wygrywał ten, który nabył pierwszy (priori tempore potior iure); Jeżeli procesowało się dwóch właścicieli bonitarnych, którzy nabyli rzecz od różnych zbywców wygrywał aktualny posiadacz rzeczy w chwilii litis contestatio.

Formułka actio publiciana- taka jak rei vindicatio tylko zawierająca fikcję i intencję.

Interdicta

• Restitutoria (przywrócenie stanu poprzedniego)

• Exhibitoria (o okazanie rzeczy)

• Porohibitoria (o wydanie zakazu naruszania)

Interdicta

• Simplicia (strony występują w charakterze powoda i pozwanego)- wszystkie interdicta restitutoria i exhibitoria

• Duplicia (położenie stron jest jednakowe)

Interdicta adipiscendae possessionis

służące do nabycia posiadania

• Interdictum salvianium- o wejście w posiadanie zastawionego inwentarza przy zastawie umownym na inwentarzu

• Interdictum quorum bonorum- dla dziedzica prawa pretorskiego (bonorum possessor) o wejście w posiadanie spadku

Interdicta rerinendae possessionis

utrzymanie naruszonego posiadania, należały do grupy interdicta duplicia, prohibitoria- zakazywała użycia siły (vim feri beto)

• Interdictum uti possidentis- dla ochronny posiadania nieruchomości. Przy posiadaniu utrzymywał się te, kto w chwilii wydania interdyktu był posiadaczem wadliwym

• Interdictum utrupi- dla ochrony posiadania ruchomości (głównie zbiegłych niewolników): Przy posiadaniu utrzymywał się ten, kto przez większą część roku od wydania interdyktu był posiadaczem wadliwym

Interdticta recuperandae possessionis

do odzyskania utraconego posiadania

• Interdictum unde vi- dla niewadliwego posiadacza, którego pozbawiono posiadania siłą, przy posiadaniu utrzymywał się posiadacz niewadliwy

• Interdictum de vi armata- dla posiadacza, nawet wadliwego, którego siła zbroją pozbawiono posiadania, przywracano posiadanie zabrane siłą zbrojną nawet jeżeli wyzuty z posiadania był posiadaczem wadliwym

• Interdictum de precario- dla właściciela rzeczy, któremu prekarzysta nie chciał zwrócić rzeczy oddanej w prekarium

---