Ekonomia Dobrobytu - dr Ewa Krakowińska - Wykład I 7-02-2004
Średniozaawansowany kurs ekonomii
T: Geneza i rozwój ekonomii dobrobytu
Zainteresowanie dobrobytem społecznym wynikało z:
skłonności ludzi do materializowania poczynań
konkurencji gospodarczej między krajami
Analizując dobrobyt społeczny należy brać pod uwagę:
Według Komisji Ekspertów ONZ poziom dobrobytu powinien być mierzony wg następujących wskaźników:
zdrowie, warunki demograficzne
środki żywności, ich ilość i struktura
produkty przemysłowe (wyposażenie gosp.domow. w art. trwałego użytku)
oświata (liczba osób uczących się, osób posiadających wykształcenie wyższe)
zatrudnienie (wg GUS przekroczyliśmy 19% stopę bezrobocia)
warunki pracy (np. biurko, miejsce, światło dzienne, ilość m2 /pracownika)
warunki komunikacyjne (problem autostrad w Polsce)
warunki mieszkaniowe (np. ilość m/1 mieszkańca)
możliwość odpoczynku i rozrywek (wiele osób nie stać na wyjazdy)
warunki wolności osobistej
Ekonomia dobrobytu uwzględnia:
kryteria dobrobytu - dobrobyt jednostki zależy od ilości dóbr i usług, które konsumuje
funkcje dobrobytu - ogólnospołeczne czynniki życia człowieka
Poziom dobrobytu społecznego zależy od:
poziomu rozwoju gospodarczego ( w jakim stopniu gospodarka wykorzystuje zasoby produkcyjne, które ma do zużycia)
poziomu rozwoju sił wytwórczych (ludzie i ich kwalifikacje)
Ujęcie fizyczne jeżeli chodzi o genezę i rozwój ekonomii dobrobytu
przedstawiciele:
R.Smith, D.Ricardo, T.R.Malthus, Simon de Sismondi.
Ujęcie fizyczne dotyczy szkoły klasycznej ekonomii
Najważniejsze 2 problemy:
-wzrost
-alokacja
Wg klasyków:
-praca jest źródłem wszelkiego bogactwa
-celem produkcji jest konsumpcja j jej wzrost to przede wszystkim ilość konsumowanych dóbr i usług
Alokacja służy wzrostowi gospodarczemu. Maksymalizacja produkcji odbywa się przez wzrost wydajności pracy i ogólnej efektywności gospodarczej.
Klasycy ekonomii bardzo duża wagę przykładali do pracy
Ich podejście do pracy:
Ricardo - uważał, że praca to wartość to ilość pracy uprzedmiotowionej w towarze, która jest niezbędna do jego wytworzenia
Malthus - wartość to intensywność popytu zgłaszanego przez konsumenta na dany towar
Smith - realną cenę wszystkiego tego, czego człowiek pragnie do zaspokojenia swoich potrzeb jest praca
Koncepcja dobrobytu i bogactwa - zarówno Ricardo jak i Smith uważali, że wartość mierzy się pracą uprzemysłowioną, bogactwo lub dobrobyt wg nich zależy od obfitości towarów, od fizycznej wielkości produkcji
Wg klasyków ekonomii wolna konkurencja prowadzi do efektywnej alokacji zasobów, pozwala na wzrost produkcji; wzrost bogactwa zależy od aktywności gospodarczej
Sismonde de Sismondi - połączył gospodarczą działalność społeczeństwa, szczególnie państwa ze społecznym dobrobytem; szczęście każdego z nas zależy od naszego materialnego dobrobytu, ale to szczęście zależy od działalności rządu, kładł duży nacisk na wyrównanie poziomu dochodu
Ujęcie subiektywne - zwraca się szczególną uwagę na subiektywny stosunek człowieka do rzeczy
-Szkoła wulgarna: K.Mengera
Dobrobyt to wszelkie korzyści ekonomiczne, wszelkim ludzkim postępowaniem kieruje dążenie do maksymalizacji przyjemności przy jednoczesnym minimum przykrości
Kierunek subiektywny w mikroekonomii to przede wszystkim tzw.metody marginalne (krańcowe):
zasada malejącej krańcowej użyteczności, która mówi, że w miarę wzrostu konsumpcji przyrosty zadowolenia z konsumpcji są coraz to mniejsze.
wprowadzenie teorii rzadkości dób
maksymalizacja użyteczności (każdy z nas dąży do punktu równowagi, w którym maksymalizuje użyteczność)
-Szkoła kontynentalna:U.Pareto. W.S. Jevons
Dobrobyt to wybór alternatywnego użycia zasobów dla uzyskania maksymalnej satysfakcji przy danych preferencjach konsumenta
Szkoła klasyczna - dobrobyt jest funkcja wzrostu fizycznej ilości dóbr
Kierunek marginalny - dobrobyt zależy od satysfakcji
Szkoła klasyczna - dobrobyt określany jest rozmiarami dostępnych źródeł i zasobów
Kierunek subiektywny - koncentrował się na problemie alokacji danej ilości zasobu
Szkoła klasyczna - wolna konkurencja to wolność prywatnej inicjatywy i brak ingerencji państwa
Kierunek subiektywny - wolna konkurencja to abstrakcyjny i zmatematyzowany model, który działa w idealnych warunkach
Marshall - koncepcja renty konsumenta, różnorodność potrzeb nie zna granic, ale każda potrzeba ma swoje granice
Koncepcja renty:
Konsument decyduje się nabyć dobro po określonej cenie, ale te ceny są dwie:
- cena, którą jest skłonny zapłacić konsument
- cena, którą zapłaci
różnica między tymi cenami to renta konsumenta (nadwyżka konsumenta)
linia pozioma na wykresie (na poziomie 2)- cena jaka obowiązuje na rynku, cena graniczna
przy cenie 20 konsument kupi 1 szt.. 1x20=20
2x14=28; 1x20+1x14=34 (każdą kupuje oddzielnie)
34-28=6 (nadwyżka konsumenta-renta konsumenta)
1x20+1x14+1x10=44(każdą kupuje oddzielnie)
3x10=30
44-30=14 (nadwyżka)
jeżeli cena rynkowa będzie na poziomie 2 to różnica pomiędzy cenami które był skłonny zapłacić a ceną rzeczywiście zapłaconą (ceną rynkową) to jest tzw. renta konsumenta
Krytyka renty konsumenta:
-zachowanie konsumenta wymaga określenia jego stałych preferencji
-należy uznać stałą krańcową użyteczność pieniądza dla wszystkich konsumentów (możemy przyjąć ją tylko wtedy, jeżeli wydatki na dane dobro są minimalną częścią naszego dochodu
-to rozważania mogą prowadzić do paradoksu- im bardziej cenimy dane dobro to przy wyższej cenie jesteśmy to dobro nabyć
różnica między tym jak my to dobro cenimy a ceną rzeczywiście zapłaconą to jest nadwyżka konsumenta
Koncepcja renty konsumenta pozwoliła na sformułowanie pewnych też dotyczących podatków
cena
P
D (popyt)
P2 C S+T (podaż po opodatkowaniu)
P1 D A S(podaż)
q 1 q2 q ilość
∆P1PA - nadwyżka konsumenta przed opodatkowaniem
∆P2PC - nadwyżka konsumenta po wprowadzeniu podatku
P1P2CD - wpływy z tytułu podatku
P1P2CA - strata nadwyżki konsumenta wywołana podatki
Strata nadwyżki konsumenta P1P2CA jest większa od dochodu z podatku P1P2CD
o płaszczyznę ∆DCA
Działanie subsydiów (powodują obniżenie ceny)
cena
P
D (popyt)
P2 C B S
P1 A S1
q 1 q2 q ilość
∆P1PC - pole nadwyżki konsumenta (przed wprow. subsydiów)
∆P2PA - pole nadwyżki konsumenta po wprowadzeniu subsydiów
P2P1CA - renta konsumenta (wynikająca z obniżki ceny po wprowadzeniu subsydiów)
P2P1BA - wartość subsydiów
∆CBA - straty społeczne
A.C.Pigou - ojciec ekonomii dobrobytu, analizuje dobrobyt od strony społeczeństwa i od strony jednostki, zauważył że występuje sprzeczność pomiędzy dobrobytem społecznym a dobrobytem prywatnym
Trzy źródła sprzeczności pomiędzy dobrobytem społecznym a dobrobytem prywatnym:
jednostka w pogoni za zyskiem dewastuje środowisko naturalne
koszty społeczne - to wszystkie bezpośrednie i pośrednie straty poniesione przez osoby trzecie lub całe społeczeństwo w rezultacie działalności produkcyjnej
rozróżnienie krańcowego produktu społecznego i krańcowego produktu prywatny
(krańcowy produkt - przyrost produkcji całkowitej wywołany wzrostem czynnika o jedną dodatkową większy)
zawsze krańcowy produkt społeczny jest mniejszy od krańcowego produktu prywatnego, ale te różnice może zniwelować działalność państwa
Podejście etyczne - bardzo mocno krytykowało podejście klasyczne i subiektywne, bo nie brało poda uwagę zmienności potrzeb w czasie,
Nasze potrzeby są produktem kultury
Dobrobyt ściśle łączy się z kwestią etyki i moralności
3
Wyszukiwarka